FA:ERLANDIA MAANDBLAD VAN HET Algemeen Nederlandsch Verbond 12E JAARGANG (1908) DRUKKERS : MORKS GEUZE DORDRECHT. Inhoud van den 12den Jaargang (1908). BLADZ. BLADZ. Antillen, Groep Ned. — Van 't Groepsbestuur Fokker, Dr. A. A. — Nog eens Nederl. in. Vlaams 48, 112, 179 221, Belgie. . ..... 15, 33 Aan het Volk van Nederland 205 Fokker, A. D. — Vierde vacantieleergang te Arbour, Gerard — Holl. voordrachten in Z.A. 196 Leiden voor Vlamingen en Bel to Groep — Een Vlaamsche overwinning 8 Z. Afrikaanders . . . 149, 190 Uit onze takken, 10, 30, 43, 64, Geer, Dr. A. .W. van — Me' M. J. Verstege t 1 109, 131, 151, 174, 195, 215, 233 Gimborn, M. van — Ingezonden . . . . . 139 Jaarverslag Al g. Vergadering 30 God6e Molsbergen, Dr. E. C. — Jaarverslag In Memoriam . . . . . . 41 1907 Afd. Stellenbosch . . 101 Liederenavond voor het yolk 41 Gorsira J.P.Ez., C. S. — Hetgeschil met De Studentenafd. Antwerpen 63 Venezuela . . . . . . . 157 Groepeering van. Vlaamsche Gradius, W. — Van Ceylonsche Hollanders" 166 strijdkrachten ..... 63 Greshoff, Jan — Mijn Land . ..... . 15 Over Vlaamsche Volkskracht 129 Aantekeningen over de beteke- De Beiaard-concerten te Meche- nis der Afdelingen „ Jong len . ....... . 132 Nederland" . . . . 140, Fransche adressen ..... 134 Gulden, G. A. Verslag 1907 uit Rosa.rio de Waarom herdenken wij den Santa Fe . ..... . 39 Gulden Sporenslag ? . . . 150 Naar Argentinie . . . . . 145 Het Nederlandsch in Congo 173 Haarlem, Afd. — Nederl. Toonkunst, Een op- Ned. scholen in het Buitenland 194 roe p . ....... . 199 Bestuursvergadering 4 Oct. . 195 Hamelberg, J. H. J. — De Aves-eilanden . . 138 Belgisch Congo . . 196. 214 Hart, Walther de — De Brandaris op Terschel- Een Vlaamsch Handelsverbond 214 ling ..... . . De Belgische wetten op het Harting, H. J. — Koninginnefeesten te Rosario gebruik der Ned. Taal . . 232 de Santa Fe ..... . 222 Bizio Gradenigo, L. — Lit Venetie . . . . 6 Havermans en Hutschenruyter, Volkszang 240 Bijleveld, W. J. J. C. — Leiden en het XXXe. Hennig, H. C. F. — Verslag 1907 uit Genua 24 Al g. Ned. Taal- en Letterk. Heusden, C. H. F. van —Jaarverslag 1907 Congres ....... . 124 Holl. Gez. te Berlijn . . . 102 Bodenstein, Dr. H. D. J. — Ingezonden . . 159 Heyneker, L. — Verslag 1907 uit Kansas City 36 Boeke, Dr. J. -- Holl. bibliotheken op onze Hilbrander Jr., J. W. — Postzegels . . . 242 W. I. eilanden . . . . . 180 Hoist, Wm. — Andre Schmidt t . . . . . 54 Brom, Dr. G. — Uit Rome ....... . 101 Honig Hz., H. — „Bataven kent Uw spraak" ! 240 Casson, Herbert N. — De Hollanders in Hoorn, D. van — Nederland en Zweden in Amerika (vertaald door F. vroegere eeuwen . . . . 81 Oudschans Dentz) . . . . 1 Insinger, J. H. — Verslag 1907 uit Luxor 36 . . Clercq S. W. de — Ingezonden . . . . . . 139 Jacobsma, H. — Jaarverslag Afd. Chicago . . 123 Cohen Stuart, Mr. A. B. — Oostende of Jong, S. de — Over de Friezen en hun eigen Ostende ....... . 18 taal ....... . Cola, Mr. S. — Gij, U, je ..... . . . 30 Juten, A. J. L. — De Nederlandsche taal in Oost- Cool, P. — Vaderlandsliefde ....... . 96 Friesland en de Westphaal- Dicke, Mr. W. — Hoofdbestuursvergadering sche Graafschappen . 185, 208 11 Dec. 1907 te Dordrecht. 5 Kapteyn, F. --Voorheen en thans . . . . . 175 Hoofdbestuursverg. 7 Maart Kieboom, B. v. d. Wederkeerig Dienstbetoon 50 1908 te Antwerpen . . . 38 (Zieverder bijvoegsels vanApril, Jaarverslag van het Hoofdbe- Juni en September.) stuur . . . . . . 74 Klaauw, C. C. J. v. d. — Mededeeling . . . 6 Vergadering van het Hoofdbe- Kluitman, H. P. — Ingezonden ..... . 69 stuur 25 April 1908 te Dor- Kluppell, J. M. — Ingezonden . . . . . . 114 drecht . ....... 77 Krabman, D. — De Hollandsche Kolonie te Rekening en Verantwoording Johannesburg ..... . 17 1907 van het Hoofdbestuur 142 Oprichting Afd. Johannesburg 32 Hoofdbestuursverg. 8 Juli te Kuneman, J. — jaarverslag Groep Ned.-Indict 178 Antwerpen . . . . . . . 143 Leemhorst, H. C. — Naar Edinburgh . . . . 108 Hoofdbestuursverg. 26 Sept te Lefebre, L. J. — Nederland in Ned.-Oost-Indict, Dordrecht ..... . . 183 Oost-Indict in Neerlandia . . 13 Begrooting der Groep Ned. Loosjes, A. — De Friezen en het A. N. V. 189, 221 voor 1909. ..... . 230 Meert, H. — Postzegelafdeeling, 11, 32, 45, 65, Dingier, F. — Verslag 1907 uit Torreon., Coah, 88, 132, 153, 175, 196, 217, 234 Mexico ........ 57 Antwoord aan Dr. Fokker . . 15 Dokkum, Th. — Sneeker Zeilwedstrijd . . . 107 Jaarverslag 19J7 van Groep Dubourcq, H J — Jaarverslag 1907 Ver. Wil- Belgie ........ 84 helmina te Buenos-Aires. . 123 Alg. Vergadering van Groep Emants, Marc. Vreemde woorden . . . . 96 Bel g, ie 12 April 1908 te Es, W. .1. L. van --De Aves-eilanden . . . 114 Antwerpen . . ..... 86 Everdingen, Dr. W. van --Uittreksel uit het Stamverkeer . . . . . 120, 153 verslag v/d Boeken-Com- Ned. briefwisseling met Vlaan- missie v/h A. N. V. over 1907. 78 deren . ........ 159 Boeken-Commissie . . 103, 210 Muller, Chr — De Nederl. Scheepsbouw in 190T 63 Verkorte Rek. en Verantw. der Napel, J. ten — Jaarverslag 1907 uit Mexico D. F. Boeken-Commissie. . . . 129 Uit Mexico . . . . . . . 25 INHOUI) VAN DEN 12DEN JAARGANO (1408). ............a..... BLADZ. Napel, J. ten - In het belang van den Ned. Redactie - Van de Kaap tot de Kongo . .BLA1DZ.55 Uitvoerhandel. . . . . . 55 Dessascholen op Java. . . 166 Hr. Ms. Kruiser „Gelderland" Arbeidsbeurs. . ... . 164 in Mexico ....... 55 Na het Leidsche Congres . . . . 165 Holl. Melkvee voor Mexico . 124 Hollandsch, Nederlandsch en af- Nederland, Groep - Afdeelingsnieuws, 7, 8, stamming ....... 175 29, 40, 61, 83, 107, 126, 193, 211 Het Consulaat Generaal te Kaapstad 198 Nederlandsch-India, Groep - Een werkzame De Rhijnsche Zending op Sumatra 199 afdeeling . ..... . 46 Aan het yolk van Nederland. . . 205 Ned. Jongelings Verbond - Ingezonden . . 159 Van eten en drinken . . . 200, 212 Ons Volksbestaan - Afdeeling Semarang . . 90 Ons eigen land. ....... 212 Oolgaard Snijder, A. - Lijst van Ned. leer- Verschillende stemmen . . . . . 217 en Studieboeken en tijd- BriefwisseIing ........ 218 schriften ....... . 70 Verbondsleven te Kaapstad . . . 218 Ophuizen, Mr. A. H. van - Naar Edinburgh 108 Jong Indie. . . . . . . . . . 219 Opprel, Dr. A. - De kleine zuiveraar . . . 63 Nog we( wat goeds in de Oost . 220 Oudschans Dentz, Fred. - Jaarverslag 1907 Julius Sabbe. . . . . . 227 Groep Suriname. . . . . 110 Holl. herinneringen in. N.W.-Duitsch- Potgieter-herdenking . . . . 220 land ......... . . 228 Phaff, Mr. K. M. - Ons Consulaatwezen . . 80 St. Nicolaas te Berlijn ..... 229 Pierson, Joh. - Het Nederlandsch op onze Holland in de muziek . . . . . 231 Stoomvaartlijnen . . . . 112 De bijbel in de Vereenvoudigde . 235 Rasch, J. - Kunnen wij onze huish. Afd. Ver- Een Afrikaansch dichter . . . . 235 gaderingen niet wat gezel- Hollandsch in Zuid-Afrika . . . 235 liger maken ? . 19 De Inlander voor en ni de stichting Neerlandiana ....... . 48 van het A. N. V.. • • • • • 236 Vreemdelingen die Ned. lezen . 241 Het Hollandsch, het A. N. V. en de Ravenheim, J. van - Over de Friezen' en hun B.-C. in de Batahlanden . . . . 236 eigen taal . ..... . 93 Een vervolg op een nuttig werkje 238 Redactie - Oproep aan Handelaars en nering- Nieuwe leden (zie bijvoegels) . . doenden, ..... 3, 33 98 Rompel, Fred. - Een heele stad opgespoten 52 Allerlei en mededeelingen, 15, 19, 25, Rudelsheim, Dr. M. - Vlaamsche Plaatsnamen 221 33, 46, 47, 48, 49, 65, 68, 70, 96, Schepers, Dr. J. B. - Frysk Selskip te 116, 124, 126, 134, 140,155,159, Brighton . ....... . 28 167, 180, 193, 197, 200, 209, 220, Ingezonden . ........ 69 223, 230, ...... . 242 De Friezen en het A N. V. . . 190, 222 Naschriften . . , . 3, 14, 157., 158 Aan Dr. Kiewiet de Jonge . • . 206 Hollandsche Gedenksteenen . . . 11 Het Ned. onderwijs in 0.-I. . . . 240 Een gelukkig jaar (Z. Afr.) . . . 12 Scholtens, W. --- De Hollanders in Bremen . 209 Afrikaansch Taalcongres . . . . 12 Silva, S. da - De kunstavond van het A. N. V. Oelijke rechten in de Kaapkolonie 12 op 13 Febr. 1908 ..... . 47 Het Tooneel in Z. Afrika . . . . 13 Smeding, L. H. - Vlaamsche Catalogus van Ned. Letterkunde in Z. Afrika . . 13 Ned. boeken . . . . . 242 Dr. J. H. Gallee t ..... . 23 Snijders Jr., J. A. - Het St. Nicolaasfeest op Verruiming . ........ 23 Curacao ...... . . . . 14 Een belangrijk Congres . . . . 32 Alg. Vergadering van Groep Ned. Een nuttig werkje ....... 33 Antillen . . . . ..... 67 Waar een wil is, is een weg . . 37 Jaarverslag 1907 Groep Nederl. Het Daghet in het Zuiden . . . 40 Antillen . . . . . . . . Consul Generaal Knobel en Neder- Rekening en Verantwoording 1907 landers te Johannesburg. . . . 45 Groep Ned. Antillen. . . . . 93 Afrikaansch Hollandsch . . . 45, 66 Soest, E. van - Holland op zijn malst . . . 109 Afrikaansch en Hollandsch . . . 66 Naklank van den Zeilwedstrijd Zuid Afrika een tweetalig land . . 67 te Sneek ........ . 200 Onze bruine broeder. . . . . . . 67 Son, C. van - Groepsbestuursvergadering 7 Ter gedachtenis, Mr. J. W. Th. Dec, 1907 ..... . . 7 Cohen Stuart t ....... 73 Algem. Vergadering van Groep Vertaalde muziektekiten ..... 81 Nederland . . . . . . 26, 39, 57 Nederlandsche muzikanten. . . . 82 Jaarverslag van Groep Neder- De Z. A. Taalbond ... . . . 89 land (uittreksel) ..... . . 59 Afrikaanders aan Ned Universiteiten 89 Van 't Oroepsbestuur . . . . . 126 Het Ned. Tooneel in Z. Afr. . . 90 XXXe Ned. Taal- en Letterkundig De Ned. boekhankel in Z. Afr. . . 90 Congres. ......... 168 Zuid Afrika (Mededeelingen) 109, Bestuursvergadering en bijeenkomst 135, 217, 218 met afgevaardigden der Afd. E. J. Potgieter .... . . . 121 besturen . . . Holl. Vereeniging op Ceylon. . . 122 Beknopt verslag der Groepsbestuurs- Iets over het reizen in de 17e eeuw 128 verg. op 28 Nov. . . . . . . 229 Eene opmerking uit Indie beant- Speenhoff, J. H. - Het Straatlied . . . . . 68 woord . ........ . 135 Spoelstra, Jac. - Mt Natal . . . - . . 18, 177 Sprokkelingen uit het Indische Stamverkeer Afd.-Stameenheid en Stamverkeer 51 Groepsblad 137, 155, 178, 198, 219, 235 Bloembollenvelden in Holland . . 52 Een belangrijke rede. . . . . . 138 Noord-Nederlandsche badplaatsen . 99 Vlagvertoon . ........ 148 Bezienswaardigheden in Noord-Ne- Nederland en Rusland ..... 149 derland . . . . 103 Hooger Onderwijs in Z. Afr. . . 153 Stamverkeer . . . . 26 1 Ned. Vereenigingen in Z. Afr. . . 154 Stoel Jr. W. F. - Noordpannen. .. 70 INHOUD VAN DEN l2DEN JAAROANO (108). BLADZ. BLADZ Storm van 's Gravesande, J. W. —Lustrum- Winkel, J. W. te — Ned. Winkelopschriften . 113 feesten te Delft . . . . . . . 104 Usseldijk, J. J. van — Ned. Vereeniging voor Stuurman, P. H. — Afd. Zaanstreek • . . . 61 Evangelisatie te Rosario de San- Treurig maar waar. . . . . . 113 to Fe ........ . . 114 Suriname, Groep — kichtbeeldenavond, Een Zadelhoff, G. W. van — De Friezen met hun feestdag. . . . ..... . 47 eigen taal als echte Nederlanders Vloten, Th. F. van — Verslag 1907 uit Cairo 25 in het A.N.V. ...... 26 lets. over Egypte . . . 228 Zuidema, Dr. W. — Aanteekeningen op de Wagenvoort, Maurits. — Een St. Nicolaasfeest Hollanders in Amerika . . . . 33 op Ceylon. ...... . . 4 Vreemdelingen die Nederlandsch Weerd, A. de — Het Fries& element en het lezen. . . 115 algemeen Nederlandsch . . 188 Voor een liederboek ... 200 Welcker, A. Lijst van Nederl. Leer- en Studie- Een Amsterdamsche Tooneelver- boeken en Tijdschriften • . . . 95 eeniging . . • • - • 242 Wicherink, Dr. J. W. — Ned erlandsch in Vlaamsch Zwieten, J. van — Ingezonden . . . . . . 115 Belgie . . . . . . 16 AFBEELDINGEN. BLADzi BLADZ Portret van mej. M. J. Verstege t . . . 1 Kijkje in de torpedofabriek van Whitehead 8it St. Nkolaasteest 'te C0101t11.10 (Ceylon), voor kin- Co. te Fiume . ..... . . . . . . 161 deren van - Hoff. afstammelingen ..... 4 De nieuwe Holl. kerk en het Holl. kerkhof te Hollander Gedenksteen . . ....... 11 Smyrna ........... ... 163 St. Nicolaasfeest 'der Hollandsche Club te Johan- Het Wnhellmina-Hospitaal te Smyrna . . . . 163 nesburg • . ..... 17 Wapen van Leiden . ......... 168 Portret van* Dr. J. H. Gaike ..... 23 Straatje te Leiden. (teekening van mej. E. C. v. Frysk Selskip. * Brighton....... 28 Maanen), ...... 169 Stadsgedeelte van Galveston *ens het opspui- Raadhuis. te Leiden ...... 171 ten . . . 53 Ingang van de Burch t te Leiden 171 Ornhoog gewerkte kerk ......... 53 Weeshuis te Leiden . 171 Huis v6Or .het opspuiten ........ 54 Zijlpoort te Leiden ...... 171 Huis na het opspurten ......... 54 Stadstimmerwerf te Leiden. ... ... 171 Banket der . Ned: Vereeniging- te Mexico D. E 56 Marekerk te Leiden ...... 171 De Nieuwe Kerk te Amsterdam (teekening van Lakenhal. (Museum), te Leiden 172 Ed. Karsen) . . ...... 59 St. Annahofje te Leiden ...... . . 172 Portret Mr. J. W. Th. Cohen Stuart 73 Universiteitsgebouw (Vergaderzalen), te Leiden . 172 Kaartje van Nederland .. 99 Morschpoort le Leiden .. 172 Scheveningen 100 Gezicht op Leiden ........... 173 Badplaats Noordwijk 100 Geen rijker kroon dan eigen schoon (teekening Domburg . 101 van Em. van Averbeke), ... ..... 175 Gedeelte van. het Tournooiveld (Lustrumfeesten Kerkplein te Vrijheid . . ........ 177 te Delft), ..... 104 Gedenkteeken te Vrijheid voor gevallen Trans- Lorenzo de' Medici ....... 105 valers ... .. . ......... 177 Lucrezia • Tornabuoni ....... 105 Holl. Studentenclub te Pensylvanie ... 181 Loge Lucrezia . . 106 Weer Vlaming (teekening van Em. van Aver- Filippino Lippi .... 106 beke); ... .... ....... 181 Sneaker zeilwedstrijd .... 107 Deelnemers aan den Vierden Vacantieleergang 191 Portret van E. J. -Potgitter ... 121 Planting van den Wilhelminaboom * Johannes- Poigieter-gedenldeeken te Zwolle .. 122 burg . ............. 197 Renaissance-gevel aan de Breestraat 56, Leiden 125 Buitenhaven te Kampen ......... 201 De Burg, Leiden ..... 125 Oud-Saksische boerenwoning bij Lichtenvoorde 201 Koloniaal Museum te Haarlem 127 Amsterdamsche Veld (Drente), .... .. 201 Coolsingel te Rotterdam ... 127 Portret van Dr. H. J. Kiewiet de Jonge . 207 Molengracht te Zwartsluis ...... 127 De Amid., Amsterdam . . ... . . . 213 De Haagsche Postwagen (Gevelsteen in het post- Laagveen, korte turfstekerij, Nreuw Amsterdam huis van het Haagsche Wagenveer te Amster- (Drente), ...... ...... 225 dam), ., . . . .... 128 Hoogveen, het graven van Lange turf' . . 225 De oud-vaderlandsche trekschuit 128 Nieuwe Kanaal, Leeuwarden ...... 225 St. Romboutstoren, Mechelen .. 133, Zangkoor van Inlandsche meisjes in de Mina- Portret van Jef Denijn, Beiaardier 133 hassa, onder leiding van mevr. Lame en . . 237 Vlaamsche kerrnis .... 133. Wilhelminaschool te Batoe-Radja (Palembang), . 237 Trijsenberg bij Hattem 147 Hoillandsche cursus te Amboina . . . . 237 Oud-Saksische boerenwoning bit Lichtenvoorde 147 Dr.Roll, directeur der Inlandsche Artsenschool Koppelpoort, Amersfoort . ...... 147 te Weltevreden en zijne leerlingen . . . 239 In Vlaanderen Vlaarnsch (teekening van Em Inlandsche leerlingen aan de H. B. S. te Sea- van Averbeke), ...... .. • • • 153 .rang .............. • • 239 Bestuur der Groep Suriname van het. A. N. Y 157 Sluitstuk: Einde ............ 244 12e Jaargang. No• 1. januari 1908. NEERLAN DIA ORGAAN HBO ALGEMEEN NEDERLANDSCH VERBOND. Nooit heeft het met de Hollandsche taal in Zuid-Afrika beter gestaan dan op dit oogenblik. Prof. W. J. VILJOEN in ONS LAND van 23 Nov. 1907 Verschijnt Advertentien a5 ct.per reel Niet in Bij overeenkomst van 500 r. 15 ct., woo r. 121/2 ct., 15oo r. io ct. Maandelijks, den handel. Inlichtingen geett de Adm. Wijnstr. 81, Dordrecht, De Hollanders in Amerika Er zijn op het oogenblik meer dan 100.000 ge- goede Hollanders in de Vereenigde Staten; en met de bier uit Hollandsche ouders geborenen, ziin er ge- noeg om een staat te vormen, even bevolkt als Mon- tana. We bezitten inderdaadgeheele steden die even Hollandsch zijn als de steden aan de Zuiderzee, in welke men hetgeklots der klompen op straat kan hooren, de dijken en windmolens kan zien, de zwar- te en bonte koeien en de tulpen. Er is eengroep van deze Hollandsche steden in Z. W. Michigan. In Muskeg o n, Grand H a- v e n, Vriesland, Holland, Zeeland en A 11 ega n — is een nijvere bevolking van meer dan 150.000 en in de dichtbij gelegen plaatsen Grand Rapids en Kalamazoo is de groote Holland- sche bevolking. In Iowa -zijn ze verzameld in Orange City; in Wisconsin hebben ze deplaats de Pere en verscheidene kleinere steden; en in den verwestelijken staat van W a.s hingto n, zijn ze meer dan 7 millioen dollars rijk aan grond- bezit in Spokan e. Tezamen zijn ze talrijk genoeg om 17 weekbladen uit tegeven en verscheidene hon- derden kerken te onderhouden. Deze Hollandsche vestigingen bloeien nu zeer. Om- streeks 60 jaar geleden werden zij gesticht door mannen en vrouwen, die hier om dezelfde redenen als de Puriteinen kwamen — n.l. omgodsdienstvrii- heid te vinden. Aan het hoofd van iederegroep was Mej. M. J. VERSTEGE j eengeestelijke en hun eerste werk was een stuk grond te kiezen waarop een kerkje kon worden gebouwd. Zij sloten zich nauw bij elkaar aan, zooals godsdienst- Den 13en November van het vorig jaar is de ijve- immigranten steeds hebben gedaan en bootsten het rige penningmeesteresse van de Afdeeling Groningen vaderland zooveel mogelijk na. van het A. N. V. aan degevolgen van een ongelukkig Zij waren in een land met lien duizend rivieren ge- toeval overleden, door velengemist en betreurd, een komen ; toch verkozen zij meestal zich in die groot verlies voor het A. N. V. te vestigen, waar dijken gebouwd moesten woi Zij, was een van die sympathieke naturen, die al zooals hun vaders dit haddengedaan. haar krachten en al haargaven in dienst stellen van Toen hun veramerikaanschste kinderen tot mannett de zaak, die zij uit voile overtuiging tot de hare ge- en vrouwen waren opgegroeid, werden ze toe, chiete- maakt hebben. Zoo gal zij zich aan haar vorige be- lijker, ook voor de in de nabijheid gelegen steden; en trekking' bij het M. O., zoo was zij een zeer gewaar- de vermenging door huwelijk is tot heden doorge- deerd bestuurslid van de Openbare Leeszaal en Bi- gaan, zoodat het moeilijk is te zeggen of de Holland- bliotheek, van de Alliance Frangaise en eveneens van sche steden meer Amerikaansch of de Amerikaansche het bestuur der Afd. Groningen van het A. N. V. steden meer Hollandsch zijn. Wij alien weten, hoe zij onvermoeid werkzaarn is Wij zijn met Holland steeds op goeden voet ge- geweest bij de moeilijke voorbereiding van de beide weest, maar nooit was de vriendschap hartelijker dan Liederen-avonden, in tafreelen doorgecostumeerden nu. De Holland-Amerika lijn bracht 't vorig jaar met in 1905 in Groningen gegeven. haar 6groote booten 50.000 passagiers over. Meer Haargemis zal in vele opzichten alhier worden dan 500 Hollandsche zakenmannen — diamanthande- gevoeld, daar zij een stuwkracht was en een voor- laren en anderen kwamen over en haalden de han- beeld voor velen. delsbanden nauwer aan. Zij ruste in vrede. Dr. A. W. VAN GEER. ()rider de meest uitblinkende Hollanders, die 't vori 2 NEERLANDIA jaar de V. S. bezochten, waren 2 geleerden H u- o d Vri g es van Amsterdam, dien we de Luther Burbank van Europa kunnen noemen en H. A. L o- rent z van Leiden, een nobel-prijswinner en een wereldvermaarde autoriteit in de vraagstukken der hoogere natuurkunde. Ook waren er twee schrijvers — Willem Ger ritse n, die jaren lang' parle- mentslid was en D r. A l e t t a Jacob s, de Susan B. Anthony van Holland. En er waren ook twee kun- stenaars — Van Rooy de beroemde bariton en , Henri de Vries, wiens merkwaardig spel groot succes had in het dramatisch seizoen van den vori- gen winter in het Oosten. * * Holland is een zeer rijk land --een land waar de door- sneeman min of meer kapitalist is; in honderden Hol- landsche brandkasten liggen nette pakjes Ameri- kaansche effecten opgestapeld. Inderdaad heeft Am- sterdam meer klanten voor onze effecten dan eeni- ge andere vreemde stall Londen niet uitgezon- derd. Het aantal van onzepandbrieven in 't bezit van Hollandschegeldbeleggers wordt op niet min- der dan 650 millioen dollars apari geschat meet dan 500 dollar voor elke familie in Holland. De Hollanders koopen van ons bijna evenveel waren als zij van En eland koopen — on 100 milli- oenper jaar. Wij beantwoorden dat niet in die mate als wij behoorden. Tengevolge van onze hooge ta- rieven, koopen we minder dan een vierde zooveel bij de Hollanders als de Engelschen bij hen koopen. Diamanten voeren we natuurlijk in gtoote hoeveel- heden in, evenals tabak, ingelegde haring en ver- schillende soorten bloembollen. Maar in het alge- meengesproken hebben de Hollanders ons in zaken beter behandeld dan wij verdienen. Onze vriendschap voor de Hollanders uit zich ech- ter op verschillende Wij betalen de hoogste prijzen voor de werken hunner kunstenaars. Onlang's werd er op eel) veiling te New-York meer dan 42000 dollar betaald voor de Terugkeer der Kudde" van „ Anton M a u v e. Hollandsche kunst, in al haar vertakkingen wordt in onze huizen en musea zeer op prijs gesteld. leder jaar neemt ook het aantal Ame- rikaansche feizigers in Amsterdam en in Den Haag toe. En mogen we ook niet vermelden, dat we het voorrecht hadden, dat een half dozilp Hollandsche diplomatieke vertegenwoordigers zich door hun hu- welijk met het Amerikaansche yolk vermaagschapten'? * * * In alle deelen der Vereenigde Staten worden Hol- landersgevonden, die als goede vertegenwoordigers van hun natie bekend staan. Om maar eenpaar voor- beelden te noemen, in New-York John R. v a n w o r me r, voorzitter van de „Holland Society" en Henry Pluy ger s, voorzitter van de Holland- sche Club ; in Chicago G. Birkhoff ; in St. Louis, G. H. ten Br o e c k ; in Cincinnati A. W ; Wormser inSavannah, W. de Bruyn Koips in Texas, A. J. M. Vuy 1st eke ; in Denver. H. Smissaert; en :n 'Baltimore. H. Mott u. Als bankiers zijn er drie die in het bijzonder ge- noemd dienen te worden — Charles B o i s s e- vain en Warner van Norden, van New- York, en Van Vlissinge n, van Chicago. Als kooplieden zijn de beroemdste g'eweest J. St ek e- t e e, de John Wanamakes van Grand Rapids, en wij- len Frank A. Co ope r, een der stichters van de gtoote Siegel-Coopierwinkel te New-York. Coopers naam was oorspronkelijk „Kuyper". De Van Camp s, die een groote „packing"-industrie stichtten te Indianopel, zijn eveneens geheel van Hol- landsche afkomst. De uitvinder van het systeem van New-Yorks straat- spoorweg, is H. H. Vreeland d, de zoon van een Hollandschpredikant. Zijn geschiedenis is een van die welke de Amerikanen zeer bewonderen. Hij Mond alleen op de wereld op zijn 13e jaar en had twaalf ambachten en dertien ongelukken aan de spoor bij New-York. Plotseling klom hij op en heden is hi de hooldfiguur van de grootste straatspoorweg-organisa- tie in de wereld, een systeem, dat dagelijks een mil- lioenpassagiers vervoert door de metropolis. Onder de Amerikaansche man en uit het openbaar leven, is TheodoreRoosevelt beslist de meest bekende drager van den Hollandschen naam. Depresident is er trotsch op zijn afstamming terug te voeren tot Claes Martenszen van Ro- sevelt, die in 1649 te Nieuw Amsterdam landde. In de 2eplaats ma en we vice-admiraal William Knickerbocker VanReypen noemen, nu voorzitter van de AmerikaanscheRoode Kruis Vereeniging'. Twee congtesleden zijn kennelijk van Hollandsche afkomst — Van Winkel van New-Jersey en Vreeland van New-York, eveneens de Senator Van Duzer van Nevada. En was de eerste burgemeester van °rooter New- York niet een Van Wyck? Twee broeders van Hollandsche geboorte zijn in de Oosteliike staten wel bekend geworden — Pro- fessor Geerhardus Vo s, van Princetown, en Professor Bert John Vo s, van Johns Hopkins. De Amerikaansche „van" die het meest beroemd is, is ook eenprofessor van Princetown, Henry van Dy k e, die jaren lang een onzer eerste schrijvers was. Onder de journalisten in Holland geboren be- hooren Leonard Charles van Noppen, vroeger te Columbia, en Edward W. B o k, re- dacteur van de „Ladies Home Journal" tot de voor- naamsten. Onze eenige Hollandsche prelaat is Bis- schop Van de V e n, van Louisiana. * * * Het valt te betreuren, dat geen Amerikaan nog een volledige juiste beschrijving in het licht heeft gege- yen van wat de Hollanders' de Amerkaansche beschaving in vroeger dagen hebben gedaan. Een schrijver, Washingt to Irvin g, heeft de ge- schiedenis onjuist en belachelijk geschreven en nie- mand vangelijken invloed is er nog opgestaan om dit te verbeteren. Maar het feit blijft bestaan, dat onze schuld aan de Hollanders der 17e eeuw zeergroot is. Juist ten tijde toen Amerikagekoloniseerd werd, was Holland op het toppunt van zijn roem. De Hollanders waren toen het eerste yolk der wereld in muziek, schilderkunst, bouwkunst, wetenschap, zeevaartkunde, ha del ge- leerdh NEERLANDIA. den staat opbouwden. De mannen en vrouwen, die te ee.n brief aan Luzac: „Amerika is veel verplicht aan Plymouth Rock landden, hadden reeds 12 jaar in Hol- de werken van mannen als Gij". land gewoond voor zij tot ons kwamen. W i 11 i a m Tusschen de omwenteling en den Burgeroorlog Pe n n, de zoon van een Rotterdamsche moeder, waren er minstens twee kranige Hollanders, die de preekte dikvvijls in 't Hollandsch en nam voor den Amerikaanschegeschiedenis hielpen maken --Gene- regeeringsvorm van Pennsylvania de Hollandsche als raal Stephen van Rensselaer, krijgs- en. voorbeeld. staatsman van New-York en Martin .van B u- Het is nu bilna 3 eeuwen geleden, dat Holland r e n, de 8epresident van de Vereenigde Staten. De Henry Hudson uitzond en op Amerikaanschen laatst overgeblevene van Van Buren's persoonlijke bodem Hollandsche instellingen stichtte. Spoedig daar- vrienden, John Bigelow, dien Abraham Lincoln aan- na kocht Peter M i n u i t Manhattan voor 24 dol- stelde tot Gezant in Frankrijk, leeft nog te New-York. lars — niet in geld maar in kleeren en sieraden. , Toen ik hem verzocht mij jets over Van Buren te Vijftig jaren lang beheerschten de Hollanders de om- vertellen, zeide Mr. Bigelow: strek e n van de Hudson rivier van B e Hi' was een der verstandigste en meest vertrouwde (Brooklyn) tot Bever w ij c k (Albany). Ze waren mannen, die ooit depresidentsplaats hebben bekleed. alien groote grondbezitters, niet gemakkeli* door de Hi' was bekwaam als rechtsgeleerde, evenzeer als Engelsche ambtenaren te regeeren. Ze waren eigenlijk leader en staatsman. Hi' j was het, die ons nationaal leenheeren, die slaven hielden, huur ophaalden en geldwezen inrichtte en die den we bereidde voor rechtspraken, geheel onalhankelijk van de hoogere de afschaffing' der slavernij. autoriteiten. De invloed der oude Hollanders kan nog gemakke= * * lijk worden nagegaan. Wij danken woorden als boss, cookie, dell, yacht en stoop aan hen. Zij leerden ons het nut van windmolens en onze lichte tuigen, ploe- Daar had men de lastige oude Peter St uy v e- g en, ruiven en munten werken naar het Hollandsch s a n t, de laatste eng rootste der nollandsche Gou- modelgemaakt. vern e urs , naar wien de Bowery genoemd werd. Vooral in New-York kan het voetspoor der Hol- Daar waren de aanzienlijke Van Cortlandt s, landers nimmer worden uitgewischt. Harlem zal weer huizinge nog in het Van Cortlandt Park staat allijd Harlem blijven en Governors ei l' a n d met de gaten van de Engelsche kogels in haar muren. zal altijd herinneren aan Gouverneur W o u t e r Daar waren de Van D ij c k s, de Indianen-bevech- van Twille r, die het van de Indianen kocht. ters, de Schermerhorn s, werkzaam en eerzuch- We zullen oils altijd herinneren, dat de Hollanders tig, de Breev o or t s, kalm en vlijtig levende; en den muur bouwden, waar nu Wallstreet is, dat de De Peyster s, van wie er thans een standbeeld de Hollandsche mess es wandelden door M a i d e n- in Bowling Green staat. 1 a n e, nu de straat van de juweliers, en dat het Hol- Hooger aan de Hudson waren de De Wit is en landsche koeien waren, die hetpad maakten van het Coykendalls van Kingston; de V Ren s- fort aan de Batterij naar de noordelijke weiden — selaers van Albany; de Van der He dens hetpad eens Breede weg genoemd, nu als B r o a d- die het eerst Troy in bezit hadden; en de V an C u r- w ay bekend. 1 e r s, die Schenectady stichtten. Zoowel ten tide van het koloniseeren als nu heb- Maar de Hollander uit den ouden tijd, wiens fa- ben de Hollanders een hooge plaats ingenomen in milienaam het meest bekend is, was Jan Aer t- de Amerikaansche samenleving. Waar zij zijn, verster- see van der Bil t, wiens hoeve in Brooklyn ken zij het maatschappelijk gebouw. lag. Gedurerrde twee eeuwen maakte een uit dit ge- In velerlei opzicht is Holland het meest geschikt om slacht eenigen naam, totdat Cornelis van der die hoedanigheden uit een jong land over te planten, B i 1 t, de zoon van een armen boer op Stateneiland, welke anders alleen uit ondervinding voortkomen. de grootste Amerikaansche Spoorwegkoning werd, Laat ons zeggen, dat de eene natie de andere die zijn erfgenamen 75 millioen dollars naliet. noodig heeft. Ze zijn in hun toewiiding tot den kunst- was steeds een verzamelaar, ooit een speculant ge-, en vredesarbeid nauw samedgebonden en het is aan- weest. Terwijl anderen praatten en theorien verkon- genaam om' het feit in herinneritng te brengeni, dat d' den maakte hi' een verbinding met de Oostelijke de nieuwe vredestempel, die nu in Den Haag wordt staten. Het fortuin, dat hi' naliet is zoo aangegroeid, gebouwd, een gift is van een Amerikaansch burger. dat heden ten dage de naam Vanderbilt synoniem is met rijkdom. De zoogenaamde Vanderbiltgroep (van spoorwegen), omvat tegenwoordig 22000 Mijlen met een kapitaal van 1100 millioen — meer dan 1/9 van Naschrift. alle spoorwegen der Vereenigde Staten. Toen de Amerikaansche revolutie uitbrak en in Bovenstaand artikel van den Amerikaan Herbert N. Europa bekend werd, verleende Holland oogenblik- Casson werd ons, vertaald, uit Paramaribo toege- kelijk hull aan de Patriotten. Gedurende die donkere zonden door den heer 0. D. dagen leende het de Kolonien 14 millioen dollars, of- Ofschoon het hier en daar uitlokt tot opmerkin- schoon terugbetaling zeer onzeker leek. De provin- gen, laat de Red. het geheel zooals het is. cie Friesland ging zoo ver in haar geestdrift om ter Red. eere van de Amerikaansche onafhankelijkheid een ge- denkpenning te slaan. Generaal Philip Schuyler vertegenwoordig- de de Hollanders in het Amerikaansche leger. En Oproep aan Handelaars en Neringdoenden 1 was het niet kapitein Van Arsdal e, die --toen de schepen van Koning George in de haven zonken De Redactie van Neerlandia, ver- — de Engelsche via neerhaalde? Holland gof ons zoekt alle handelaars en neringdoen- menschen en geld. Maar wat beter is, het had ons, den, zoowel in Noord- als in' Zuid- in ziin geschiedenis, het krachtigste bevvijIs gegeven Nederland, die bereid zijn wederzijds ten gunste van zelfregeering. „In de liefde voor vrij- in het Nederlandsch hunne zaken te heid en in dapperheid om ze te verdedigen, is Hol- doers, hun naam en adres te zenden land ons beste voorbeeldgeweest" zeide Franklin. aan het Kantoor A. N. V. Wiinstraat 81, Onze vier eerstepresidenten waren leerlingen van Dordrecht. den beroemden hoogleeraar Luzac van Leiden en Irr Neerlandia zap heritaaldelijk erkenden volmondig hoeveel ze zijn onderwiis ver- een lijst dezer adressen worden open- schuldigid waren. George Washington zeide later in baar gemaakt. 4 NEERLANDIA. Een Sint-Nicolaasfeest op Ceylon. aanzien(bijgaande foto kan het getuigen) vormen een kleine minderheid: zij trouwden steeds onder elkaar, De afstammelingen op Ceylon van hen, die, na het en voor hun gezondheid zal het beter zijn,, indien bankroet der Oost-Indische Compagnie, Holland bij zij dat minder deden of minder gedaan hadden. den vrede van Amiens aan hun lot moest overlaten, Een jaar of acht geleden nu, dank zij het initiatief noemen zich nog steeds met trots „Hollandsche bur- van den beer. G. Anthonisz, een der weinigen die gers", en zij zijn, men ma zeggen: tegen de ver- Hollandsch spreekt en aan het hoofd staat van bet drukking in, aangegroeid tot 4 a 5090. Dat wil zeg- reusachtige Hollandsche archief van Colombo, werd gen: de Britsche regeering noemt 20.000 het getal een „Hollandsch Gezelschap" opgericht, maar then „burghers" op het eiland, en dat is haar zaak, maar brak daarop de oorlog in Zuid-Afrika uit en wijl zeker hebben drie kwart van de z.g. „burghers" niets vele leden ingouvernementsdienst zijn, vreesden zij, of zeer weinig met Europa, en nog minder met Hol- dat de regeering er een betooging in zou zien, en land, uit den tijd der Oost-Indische Cornpagnie te zooging het „Hollandsche Gezelschap" te niet. De do er Maar waarom zouden zich de Christenen op zaak is dat velen wel zeiden: „dat had vijItig jaar ge- Ceylon, indien zij er zin in hebben, een „burgher" leden moetengeschieden", maar twijfelachtig, zonder noemen ? Ale Engelschen noemen zich gentlemen wilskracht, vreesachtig hadden zij nooit jets g'edaan en zoo is de naam „burgher" een titel geworden. om het wenschelijke tot werkelijkheid te maken. Maar St. Nicolaasfeest te Colombo (Ceylon) voor kinderen van Hollandsche afstammelingen, St. Nicolaas is de heer Maurits Wagenvoort. Maar onze tevert en nichten op Ceylon zijn daar opnieuw zijn zij nu opgewekt tot handelen, en naar Wet mee tevreden en terecht, want zij hebben gezien, het schijnt voor goed. Een onzer landgenooten bracht dat bij Engelschen en Sinhaleezen op deze wijze de een bezoek aan het eiland, leerde er zijne neven en naam „burgher" er aliens een wordt van gering- nichten kennen en achten, en, met behulp van den schatting, en zij erkennen, dat daar teen slechts heer R. G. Anthonisz, dat spreekt vanzelf, bracht hi' helpt, dat de echte „burgers" zich vereenigen en velen tot het beset van hunplicht tegenover zichzelf schrap zetten. „Dat had al 50 jaar geleden moeten en hungemeenschap. Het „Hollandsche Gezelschap" gedaan worden", zeggen ze ook. Goed, maar zij heb- is herleefd, hoewel dan nu onder den naam van ben het nietgedaan en het gevaar is steeds hop er „Dutch Burgher Union" maar op breeder en daar- gestegen, dat zij zouden op gaan in de hun om- door hechter grondslag. En reeds bezit de „Union" ringende drie millioen Sinhaleezen, Tamils, Maleiers, bijna 300 leden. Een Engelsche naam, maar het ka- enz. en door de Britten behandeld worden als „in- rakter zal toch zooveel mogelijk Hollandsch zijn, en boorlingen", natives, en niet beter. En zeker, zij een der doelen van de „Union" is om de studie on- verdieneo )Deter, niet wij1 zij van Europeesche af- zer taal aan te moedigen. Ook wil men de oprich- komst zijn, maar wij1 zij eenige wezenlijke goede tin g der „Union" door een jaarlijksch feest herden- Hollandsche eigenschappen hebben weten te bewaren ken, een nationaal Hollandsch leest. Welk jaarlijksch en eenige goede Oostersche eigenschappen, b.v. ma- feest is ten onzent ouder enpopulairder dan „Sinter- tigheid en aangeboren zachtheid van aard, hebben klaas ?" Op aanraden van dien landgenoot werd het weten te winnen. Allen hebben zeker min of meer inwiidingsfeest, dat jaarliiks herhaald zal worden, het Sinhaleesch bloed in de aderen — misschien zijn zij Sinterklaasfeest, en diezelfde landgenoot, een kinder- er beter om! maar hen , die men dat sterk kan vriend, speelde voor Sinterklaas. Het feest slaagde NEERLANDIA. uitmuntend: de eerste komst van den „goed heyligh Punt IV, van huishoudelijken aard. man" te Colombo was een root succes, jong en oud Punt V. Brieven van den heer Insinger (Egypte). et uigden het met ingenomenheid. En zoo heeft de 0. m. wordt hierin een vraag overgebracht van den nieuwe „Vereeniging van Hollandsche burgers" met heer Schultz omtrent den dienstplicht van zijn zoon. de kinderharten die gewonnen van vele moeders, en Omtrent ditgeval zullen nadere evens worden worden ge- waren de vaders wel gedwongen te volgen. vraagd. Apropos: er is plaats in Colombo voor een paar Punt VI. Samenwerking met het plaatsingsbu- ondernemende landgenooten om er zaken te doen. Er reau Mercator. is tot nu geen Hollander, en ieder vraagt zich af: Ditpunt zal nader door het Dag. Best. worden „waarom niet ?" Onnoodig intusschen inlichting te overwogen. vragen aan den Hollandschen Consul, een Duitscher, want die maakt van zijn ambt een baantje, en houdt Punt VII. Uitgave en Redactie Neerlandia. het alleen aan omdat het een baantje is. Vroeger was Na eenige bespreking wordt besloten, indien geld hi j ook Oostenrij ksch Consul, maar dat heeft hij op- vrijkomt door te verwachten vermindering van porti g even hij in dat ambt werk had te doen. Als voor maandbladen, dit te besteden voor verbetering Nederland sch Consul heeft hi j zoo gded als niets der uitgave. te doen, en daarom houdt hi' dat aan. VOOr het sluiten der vergadering deelt de heer Voi pourquoi votre Consul est Bosboom mede, dat hi' j een maand geleden aan het mu e t" zou men met een variant op een beroemden Bestuur der Groep Indie verzocht heeft om ontslag versregel kunnen zeggen. Intusschen, die er over als afgevaardigde. denkt om zich te Colombo te vestigen, doet beter De voorzitter betreurt het, data n dit besluit niets zelf eerstpoolshoogte te nemen. meer is te veranderen en wijst op de groote verdien- sten van den heer Bosboom als lid van het Hoofd- MAURITS WAGENVOGRI bestuur, die toonde niet alleen belangstelling te heb- 04, ben voor Indie maar voor alles wat het Verbond be- treit. Hi' betwijfelt of diens keen aan ooit geheel zal kunnen worden vergoed en hoot op een we- Beknopt verslag der Hoofdbestuursvergadering derzien. De heer Bosboom dankt voor de waardeerende op December 1907 te Dordrecht. woorden en drukt zijn leedwezen uit, dat hi' de aan- Aanwezig: de heer Dr. H. J. Kiewiet de Jonge, g ename bijeenkomsten der Hoofdbestuurders niet meer voorzitter; mej. E. Baelde en de heeren Dr. J. Boeke, zal bijwonen. H. D. H. Bosboom, Pastoor P. Delgeur, H. Meert, Niets meer aan de orde zijnde, sluit de voorzitter Jhr. Mr. J. L. W. C. von Weiler en Mr. W. Dicke, de vergadering. secretaris. De Alg. Secretaris Afwezig met kennisgeving: Mr. C. Th. van Deven- Mr. W. DICKE. t er, Prof. P. Fredericq Dr. H. F. R. Hubrecht, J. C. es ler, Dr. J. J. A. Muller, Jhr. Mr. 0. F. A. M. van Nis en tot Sevenaer, Mr. Dr. C. F. Schoch en Mr. W. Thelen. Punt I. De notulen der vorige vergadering wor- Van ooze Vertegenwoordiging den met eenige wijziging goedgekeurd. in het Buitenland. Punt II. Mededeeling van ingekomea stukken, onder andere: Schrijven van den heer J. H. Mekenkamp, commies der H. S. M. te Salzbergen om leesboeken voor de Jaarverslag over 1907 van den Nederlandsche kinderen aldaar. Daaraan is reeds door de Boeken-Commissie voldaan. Het Dag. Best. heeft vertegenwoordiger te Mexico D. F. naar aanleiding daarvan overwogen den heer .Meken- kamp uit te noodigen het Verbond te vertegenwoor- In het afgeloopen jaar is eigenlijk voor het eerst di en indien dit met zijn ambtelijke verplichkingen getracht de verschillende hier te lande verblijf hou- kan worden overeengebracht. dende stamgenooten nader bekend te maken met het De voorzitter zougaarne zien, dat in deze verga- doel van het A. N. V. met het gevolg, dat de meeste dering het beginsel eens werd vastgesteld hoe voor- Noord-Nederlanders persoonlijk toetraden als lid; de taan de benoeming van vertegenwoordigers zal ge- bier te lande verblijvende Zuid-Nederlanders hebben schieden, daar hierbiji de uiterste omzichtigheid moet niet aan de uitnoodiging gehoor gegeven, evenmin is worden in achtgenomen. de vertegenwoordiger erin geslaagd eene Zelfstandige Na eenige besprekingen wordt een vaste gedrags- Afdeeling in het levee te roe en. lijn in dezen vastgesteld. Wel zijn deze pogingen middellijk van grooten Voorgedragen wordt nog als vertegenwoor Eger te vloed geweest op de oprichting van de Ned. Vereeni- S an Thome (Westkust van Afrika) de heer jozef 13ex. ging in Mexico, waardoor een hechten band is ge- Hie omtrent zal nader worden beslist. led om de landgenooten, waarvan bij, verschillende Punt III. Begrooting voor 1908. gelegenheden zulke schoone blijken zijn gegeven. Aan de leden is 't ontwerp rondgezonden. Van de gelegenheid om den vertegenwoordiger van De posten: steun aan Groep Ned. Antillen, 'root het A. N. V. inlichtingen te vragen op handeAs- en I 117.50 en steun aan Groep Suriname, groot f 402.50 andergebied is door hier gevestig,de doch vooral geven aanleiding tot uitvoerige bespreking. buiten de Republiek woonachtige leden een ruim ge- Devoorzitter betoogt de wenschelijkheiid om de bruikgemaakt. De vertegenwoordiger ontving van verhouding tot de Groepen een volgenden keer na- eene in New-Orleans gevestigde Ned. firma verzoek der te bespreken. om inlichtingen aangaande de mogelijkheid om hare Depenningmeester licht nog den post van f 200.-- zaken ook tot Mexico uit te breiden en wist dit huis toe voor de uitgave van den catalogus van Ned. stu- in as akin te brengen met een landgenoot, die in dieboeken, waarvan de uitgave door de Leidsche stu- staat was over het onderwerp de meest uitgebreide deatenafdeeling is voorbereid. en betrouwbare inlichtingen te verschaffen. De be rooter wordt aangenomen op een totaal Verschillende jongelui, doch voornamelijk zif, die bedrak van f 18352.70 met eat batig, saldo van door longaandoening genoodzaakt waren in een mil- f 184.611A. der klimaat een werkkring te zoeken, hebben zich tot 6 NEERLANDIA. den vertegenwoordiger gericht en ontvingen uitvoeri- In de maand December had de Ned. Kolonie is ge inlichtingen. Een Bier heeren is naar aanleiding Mexico hetgenoegen kennis te maken met haren otfi- der ontvangen inlichtingen naar Mexico gekomen en cieelen Vertegenwoordiger, geaccrediteerd te Washing- slaagde er, dank zij mine kennis van Spaansch en van ton en te Mexico, H. M.gezant en buitengewoon ge- Engelsche stenografie spoedig in, na aankomst eene volmachtigd Minister Jhr. R. de Marees van Swin- passende betrekking te vinden. deren, die, vergezeld van dengezantschapsraad Mr. Metgenoegen werd opgemerkt, dat ook Vlaamsche W. A.Royaards gedurende de maand December te leden niet hebben geaarzeld van de diensten der ver- Mexico verblijf hield. tegenwoordiging gebruik te maken. Degezant bezocht met den Belgischen Minister Van twee in Zuid-Afrika gevestigde leden — Neder- Charles Constantin Wauters de clublokalen van „Cir- landers — die, met het oog op de treurige toestan, cub() Belga-Holandes" en woonde een muziekavond den in het handelsleven aldaar besloten hadden, zich bij, waarop een in Europa bekend Ned. kunstenaar, elders te vestigen, werden dergelipce verzoeken ont- de heer Maurice Meerloo op zijn zoo zeldzaam in- van en. Hunne aanvragen werden zoo volledig moge- strument, de „Viola d'Amore", eenige zijner eigen lijk behandeld. toonzettingen uitvoerde, welke hem bij het kunstlie- Eene in Frieslandgevestigde firma wendde zich tot vende Mexikaanschepubliek zulk een naam hebben den vertegenwoordiger met het verzoek om markt j- verworven, en welke ook dien avond weer luiden bij- zen en inlichting'en aangaande de productie van ho- val verwierven. ning in Mexico en ontving een monster van dit artikel. Bij het banket door den Gezant aan het Bestuur Het is niet mogelijk geweest deze firma in aanra- der Ned. Vereeniging aangeboden, gaf Z.Ex. zijne bii- king te brengen met betrouwbare exporteurs en het zondere tevredenheid te kennen over devooruitstre- is den vertegenwoordiger later gebleken, dat New- vendheid en den bloei der Ned.Kolonie in Mexic® York de aangewezen markt is voor dit artikel, het- en zeide met bijzonder genoegen en belangstelling welk door verschillende firma's, meestal in kleine kenniszenomen te hebben . van al de bijzonderheden, hoeveelheden via Tam 'co daarheen in consignatie daarop betrekking hebbende. Het eere-lidrnaatschap wordtgezonden. der vereeniging werd bij die geleg'enheid aan Z.Ex. Eene zeer bekende Ned. firma inJapan verkreeg aangeboden en welwillend door hem aanvaard. van de vertegenwoordiging in Mexico inlichbngen Met een enkel woord verdient melding gemaakt te aangaande den toestand van de markt in Mexico voor worden vab. eerie ondernem+g, waarvan een der hare artikelen en werd in aanraking gebracht met een directeuren een Nederlander is, de heer N. Wijchelg , zeer betrouwbaar landgenoot, grondig met de artike- oud-administrateur der Amsterdam-DeliMaatschappij, len en de toestanden bekend en aan wien, na brief- terwip de 2e directeur, de welbekende Zweedsche ge- wisseling bedoelde firma hare vertegenwoordiging toe- leerde Dr. Pehr 011son Seffer, ook de Nederlandsche vertrouwde. taal machtig is. Naar aanleiding van Ned. kapitaalbelegging' in Mexi- Van deze jeugdige, nu reeds bloeiende onderneming, co behoort er de aandacht van Ned. belangstellenden het Mexikaansche Bureau voor Landbouw-Onderzoe- op te worden gevestigd, dat zij, die aandeelen in nog kin en en Consultaties, wordt melding gemaakt, om- te construeeren spoorwegen in Mexico denken te koo- dat het succes bewij, st hoe hoog in het buitenland pen, zich wel eens ter dege op de hoogte dienden te onze landbouwkundigen worden geschat. stellen van de Maatschappijen, waarin ze zich gaan interesseeren. j. TEN NAPEL, De spoorweg-constructie in Mexico is bijna geheel Vertegenwoordiger van het A. N. V. Mexico D. t. in handen van Noord-Amerikanen en op deze om- standigheid wordt — met het oog op de enorme ver- liezen van Nederlanders in Amerikaansche spoorweg- tg fondsen — de aandacht bijzonder gevestigd. Wat de invoer van Ned. artikelen betreft, hoofdza- UitVenetie. kelijk bestaan deze uit jenever, kaas, thee en kasi- mieren. Als Vertegenwoordiger van het A. N. V. heb ik Verschillende artikelen, klaarblijkelijk in Nederland eenige brieven uit Nederland ontvangen, met vragen gefabriceerd, kan men hier in Mexico aantreffen; ze om inlichting over de gunstigste gelegenheid om naar worden door Hamburgsche export-huizen ingevoerd' Italie te emigreeren, over de kansen er een betrek- engaan door voor Duitsch fabrikaat. king te vinden of een plaats in den handel, over de Er ziin verscheidene gevallen bekend aan Ned. han- beste manier om het Italiaansch te leeren, enz. Zoo delaars in Mexicogevestigd, waarin zij artikelen van nauwkeurig mogelijk heb ik geantwoord op dever- Ned. fabrieken door hen vertegenwoordigd, teen veel schillende vragen, die mij zijn gedaan. Ik betreur het goedkoopere prijzen door Hamburgsche export-httizen alleen, dat degelegenheid zich niet heeft voorgedaau zagen aangeboden als zij zelve konden aanbieden. mijn werkzaarnheid op nog nuttier en voordeeliger Zulke staaltjes zijn bepaald ontmoedigend voor hem, wijze te toonen in het waarachtig belang van bet die trachten wil, Ned. artikelen als „Nederiandsche" Verbond. aftrek te doen vinden. L. BIZIO GRADENIGO, Vert. A. N. V. Van de door de Boeken-Commissie naar Mexico gezonden kist met boeken, wordt zeer trouw gebruik g emaakt. t3g Zij die in Nederland de B , n-C o steunen, kunnen ervan verzekerd zijn, dat ze stam- Door vertrek uit Boechara in Niei, heb ik op de genooten in den vreemde daarmede een grooten dienst mij in hoedanigheid van Vertegenwoordiger van het bewijzen. Verbond sedert toegezonden brieven niet meer kun- Degeschreven taal draagt na de gesprokene wel nen antwoorden, waardoor tot mijn root leedwezen g meest ertoe bij het stamgevoel in stand te houden en vele aangename handelsen persoonlijke relaties voor- waar we daar juist in den vreemde bijzonder naar loo pig afgebroken werden. lk hoop evenwel over 3 streven, kan het werk van de Boeken-Commissie niet a 4 maanden in Zuid-Rusland de Vertegenwoordiging genoeg worden ewaardeerd. van het Verbond weer op mij te kunnen nemen, in De boeken hier zijii. ondergebracht in de biblio- het vertrouwen mijn landgenooten en den Nederland- theek van de Ned. Vereeniging in Mexico en staan schen handel weer behulpzaam te kunnen zijn. voortdurend ter beschikking van stamg-enooten in en buiten de stad, ook natuurlijk ter beschikking van hen, C. C. J. VAN DER KLAAU% diegeen lid nit]. van die vereeniging. S o r a u N. L. 14 December 1907. NEERLANDIA. steun toegezegd, ook verschillende maatschappijen en vereenigingen. Uit de mededeelingen blijkt, dat de onderneming Noord-Nederland. steun verdient en waarborg voor degelijkheid aanwe- zig is. Besloten wordt gedurende 5 jaar met een jaar- bijdrage van f 50.— te steunen. Getracht zal worden met behulp van Vreemdelingen- Beknopt verslag der Groeps- verkeer en 't Centraal Bureau een list van g'oedkoope bestuursvergadering op 7 December 1907 te pensions in Nederland (f 2.— tot f 2.50) in Neerlan- dia openbaar te maken. 's-Gravenhage. Punt VII. A. N. V. en Uitgeversbond. Aanwezig: de heer Dr. H. J. Kiewiet de j onge, De secretaris wijst er op, dat de Ned. Uitgevers- voorzitter, mej. E. Baelde en de heeren Prof. P. J. bond zijn Bibliogr. Maandlijst niet kosteloos aan onze Blok, Mr. A. H. Brandt, Mr. A. B. Cohen Stuart, besturen en vertegenw. in 't buitenland wil zenden, Marcellus Emants, Dr. J. B.Schepers en C. van Son, wat de Ned. Boekhandel te Antwerpen wel doet. Na- secretaris. der zal worden overwogen, op welke wijze Neerla0dia Punt I. Notulen; worden onveranderdgoedge- 't best de Nederl. uitgaven kan openbaar maken. keurd. Punt VIII. Bekendmaking Uitg. 10 A. N. V. Punt II. Ingekomen stukken. Het Dag. Best. zegt toe: de Afdeelingen eens aan Brief van de Amsterdamsche Afd.Jong Nederland te schrijven en verdere middelen te zullen overwegen met verzoek om f 37.— steun tot dekking der oprich- met inachtneming der bepalingen die eenmaal ten op- tingskosten. Wordt toegestaan. zichte van den verkoop in Noord- en Zuid Ned. voor Idem met voorstellen om in het regkment der on- leden en niet-leden zijn getroffen. gelieden-Afdeelingen bepalingen op te nemen omtrent Punt IX. Ho .-V handelsbetrekkingen en punt beg'unstigende en beschermende leden. Hierop wordt List van handelaars en neringdoenden, die in 't voorloopig afwijzend beschikt, daar het reglement der Ned. willen briefwisselen en zaken doen, wordenge- Groep pas herzien is en gedrukt. Voorstellen kun- zamenlijk behandeld. Besloten wordt de Afdeelingen nen desgewenscht ter sprake komen op de Alg. Ver- hierover aan te schrijven en in Neerlandia een op- gadering in Maart. roe p te plaatsen. Brief van den heer Besse, waarin hi' j meedeelt, dat Punt XI. Briefzegels voor aanbeveling van Ned. een aanvankelijk tegenstrevenden Vlaming heeft briefwisseling. overtuigd, dat het A. N. V. volmaakt onpartijdig is Het Dag. Best. wordt gemachtigd deze te laten ver- op kerkelijk en staatkundig gebied en deze persoen vaardigen. zich heeft aangegeven als lid. Een voorstel om ingevolge een ingekomen verzoek Punt III. Van huishoudelijken aard. ook zegels te laten vervaardigen met het opschrift Pu n t IV.Voorstellen van den heer Cohen Stuart „Terug aan afzender" wordt niet ondersteund. over Groepsreglement-wijziging, in hoofdzaak de aan- Pu nt en XII, XIII en XIV, wet-Coremans, stelling van een Groepscommissaris voor elke afdee- Fransch-Vlaanderen en rijwieltochten', worden gezamen- ling betreffende. lijk behandeld. De voorzitter heeft de zaak bestudeerd, maar nog De indiener dezerpunten licht een en ander toe, geen duidelijke voorstelling hoe 't met een in het Afd.- doet mededeelingen over zijn zomerreisle in Fransch- bestUur tusschengeschoven Groepscommissaris zal gaan. Vlaanderen en dringt aan op de verbreiding van meer Verschillende leden achten.goed in 't voorstel de letterkundige ken is in die streken b.v. door het sfich- prikkel voor werkzaamheid der Afdeelingsbesturen, ten eener boekerij. maar vreezen ontstemming van dezen. Deze zaken zullen nader in het Hoofdbestuur be- Wordt besloten, als het Groepsbestuur eerst zelf sproken worden. eengevestigde meening heeft gekregen, een bijeen- Pun t XV. Propaganda in het Zuiden. komst te beleggen van 't Groepsbestuur met de voor- De secretaris wijst op de onbekendheid van 't A. Afters der Afdeelingsbesturen om dit punt e. a. eens N. V. in de Zuidelijke provincien en verzoekt over- gezamenlijk te bespreken. weging van maatregelen om in Zeeland, Noord-Bra- De voorzitter zou dergelijke bijeenkomsten voortaan bant en Limburg vasten voet te krijgen. Op 't oogen- gaarne geregeld minstens eenmaal in het jaar willen blik wordt ergewerkt voor een Afd. Einahoven, ook doen houden. Dit vindt instemming. hoot het Dag. Best. 's Hertogenbosch te gaan be- Punt V. Uitgave van 't Boek over Nederland. *), werken, maar het drukke secretariaat kan niet alles doen. Besloten wordt, dat de commiseie a. h. binnen en- VoorRoermond en Middelburg worden wenken ge- kele dagen (10 Dec.), zal vergaderen. geven. Punt VI. Samenwerking met Vreemdelingenver- Bij rondvraag wordt de aandacht gevestigd op de keer. briefwisseling tusschen Nederlandsche en Zuid-Afri- Verslag wordt uitgebracht van de vergadering in kaansche jongelieden. Krasnapolsky, waar besloten werd een Centraal 13u- De secretaris raadt aan te wachten tot het eerste reau op te richten met zetel te Amsterdam, een Direc- Taalcongres le Paarl (19 Dec.), heeft plants gehad. teur en een Raad van Toezicht. De Minister heeit Daar zou dit onderwerp worden besproken. Nog wordt aan het Dag. Best. verzocht eens te overwegen, wat er gedaan kan worden voor de dui- *), In een bestuursvergadering, gehouden 16 Nov. te zenden Ned. arbeiderskinderen nabij onze grenzen in Dordrecht en hoofdzakelijk gewijd aan huishoudelijke Duitschland, die van Ned. Onderwijs verstoken zijn. aangelegenheden, werd o. m. besloten plannen voor Hierna sluit de voorzitter de vergadering. te bereiden tot de uitgave van een Boek over Neder- De Secretaris, land,in den trant van „Zweden", „Belgie" e. a. C. VANSON. De vergadering benoemde daartoe eene Commissie, bestaande uit de heeren: Dr. H.J. Kiewiet de Jonge, Mr. A. B. Cohen Stuart, Prof. P. J. Blok, Dr. J. Afd. Amsterdam B. Schepers en Jhr. Mr. H. Smissaert, van wie de gaf op 19 December een Ned. Liederenavond met eerste als voorzitter, de tweede als secretaris is op- medewerking der heeren Orelio van Amsterdam en g etreden. J. Trip, tenor-zanger te Laren, en het Klein a Ca- Deze commissie is na herhaald vergaderen zoo ver pella-koor, order leiding van den beer Willem Hespe. gekomen, dat zij in een nog deze maand te beleggen De klavierbegeleiding was toevertrouwd aan den heer vergadermg verslag zal kunnen uitbrengen. C. Dokkum. 8 NEERLANDIA. Afd. Groningen. Dr. A. W. van Geer schrijft: Op den vierden Januari 11. had in Groningen een Zuid-Nederland. voordrachtplaats over het Vlaamsche volkslied, door de heeren E. Hullebroeck en J. de Vos. Telkens werden als voorbeelden van die volkspoe- zie in de verschillende tijdperken door de beide hee- Een Vlaamsche overwinning. ren met veel smaak engevoel liederen gezongen, een afwisseling, die zoo aangenaam werkte, dat geen Het is wel van een overwinning, dat ma worden oogenblik de belangstelling verflauwde. Wij gelooven, gesproken nu eindelijk, na achttien jaar, het gebruik dat die talentvolle zangers een goede taak verrichten van het Nederlandsch voorde rechtbanken van het ar- door de aandacht meer te vestigen op het volkslied rondissement Brussel definitief bij de wet is ere el en zijn geschiedenis. Dat kan de volkszang, die van een overwinning waarvan het behalen niet eens veel zijn vroegere hoogte onder het Nederlandsche yolk strijd heeft gekost; want een Vlaamsche wet door de zoozeer isgedaald brengen onder de aandacht van , Kamer met bijna algemeene stemmen te zien aanne- velen, die hetgoed meenen met ons yolk. Jammer, dat men (er waren 108 voor, 7 tegen en 12 onthoudin- er zoo weinig toehoorders waren. De belangstelling gen), is een feit, dat wel de moeite van het vermel en liefde voor het A. N. V. is in onze stall helaas den waard is, en bewijst, dat zoo eel]. wet niet alleen nog niet root. Dikwijls genoeg is op het groote be- in een noodzakelijke behoefte voorziet, een nagenoeg lang, dat dit Verbond heeft voor allen, die de Nederland- algemeen erkende leemte aanvult, maar tevens aan het sche taal spreken gewezen, doch in het bizonder in, rechtvaardigheidsgevoel van bijna al de volksvertegen- Groningen heeft het nog een diepe wortels geschoten. woordigers beantwoordt. Di! laatste op zich zelf duidt echter reeds op een veranderd inzicht vanwege onze Eerste Lustrum der Leidsche wetgevers ten opzichte van sommige eischen der Vlaam- Studentenafdeeling. sche Beweging; want in 1889, toen het gebruik van de Nederl. taal voor de rechtbanken in Vlaamsch- De heer Helsdingen, secretaris, schrijft: Belie werd geregeld, viel er nog niet aan te den- 11 Febr. a. s. zal het vijf jaar geleden zijn, dat ken, dat ook de rechten van de Vlamingen van het de Stud.-Afd. Leiden van het A. N. V. werd opgericht. arrondissement Brussel met het oog op strafvervol- Het bestuur stelt zich voor, dien dag niet onorge- gingen voor het assisenhof van Brabant werden ge- merkt te laten voorbijgaan. En waar het zelfs uit waarborgd; en er was weer een opzienbarend proces verre streken, de Vlamingen en Zuid-Afrikaners weet noodig, n.l. dat van Heerne, waar Fransch- d te trekken voor de vacantie-leergangen, daar is het te Vlamingen zich door dit assisenhof in het Fransch verwachten, dat ook in eigen kring voor dit eerste hoorden veroordeekn, om de verontwaardigingl over lustrum, de belangsteliing ruimschoots zat kunnen iets dergelijks op te wekken, wat dan het neerkggen worden opgewekt. van het wetsvoorstel Van der Linden ten gevolge had. De planners zullen den leden nog wel nader be- Dit voorstel had tot doel om de wet van 1889aan kend worden gemaakt. te vullen met het oog op de rechtspleging in het Vlaamsch voor de rechtbanken van het arrondissement Afd. Leeuwarden. Brussel, daar degenoemde wet dit punt slechts op De heer J. .v. d. Moer, secretaris, schrijft: een zeer onvoldoende en onvolledige wijze had ge- rege1d. Zij bepaa1de immers bij art. 13, dat voor de Gesteund door de Afdeeling Leeuwarden van het boetstraffelijke en politie-rechtbanken van dat arrondis- A. N. V. had 14 Dec. j.l. een uitvoering plaats van sement de twee talen mogen worden gebruikt; wan-- Nederlandsche (oude en nieuwe) liederen door neer de betichte alleen Vlaamsch verstaat, dan wor- „Coers' Liederkoor" uit Utrecht (koor van de ver- den voor hem de maatregelen tcegepast, die in de eenigiing „Het Nederlandsche Lied"),, met medewer- Vlaamscheprovincien gelden; doch, en hier vinden king o. a. van den heer Orelio. Een talrijk publiek wij het eerste zwakke punt van die wet, dit betreft woonde deze uitvoering bij en toonde zich zeer in- alleen het onderzoek en de uitspraak, en het Hof van genomen met de moole, eenvoudige liedjes van eigen Verbreking, zich aan de letter van de wet houdende, stam. Den dagl daarop had een middag-uitvoeringt besliste, dat daaronder niet begrepen was alles wat plaats tegen, la en toegangsprijs. Ook toen werd het de vooraigaande rechtspleging, zoowel als de dag- Nederl. lied met bijval begroet. vaarding om ter rechtszitting te verschijnen aanging. Dat deze uitvoeringen goede vruchten hebben of e- Daardoor werd het mogelijk dat processen-verbaal in , worpen blijkt wel uit het feit, dat einde December te 't Fransch werden opgesteld van verklaringen, die in Leeuwarden door 38personen een a Capella-Koor is het Vlaamsch werdengedaan, terwijl de rechters dik- opgericht, uitsluitend ten doel hebbend de instudee- wijis het Vlaamsch niet of zeer onvoldoende machtig ring (en uitvoering), van Hollandsche en oud- waren. Voor het assisenhof van Brabant was de toe- Hollandsche liederen. stand nog veel slechter, aangezien daarvoor de wet alleen eischte, dat dit Hof voorgezeten werd door JONG NEDERLAND. een magistraat, die Vlaamsch kent, terwijl verder heel Oprichting der Afd. 's-Gravenhage. de rechtspleging in het Fransch geschiedde; de wet wil dat daar depleidooien in ieder geval in het Het Dude jaar heeft nog de geboorte gebracht der Franschplaats hebben, en het lijkt dan werkelijk op Afd. 's Gravenhage en omstreken van Jong Nederland. galgen.humor, wanner daarna nog de voorzitter van Een. 50-tal jongelui, vooral jonge dames, woonden de rechtbank den Fransch-onkundigen beschuldigde de stichtingsvergadering bij. vraagt of hi' nog iets bij zijn verdediging heel! te Aanwezig waren ook de heeren J. J. de la Fon- voegen. taine Schlueter en B. J. F. Varenhorst, bestuursleden In elk beschaafd, vrij land geldt het als de natuur- der bestaande Afd. van ouderen te 's Gravenhage. lijkste zaak van de wereld, dat tusschen rechter en Dr. J. B. Schepers hield de stichtingsrede, „pak- beklaagde gemeenschap van taal bestaat; bij ons was kend, dikwijls dichterlijk, altijd belangrije, zooals dit tot nog toe niet overal het geval. Bij het voor- Jan Greshoff, de ziel der nieuwe Jongeliedenafdeeling onderzoek worden de verklaringen van alleen Vlaamsch schrijft. sprekende personen in het Fransch opgeteekend, en Reeds traders 42 leden toe. daar die verklaringen hun moeten worden voorgelezen Deze maand is er weer een bijeenkomst en zal een en door hen moeten worden onderteekend,vertaalt bestuur worden gekozen. men ze mondeling uit het Fransch in 't Vlaamsch. NEERLANDIA. 9 Het kwaad zou nog maar half zijn, indien men steeds wist, dat de vertalingen trouw het gezegde te- ruggaven, maar tijdens de bespreking van zijn wets- voorstel, haalde de heer Van der Linden een staaltje aan van slechte vertaling, dat kras genoeg was om op zich zelf reeds de noodzakelijkheid van een nieuwe wet te rechtvaardigen. Men had een van moord be- schuldigden Vlaming die voor het assisenhof van , Brabant verscheen, op een zeker oogenblik naar de reden gevraagd waarom hi' met het mes, dat gediend had om de misdaad te le en op zak liep. Het antwoord luidde: „Ik heb het gedaan met een goed gedacht", dat men vertaalde: „je fait de propos delibere". Een wet, die zoo iets toelaat — het gewoon gezond verstand zegt het — moest worden opgeheven of ten minste verbeterd, en dat betoogde de heer Van der Linden. Er moest nochtans rekening worden gehou- den met de omstandigheid, dat het arrondissement Brussel geen uitsluitend Vlaamsch arrondissement is en dat er, volgens de volkstelling van 1900, 144323 personen worden aangetroffen, die alleen Fransch kennen (tegen 340.653 uitsluitend Vlaamsch spreken- den en 294.901 die de beide talen rnachtig zijni, zoo- dat voor dit arrondissement een emend stelsel moest omen Orden aan ,en dat de rechten van de eenen w zoowel als van de anderen waarborgde. De toestand zou dus de volgende zijn: in het Vlaamschegedeelte van het land gebeurt de rechts- pleging in het Nederl., omdat de wet van 1889 een territoriaal karakter heeft, maar iemand die geen Vlaamsch kent heeft altijd het recht te vragen om in het Fransch te worden geoordeeld; in het Waalsche gedeelte van het land gebeurt de rechtspleging steeds in het Fransch, en een Vlaming — en men weet, dat het et Vlamingen, die het Walenland bewonen groot is, veel grooter zelfs dan het getal Walen, die in Vlaanderen gevestigd zijn — die geen Fransch zou e heeft ht recht niet om in het Vlaamsch te kennen worden Boor d. De weegschaal blijft dus nog steeds ten voor van de Vlaamscb-onkundigen overhellen dit werd overigens volmondig door den Minister van Justitie, den heer Renkin, bekend, — en er blijft in dit opzicht dus nog altijd een ongelijkheid tusschen Vlamingen en Walen bestaan. Voor het ar- rondissement Brussel echter zou niet de ratio 1 o- cl maar de ratio per s onuae g'elden, dat wil zeggen, dat de wet niet territoriaal maar per s o onl ij k zou moeten zijn. In het vervolg zou dus de Vlaming, die voor het assisenhof van Brabant verschijnt het recht hebben om de Vlaamsche rechtspleging te kiezen en zelfs, in- die hi het Vlaamsch alleen machtig is, een andere rechtspleging dan de Vlaamsche mogen kiezen, hoewel hij steeds, volgens de wet van 1889, ma vra- gen om in het Fransch te worden verdedigd, maar heel het vooronderzoek, de ondervraging, het rekwisi- torium en de eisch van het Openbaar Ministerie zul- len in het Vlaamsch plaats hebben. En de heer Ren- kin ging zelfs verder dan de heer Van der Linden, die het gebruik van de taal, waarin het geding zou ebeuren, afhankelij g k wilde maken van de keus van den beschuldigde, door zich daartegen te verzetten, uit de zeer gegronde reden, dat die keus niet steeds vrij en bewust is. Voorzichtigheidshalve of beter kieschheids- halve drukte hi' zijn gevoelen eerst niet duidelijk tit; maar zijn bedoeling was ongetwijfeld wel, dat hi' vreesde, dat de Vlaamsch-onkundige advocaat drukking op zijn client zou ttitoefenen, om gemakshalve voor zich te verkrijgen, dat de rechtspleging in het Fransch zou geschieden ; en de heer Wauwermans ging' verder, toen hi j -er openlijk voor uitkwam, dat soms een zachte drukking op den beschuldigde werd uitgeoefend. De vijanden van de Vlamingen in de Kamer, die het rechtvaardigheids-principe van de wet niet hadden 10 NEERLANDiA. Uit onze Takken. Pianostukken en zang zetten deze avonden telkens eengroote gezelligheid bij. Aan te stippen voorale Tak Ant werpe n. Buiten de gewone werk- bijval van Sarlotteken (woorden van De Clercq, zaamheden van de leestafel en van de afdeeling „Lie- muziek van 0. De Hovrel, dat al spoedig door al derenavonden", die regelmatig werden voortgezet, valt de aanwezigen medegezongen werd. Een nieuw veld in de eersteplaats de stichting van een „Soldaten- van werkzaamheid voor het A. N. V. dat ook dra afdeeling" aan te stippen. Dank zij het initiatief en de zal ontgonnen worden. werkkracht van den heer C. Haegeman, wien bier alle lof toekomt, werd onder de soldaten van de Krijgs- Een mooie kunstavond was het, waarop de opstel- bouwkunde (Genie) een „Soldatenafdeeling van het lers van het nieuwgestichte tijdschrift 1 r s ons ver- Algemeen Nederl. Verbond" opgericht, die nu reeds gastten. En vooreerst was het de beer Ceun i s, een vijftigtal leden telt. Men zal het belang van een die ons in een sierlijke taal en met waren kunstzin derg ,elijke afdeeling inzien wanneer men weet hoe het talent van den bekenden landschapschilder E m i e 1 slecht de toestanden in Vlaamsch opzicht in het Bel- Claus deed kennen en bewonderen. We leerden er gische leer zijn. Het opwekken en het in stand hou- hoe de Vlaamsche luminist, trapsgewijze de voile ont- den van het Vlaamsch bewustzijn bij de Vlaamsche wikkeling zijner kunst bereikte en we konden ons over- soldaten is natuurlijk het doel, en om dit te bereiken tuigen van de waarheid van 's sprekers woorden zal men een bibliotheek voor hen trachten bijeen te door het inzien der mooie reproducties van Claus' breng, en terwij1 binnenkort ook in de kazerne zelf, werken, die ons voor de oogen werden gelegd. met toelating van de hoogere krijgsoverheid, onze lie- De dichters Lambrechts en De Cneudt derenafdeeling' haar werkzaamheid zal uitbreiden en er lazen ons bovendien hun jongste gewrochten en een aanleering van liederen zal doen plaats hebben. Van lieve jonge dame onthaalde ons op het voordragen van harte moetgewenscht worden, dat deze werken den een der werken van De C n e u d t. beoogden uitslag ma hebben. Ook de boekenbespreking' werd in andere vergaderin- Ook bij de „Verbroedering der Vlaamsche tole-en 'en voortgezet: D r. De Baer e, leeraar aan het accijnsbedienden" werd de propagandawerking voort- Atheneum, handelde over de werken van. P r o I. D e gezet. Na den heer Pol de Mont in Juni, Dr. Rudels- Cock: Uit de reistesch en Ons Leven. , De heer B. M a e s had het over Couperu s' Gun zburg en Rudelsheim, die er het goede woord Psych e. Onder de aangeleerde volksliederen stip- gingen verkondigen, wat de aansluiting van een hon- P we aan S a r l o t t e k en en E. Hullebroeck's derdtal leden van bovengenoemde vereeniging bij het Wiegelied. Verb ond tengevolge had, terwij1 deze maatschap- Pi' zich als dusdanig met een jaarlijksche bijdrage van Op Maandag 23 Dec. las de heer J. Lefevre voor fr 50 bij het Verb ond aansloot. Met het Groeps- den Gentschen Tak zijne opera Gerd a, waarop bestuur werd een bijzondere overeenkomst getroffen, de Gentsche cornponist Fr. Uytenhoog de muziek waarbij' leden van aangesloten maatschappijen •jaarlijks schreef. De componist speelde op de piano de ouver- een frank bijdrage betalen, doch een groep van drie ture. De mooiste brokken werdengezongen door de l eden slechts de rechten van een lid heett, wat het kunstzangeres mej. De Vos, de heeren Aerschot en ontvangen van Neerlandia,* stemrecht, vertegenwoordi- L. Vanderhaegen. Ook mej. Billiet verleende hare me- ging in het Groepsbestuur, enz. betreft. dewerking. Libretto en muziek, maakten een zeer gunstigen indruk. Alles laat voorzien, dat Gerda Op 12 December las de heer Rafael Verhulst zijn grooten bijval te gemoet gaat. in den prijskamp der stad Antwerpen met den eersten prijs bekroond zangspel Telamon en Myr t a- Tak Lie r. Niets bijzonders valt over de werk- lee voor; hi' vond een talrijk en dankbaar gehoor. zaamheden van dezen Tak mee te deelen. Gedurende Den N en December was het de heer J. Lefevre van December field de Letterkundige Aideeling slechts een Gent, die zijn in denzelfden prijskamp bekroonde ope- enkele vergadering, waarop besloten werd eenige tijd- ra Roesschaard kwam voordragen. Ook hi schriften door de meesterwerken van onze hedendaag- behaalde een welverdienden bijval. sche Nederlandsche schrijvers te vervangen. Tak Gen t. 't Was waarlijk geen slecht denk- Tak 0 o s t e n d e. Na een jaarlijkschen zomer- beeld om de acht dagen te vergaderen. De maand No- slaap is onze Tak weer krachtig aan het werk geto- vember was daar om het te bewiizen: het ontbrak gen. Het bureel werd samengesteld als volgt: Dr. immers nog aan stof , noch aan toehoorders. Ook Eug. Van Oye, voorzitter; Dr. Pleyn, onder-voorzit- mg men het pleit als gewonnen beschouwen. ter; Dr. Lefevre, schrijver; H. Janssens, hulpschrij- L. Lamb re cht s' puike voordracht over Grie g: ver-pamingmeester; bestuursleden: mevr. De Cloedt; had den 4en November een buitengewoon groote Advocaat Baels; Thor* Verbrugghen; Verschelde; schaar toehoorders naar de Verkoopzaal voor Dr. Verde en en Van Mullem. Dr. Leievre bleef be- Notarissengelokt. 't Was ons ook een waar houden als afgevaardigde bij het Groepsbestuur en g enoeg'en den bekenden voordrachthouder te hooren de heer v. d. We he als stemgerechtigde afgevaar- over het leven en het eigenaardige der kunst van den di de. genialen Noorschen toondichter. Voeg daar bij dat Alle Maandagen houdt de Tak zitting voor zijn le- we, dank zij het talent van mevr. Lambrechts en dank den en alle Woensdagen geeft hi' een openbare en zij de prachtige stem van den voordrachthouder, nog kostelooze voordracht op het stadhuis. Op de as de meer dan een pareltje zoowel voor piano als voor dag-vergaderingen werd het woord gevoerd door Dr. zang ten gehoore kregen. R. Van Oye, die sprak over Majesteit van Cou- Acht dagen later las de heer J. L e t e v r e ons perus in psychi-pathologisch opzicht; Dr. Verdeyen, zijn zangstuk Roesschaa r voor. Het algemeene over Handschriftenleer; Dr. Lefevre, over applaus, dat den dichter te beurt viel, bewees vol- Maurits Sabbe en zijne werken en over doende, dat Roesschaard in ieders smaak was de hoogeschool-uitbreiding in het bui- gevallen en dat de krachtig uitgeteekende figuur van tenland; Dr. Vermeersch, over eene Neder 1. den loozen geest der wilde Noordzee, vertaling van het standaardwerk van op iedereen een die en indruk had gemaakt. Ambroise Pare; Advocaat Baels las een zeer Dr. R. De Clercq had het over Hooft als pittige novelle. lyrisch dichter en bewees, met mooie gedich- Op het stadhuis werden voordrachten gehouden ten op een onverbeterlijke wiize voorgedragen, dat door den heer v. d. We he over den roman in Hooft, niet alleen als prozaschrijver, maar ook als En eland in de 18e eeuw en Dominee Van lyrisch dichter hoog te schatten is. der Brugge uit Brussel, over W i e r t z. Dr. Ver- NEERLANDIA. 1 den gal een reeks lessen over de t a a 1 en h a- H. van Dalen. P. v. d. Ruit. re ver spr eidin g. Een zeer talrijk en belang- J. L. Dam. J. P. Rumling. stellendpubliek woont geregeld die lessen bib welke H W. Dijkstra. A. Schaff. een zeer grooten bijval genieten. K. J. Fischer. M. Schaink In het verslag van verleden jaar werd verzuimd de W. F.K. Gieben. J. C. Scheffers. lessen to vermelden van Prof. v. d. Weghe over d e n J. R. Fockema. W. Schilham. invloed van het Fransch op het En. D. J. Gaarkeuken. P. Schuil. gelsch. J. L. S. C. Goddefroy. J. C Slebos. M. T. Goddefroy. C. Steuerwald. C. V. van Gogh N. van Straten. Jhr. L. F. Goldman. J. Streefkerk. Postzegelafdeeling. G. van Heerde. J. C. Stuffers. respondente n. Als correspondenten meld- F. A. Hendriks. A. F. Termeulen. den zich nog aan: C. J. L. Sitsen, Vlissingen; W. R. Hermans. J. Touset van Drimmelen, Quaggalontein, Transvaal; Van Eg- N. de Jong. W. D. Vahrmeijer. mond, Davos Platz, Zwitserland; Jhr. Van Spengler, C G. deJ g J. L. Unterhorst. Gen a• Van den Ende, Pietersburg', Transvaal; R. J. M. F. Keijsser. H. Veritappen. Boskaljon, Willemstad, Curacao; Ten Nape', Mexico; , N. J. Klugkist. F. van der Vlugt. A. J. F. Valkenburgh, Arnhem. L. C. L. Kniphorst. F. W. Waner Jr. g I n z e n dingen mochten we in dank ontvangen C. J. Knoote. G. K. Westerhof. van : mej. Pieters, Colombo, Ceylon; Ten Napel, G. C. Kooijker. A. Willemsen. Pretoria ; mej. Pieters, Colombo, Ceylon; Ten Napel, Dr. M. de Laat de Kanter. L. A. de Wolff. Mexico; Van Iterson, Batavia, een kistje vol Ned. A. van Leersum A. H. Wolters. mooigesorteerd in pakjes van 100; mej. E. R. B. van Leggelo. W. Wouters. Baelde,Rotterdam; Alf. Hartog, Den Haag 30.000; J. R. Lepeltak Kieft. J. Zwier. mej. L. C. van der Zweep, Den Haag 12.000 waarde- F. de Man. volle Ned. 0.-I.; A. Pelt, bestuurder H. B. S. Zaan- Zij rusten in vrede. dam, 1 kistje; Mr. A. H. Brandt, burgemeester, Velp; mej. Van Hauweert, Gent; Lammens Bautmans, Gent; Steimeken van der Linden, Spa; S. Bouman, Ind, stud., Leiden, De Ruyter-postzegels. Nrr a ag. We blijven nog altijd begeerig, uitzien naar DeRuyter, De Ruyter-port, Suriname, Tubercu- lose, Congo. De nieuwe Zwitsersche en Oostenrijk- sche zullen ons ook zeer welkom zijn. H. MEERT, Secretaris Groep Bel e. ZUID-AFRIKA. Hollander Gedenksteenen. Nevenstaande is een afbeelding der gedenksteenen voor de Hollanders en oud-Hollanders gevallen voor , de Zuid-Afrikaansche republieken in den oorlog van 1899-1902. De steen is, naar het ontwerp van den heer A. le Comte, hoofdleeraar aan de Rotterdamsche Teekenacademie, vervaardigd in de Rotterdamsche Steenhouwerif. De binnenplaat van eel punt mar-- riser , is gevat in een strenge en eenvoudige omlijs- tins van wit geaderd rood marmer en' draagt als eenige siering in de kroon de Nederlandsche Leeuw op het ongeflankeerde schild en aan den voet de gou- den ster. In Latijnsche letterteekens staat op de plaat vermeld: Ter herinnering aan de Nederlanders en Oud-Ne- derlanders gevallen , voor de Republieken in den oor- log 1899--1902. H. de Beer. P. Meurs. C. J. Besaans. W. Middendorp. J. B. Biemond. 0. W. Moojen. J. Bloemsma. J. Moora. G. Boldingh. H. Nienhuis. F. H. Bosch. M. J. Nix. E. Boukan. A. Ontrop. J. P. J. H. Breedveld. M. Oosterhuis. P. van den Broek. J. Ottens. C. Broeksma. C. Post Terecht zegt het Hoofdbestuur der Ned. Z.-A. Ver- J. H. Broese. J. Prange. eeniging, dat in opdracht der Al g. Vergadering van H. van Cittert. G. Prins. Mei 1906 deze blijvende h.erinnering heeft gesticht: Dr. H. J. Coster. C. Reek. „En dit is nu de hulde, die hier het Nederlandsche 12 NEER LANDI A. Yolk brengt aan bijna tachtig van zijne flinkste zonen, die voor de rechtvaardige zaak van een goed en stamverwant yolkgevallen zijn. Eenvoudig'er, beschei- dener kon het niet, loch ook — naar het Hooldbe- stuur heeftgemeend — niet beter... Dat de dooden dan hun eigen taal spreken tot hem, die dezen steen aanschouwt". Binnen enkele weken zullen deze steenen naar Z.-A. worden verscheept om daar te worden geplaatst in degevels der Ned. Herv. Kerk te Pretoria en der Ned. Ger. Kerk te Bloemfontein. Een gelukkig jaar. Het vorige jaar is er voor Zuid-Afrika een van be- lang geweest. Voor de Afrikaanders — het woord nog in den ouden zin genomen — een schoon jaar. Wel bleef de armoedegroat en leden, in de voorma- lige republieken, de oude burgers en hun gezinnen er 't meest onder, maar een betere tijd brak voor hen aan. In 1907 werd het verdrag van Vereeniging uitge- voerd, waar het Transvaal en Transoranle zelfbestuur verpandde. In den aanvang van het jaar kon in Trans- vaal de verkiezing voor de eerste Wetgevende Ver- gadering geschieden. En de uitkomst was, dat de Boeren een funk eind over de helft van de zetels met bun candidaten bezetten ongereken.d de zetels die hun , Engelsche bondgenooten innamen. En aan het hoofd van het nieuwe ministerie kwam gen. Botha te staan, en naast hem gen. Smuts, Ris- sik (oud-Nederlander), een de Villiers; met nog twee van Engelsche herkomst. Overwegend dus een Hol- landsch-Afrikaansch ministerie. In het najaar kon Transoranie voor zijn eerste Wetgevende Vergadering ter stembus gaan, en daar was de meerderheid, die de oude bevolking kreeg, overstelpend. Ziehier het ministerie dat er uit voortkwam: Abr. , Fischer, gen. de Wet, C. H. Wessels, gen. Hertzog, dr.Ramsbottom, een geheel Afrikaansch ministerie. Zoover is de Kaapkolonie nog niet, maar ze raak- te alvast haarparlement, met de Engelsch imperialis- tische meerderheid in het lagerhuis, kwijt. En nu is de verkiezin voor de deur. De kansen voor een Zuid-Afrikaansch ministerie Waarin de Afrikaander , Bond een flink woord te ze en zal hebben, staan g oed. Zoo zal dan waarschijnlijk binnenkort van de Kaap tot de Limpopo 's lands bestuur in handen zijn van mannen, die het eerst en vooral om het belang van Zuid-Afrika zelf te doen is. Dat belang van Zuid-Afrika nu kunnen wij ons niet denken of er behoort toe, dat de groote meer- derheid der blanke bevolking, zij die wiji gewoon zijn Airikaanders te noemen, zich naar hun aard, niet los van hun schoon verleden, met hun eigen zeden en taal ontwikkelen. Moe dat hooge, geestelijke belang van het Afri- kaander yolk in het nieuwe jaar veilig zijn bij de re- geeringen, die over dat yolk ziin of zullen warden gesteld! Afrikaansch Taalcongres. In Ons Land vinden wij de beschrijvingspunten, die verschillende takken van di Afrikaanse Taal Vereni- ging van Kaapland opgeven voor het congres, dat verleden maandgehouden is en waarvan de versla- en zoo juist zijn ingekomen, echter te laat om er g nog in dit hummer een beschouwing aan te widen. Daar zijn wel belangwekkende din en bij. Zoo een vraag van den tak Swellendam: „Wat sou di beste manier wees om di verkeerdegedagte we te ruim, dat ons teen Nederlands werk ?" Een vraag van ge- wicht, inderdaad. Want aan de voorstanders van de Afrikaansche taal wordt van Afrikaander zijde telkens verweten, dat zij het Nederlandsch tegenwerken. In- dien dat ten onrechte is — en zoo verzekeren de voormannen der beweging gedurig dan komt 't er op aan, naar een middel am te zien, waarmede dat misverstand opgeheven kan warden. De tak Swellendam stelt nog een zaak van belang ter behandeling „ voor: Wat kan gedaan word om ons yolk 'n sterker sin van eigenwaarde op te wek, en hul nasionaliteitsgevoel te versterk ?" Het is mis- schiengoed, dat men in Nederland weet, dat er (an- der de Afrikaanders zelf mannen zijn, die dat gemis aan gevoel van eigenwaarde en aan nationale waardig- heid kunnen. Een paar takken voelen, blijkens het vraagstuk dat zij aan even de behoefte aan een vaste spelling voor het Afrikaansch. Een er van voegt er den wensch „dat d as slotletter, en v an di begin van lettergrepe, waargebruikelik in Nederlands, sal behou word in di spelling van Afrikaans , wat verder foneties sal wees". Dit is natuurlijk een zaak, die de heeren best on- der elkaar uitmaken, maar als het beginsel van de fonetische schrijfwijze aanvaard wordt, is er, dunkt ons, niet veel kans, dat de aangeduide ulizonderinges gernaakt zullen warden. Waarom oak niet aan slat van een woord een tgezet waar toch ook de oude , Hollanders dat wet deden, vooral nu een d daar, an- der den invloed van het Engelsch, tot verkeerde spraak zou kunnen leiden ? Een andere, verklaarbare, wensch is, dat de drie Afrikaansche taalgenootschappen — van Kaapstad, Vrijstaat en Transvaal — een „algemene Suid-Afri- kaanse Taal Genootskap , " vormen met een eige* „Afrikaanse tijdskrif". Aantrekkelijk is dit voorstel: „Dat elke tak van di A. T. V. dit as hulplig sal ag om Afrikaanse spro- kies lidere en fabels te versamel en te bewaar". Daar , is haast bij, want het oude geslacht, dat die schat van de volksverbeelding , bewaart sterft ras uit. Gelijke rechten in de Kaapko1onie. Hoeveel er voor het Hollandsch in de Kaapkolonie nog op te halen valt, zien wij in twee berichten nit Afrikaansche bladen. Onlangs kwam te Humansdorp voor het magi- straatshof een zaak in behandeling, waarbij de betrok- kenpartijen, de prokureurs en de getuigen alien Ho"- landsch verstonden. Deprokureur van den gedaagde wilde zijn getuigen in het Hollandsch ondervragen, maar de magistraat, die 'een Hollandsch sprak naar hi' zeide — verbood het, tenzij wie Hol- landschgesproken wilden hebben, zorgden voor een tolk. Nu zegt de wet, dat een magistraat op verlangen het Hollandsch moet toelaten, maar bepaalt niets van een talk. Terwijl de wet Engelsch en Hollandsch in ditgeval gelijke rechten toekent, word! het gebruik van het Hollandsch hier bezwaard met de uitgave voor een talk. De Re-echo, van Humansdorp, waaraan bericht ontleend is, zegt dat het er maar over zwijgen dat in dat district een magistraat kan wezen, die 'een Hollandsch kent. Het blad hoopt, dat de verkiezing een ministerie aan het bewind zal breng,en dat de NLERLANDIA. 1 Het tooneel. Of Ons Spreekuur buiten die bestelling nog andere van dien aard heeftgedaan, en of het behalve de Er zijn er in Zuid-Afrika die voor de ontwikkeling Gids nog andere Nederlandsche letterkundige tijd- van 't Afrikaander yolk en voor de bevestiging van schriften ontvangt weten wij niet en de schrijver, de Afrikaansch-Hollandsche taal veel verwachten van wiens woorden wij hierboven hebben aangehaald ver- het tooneel. moedelijk evenmin. De Afrikaander heeft er wel smaak in, al kent hij De redactie van de Volkstem, van Pretoria, van 't Hollandsche tooneel slechts nit liefhebberij-spel en deze aangelegenheid kennis nernende, zegt dat, near zijn 't kluchten die hi' nog 't liefst ziet. zij meent, Hollandsche boekverkoopers in Zuid-Afrika, Hier en daar durft men echter al ernstiger stukken wel niet heel veel, maar toch „een ordentelike en ge- aan, en wel staat een deel van het publiek daar blijk- stadig toenemende afzet hebben voor de allernieuwste baarnog vreemd voor, maar het stelt er toch be- voortbrengselen van de Nederlandsche letterkunde". lang in. In Transvaal zijn er op de dorpen leesgezelschappen, De Afrikaans-Hollandse Toneel-Vereniging te Pre- die ze bekend maken, en in de buitendistricten lezen toria heeft onlangs zelfs de Medea, uit het Fransch „meer opgevoede 'one Afrikaners" ze. van Legouve, opgevoerd, en het stuk ging. Dr. En- Wij vernemen dat alles met voldoening. Afgaande gelenburg, de hoofd-redacteur van de Volkstem, schriiit op de drie Kapenaars, die wij in ons September- er in zijn blad met oprechte waardeering over. Het nurnmer aanhaalden, zouden we dan ze en dat in waren liefhebbers die het stuk vertoonden en waar de kennis van onze nieuwe letteren de Kaapkolonie het treurspel hoog lie schoten de krachten wel te- ten achteren staat bil Transvaal, waarbij wij niet mo- kort — voor een beoordeelaar, die gelegenheid heeft g en vergeten, dat er in Transvaal meer Nederlanders gehad, het beste te zien — maar het stuk pakte. wonen dan in „die ou kolonie". AI s er mettertijd eens een kleine, maar uitgelezen tooneelspelerstroep uit ons land heen kon gaan! De tiiden zullen eerst wat verbeteren moeten, en mis- schien is 't goed , dat de rederijkers nog een paar jaar hebben om een publiek te vormen, dat om OOST-INDIk ernstige kunst geeft. Wie begrijpen, wat 't tooneel kan doen om jets voor- uit te brengen, dat zijn de mannen van de Afrikaan- sche taalbeweging. Meermalen lezen wig al van kleine en route Afrikaansche stukken die zij op de Nederland- in Ned. Oost-Indie. planken brengen. Zoo deed, eenig'e weken geleden, de Paarlsche tak Oost-Indie in Neerlandia. van di Afrikaanse Taal Vereniging' met di Spioen en (Ingezonden). sijn Handlangers. Het sink speelt in den Boeren- oorlog' en een to ale Boer heel! de verraaiersrol. Het Neerlandia-nr. van Oct. bracht mij eene ver- In het verslag, dat Ons Land van de vertooning rassing, en ik voeg er bij: eene aangename. Een Ian- geeft, merken we twee din en op. Vooreerst, dat de ge list van vertegenwoordigers van het A. N. V. in gebruikelijke tien min ten pauze daar beet: „Wag 'n Ned. Oost-Indie; 35 namen welgeteld. bietje ver 10 minute", en dat de slotsom van den ver- Aangenaam omdat 't een teeken van leven is, dat slag'gever is „'n Afrikaanse toneelstuk , ni alleen in mij verraste, waar ik in de latere tijden, slechts naar woorde, maar ook in wese, het vat op 'n Afrikaanse dat levengissen kon. publiek". Groep Ned. Indie heeft een eigen or aan „Ons Volksbestaan". De afstand tusschen moederland en kolonie was een bezwaar; mededeelingen aan en ge- dachtenwisseling' tusschen Indische leden onderling Nederlandsche Letterkunde in Zuid-Afrika. zouden over Dordrecht te veel vertraging ondervin- In het Seplember-nummer Wier en wij het denk- den. Zoo ontstond het eigen Groepsorgaan. beeld op, of 't niet goed zou zijn, teneinde onze letter- Leden van Groep Ned. Indie ontvangen zoowel kunde van na '80 beter in Zuid-Afrika bekend te ma- Neerlandia als Ons Volksbestaan. Met dit alles kan ken, te Stellenbosch b.v. een bibliotheek in te richten. ik slechts mine instemming betuigen. Dat gee!! den Nederlandschen briefschrijver van Maar hoe staat 't nu met de duizenden, die alleen eenige Hollandsch-Afrikaansche bladen aanleiding te Neerlandia onder de oogen krijgen ? Wat vernemen zeggen,: zij alien van onze algemeen-Nederlandsche belangen in Ned. Oost-Indie, wat van onze nooden, wat van 't Aldus schrijft de redaktie van Neerlandia, die geen Groep Ned. Indie wrocht, wat van eene moge- intussen niet schijnt te weten, dat er in Zuid- like verspreiding van onze taal, in de eerste plants Afrika reeds zulk een kern van goede Nederland-- op Java ? se letterkundige werken is. Reeds sedert enige tijd 't Voornaamste, gedurende de laatste jaren, vinden ontvangt Ons Spreekuur te Stellenbosch het grote wij in het jaarverslag over 1905 in 't Sept.-nr. Hollandse tijdschrift De Gids, om van andere (waarover later),. Hollandse tijdschriften niet te ewe en en ver- Maar te vergeefs zoek ik maandelijks naar teekenen der heeft deze vereniging, ook door berniddeling van leven, van strijd, van gedachtenwisseting; dit der bekende Boeken-Kommissie van het Algemeen laatste niet alleen tusschen 0. J. Groepsleden onder- Nederlandsch Verbond, een ruime verzameling ling, maar ook tusschen hen en leden van andere moderne Hollandse en Vlaamse boeken ontvangen, Groepen. die zijzelf had besteld en voor haar rekeningi had Teg'enover andere Groepen maakt Ned. Indie in de laten uitkomen. laatste jaargangen van Neerlandia, een treurig figuur. Waarom zwiigt N. 0. I. in Neerlandia ? Denkt Na onderzoek is ons gebleken, dat Ons Spreekuur leden van die Groep 't zonder het moederland te sedert eenigen tijd de Gids ontvangt; dat het hier te kunnen doen ? lande een bestelling van moderne Nederlandsche let- Enu, Nederlanders in Nederland vraag ik: stelt terkunde heeft gedaan; dat de Boeken-Commissie aan- gij een belang in N. 0.-I., zij 't dan niet als ko- gezocht is, ervoor te willen zorgen, maar dat wegens lonie, dan ten minste als land, waar duizende bizondere omstandigheden de bestelling niet is uitge- Nederlanders wonen, arbeiden, onze taal spreken ? voerd en Ons Spreekuur mitsdien de boeken niet heeft Ligt er nog steeds eene zee van lauwheid tus- ontvangen. schen moederland en kolonie met wellicht aan , 14 NEERLANDIA. gene zijde een rots van overmoed, van welke ons geering steunen in werken des vredes, die gelijk duel, een Indisch variant van het „Italia fara da se" tegen beoogen ? klinkt ? Den Haa g Dec. 1907. , Of is 't meer schijn dan werkelijkheid en een gevolg L. J. LEFEBRE. van de oprichting van Ons Volksbestaan ? in alle geval blijkt de band tusschen Verbcnd en Groep los Naschrift der Redactie. te zijn. In het verslag der vergadering van het Hoofd- DeRedactie heeft gemeend dit stuk te moeten op- bestuur (Neerlandia-nr. van Nov. 114 lees ik, dat de nemen, omdat zij zelve het reeds lang betreurt, dat heer Bosboom het plan heeft „indien de band der af- er zoo weinig over Ned. Indie in ons maandblad voor- gevaardigden met Groep Indie zoo los bltjft" komt en omdat de taalaangelegenheid (Mar, ook haar ontslag te vragen als afgevaardigde voor Indie. ter hartegaat. Er schuilt hier m. i. een gevaar; eene afzondering, Het zou haar oprecht verheugen, indien de \Alcor- die, zonal niet tot scheiding, dan toch tot verzwak- den van den heer LeLbre anderen, vooral ook !ii king moet voeren ...... Indie, opwekten tot gedachtenuiting. En om nu maar eens eene oude kwestie weder op 't tapijt te brengen, een paar woorden over: •„Onze taalaan Javaan en Chinees”. Eerstens: de wenschelijkheid. Mij dunkt, voor ieder die den gang van zaken in de laatste paar jaar ge- WEST-INDIE volgd heeft, met de wenschelijkheid, noodzaak ge- warden zijn. En de tegenstanders ? Moeten ook zij niet tae even dat bezwaren als: de Javaan heeft an- Jere behoeften, die voor aan of is nog niet nip voor onze taal en gedachtengang, of wel er zal ontgooche- Het St. Nicolaasfeest op Curacao. ling voor beide partijen uit voortkomen, wanneer la- ter het kennen van de Nederlandsche taalgeen ver- Het was eenegelukkige gedachte van het Bestuur betering van levensomstandigheden met zich brengt; der Militaire Sportvereeniging, welke vereeniging se- dat, zeg ik, die bezwaren nu minder mogen gelden, dert haar kort bestaan zulk een heilzamen invloed uit- waar Chinees en Javaan, medegesleept met den niet oefent op het zedelijk leven van den soldaat, omop te keeren stroom, die in heel Oost-Azie aanzwelt, al- luisterrijke wijze St. Nicolaas te vieren en daarmede sturen op de bakens door Japan en Jong-China op- de arme kinderen der stad eengelukkigen da te be- gesteld, de onze links latende als te weinig in aantal zorgen. of van tegeringe lichtsterkte. Zulk een freest kost echter veelgeld en de soldaat 't Gaat niet meer om eene keuze tusschen javaansch is daarvan niet al te ruim voorzien. (Chineesch of Maleisch) en Nederlandsch. Wij moe- Dochgeen nood! Men wendde zich tot de burge- ten, zij 't de tegenstanders onder ons noodgedwon- rij; wel wetende, dat een beroep op den weldadig- en , kiezen , heidszin hier op Curacao nooit te vergeefs gedaan japansch en Engelsch aan de andere. Want kiezen wordt. wij zelf niet, dan zullen de anderen het, tot onze Metguile hand werd dan ook gege ,ven zoodat de schade doen. , militairen groote voldoening hadden van hun optreden. En nu de mogelijkheid. In de eerste plaats alhan- Er is maar een roe p over het schitterend welsla- kelijk (aangenomen dat de wil er is), van de geld- gen van het St. Nicolaasfeest. kracht. 't Gouvernemeni- zal het Inlandsch onderwijs Teen half vijf trok St. Nicolaas te paard, geleid uitbreiden; deed al stappen in die richting. Van be- door twee zwarte knechts, voorafgegaan door de mu- voegde zijde acht men die uitbreiding te gering. Maar ziek van hetgarnizoen en den drager van den Bis- zelfs die geringe uitbreiding lijdt nu reeds door ge- schop , sstaf onder een blauw baldakij , n gedragen door brek aan onderwijzers; ook al weer een kwestie van vier pages, plechtstatig uit het Militair Tehuis de geld. Breede straat in. In hetjaarverslag van Groep Ned. Indie over Aan den Waterkantgekomen meende het samenge- 1905 (Neerlandia Sept.-nr. '06) zie ik, dat verschil- loo en yolk, dat de stoet onmiddellijk de Emmabrug lende bedragen besteed worden als steun aan Fro- zou overtrekken, maar al is Sinterklaas een man uit belscholen, aan een Hall. cursus te Batavia, aan eene den goeden ouden tijd, hi' kent zijn wereld, en zoo school voor Chineezen te Batavia, onder ieiding van trok de stoet eerst nog fangs het huis van Mgr. Van den zendeling Tiemersma. Baars, die herhaaldelijk eerbiedig gegroet werd, wat 't Is lets; 't is alles wat het Verbond met zijne eene uitbundige toejuiching aan het yolk ontlokte. beperkte geldmiddelen doen kan. En moreele steun is De heer Soublette maakte van dezegelegenheid ge- nu eenmaal nietgenoeg. bruik om degroep te kieken. Nu ging het verder de Nederlanders! Er is geld, veel geld noodig. Laat brag over, de Groote straat in, rond het Wilhelmina- ons niet ms la met de gedachte: 't Zal wel gaan! park. Toen steeg de oude Sint moeizaam of en schreed Opent uwe oogen en gij zult zien, niet morgen of eerbiedwaardig onder het baldakijn het gymnastiek- overmorgen, maar binnen afzienbare tijdruimte, dat lokaal der Hendrikschool binnen. 't nietgegaan is, d. w. z. niet goed gegaan. Meer dan 500 kinderen stonden hier met ongeduld Wendt uwe blikken mar Japan en Jong-China! zijn komst of te wachten. Aan het einde der zaal Leest in de dagbladen de oogenschijnlijk weinig be- hadden zij reeds de lange tafels vol speelgoed en kk- langriike berichtjes over het op vreedzame -wijze bin- kersgezien en waren nu slechts met moeite stil te nendringen van Jong-China en Japan in onze kolo- houden. Niet zoodra verse seen de vriendelijike grijs- nien, in de eerste plaats op Java, en houdt rekening aard, met minzamen lach den kleinen bemoedigend of er me Later, te laat, zoudt gij dien stroom van daar klonken de welkomstliederen uit honderden kelen. nu g` denkbeelden en gedachten willed keeren, of Aandachtig hoorde de Heilige Man deze groetenis willen voeren door u w taalgebied! Te vergeefsch! aan en too g then langzamerhand verder tusschen de Er is geld noodig. En wanneer dat aan het Gou- kleinen door tot het andere einde der zaal. Nu sprak vernement ontbreekt, wanneer de steun van ons Ver- hi j verschillende onderwijzers aan, onderzocht de bond tegering blijkt, moet het op eene andere wijize vorderingen en het goed gedrag der kinderen en liet evonden worden. then lekkers ronddeelen. Onder kiding van mevr. Hin- Ziet! in andere landen worden oorlogschepen ge- richs beijverde zich het dames-conlite om de versna- bouwd uit particuliere beurzen, daar wordt geolierd peringen: speculaas, krentenbollen, limonade, choco- op het altaar van den oorlogs-god ter beveiliging van lade en suikergoed eerlijk te verdeelen. moederland of kolonie. Kunnen wij niet 66k onze re- Daarna las de Sint een toespraak voor, den kin- NEERLAND 15 Jere n aansporende goed op te blijven passen, opdat moedertaal, aan min hart en aan mijn karakter; omdal hij nooit gedwongen zou worden zijn knechts te be- ik niet wil volhouden, mijn moedertaal te spreken tot velen aan sommigen een welverdiende straf toe te mensen, die er niet vangediend zijn. En de heer die en maar steeds voldoen mocht aan het verlangen Meert — die ik evenals Mejuffrouw N. de eer en 't van zijn hart om alien wel te doen. Zoo zij goed op- genoegen heb persoonlijk te kennen wil de Noord- pastten, zou hi' het vol end jaar terugkomen en nog nederlandse verfransing bewijzen uit Franse opschriften mooieregeschenken mede brengen. op winkels en schouwburgen. Op 't eerste dit: als een Nu trad eengoochelaar (ook een soldaat) op het Vlaming werkelijk wat voelt voor zijn taal en er even podium, midden in de zaal opgericht, en verrichtte onbeschroomd mee voor den dag kan komen als met alleraardigste toeren, die luide door de kleinen wer- het beschaafde Frans — P a r ij s Frans — dat hi' den toegejuicht. spreekt wanneer hi' zich tot de betere kringen rekent, Ten slotte ontvingen alien een geschenk van Sinter- wel, dan zal 't maj een genoegen zijn, een root genoe- klaas. Onbegrijpelijk, dat zooveel moois kon worden gen zeds, met hem in mijn moedertaal een gesprek bijeeng'ebracht. Prachtig opgetuigde schepen, mooi aan- te voeren. Maar hem te dwingen door koppige drang gekleede poppen met krullend haar, trompetten, ge- of door komediespel, dat ik hem anders niet versta; • weren, fornuizen, enz. enz. och nee, daar voel ik niets voor. Do!gelukkig wipten de kleinen de deur uit en keer- En een man nit het yolk, die niet antlers dan Vlaams den huiswaarts. kent — met zo iernand spreek ik natuurlijk mijn eigen Als zulk een feest eens een paar jaar achtereen ge- taal. Met een Vlaamse_ te spreken ik deed geven kon worden, zou het Curacaosche yolk een het nog onlangs in Antwerpen aan 't station — vind echt Hollandsch volksfeest rijker zijn en het ook vie- ik heel aardig zo'n man spreekt zuiver Nede r- ren, waar het vooral behoort, in den huiselijken kring. land s, al is 't dialektwat hi' spree.t. Zo'n boertje J. A. SNIJDERS Jr. praat niet van: dit huis is te huren of te kopen aan zooveel franke n. En dat doet hi j niet omdat hi' een Franse opvoeding gehad heeft zooals de a stedeling. lkgeloof, zeer geachte Dr. Nijland, dat juist mijn Afdeeling Bonaire opgericht. lief de tot de taal mij brengt tot een houding als de hier aangewezene: die liefde voelt zich pijnlijk aange- Met ingenomenheid werd door het Hoofdbestuur daan door de voortdurende taalschennis en taalverlo- het bericht ontvang,en dat de leden van het A. N. V. chening, die ik in Belgie om me been waarneem. op Bonaire zich tot een afdeeling hebben vereenigd. Met hart en karakter hangt dit in zover samen, dat Het Bestuur bestaat uit de heeren: Pastoor F. J. ik hart heb voor mijn taal, en met mijn karakter dat A. A. Smitz voorzitter; Dr. L. G. Bergen, ander- ikgaarne een dwaling •erken : ik vind 't nu dwaas een voorzitter; C. J. Krijt, secretaris-pfnningmeester; J. Vlaming, die er geen zin in heeft door een betweterige E. R. Herrera, P. L. de Haseth C.Gz. en N. van houding tot het spreken van een taal te dwingen, die h ij Meeteren Jr. minder waardig acht. Laat hem 't uit zichz elf doen. Vlaamse beweging, waarvan ik een jota begrijp, zeer geachte heer Meert? Och, lees u eens na wat Prof. Gittee voor tweejaar in ons Amsterdams „Han- INGEZONDEN. delsblad" over 't Nederlands in Belgie schreef. En wat zeide de heer deKoo, depas afgetreden redakteut van de Groene Amsterdammer, over de Vlaamsche Beweging? Wet die er ook niets van? U spreekt thuis Vlaams (neem me niet kwalijk: Neder- Min Land. J lands) — ik wil 'tgeloven ; maar de anderegrote mannen der Beweging, doen die 't allen ook ? Aan Dr. J. B. SCHEPERS. Van een dergrote entoeziasten hoorde ik op een Zoo-als des morgens stoere werker gnat Ned. Taal en Lett.k. Congres : „Och, ziet u, thuis spreek in 't blauwepak naar 't wachtend land, ik natuurl ij k nooit anders dan Frans of . . . Engels." met spade stevig in vereelte hand, Maar laat me verder zwijgen 't zichtbare en en die dan wren werkend staat, hoorbare spreekt al genoeg voor zichzelf. Ik wens de Beweging toe, dat ze nog eens een wil keerende spa — na spa — vol om ; dan 't en dus een Kracht worden moge. Tot nil toe . . werk-tuig neer-gooit en 't laat liggen, hi' even rusten gaat; Dr. A. A. FOKKER. en weer met nieuwe kracht begint, want Amsterdam, 29 Nov. 1907. het werk moet voleind voor de nacht! Zoo zal ik heel mijn 'one leven en al mijn werk-kracht, al mijn willen geven Antwoord. aan 't Land — mijn Land — dat slechts door kracht en stagen arbeid zal vruchten dragen, Het woord vanverweer van den heer Fokker is later, als de Groote Zomer voor mijn Land zal dagen! meer dan zwak ; het tracht niet eens een antwoord te ziin. Het spreekt nevens de kwestie. De kwes- JAN GRESHOFF. tie is deze: Neerlandia noodigt ieder jaar bij het Scheveningen, 2 November 1907. aanbreken van den vacantietijd de leden van het Ver- bond, die naar Belie reizen, nit am in 't Neder- landsch sprekend gedeelte van ons land, tot steam van de Vlaamsche Beweging, steeds Nederlandsch te spre- ken. De heer Fokker verkiest op die uitnoodiging niet Nog eens Nederland inVlaams-Belgie. in tegaan. Zijn gronden zijn: a. in heel Vlaamsch- Belie heeft m e n een diepe vereering voor het Geachte Redactie, veroorloof me een enkel woord Fransch ; b. bij beschaafde menschen spreekt men thugs van verdediging op de twee aanvallen, die ik in Neer- Fransch ; c. wanneer men Nederlandsch spreekt, Tandia van Oct en Nov. heb moeten verduren. wordt men voor minder vol aangezien; d. in het Dr. Aleida Nijland twijfelt aan mijn liefde voor de Terminus hotel te Antwerpen zijn niets dan Fran- 16 NEERLANDIA. sche opschriften te lezen; e. de Vlamingen bezondi- g een stuurlui aan den wal aan wijsheid over de , Vlaamsche Beweging willen verkoopen. De heer g allicismen. tee is de eerste leeraar, die bij mij de ontwakende We is de m e n, die in Vlaamsch-Belie een diepe Vlaamschgezindheid heeft gevoed. Maar onrec,ht doe vereering voor het Fransch heeft ? De Vlaming, die ik hem niet als ik ze dat dat hi' bij den strijd steeds hetzij van huis uit, hetzij door zijn opleiding v e r- uit de verte heeft toegekeken. Wij hebben den strijd f r anscht is. Die ingenomenheid met het Fransch gestreden en als er slagen te halen waren, de sla- kan zooverre gaan, dat ze wordt: vijandigheid tegen- g en gekregen, dat is toch wat anders dan schrijven over de taal van eigen yolk. De Vlaming, die daar- over Vlaamsche Beweging en als er spraak is van mee behept is, is de bewuste franskiljon. kracht, dan kunnen wij, die in 't gedrang staan heden, Teen dien is onze stria. Nu zal de heer kokker die de opwekkers zijn van de krachten voor morgen, toch niet bewren, dat het heele Vlaamsche yolk nit e loch ook beter een woord tneespreken dan hi" die franskiljons bestaat! Hi' spreekt steeds van zijn oppervlakkig oordeel grondt op uiterlijkheden en d e n Vlamingen schermt met een dubbelzinnigheid. afzonderlijk niet meevallende verschijnselen. Dat de Wil ziin beweren eenige kracht hebben, dan moet Vlaamsche Beweging een bowers zou zijn, we alles bewijzen, dat de Vlaamschgezinden of flaming a n- glad , , , lad schaaft maait scheert een kwestie van! M,aar, t e n... f r a n s k i l jons zijn. Dat zou toch moe- dat ze zoo volkomen krachteloos zou zijn ? Wij, die ten, indien het een waar en algemeen verschijnsel de krachtsinspanning leveren, kunnen de resultaten was, dat wiji, strijders in den Vlaamschen strijd, die toetsen aan de benoodigde krachtsontplooiing. Wij we- ons verbeelden te behooren tot de b e s c h a a 1- ten, dat de laatste soms zeer root moet zijn om te d e n, in on in handel en wandel Fransch spreken. leiden tot kleine uitslagen. Meer dan eens zelfs mis- De fl a m ganten zijn onder het Vlaamsche lukt de Vlaamsche Beweging in haar aanloop. Maar yolk toch zoo weinig talrijk niet. En de beer Fokker versa en doet ze niet. De resultaten zijn er; de re- kan ons toch niet allen voor komedianten hou- sultaten komen, het eene na het ander en die bij el- den, zo , oals dien dien hij ons tusschen de beenen kaar aansliiitende resultaten verplooien abnormale slingert, die thuis natuurl ij k Fransch of tn- taaltoestanden stil aan over lange ,e jaren heen naar g elsch spreekt. 1k ze niet, dat er die komedianten degewenschite normaliteit. Krachteloos ? Het laatste niet(welke beweging heeft ze niet ?), en ik meen resultaat is vangister: de taalwet Van der Linden wel te kunnen , raden wren de heer Fokker bedoelt. veroverd in de Kamer van Volksvertegenwoordigers. Maar hun aantal zal zich beperken tot enkele exem- Miste de Vlaamsche Beweging alle kracht, zoo'n wet plaren; de arme dutsen niet na gesproken, die kwam er niet door. Krachteloos ? Hier en daar zijn zoo verblind waren te trouwen met een Walin of een toch wel din en waar te nemen, die aan kracht zou- onverbeterlijk verfranschte . vrouw en aan wier huise- den moeten' doengelooven. Zaagt u te Brussel mijnh. lijken haard dan... Fransch gesproken wordt, ja, om- Fokker, in de Lakenstraat den Vlaamschen schouw- dat men zoo'n mensch toch niet afranselen kan, om- burg; te Gent op Sint Baalsplein den Vlaamsche dat ze nu eenmaal een Nederlandsch wil spreken. schouwburg en midden op dat plein het beeld opge- van aanraking met dezulken, zal de heer Fok- richt van Jan Frans Willems, den vader der Vlaam- ker bij zijn reizen in Vlaanderen een overlast ge- sche Beweging, dat daar staat als een duurzaarn sym- had hebben. De heer Fokker wil zijn Nederlandsch bool van het streven van een yolk om zichzelf te niet opdringen aan Vlamingen, die er niet van ge- blijven en gelooft u werkelijk, dat men zonder kracht, diend zijn. Driemaal heeft hi' in Vlaanderen kunnen dat alles bekomt van bevecht op , , machthebbenden di beproeven om Nederlandsch te spreken: eens te Gent door afkomst en opleiding maar min ingenomen zijn en tweemaal te Antwerpen. Zal de heer Fokker dan met onze Beweging ? Er is in Vlaanderen wel nog beweren, dat hi' zooveel moeite gehad heeft om zijn wat meer dan Fransche opschriften in een Terminus Nederlandsch op te dringen aan de leden van het hotel; nog veel meer dan iemand in een paar dagen, Algemeen Nederlandsch Verbond in die beide steden, in eenpaar Vlaamsche steden zoo in de vlucht kan voor welke hij opgetreden is met een lezing ? Daar- waarnemen. Zaagt u te Antwerpen het gebouw van buiten is hij in aanraking gekomen met hotel-kellners, de Vlaamsche ope , ra mijnh. Fokker ? De bezielende die hem niet voor vol hebben aangezien, omdat hi' kracht van de Vlaamsche Beweging gaf ons Benoit, Nederlandsch sprak. Wel mijnh. Fokker, dat zou ik eens Blockx, Wambach, Gilson, De Bock. Een eigen opera willen beleven, dat een kellner zou laten blijken, dat riep die bezieling in 't leven. Den Haag heeft een hr Fransche opera, geen Nederlandsche. Onze Vlaam- landsch aanspreek. Zoo'n kellner is ter wille van sche opera troont te Antwerpen in een palei s. En zijn fooltje een wezen dat bizonder vatbaar is om te , gelooft u, dat we dat zonder kracht veroverd heb- gevoelen met wien hi' te doen heeft. Wij komen tocb ben ? Doe ons dat na mijnh. Fokker; we zullen over ook in aanraking met kellners mijnh. Fokker, en te Omit kracht dan nog nader te spreken zijn. en te Antwerpen en als u zich door zoo'n kellner , laat imponeeren, moet het zijn, dat u al heel gauw H. MEERT. gereed is om met uw Fransch uit te pakken. De Viamingen bezondigen zich aan gallicismen. Is me dat nu een reden voor een Nederlander, om in Nederlandsch in Vlaamsch Belie Fransch te spreken ? Als het een reden is, wat komen de gallicismen der Vlamingen bier doen Onder bovengenoemd opschrift heeft de heer Dr. Maar ik kaats den bal terug': is het den heer Fokker A. A. Fokker in het vorige Neerlandia-nummer een onbekend gebleven, dat de Noordnederlandsche pers- ingezonden sink geplaatst, dat ik en velen met taal krioelt van germanismen ? Is het hem onbekend mii, daarvan heb ik mij overtuigd — met het tegen- gebleven hoe die germanismen door Jonckbloet, Beets, overgestelde van onverdeelde instemming gelezen heb. Nassau bestreden zijn gewordett ? Doch bet is om die De heer Meert heeft dit sink als Nederlander-Vlaming germanismen niet en niet om de Fransche opschrif- afgetuigd; het moge mij vergund zijn, er bier 't mijne ten in de Kalverstraat, dat ik zal gaan twifielen aan van te zee en als Nederlander-Hollander. de kracht en de degelijkheid der Nederlandscbe be- Geen enkel denkend mensch zal, geloof ik, ontken- schaving. En de heer Fokker kent de Vlaamsche Be- nen, dat ons vaderland behoort tot dieplekjes grond we in niet als hij ter wille van de Fransche op- op aard, waar de beschaving, de ontwikkeling op 't schriften in het hotel Terminus gaat twijtelen aan gebied van wetenschap en kunst, almede 't hoogst h are kt. Wat de heer De Koo over de Vlaamscherack staat. 1k durf beweren, dat Holland zich gerust kan Beweging geschreven heeft heb ik niet gelezen, noch meten met Welk ander land ook (Duitschland en in het Handelsblad wat de heer Gittee daarover in 't Frankrijk biiv.),. Tot deze hoogte been Holland zich midden heeft gebracht. Ik bekreun me niet over het- opgewerkt, op deze hoogte houdt het zich krachtig NEERLANDIA. 17 staande, met en door de Nederlandsche taal. Daar- mede is voor mij de vraag of deze taal, het voertuig der gedachten van een hoog staand yolk, een be- schaafde taal, een uitstekende taal is, een vraag meer. Wanneer „men" nu in Vlaamsch-Belgie het Neder- landsch niet voor vol aanziet en- beschouwt als een taal, alleengoed voor dienstboden („de taal onzer Koningin", zooals de heer Fokker zoo van pas zegt), dan bewijst dit voor mij — wat ik trouwens al lang wist! — dat het aantal ezels op twee beenen in Vlaamsch-Belie ontzettend root is. En wanneer wij- ders de Vlaamsche bevolking voor een groot deel ag steeds bij 't Fransch zweert en uitsluitend in n alles den blik naar 't Zuiden richt, dan bewijst dit voor mij — wat ik trouwens ook al lang wist —, dat in Vlaanderen veel menschen zijn geboren, die door hun opvoeding of hun karakterzwakheid zoo- dat waarlijk het inzicht is, zelfs van leden van ons Groot Verbond, laten wij dan dit Verbond maar zoo spoedig mogelijk opdoeken en ons met een strop om den hals teruste kggen. Maar het is 't inzicht n i e t. Alles wat we om ons heen ziengebeuren, wijst im- mers op een weder ontwaken van den Nederlandsche stam (ook, en niet 't minst, in Vlaanderen zelf). De toekomst is sedert anderhalve eeuw niet zoo hoopvol geweest als thans. En als we ooit als Noord-Neder- landers onze mooie rijke taal =gen en m o e t e n doen klinken in het Zuiden, dan is het nu. Dr. J. W. WICHERINK. Alkmaar, Nov. 1907. De Redactie sluff hiermee degedachtenwisseling over dit onderwerp. St. Nicolaasfeest der Hollandsche Club te Johannesburg. danig vervormd werden, dat ze eigenlijk n i e t s river zijn: noch Vlaamsch, noch Fransch, noch lets anders. Niets! Indien ik, die mij trotsch gevoel op mijni Neder- landerschap en mijn Nederlandsche taal, nu Fransch gin g spreken in Vlaamsch-Bel 'e zou ik daardoor stilzwijgend erkennen, dat ik het met de zienswijze van de verfranschte Niemanden in Vlaanderen eens was. En daar bedank ik voor. Men houde mij ten goede, dat ik mij niet met domkoppen en nullen (want als zoodanig moet ik als Nederlander de verfranschte bewoners van Vlaanderland beschouwen), op een lijn gesteld wil zien, ook al maken ze nog zooveel mis- baar. Ik blijf voortgaan met Nederlandsch te spreken (s ik reeds deed de dagen, die ik doorbracht in zonal Gent, in Brugge, in Antwerpen, in Brussel), overal, waar ik weet op Vlaamsch grondgebied te zijn. lk act mij verplich t, zulks te doeh, op grond van de achting 'e ens mijzelf als Nederlander. Mij dunkt, de heer Fokker moet ziin artikeltje heb- ben neergeschreven in een onbewaakt oogenblik van mistroostigheid. Hi' is een te toed Nederlander, dan dat hij kan blijven meenen, wat hi' gezegd heeft. Als Johannesburg, 9 Dec. '07. Aan de Redactie van Neerlandia, Dordrecht. Mine Heeren, Het zal vele lezers van ons orgaan belang inboe- zemen eens lets te vernemen van de Hollandsche ko- lonie inJohannesburg. De oudste is wel de „Nederlandsche Vereeniging", opgericht 17 Augustus 1892. Zij telt 100 leden en heeft als hoofddoel ondersteuning van behoeitige land- genooten te Johannesburg. Een rechtgeaard Hollan- der, die nog een weinig „'t Neerlands bled door de aderen vloeit", steunt dus zooveel hi' kan dit schoone doel, want waar wordt, en vooral de laatste jaren, meer armoede gevoeld dan hier in de goud- stad ? Veel heeit zij reeds gedaan ter bereiking van haar doel en we kunnen niet dan iedere Nederland- sche kolonie, waar ter wereld aansporen tot oprich- tin g van zulk eene vereeniging! Ten einde hare leden tot elkaar te brengen en onder hen het bewustzijn van eenheid te wekken, is uit haar midden een „feest- comite" gekozen, dat eens per maand een gezellige en in het hotel^r^^^^^^ ^^^^ NEERLANDIA. 1 „Oostende” klinkt reeds dadelijk meer Nederlandsch, leden trouw op. Deze trouwe opkomst kan een vin- en men verntoedt terstond, dat dit de juiste naam gerwijzing zijn voor de beantwoording der vraag stoet zijn van eene Vlaamsche stad, en niet „Osten-. boven dit schrijven gesteld. de", wat een wonderlijke samenstelling met den soort- Wij stellen ons voor, dat de oplossing dezer vraag naam „os" zou zijn. gevonden kan worden door de huishoudelijke en de Inderdaad blijyt de naam van ouds te zijn „Oosten- uitspannings-vergaderingen op een en denzelfden avond de", en wel in tegenstelling tot het nabigelegen te houden in eerie zitting. „Westende". Eene dergelijke tegenstelling leveren ook Na het welkomstwoord van den voorzitter volgt een namen der Geldersche plaatsen „Oosteinde" en zangnummer of pianomuziek. Dan worden de notulen „Westeinde" op. der vorige (huishoudelijke); vergadering voorgelezen. Prof. Verdam deelt mede, dat reeds in het Middel- Geloof mij, de secretaris zal op zoo'n avond een nederlandsch wordt geschreven „Oostende", afgewis- aandachtiger gehoor hebben, dan in de ongezellige set d met „Oosthende' vergadering, waar slechts een vijf- of zestal hoorders Dat men nu toch eene van hues uit N e d e r- waren. En door deze notulen komen bovendien de 1 andsche stad met den Franschen naam gasten der leden (toekomstige leden dikwijls!), op de is gaan betitelen, heeft verschillende oorzaken. hoogte van het werken van het A. N. V. en van dat Ten eerste bestaat er in het Noorden, in „Hol- der Afdeeling'. land" een soort van ingeworteld ongeloof aan het Na de notulen wederom een voordracht of zang- Loch onloochenbare feit, dat de Vlaamsche provincies nummer. Dan volgen de voorstellen en mededeelin- van Bel Ye uit taal-oogpunt Nederlandsch ge- g en van het bestuur, die nu niet opgenomen worden bled zijn. Vandaar b.v. het bekende verschijnsel, dat door enkelen, maar door velen. op in „Holland" verkochte spoorkaartjes nog steeds En de besprekingen hierover (wat dikwijls gelijk de Fransche namen van Vlaamsch-Belg'ische steden staat met „Nieuw leven in den arbeid van het Ver- voorkomen (Gand, Anvers, Bruxelles, enz.). Vandaar, bond"), zullen vruchtbaarder zijn. dat vele „Hollanders" schrijven „Audenarde" in plaats Dit huishoudelijke gedeelte wordt wederom gevolgd van „Oudenaarde", „Roulers" in plaats van „Roese- door een lied of een voordracht en na hetgezamen- tare", enz. lijk zingen van het Volkslied gaat men huiswaarts. Ten tweede kan ook eenigen invloed gehad hebben, Wat betreft hetprogram voor zulk een avond, het dat hi en daar in den West-Vlaamschen ton al de zou aanbeveling verdienen, wanneer men ter afwis- ow"' als eeu „O" wordt uitgesproken. Doch dit heeft seling van of naast het voordragen van Hollandsche natuurlijk niet te maken met de vraag, wat de juiste liederen, ook de leden in de gelegenheid stelde ken- schrijfwijze is. nis te nemen van de Nederlandsche dichters, door Ten derde is door Prof. Verdam de opmerking hunnegedichten er voor te dragen of — wat even gemaakt, dat aangezien de klemtoon van de eer- goed doel treft — deze gedichten of brokstukken van ste Haar de tweede lettergreep is verplaatst, — waar- g rootere dichtwerken te doen voorl e z e n. legen uit taalkundig oogpunt niets is in te brengen — Ten slotte zouden de leden van Wederkeerig Dienst- het als 't ware verbasteren van „Oost" tot „Ost" te betoon deze avonden kunnen opluisteren door mede- verontschuldigen is. Doch ook dezegeleerde stempelt deeling te doen van prettige ondervindingen door W. de verontschuldiging niet tot een goedkeuring. D. opgedaan en door het laten zien van photografien, Men zou dus zeggen, dat de schrijfwijze „Oosten- prentbriefkaarten, curiositeiten of tijdschriften, hun de" glansrijk de overwinning moest behalen. Doch door Nederlanders in den vreemde toegezonden. sommigen echt aan het vaste gebrui k, dat Amsterdam, 29 Dec. 1907. J. RASCH. volgens hen „Ostende" reeds lang tot een echt Nederlandschen naam zou hebben gemaakt. Ook dit is onjuist, daar de ambtelijke Belgische spoor- edsen (Nederlandsche uitgave),, de geheele Vlaamsch- &lgische pers, het Vlaamsche publiek, en in „I-tol- ALLERLEI EN MEDEDEELINGEN. land" b.v. ook de Nieuwe Rotterdamsche Courant al- toos „Oostende" schrijven. Men eve dus ook in „Holland" nooit meer een Franschen of verbasterden yam aan deze Vlaamsche stad. A. B. COHEN Si U ART. Consulaat-Generaalschap te Genua. Van het Departement van Landbouw, Handel en t3g Nijverheid ontvingen wij de aangename tijding, dat onze Vertegenwoordiger te Genua, de heer H. C. F. Hennig, benoemd is tot Consul-Generaal der Neder- Kunnen wij onze huishoudelijke Afdeelings- landen. Vergaderingen niet wat gezelliger maken? Holland in den vreemde. Het is ongeveer tien jaar geleden, dat ondergetee- kende lid werd van het Al g. Ned. Verbond en door Men schrijft aan 't Al g. Handelsblad uit California: bizondere omstandigheden was hi achtereenvolgens „De Nederlander, die te Los Angelos komt, worth lid van vier verschillende plaatselijke afdeelingen. dadelijk getroffen door het groot aantal Hollandsche deed daarbij de ondervinding op dat, wanneer er namen, die men daar leest: Hoe gee, Van Nuys, Klok- eene huishoudelijke vergadering was uitgeschreven, ke, Banning Cock, Visscher, Van Pelt, Valkenburg, slechts enkelen aan die oproeping gehoor g'aven, Van Zandt, Van den Burg, Van der Plaats, Dijk- zoodat hi meermalen vergaderingen bijwoonde, be- huyzen, Kerkhoff, Van Deventer, Loenen enz. enz. staande uit een vijftal bestuursleden en een viertal le- „In schier elke zaak ontmoet men geboren Hollan- den. Men kan dit nu wel noemen een bewijs, dat de ders of afstammelingen daarvan en niet minder is dit leden root vertrouwen stellen in het bestuur en met hetgeval in openbare betrekkingen. Welke Californier hun wegblijven te kennen willen oven, dat zij gaarne bijv. kent niet, minstens bij naam, den secretaris der het bestuur volmacht even. Maar aan de andere zij- Merchants and Manufacturer's Association den heer , de rijst de vraag op: „Bezitten dergelijke vergade- T. j. Zeehandelaar ? In elke vooruitstrevende onder- ringen we die aantrekkelijkheid, welke een gang er neming van de bloeiende stad heeft deze geboren k een de moeite waard maken ?" Hagenaar, door zijn gezond initiatief en zijn volhar- Worden daarentegen de leden bijeengeroepen tot dend streven, een belangrijke rol gespeeld. een „gezelligen avond" waar zang, muziek of voor- „San Francisco heeft een Nederlandsch consul in drachten ten beste worden gegeven, dan komen de den ijverigen en kundigen Mr. Marsily, maar Los 20 NEERLANDIA. An bezit er nog geen en om daarin tegemoet te Een les uit En eland. komen heeft de heer Zeehandelaar behalve de dien- step, bewezen aan zijn nieuw vaderland, voor het In eengeding, dat onlangs in En eland de aan- Hollandsch element daar aan de kust van de btiille dacht trok, vroeg een advokaat — het was het Parle- Zuidzee buitengewoon veel gedaan en dit ma in ons mentslidRufus Isaacs, een van En eland's knapste vaderland wel eens worden gezegd". pleitbezorgers — aan een getuige: Zou u X. (den naam van een derpartijen), schran- der noemen ? Met betrekking tot den nieuwen schouwburg, in Ik zou hem — was het antwoord — eerder slim aan.bouw, worth nog gemeld: (getuige gebruikte dit Hollandsche, de Engelschen in „Voor het ontwerpen der wandschilderingen, in clit Zuid-Afrika bekendgeworden woord schrande gebouw aan te re en werd een prijsyraag uit 'e- noemen. schreven en vele kunstenaars van verschillende natio- Toen de advokaat scherp: Wij hoeven niet om een naliteiten hebben aan dezen wedstrijd deelgenomen. woord naar Transvaal tegaan, met de Engelsche taal Aan onzen landgenoot, den welbekenden schilder An- die we hebben. loon Molkenboer, die in dezen de overwinnaar was, En wij hoeven, mine vrienden, niet gedurig naar is dit hoogst belangrijk werk opgedra gen". En eland Frankrijk of Duitschland te gaan om een woord, als het rijke Nederlandsch ons helpen kan. Maar waar is in de Nederlandsche rechtzaal of in Holland achterlijk? de volksvertegenwoordiging of in den Nederlandschen han.del de man die het fiere Nederlandsche woord, Uit een hoofdartikel van de Ka mpioe n, door van mr. Rufus Isaacs spreekt ? H. Meer: Y Uit Rosario. De minwaardigste slappelingen, die men in een yolk aantreft, zijn gewoonlijk diegenen, welke de eigen- De heer G. A. Gulden, vertegenwoordiger van 't waar de der natie bij elke gelegenheid trachten te ver- A. N. V. te Rosario, heeftplan teen Maart naar g kleinen. Nederland te komen en er eenige maanden te blijven. Zoo heb je van die menschen, die over Nederland Voor leden van het Verbond zal hi' dan persoon- sprekende, het hebben over „ons landje" of „ons lijk te spreken zijn. kleine landje". En dan is er in „ons" kleine landje Zijn, tijdelijk adres zal in Neerlandia worden letterlijk niets, dat in de oogen van deze dierbare meegedeeld. patrioften de vergelijking met „het buitenland" kan doorstaan. Afd. Berlin. Het bestuur is thans als volt samengesteld: W. F. Wat uithoudingsvermogen, lichamelijke kracht, durf van Heusden, voorzitter; C. H. F. van Heusden, se- en ever le betreft, zijn onze eenvoudigste Hollandsche cretaris; mej. Joh. C. Becker, penningmeesteres; W. zee lieden de meerderen van elk zeevarend yolk ter Jelsma, plaatsvervangend bestuurslid; P. J. van Wie- wereld. Er zijn heusch een scheepsrampen op onze link (oud-voorzitter). kust van noode, om dat te bewijzen. Moeilip(e red- Tot commissarissen van toezicht werden benoemd dingen van schipbreukelingen bij nacht en ontij be- de heeren P. van Bergen, M. Polak en W. Umbreit wizen alleen, dat ieder Hollandsch schippertje op zijn beurt een held kan zijn. Die menschen hebben een „lichameliike opyoeding" Afd. Zoutpansberg. gehad. Maar in het want van het slingerend schlp De beer Van Wijk de Vries schrijft d.d. 20 Nov. ziin ze zoo kwiek als slingerapen. En in of op het uit Pietersburg' o. m.: water zijn het robben. Die menschen verrichten iecie- Ons ledental steeg inmiddels tot nabij veertigt. Het ren dag, zonder het te weten, heldendaden. verheugt ons u te kunnen mededeelen, dat op de Al- gemeene Vergadering een uitstekende geesti heerschte Niets is meer bevorderlijk voor de aankweeking van en waar de besten der Afrikaners tot onze Aideeling een. Jan Salie-gieest, dan het eeuwig'durend praten toetreden, twijfelen wij niet of wij zullen een tijdperk over „onze achterlijkheid". van bloei tegemoet gaan. Wiji. zijn niet achterliik! De heer Knobel, Consul-Generaal der Nederlanden, Geestelijk noch lichamelijk ziin we ooit de minde- zal op 14 December a. s. een letterkundige voor- rengeweest van welke natie ook. dracht houden voor onze Afdeeling te Pietersburg. En dat zullen we ook nooit worden. Van den heer Dr. W. van Everdingen kregen wij be- Maar dan dienen we ook bij elke gelegenheid, dat richt van afzending eener kist boeken, die spoedig in volksvrienden met hun achterlijkheidsfabel voor den ons bezit zal zijn. Van verschillende leden, alsmede dag komen, het grof eschut eens te laten spelen. van den heer Knobel werden door onze Afdeeling Wij meenen, dat dit geboudeer over „ons kieine boekwerken ontvangen voor onze bibliotheek en u In mot en over onze „onbeduidendheid" nu maar eens kunt er van verzekerd zijn, dat wij goede zorg zul- uit moest wezen. Wij hebben volksvrienden van noode, len dragen, dat de boeken in de Hollandsche taal die de natie opheffen, g,een mannen, die het yolk wiid en zikl door de Zoutpansbergsche gezinnen zul- den moed in de schoenen doen zakken. (leen zieke- len wordengelezen. lijke fantasie, een angstige bezorgdheid voor ooze Door ons Afdeelingsbestuur wend mij, opgedragen toekomst bezige men als motief voor de aanprkjiltig onzen hartelijken dank te doen weten aan het Hoofd- van lichamelipce opvoeding! Ons yolk heeft henscti bestdur voor zijn belangstelling en voor de harte- geen speciale lichamelijke opvoeding van noode om bike ontvangst van den heer Ds. Brandt. zijn eereplaats in de rij der volkeren te behouden. Men behoeft de jeugd slechts haar natuurlijken groei Wederoprichting der Afdeeling Johannesburg. tegunnen om haar funk en krachtig te zien gedijen. En we dan niet alleen in ons land, maar ook in de De heer D. Krabman schrijft d.d. 14 Dec. uit voornaamste landen van Europa zijn oogen eens goed Johannesburg: den kost wilgeven, zal zien, dat er heusch mo- Gisteren is hier eene vergadering gehouden, door gen wezen, dat we bij 't hooggeroemde „buitenland' mij bijeengeroepen, ten erode tot oprichting eener in een en opzicht achterblijven, ja, dat we zelfs deeling te geraken. Een voorloopig comite werd ge- in versohillende opzichten de meerderen van grOOtere vormd, bestaande uit de heeren: F. J. Broers, post- naties zijn. directeur, Fordsburg, voorzitter, N. K. Huysman, NEERLANDIA. 21 penningineester; D. Krabman, secretaris en voorts als is een klein boekje van 32 bladzijden,, mar hoe voor- leden de heeren: F. W. Reyers, Parlementslid en Pro- treffelijk weer uitgegeven! Al kost het slechts zes cureur; -Dr. F. E. T. Krause, Parlementslid en Pro- stuivers, het staat weer vol met uitmuntende fotogra- cureur; M. A. Begewan, Procureur; C. K. Muller, fieen op zwaar papier gedrukt, en een hoogleeraar oud-Generaal; J. L. Erasmus, oud-Commandant; J. --prof. Yngvar Nielsen — schrijft er den tekst bij. Lub, Inspecteur van het Hollandsch Onderwijs en Maar het belangrijkste kreeg ik toch uit Zweden. Martin Mulder. Dat is een uitgave, waarvan ik iets meer ze en moet. De meesten zijn Afrikaanders. Er bestaat een Zweedsche Toeristvereeniging', die Voorts werd besloten, dat op 10 Januari '08 eene al jaren lang bezig is de Zweden te leeren inzien, algemeene leden-vergadering zal gehouden worden, wat een eigenaardig en heerlijk land ze bezitten. Zij ten einde verdere maatregelcn te nemen, een vast be- heeft daartoe reeds een 16.000 foto's van stad en land stuur te kiezen enz. verzameld en brengt daarvan nu een deel op oor- spronkelijke wijze aan den man. Prentwerk. Van haar foto's zijn er 850 autotypieen vervaardigd, zeergoede afdrukken van — zoover ik ze g'ezien Uit eenbrief: heb — schoone fotografieen, voor 't meerendeel on- Teen Kerstmis ging ik naar een van de voornaam- geveer 15 bij 10 c.M. root. Die afdrukken zijn in ste boekwinkels van degroote stad, waar ik woon. groepen van 10 tot 65 te koop; elke groep is een af- Ik heb vrienden buitenslands, die mij om dien tijd of zonderlijk geheel. Zoo is er een groep Gottland, een met Nieuwjaar een aardige uitgave uit hun land ple- groep Bohuslan, Stockholm en omstreken, enz. En gen le zenden, een boekje, een prentwerk, een kalen- die uittnu.ntendeprenten kosten 1 Ore, d. i. iets meer der, en ik zend zoo iets hun. Dat moet dan iets Neder- dan een halve cent, het stuk. landsch wezen, zooals zij mij uit Engeland, uit Lwe- Om het verzamelen aan te moedigen stelt de ver- den en Noorwegen, iets Engelsch, Zweedsch of Noorsch eeniging ook albums er voor te koop, en die zijn al- zenden. weer als ze voor 't doel niet beter konden zijn. Le Maar ik vond waarlijk niets. Er waren wat kalen- zijn in eenvoudig papieren omslag, met een vijftig ders, dnur en leelijk;, vier of zes erg zwarte licht- bladzijden stemmig groen, stevig' papier. En dat kost drukken naar nieuwe of oude Hollandsche meesters, zestien centen. Bij elke groep prenten hoort eon boekje in weinig passenden, drukken rand van slierlijnen. Er beschrijvenden tekst. waren wat boekjes met afbeeldingen van nieuwe Holland- Vermeld worde nog, dat de Toeristvereeniging par- sche schilderijen, die — kunst van kleur, niet van lijks een paar duizend kronen — verleden jaar 4000 lijn — in deze wedergave nauwelijks iets van hun kronen(ongeveer f 2640) — beschikbaar stelt voor schoonheid Helen raden. En dan hadden enkele dier schoolreizen. boekjes nog Engelschen tekst. Neen, dat kon ik met Zoo wordt de Zwedengeleerd hoe schoon hun goed fatsoen niet zenden. land is. En als veel Zweden doen, wat mijn vriend Of er dangeen Kerstmisnummers waren, zooals nugedaan heeft, de uitgaven der Toeristvereeniging schier alle buitenlandsche tijdschriften ze geven ? Of naar het buitenland zenden, dan zullen er ook de aardige boekjes met prenten van Nederlandsche stads- vreemdelingen tot een bezoek door aangelokt worden. gezichten en landschappen ? Neen, men had niets. Ons land heeft niet minder zijn eigenaardig en beerlijk Wel een Amerikaansch boek metplaten over ons schoon, en steden zoo schoon als Zweden ze niet land; zeer fraai, inderdaad, maargeen eigen werk en heeft. Als die schoonheid ook eens op zoo voortref- dan in eenprijs, die naar de tien gulden liep. Voor felijke wijze afgebeeld en zoo goedkoop verkrijgbaar zooveelgeld is er over ons land in ons land ook gesteld werd, dan zouden we alvast niet zoo verlegen wet ietsgoeds verschenen. Maar van die uitgaven, staan, als we in ruil voor dergelijke goede gaven nit kostende, om iets te noemen, tusschen een kwartje en het buitenland, ook iets toonbaars uit eigen land wil- een daalder, wat hebben wij daarin, waarmede men den zenden. Gezwegen van het belang van het vreem- goed voor den dag komt ? delingenverkeer. En toch hebben die uitgavengroot belang; niet al- 0 - ... leen om menschen in staat te stellen, voor niet te veel A dvertentie-Nederlandsch in ,. Ons Volk s- geld vrienden metKerstmis of Nieuwjaar iets aantrek- bestaan". kelijks en degelijks te geven, maar als een middel orn binnen en over degrenzen de menschen bekend te De heer M. van Doorninck te Sitoebondo (Besoe- maken met wat er moois en nuttigs in het land te ki,Java), lid van Groep Nederl. Indie, wendt zich zien en te koop is. tot de Redactie van Neerlandia met een schrijven, Ik zal iets vertellen van wat ik metKerstmis uit waarin hi' aan zijn ergernis lucht geeft over „het Zweden en Noorwegen kreeg. Daar was een prent- ellendig, slechte Nederlandsch, of liever het on-Neder- werk, waarin een reis langs de Noorsche kust van, landsche der advertenties" in „Ons Volksbestaan", ter- Kristiania naar „het sprookjesland" in het Noorden, wiil hem, in antwoord op een in No. 8 van „O. V." tot Spitsbergen toe, beschreven wordt; klein folio- ingezonden stuk over die aangelegen,heid werd gemeld, formaat, een vijftig bladzijden van stevig' gianzend pa- dat zijn opmerking ter harte zou genomen worden, pier, en vol wonderschoone foto's. Achter het eigen- en „in 't laatst verschenen nummer" van O. V." werd like werk nog een root aantal bladzijden geillus- gezegd, dat de Redactie „den adverteerders zal ver- treerde advertenties. Zoo'n uitgave, die zeker niet zoeken voortaan zooveel mogelijk Nederlandsche woor- meer dan twee kronen(pl. m. f 1.30), kost, moet tal den tegebruiken". van reizigers lokken. De schrijver is daarmede niet tevreden en heeft nu Een eenvoudiger boekie was Bergensbanen, de be- verzocht, dat hem O. V." niet meer worde toegezon- schrijving van den nieuwen spoorweg van Bergen den, terwiji hi' zich opnieuw als beschermend lid van naar Gulsvik, vanwaar de tochtnog met rijtuig en Groep Nederland wenscht opgenomen te zien. boot tot KrOderengaat en dan weer met den ouden spoorweg over Dramenen naar Kristiania. Over eeni- Wiji zijn den heer v. D. erkentelijk voor zijn steun ge jaren zal Gulsvik met Roa, aan de lijn Kristiania- en streven en wij kunnen ook wel komen in zijn er- GjOvik, verbonden ziin en zal men geheel met den gernis, maar moeten er loch op wii7en, dat de Red. trein kunnen reizen. Die nieuwe spoorweg, een grootsch 0. V. (zie haar naschrift op bldz. 284, No. 10) zich werk, ten deele door het hoog gebergte, zou reeds ook kant teen het overbodig gebruik van vreemde geopend zijn, als de sneeuw den we niet versperd woorden. De strijd daartegen moet en wordt ook ge- had. voerd, maar het euvel is niet in korten tijd uit te Maar nu vertoont mende wereld al, hoeveel schoons roeien. Zelfs in Nederland is die strijd nog lang niet men met dien nieuwen spoorweg bereiken kan. Het uitgevochten. Red. 22 NEERLAND1A. Wederkeerig Dienstbetoon. „Alzoo wij voor het prof* van het tweede default, geobtineerd bij den auditeur-militair in het ... In dit nummer is wedergeen plasts voor W. D. taire Arrondissement r. o. impetrant van mandament- De nieuwe jaarlijst lit persklaar. crimineel teen gediend hebbende als bii Daarin zijn ook opgenomen de nieuwe leden, die gedaagde en defaillant, den voornoemden impetrast zich sedert November hebben opgegeven. Deze worden r. o. geconsenteerd hebben een derde mandament eri- niet meer afzonderlijk in Neerlandia vermeld. mineel met de clausule van apprehensie en edicte ad valvas curiae blijkens de acte hieraan geannexeerd; Verbetering. „Zoo is het dat wij u commiteeren. dezen, dat terstond trekt ter plaatse gij denzelven zult Op blz. 161, eerste kolom van het October-nummer kunnen vinden, en bekomen en hem van we Hare wordtgesproken van „het bestuur van de Zuid-Afri- Majesteit de Koningin der Nederlanden, Prinses vas kaansche Vrouwenfederatie". Dit moet wezen: „hen Oranje-Nassau enz. enz. enz. apprehendeert en in goede Commissie uit het Hoofdbestuur van de A. C. Vrou- bewaring brengt in een gevangerthuis daartoe geschikt, wen-Vereeniging". en voorts denzelvengedaagde voor de derde maal De Vrouwenfederatie toch werkt niet voor onze taal. dagivaardt te compareeren in persoon op zekeren be dag voor ons alhier te om te zien Vereeniging „Het Nederlandsche Lied". zen het verder profijt van den voorgeschreven delaulte. „En indien de voorschreven ... is latireerende, Het bestuur der Vereeniging „Het Nederlandsche zoo doe uw exploit bij openbare edicte ad valve Lied" heeft zich aldus gevormd: curiae in ordinaria forma, ons relateerende uw weder- Prof. Dr. J. te Winkel, voorzitter; G. C. D. duc varen ingeschrifte. d'Aumale Baron van Hardenbroek van Hardenbroek, „Gegeven binnen ... den ... onder-voorzitter; Mr. J. Hamburger A.Dzn., penning- meester; Prof. Mr. J. C. Naber, eerste schrijver „De Krijgsraad voornoemd enz." (Schoolstraat 40, Utrecht),; F. R. Coers Frzn.,, twee- de schrijver; Jhr. H. de Brauw; mej. Cateau Esser, Directrice van de Vereeniging tot beoefening van Vo- Taalcongres te Paarl. cale en Dramatische Kunst te Amsterdam; Jhr. Mr. Door het Hoofdbestuur werd 20 Dec. het volgesti A. E. van Boelens van Eysinga; Wouter Huttschen- telegram verzonden: ruyter W.Jzn.; Prof. Dr. H. Kern; Dr. W. J. Leyds, Algemeen Nederlandsch Verbond volgt met harte- Oud-Gezant der Z.-A. Republiek; Johan Schoonder- lijke belangstelling Congres. beek; H. B. Verloren van Themaat; Prof. Dr. W. Vogelsang; Prof. Jhr. Dr. B. H. C. K. v. d. Wijck. Afdeeling 's-Gravenhqge. Holland op zijn malst. Als screiaris dezer afdeeling is opgetredcn de Beer Ter navolging. W. F. Gerdes Oosterbeek, Niclaistraat 50, Den Haag. Eengroote Nederlandsche winkelzaak te Amster- dam zendt eengeheel in het Fransch gestelde aan- Ons Ideaal. kondiging rond. Een dame zond ze terug met deze terechtwijzing': Ons hoogst genot, ons ideaal, „In een Nederlandsche stall, waar met Neder- Is: 't spreken van een vreemde taal landsch geld betaald wordt, is een aankondiging als In massa's varieteiten. die ik de eer heb u hierbij terug te sturen, een be- Hieruit ontstaat de zaligheid leediging aan de Nederl. taal en dus aan het yolk. Dat z'ons weleens, van tijd tot tijd, Beleefd verzoek ik u in het vervolg van zulke aan- Voor vreemdeling verslijten. kondigingen verschoond te blijven". Verbeeld-je, als ''uit wandelen gaat, Je spreekt dan Fransch 't deftig staat, Wetten-Nederlandsch. Met Fransch-import manieren; Over het wetstontwerp op de schepen vinden we Een landgen,00t komt bij je staan in eenige bladen de volgende ontboezeming: En spreekt in kreupel-Fransch je aan... Dat in een Nederlandsch staatsstuk Duitsche 0! Is 't niet om tegieren ? drukkingen worden gebezigd als er goede Rolland- sche zijn. (Concurrenzfahigkeit, blz. 10 kol. 2), dat Of Engelsch, of Amerikaansch, telkens Germanismes (of staatsspoorwegenismes) wor- Of Russisch, Zweedsch, of Italiaansch, — den gebruikt als „zal zijn te onderscheiden of ook" Hoe vreemder taal, hoe rijker! (blz. 10, 1) „zal deze aangelegenheid zoodanig zijn Doe excentriek, doe idioot, te regelen, at" (al. 11, 1), dat tweemaal het En 'el- Want antlers loop j'als landgenoot sche„als regel” wordt gebruikt waar het Holland- Al heelgauw in den kijker! sche „in den re gel" moest voorkomen, zie dat alles kan niet door den beugel. En wat te zeggen van een En dat zou waarlijk schande zijn! wetten-Nederlandsch als het volgende (art. 47): Want Hollandsch liken staat zoo klein, „Grond heeft om te vermoeden, verhinderd te zul- Dat client vooral vermeden! len zijn om in te dienen" ... „Het recht van onder- Dat is bij ons zoo de manier! zoek vervalt behoudens dat elke daad van onder- Wat zijn wij — Hollanders --loch tier zoek de verjaring stuit, mits blijke, dat ..." Op onze Taal en Zeden! (Het Leven). ARN. VAN RAAL I L. Dom geleerd. Model, volgens hetwelk een Nederlandsch militair Vraag om inlichting. voor de derde maal ingedaagd wordt: Wie kan ons het tegenwoordig adres meedeelen van: Pro justitia. J. B. H. Ydo Jz., vroegier bloemen-ma Sta- „ De Krijgsraad in het ... Militaire Arrondissement tionsweg 73, Den Haag. te ..., den fungeerenden provoost-geweldige hiertoe J. Graaf van Limburg vroeger 3a Industria 1207 , , verzocht, Salut! Mexico D. F. 12e Jaargang. No 2 • • Februari 1908. 77 N EERLAN DIA ORGAAN ALGEMEEN NEDERLANDSCH VERBOND. Grenzen scheiden wel naties, maar Been volken, die dezelfde taal spreken. Huoo VERRIEST. • Verschijnt Advertentien 25 ct. per reel. Niet in Maandelijks. Bij overeenkomst van 5oo r. 15 ct., bow r. 121/2 ct., 150o r. io ct. den handel. Inlichtingen geeft de Adm. Wijnstr. 81, Dordrecht. Dr. J. H. Gallee. t vriend van het Verbond; in zijn bestuur heeft hi' zit- tin g gehad tot hij, uit vrees niet langer te kunnen doen wat hi' wilde en moest, vrijwillig zijn plaats afstond aan een ander. Maar in zijne belangstelling en stage medewerking veranderde dit niets; hi' was en bleef, krachtens zijn liefde voor den Nederland- schen stam, een zijner beste vrienden. Wie hem op de Nederlandsche Congressen heeft ontmoet, lien zal het Teed doen hem daar nooit terug te zullen zien. Ook daar was hi' een stifle kracht door zijn eenvoud en hartelijkheid; vertoon was verre van hem. Het Algemeen Nederlandsch Verbond zal hem niet vergeten. Verruiming. Het Indisch Genootschap Voorzitter Mr. N. O. -- Pierson er bij te voegen is schier overbodig — hield den 28en Jan. een zeer merkwaardige vergade- ring, een zooals het nooit had beleefd. De toeloop was dan ook buitengewoon. Het verrassende feit deed zich voor, dat eenge- boren Inlander, een van Ambon, optrad' als spreker over Inlandsche Geneeskundigen, zooalser zeif een is. Aanleiding waren de voordrachten van een paar Hollanders over datzelfde onderwerp, ook ge- neeskundigen, de heeren Scherp en Kohlbrugge. En waar wij het bijna altijd moeten afdoen met het ge- Te jong nog is hi' ontvallen aan wie hem het al- tuigenis en het gezag van, laat ons zeggen uiterst lernaast waren, maar ook aan de wetenschap en aan betrouwbare mannen, maar toch in elkg'eval van man- de maatschappij. nen vanonze eigen beschaving en ons eigen voor- Want Gallee, gedurende vijf en twintig jaren Hoog- oordeel, daarging een licht op, bij, de kalme uiteen- leeraar in de Letteren te Utrecht, moge een sieraad zetting van den Inlander, een gevoel van zekerheid zijn geweest zijner Universiteit, een dienstvaardig, en vertrouwen, dat zonder afbreuk te doen aan de vriendelijk man was hi' bovenal, een die het stem waaKde van onze eigen deskundigen, hoogst weldadig droeg der oud-Gelderschen, wie hi' was gespro- aarideed. Daar moet het heen, dat begreep ieder. Daar ten. Als zijn geboortestreek Vorden, met haar rustigt moet het heen, dat in onze eigen taal, door onze hei en zachtgetinte akkersmaalshout, innig en echt, mede-Nederlanders, al is de staatsrechtelijke verhou- was zijn wezen. ding niet precies zóó, toch door onze merle-Neder- Van den aanvang of was Professor Gall& een landers naar opvoeding, ontwikkeling en taal, same 24 NEERLANDI A. met onze landgenooten onze Indische belangen wor- den besproken. 't Was hier de vervulling van een ideaal om van het A. N. V. dat de gebeurtenis met blijd- schap heeft begtoet, oud g:enoeg echter geworden` de enkele zwaluw niet als bode van voile lente aan te zien. . Toch laat het verschijnsel voorloopig uitzondering zijn, het kan; het is niet meer een mooie maar onver- vu wensch; het is het duidelijke bewijs geweest in Welke richting in onze Oost moet worden gewerkt. Want wat misschien van alles het meest treffend was, dat was de zuiverheid, de sierlijkheid zelfs van het Nederiandsch door den heer W. K. Tehupeiory gesproken. Voor velen is dit ongetwijfeld een open- baring geweest; wie meer wisten, die heeft het niet bevreemd;• er zijn Inlanders in onze Oost, die de and lsche taal kennen als de besten onder ons Neder en beter dan de meesten. Mogelijk boezemt het de leden van het Verbond belang in dat behalve de heer W. K. Tehupeiory, de spreker in het Indisch Genootschap, ook diens broe- der, de heer J. E. Tehupeiory, op dit oogenblik inns land woont. Beiden zijn Inlandsch Arts en vervolgen hunne studie te Amsterdam. Beiden1 zijn ook groote vrienden, al van jaren herwaarts, van het A. N. V. Eene zuster heeft hen vergezeld ook voor , studie, en als die haar doel heeft bereikt, dan komt eene andere uit en keert zij teru'g' naar Insulinde, hun alder einddoel. J. E. Tehupeiory heeft een boek geschreven: Onder de Dajaks in Centraal Borneo, uitgegeven hij Koiff & Co. te Batavia, in 1906. Het werd den Voorzitter van ons Verbond toegezonden met een begeleidend schrijven. „Vijf voile jaren zijn henengetogen sinds de afzending van mijn laatsten brief aan u gericht. Gedurende al lien tijd hoordet u niets van mij, doch heden doe ik u dezen toekomen aisgeleide van mijn pas verschenen boek: „Onder de Dajaks in Centraal Borneo", hetwelk ik hoop, dat u wel zult willen aan- vaarden als blijk van sympathie, die een zoon van vervult voor de Hollandsche taal". En slechts om redenen van bijzonderen aard, is de be- spreking van dat bock achterwege gebleven; •jammer. Want het is eenprettig geschreven, leerzaam boek, dat zijn. bekoring bovendien ontleent aan het feit, dat het een InlanOer is die het z(56 heeftgeschreven. Met voile overtuiging wordt het aan de lezers van Neer- landia aanbevolen. Zij zullen zich dan op onderhou- dende en nottige wijze voor hun heele le inpren- ten, dat onze Oost en onze West ook en onze Antil- len, veel nader tot ons staan dan onze dagelijksche gtesprekken en bemoeiingen doen denken. Waar fei- ten spreken, daar heeft het betoog zijn Licht gedaan. Er is zoo iets verfrisschends in met zulke manners in eigen taal als gelijken te kuonen spreken; het be- kende fieurt op, omdat het komt onder ongewoon Licht. Zij hebben hun heele Leven zich in Europa gedacht uit gesprekken en boeken ; de woorden hebben zij wel gezien, maar de beg'rippen ontbraken. Of lie- ver de voorstelling uit eigen aanschouwing. Wat een ontroerende, blijde verrassing toen bij het opschuiven van het raam, de he le Keizersgracht 's rnorgens e'en witte bloesemlaan leek; dat was dan de rijm! En het oog' dat nog het duidelijke beeld bewaarde van tro- pische won en en immergroen, dat hier getroffen was geweest door het feit dat werkelijk, zonder overdrij- vin g, alle boomen op een paar na, de bladeren laten vallen en kaal staan, zonder eenig blad — dat oog was net verzaden van het tintelend refine wit, dat scheen als een toovering van zilverig woud. Enbij de vraag, met zooveel weetgierigheid ge- daan, wat toch wel ten slotte den diepsten indruk ha gemaakt van alles, hooge gebouwen, vele bruggen, woelige straten, electrisehe trams, rusteloos verkeer of wat dan ? vo!gde heel onverwacht een antwoord, dat te denkengaf. Het meest indrukwekkende was geweest ten eerste, dat de heele samenleving zoo in elkaar sloot en ten tweede, dat de tijd jets werkelijks was. Niet Net kleinste onderdeel van: het samenievin.gsuurwerk kon worden g'emist, zon- der dat onmiddellijk de schade moest worden her- steld; een kind hoe klein een volwassene hoe , onbeteekeneld, of hi' j maakte deel nit van het gansche geheel. En de tijd: iedere minuut, iedere seconide zelfs had zijn heteekenis, was vooruit be- stemd, deed mee, zelfstandig, was jets. leth werke- een ding. Nederland heeft in zijne kolonien een terrein zoo heerlijk, zoo kostbaar, stoffelijk en geestelijk, dat het een schade en schande zou wezen als dit op den duuir niet tot voile ontwikkeling werd gebracht, Maar — niet alleen onze kolonien! Zie, om plotseling naar elders het oog te wenden, naar Zuid-Afrika, waar een on- zer allerbeste vertegenwoordigers, onze Consul-Genera al, naarginder wordt gevreesd, misschien zijne betrek- king zal moeten prijs geven, omdat hi j met de be- schikbare middelen zich niet roeren kan! Is het dan ook niet een duce plicht, daar en elders waar onze belangen toch reeds zoo treurig zijn verwaarloosd, te handhaven wat zegenrijk arbeidt ? Nederland g'roo- ter, geestelijk en naar weivaart, dat is en bliift de lens van 't Nederiandsch Verbond. Van onze Vertegenwoordiging in het Buitenland. Jaarverslag over 1907 uit Genua. Mijn benoeming tot Vertegenwoordiger te Cienua van het A. N. V. dagteekent van Februari 1907. Het Verbond telde hier then 4 leden, met inbegrip van mij zelf. Op 31 December Li. waren NEERLANDIA. 2 In mijn! hoedanigheid van Vertegenlwoordlig'er van Jaarverslag uit Cairo. het A. N. V. hebben Nederlandsche boekhandelaren en een Hollandsche firma inJapan, bij, mij aange- Het verslag over 1907 kan kort zijn, wat betreft het klopt om handelsinlichtingen op verschillend gebied, A. N. V. zelf die ik natuurlijk verstrekt heb. Het aantal leden is toe- noch afgenomen. Voorts heb ik aan een lid van het A. N. V. in De voornaamste Nederlandschegemeenschap is te Belee, die een ijverig verzamelaar van prentbriefkaar- vinden te Ismolieh, waar ongeveer 70 Nederlanders ten schijnt te overeenkomstig' zijn wrzoek, naam in dienst ziin van de firma Volker & Bos, ter uit- en adres opgegeven van iemand te Genua die bereid voering van een root baggerwerk in het Suez-Kanaal. werdgevonden prentbriefkaarten met hem 'te wisselen. De daarvoor ingebruik zijnde machinerien zijn van Ook heb ikpropaganda gemaakt onder de Neder- Hollandsch maaksel. landers hier voor het afstaan hunnergebruikte post- Van deze kolonie is weinig bijzonders te vermelden. zegels aan het A. N. V. ten bate van Groep Belgie, Degczondheidstoestand is bevredigend. In het atge- en, in overleg met den Secretaris dier Groep, den. loo en jaar waren twee ongevallen te betreuren. HoogWelGeb. heer Jhr. F. M. van Spengler, alhier, In Let eene werd een werkman, die eengroot ge- overgehaald om als correspondent van de postzegel- zin in 't vaderland achter liet, beklemd tusschen de afdeeling op te treden te Genua. Ik heb dien nieuwen emmers, waardoor zijn hoofd ernstig verwond werd. correspondent de postzegels ter hand gesteld, die ik Het tweede ongeval was het verdrinken van een reeds voor het A. N. V. middelerwijl had verzameld. 17-jarig jongeling. De sympathie voor het A. N. V. is hier in het al- Voor deg verzorging van den verwonden werk- gemeen sterk toegenomen, nadat ik er in geslaagd was man werd al het mogelijke gedaan. Onlangs was hij het Bestuur te bewegen de leestafel van het „Mel met den directeur der werken te Cairo, om de meest Continental", alhier, te verrijken met „Eigen Haard", kundige arisen te raadplegen. „Op de Hoogte", „Boon's geillustreerd Magazijn" en Bij de ter aarde bestelling van den jongeling is op- „De Prins , waar deze tijdschriften steeds ter be- getreden de zendelingleeraar P. J. Pennings van Ca- schikking zijn van ieder landgenoot, onverschillig of lioub, die of en toe ook te Ismolieh komt om eene hi'' al of niet lid is van het A. N. V. of van de godsdienstoefening te leaden. „Nederlandsche Vereeniging", wier leden iederen Za- Behoefte aan een Hollandsche school voor de kin- terdag'avond in „Mel Continental" bijeen komen in deren, bestaat vooralsnog niet, doch kan misschien eengezellig lokaaltje, dat dan voor onze club be- komen, daar het werk nog eenige jaren zal duren. schikbaar is om er societeit te houden. De eige- Ondergeteekende is in het vorig jaar eerst 26 Dec. naar van„Continental” heeft in de smaakvol inge- teCairo teruggekeerd, na in Europa het noodige ge- richte salonsi van zijn hotel o. a. ook de „Nieuwe daan te hebben om te trachten de zaken hier en in Rotterd. Courant" en„Het Vaderland” ter lezing ge- de Soudan uit te breiden. legd, die eveneens te alien tide ter beschikking staan Over de handelsbeweging van Egypte, is door mij van alle Nederlanders, in Genua aanwezig. een verslag gezonden aan de Afdeeling Handel van Aan de Boeken-Commissie van het A. N. V. heat het Ministerie van Landbouw, Nijverheid en Handel, deboekerij der „Nederlandsche Vereeniging" een fiin- ingevolg'e uw rondschrijven No. 9 van Nov. j.l. ke zending boeken te danken, waarvan een ''root deel De Vertegenwoordiger van het A. N. V. de aandachttrekken van eenige leesgierige leden der Vereeniging. Ook het Zeemanshuis te Genua bleef TH. F. VAN VLOTEN. gedurende het afgeloopen jaar zendingen boeken en dagbladen ontvangen door tusschenkomst van genoem- de Boeken-Commissie. Den 31en Augustus werd de verjaardag van onze Uit Mexico. geeerbiedigde Koningin feestelijk herdacht ten huize van onzen, alom-beminden Consul-Generaal Tiedeman, De aandacht van belanghebbende Nederlandsche die Genua sedert evenwel heeft vertaten, na in Oct. handelaren en fabrikanten wordt erop gevestigd, dat afschieidgenomen te hebben van de Nederlandsche het aanbeveling verdient voor hen, die in Mexico kolonie, welke bij die gelegenheid den heer en mevr. zakendoen, om hunne handels- en fabrieksmerken in Tiedeman een huldeblijk aanbood, g'etuigende van dat land te doen deponeeren, daar er gevallen be- waardeering en erkentelijkheid voor al het een ge- kend waarin buitenlandsche fabrikanten en han- daan hebben omgedurende een lane reeks van jaren delaren gestuit zijn in het verkoopen hunner goede- den naam van - ons dierbare vaderland hoog te hou- ren onder hunne eigen merken en naam, daar deze den in den vreemde. reeds door anderepersonen waren aangenomen en Het valt zeer te betreuren, dat er in een belang- g edeponeerd. rijke handelsstad als Genua, met een betrekkelijk Tot het deponeeren van handels- of fabrieksmerken ke Nederlandsche kolonie waarvan alle leden tot is het voldoende, dat schriftelijk volmacht wordt ver- den handelsstand behooren — zoo weinig te bespeu- leend aan een zaakgelastigde in de Mexicaansche Re- ren valt van wederzijdsche bevoorrechting van alien, p ubliek woonachtig. Zulk eene volmacht moet ten die behooren tot den Nederlandschen stain boven overstaan van eenen notaris worden opgemaakt en de den vreemdeling. Daarom zij het mij vergund mijn handteekeningen worden gelegalizeerd door den Mexi- eerste jaarverslag te eindioen met het dringend ver- kaanschen Consul in deplaats c. q. het land van zoek aan onze Nederlandsche kooplieden, industrieelen afgifte. en reederijen on! in het algemeen bij het aanknoopen De Vertègenwoordiger van het A. N. V., van betrekkingen met het buitenland zich in de eer- steplaats te willen wenden tot de vele degelijke Ne- J. TEN NAPEL. derlandsthe agentuurzaken en andere handelshutizen, die bijna overal in den vreemde gevestigd zij,n iets wat o. a. ook weer tengoede zou komen — al is het Holland op zijn malst. dan ook slechts indirekt aan tal van de gnderne- — Opschrift op een suikerzakje: „Confiseurs, Pa- mende,jonge Hollanders, die in het buitenland kan- tissiers, Maison V.ve Joh.Rups & Fils, Nimeque". toorbediende zij, n of dit begeeren te worden, veelal Vooral dieq is kostelijk. in de hoop er zich mettertijd voor eigen rekening te kunnen vestigen. Uit de aankondiging eener Electrische drukkerij H. C. T. HENNIG, in Den Haag: „Goed drukwerk compromiteert Vertegenw. te Genua van het A. N. V. eene firma". e n u a, Januari 1908, Lees voorgoed drukwerk: taalonkunde. 26 NEERLANDIA. ring practisch het best kan worden tot stand ge- bracht, allereerst door het in de hand werken eener briefwisselling tusschen jone Noordnederlanders g Noord-Nederland. Vlamingen en Afrikaners, later door het inrichten van wederkeerige bezoeken. De verschillende Al- deelingen van het A. N. V. welke zich bereid ver- klaren in deze richting te werken, zullen met be- trekking tot een en ander (voorbereiding', leiding, Algem. Vergadering van Groep Nederland. toezicht) onderling regelingen moeten treffen. De Groepsvergadering draagt het Bestuur van De jaarvergadering zal ditmaal plaats hebben te Groep Nederland op het bovenstaande ter kennis Amsterdam op Zaterdag 28 Maart in te brengen van het Hoofdbestuur, met verzoek het American-Hotel, Leidsche Plein. zorg te drag,en dat het ter kennis komt van het Bestuur der Groep Belie en der Belgische Afdee- Punten van behandeling: linen en van de Besturen der Zelfstandige Al- 1. Opening der vergadering te elf u u r door den deelingen in Zuid-Afrika. Voorzitter. 7. Een of meer voordrachten over bijzondere Neder- 2.Jaarverslag over 1907 door den Secretaris. landsche belangen. Onderwerpen en sprekers zul- (Dit zal tijdig aan de Afdeeling'sbesturen wor- len in het Maart-nummer worden bekendgemaakt. den rondgezonden, opdat de afgevaardigden er voor de vergadering kennis van kunnen nemen). Het Bestuur spreekt den wensch uit, dat alle Af- deelingen afgevaardigden zullen zenden en vele leden 3.Rekening en verantwoording over 1907 en begroo- van het A. N. V. de vergadering als belangstellenden tin g voor 1908, door den Penningmeester. zullen bijwonen. Voor dengemeenschappeliiken maal- 4. Verkiezin van 2 Vertegenwoordigers van Groep t if d, waaraan allen dring'end worden uitgenoodigd Nederland in het Hoofdbestuur. deel te netnen, kan men zich u i t e r 1 ij k 25 Ma a r t Voorgesteld worden de volgende dubbeltallen: doen inschrijven bij den heer S. v an Lie r Ez., 1. Mr. W. Dicke, Dordrecht (aftredend) S e c r eta r i s der ontvangende Afdeeling, N a s- Dr. D. Bos, Winschoten. s a uka de 358, Amsterdam. 2. Dr. H. F.R. Hubrecht, Amsterdam (aftre- Priis f 2.50, zonder wijn. dend) Indien afgevaardigden of leden in het American- D. W. Stork, Hengelo. Hotel willen overnachten is hetgewenscht daarvan vooraf kennis legeven eveneens aan den beer S. van 5. Verkiezing van 4 leden voor het Groepsbestuur. Lier, die bereid is kamers te bespreken. Voorgesteld worden de volgende dubbeltallen: De Secretaris van Groep Nederland, 1. Prof. dr. P. J. Blok, Leiden (aftredend),, C. VAN SON. Mr. S. R. Steinmetz, Leiden. 2. Marc. Emants, 's Gravenhage (aftredend),; Luit. E. Werner, Zutfen. e3: 3. Th. Nolen, Rotterdam (aftredend); Dr. J. W. Wicherink, Alkmaar. De Friezen, met huneigen taal, als echte 4. Prof. dr. J. Woltjer, Amsterdam (aftredend) ; Dr. N. Mansvelt, Amsterdam. Nederlanders, inhet Alg. Ned. Verbond. 6. Voorstellen der Afdeelingen. Het September-nummer van Neerlandia bevatte een opgave van het aantal Nederlanders in Pruisen en Afdeeling Haarlem en omstreken, daaruit zou moeten blijken, dat 1 Dec. 1890 40.040 a. wenscht bespreking van de mogelijkheid van Pe rsonen in Pruisen het Nederlandsch en 45.000 het meerpropaganda op het platteland, de wijze Friesch als hunne moedertaal beschouwden, tervvijl waarop overlatende aan het Groepsbestuur; die cijfers 1 Dec. 1905 zouden zijn geworden resp. b.geeft in overweging na te g'aan of het wen- 85.000 en 20.000. Ik veronderstel, dat hiermee bedoeld schelijk en mog'elijk is van wege het Ver- worden in Pruisen wonende onderdanen van H. M.„ bend aan alle leden ter bestrijding van bet Withelmina", want door millioenen in Pruisen wordt gebruik van bastaardwoorden te verstrekken het Nederduitsch in zijne verschillende dialecten als het boekje „De kleine zuiveraar". moedertaal beschouwd en de met verschillenden tong- (Het Groepsbestuur stelt ten opzichte van b. valnog Friesch sprekende onderdanen van Z. M. Wil- voor: den uitslag der werkzaamheden van de helm (oerinwoners van Oost- en Noord-Friesland) vreemde-woorden-commissie, in de vorige jaarver- waken een veelgrooter aantal ult dan het door Neer- gadering benoemd, of te wachteny. landiagenoemde. Dit is echter bijzaak. Voor de Ne- derlanders, die Friesch hun moedertaal noemen en Afdeeling Alkmaar en omstreken. in deze klanken en taalvormen en zinswendingen hun De Groepsvergadering, overwegende hetgroote inrtigste gedachten uiten, die dus Friesch denken, is belang .van een betere kennismaking en een daar- dit korte berichtje in Neerlandia, het or 'aan van het op volgend beter begrijpen van en hooger waar- A lgem e en Nederl. Verbond, aanleiding tot een d'eeren der driegroote deelen van den Nederland- vraag., Een vrijmoedige vraag aan allen, die zich schen Stam onderling (het Noordnederlandsche, Nederlander durven noemen! Zou het eene aanwinste het Zuidnederlandsche en' het Zuidafrikaansche zijn voor het A lgemee n Nederl. Verbond indien deel), de hoofdvoorwaardevoor een vertrouwens- werkelik het aantal van hen, wiergedachtentaal het en hoopvolle samenwerking; Friesch is, verminderde ? Ikgeloof het niet en het zi; overwegende, dat de toekomst van den Neder- mij vergund dit aan te toonen. landschen Stam berust in handen vanJong' Ne- Vooreerst zii opgemerkt, dat het Friesch n i e derland, in Noord en Zuid en in Afrika; achterttitgaat. Dat te bewijzen zou Kier te veel plaats spreekt de wenschelijkheid uit van een streven vragen; hetzij voldoende te wizen op het toenemend naar meer toenadering tusschen de Noordneder- g etal taalgezelschappen in en buiten Nederland, het landsche, Belgische en Zuidafrikaansche jeugd. streven om beter onderwijs te geven in het Friesch De Groepsvergadering meent, dat deze toenade- en het toeneniend schrilven in de moedertaal. NEERLANDIA. 2 Wiltg'e weten hoe nauw het karakter der Frie- dat naasthet beleid van Maurits het aan de dapper- zen verbonden is aan hun taal, de erfenis huInner heid en de opofferingen der Friezen was te Janke voorouders uit lang vervlogen eeuwen, bijna onge- dat Nederland aldus vastenvoet op den linker Schel- schonden bewaard, — leert dan kennen dat karakter deoever hield, terwijl de Spanjaarden alles er op zet- uit degeschiedenis van Nederland en bestudeert te- ten om het belegerde Sluis te ontzetten. Velen weten yens hun taal. Met hun taal zou hun edel en krach- dit niet en kennen dus den naamvan Eysinga, den tig karakter verloren kunnen gaan! En welk een kracht geduchten tegenstander van Spinola, ook niet. Frieslandgal aan den geheelen Nederl. Starr, dat 7 April 1672 verklaarde Lodewijk Xi V, Koning wensch ik voorloopig slechts met eenige historische van Frankriik, tegelijk met den, Koning van Engeland, feiten aan te toonen, terwijl voor den hedendaagschen ander nietige voorwendsels, den oorlog aan onze rustigen tijd slechts gewezen behoeft te warden op het kleineRepubliek en een door tijdgenooten prachtig en P ercenta ge ontwikkelden (intellectueelen) dat mannen ontzagwekkend genoemd le er van 150 duizend man, van Frieschen stam, met Frieschen tongval, leveren in dat biji Charleroi verzamelde, trok onder bevel van schier alle ambten, bedieningen en waardigheden. denKoning zelf, Turenne en Conde naar het Noor- Er moet echtergestreden worden voor het goede den — 11000 onzer beste troepen werden in Maas- recht van de oudste nog zuiver gesproken Germaan- tricht vastgehouden en het hoofdleger der Franschen sche taal en dat nog wel met hen, wier voorcuders trok naar het land van Kleef en Wezel. Met een le- zeker een taal spraken, die met ons Friesch niet veel gertje van 20 duizend man wilde de Prins onze verschilde, terwij1 hun tegenwoordige beschaalde dersche I Jssel verdedigen tgen de aanrukkende Fran- spreektaal is opgebauwd uit d a t nog levende Friesch schen, Munsterschen en Keulschen en hi vestigde zijn en oud-Saksisch. Eeuwenlang heeft het geduurd vO.Or hoofdkwartier in den Fraterweerd bij Doesburg, de West-Friezen in Noord-Holland hun kenmerk als maar de zaak verliep antlers- dan men verwachtte. Friezen verloren ennog kan men van Jutland tot 12 Juni 1672 trokken de Franschen, door het ver- Duinkerken Friesche taaieigenaardigheden en levens- raad van een boer, door denRijn biji het oude gewoonten opmerken; maar tusschen Flie en Lauwers „Tolhuys" van Lobith, — een vermaard wapenteit, wonen duizenden Nederlanders, die zich Friezen noe- maar waarop te veel is gebluft. De Prins had daar men en Friezen willen blijven. En het streven der terplaatse een cavalerie-observatiepost geplaatst on- Friezen tot behoud hunner „uralde, ijeave sprake" der Montbas; deze, Franschmanvan atkomst, verliet is juist tegenwoordig geweldig! Zonder Friesch geen zijn post schandelik, maar de Franschen, die den Friezen meer. avond te voren dusgeen viand in de Betuwe zagen Het verhaal van het leven en de daden onzer voor- (van of Zevenaar's toren), ontwaarden den volgenden ouders is machtig mooi, maar bij welk feit van be-. morgen staatsche infanterie, bezig zich te verschansen teekenis waren niet de Friezen sterk vertegenwoor- in het „Tolhuys", een oude Burgt. Dat waren de did ? Bij de belegeringen van Coevorden, Orol, Bon, Friezen van Van Alva. Toen de Franschen met Rijssel enz. enz. waren de Friesche vendels steeds overmacht door de rivier kwamen le de onze kleine hetgrootst in aantal en die mannen, voor het ge- afdeeling de wapens neder, koelbloedig afwachtende meenebest der vereenigde Nederlanden hun leven teil wat ergebeuren zou. Duizenden Franschen, waar- hebbende, zullen zeer zeker Friesche es en ge- onder de Garde, stonden teen tegenover eenige hon- dacht hebben! derden Friezen. En watgebeurde er! De Hertog de Toen in 1572 Mechelen, Zutphen en Naarden, door Longueville riep, teen het bevel van Conde in: „tue, de Spanjaarden waren uitgemoord, maakte Don r re- tue, point de quartier pour cette canaille" en school derik zich te Amsterdamgereed om Haarlem gewa- een Frieschen Homan neer. Op dat oogenblik too n- penderhand te nemen. Het bestuur der stad was twij- den de Friezen hun karakter, door als et.'n man hun felmoedig en leende reeds het oor aan de stedelijke wapens weer te grijpen en groat waren de gevolgen regeering van Amsterdam, welke hare diensten aan- van het moorddadig tooneel, dat nu of de! Van die bood om te onderhandelen. Toen verzamelde Wybe Friezen ziin er maar zeer enkelen overgebleven, maar Ripperda ziine mannen en sprak „m et Frieschen dit „canaille" redde het heele vaderland, want op de tongva ongeveer aldus: „Uw magistraat had ge- groote list van gevallen Fransche Prinsen, Hertogen, zworen ingeen onderhandeling te treden met den. Graven, Markiezen engroote heeren komt ook voor Spanjaard en nu heeft ze heimelik menschen afge- de aanvoerder Conde en aangezien Conde ter verple- zonden om hemgenade of te smeken. Bedenkt door ging naar Emmerik werd gevoerd, kwam er niets welken eed we aan den Prins zijn gebonden en ik van zijn schoon plan om met 20.000 achter ruiters twijfel niet of ge zult, gelijk ik, then eed gestand gezeten schutters naar Amsterdam door te rennen doen en uwe eer betrachten, want ik ben besloten (Turenne durfde •dit vermetelde plan niet aan),. Daar- min laatsten droppel bleed voor de eer en de vrij- door ken de Prins op Utrecht en de Hollandsche heid te wagen. Ziethier het opzet van een F r i e s, Waterlinie tern trekken. Met recht kan hier getuigd maar Holland placht ook wakkere borsten te kwee- warden van de redding des vaderlands door het ken en ik verlang te hooren wat er de mannen van karakter toonen van een hoopje zeer zeker Haarlem van zeggen". Een donderend geroep van in- Friesch sprekende Nederlanders. stemming volgde en 7 maanden lang moest de Span- Ten slotte een feit van jongeren datum. jaard worstelen om het bezit van den sleutel tusschen Den 7 Aug. 1831 voldeed Daine aan het bevel van Noord- en Zuid-Holland, waardoor het Spaansche le- Leopold I om van Hasselt westwaarts te trekken in g er werd gezwakt en vastgehouden, waardoor Noord de hoop zich te kunnen vereenigen met het oostwaarts en Zuid van Haarlem de toerustingen konden voort- gaande Scheldeleger der Belgen. Onze verkennende gang vinden waardoor geheel Nederland g'Bred is voorposten, slechts bestaande uit 66. bataillon onzer van den ondergang reeds in het begin van den 80- 13e aideeling en eenige huzaren, hadden hi hetge- jarigen strijd. Bij verdrag werd de plundering afg'e- heele corps van Dame tegen zich en werden uit Cu- kocht, maar ruim 1700 menschen werden er. tech nog ringen en Kermpt teruggedrongen. Tee den avond onthalsd, verdronken of gehangen en de brave, edele kwam degevraag gde versterkin en die bestond uit Ripperda werd 16 Aug. 1573 onthoofd, terwijl zijn een bataillon Friesche schutters (1 stedelike ± 5 vaanglel uit woede openlik met den Swaerde" werd„ plattelandscompagnien), ender majoor Kirchner. Deze „geexecuteerd!" mannen hadden dengeheelen dag bij heet weer in Het beleg van Oostende heeft geduurd van 5 juli mulle zandwegen geloopen, doch er was geen sprake 1601 tot 20 Sept. 1604 en de overgave van de tot een van schieten en langzaam wijken. Met een donderend molshoop vervormde stad had niet plaats dan nadat „Oranje boven" ging het er op in en de dappere Maurits door andere veroveringen het bezit van Oos- „tirailleurs de la meuse" van Charlier andere, tende tot onnut had emaakt. De voornaamste dier meest Waalsche corpsen maakten flier kennis, niet met veroveringen was de inname van Sluis en we lezen hetgeweer, maar met de tabaksdoozen en boeremes- 28 NEERLANDIA. sen hunner onverstaanbare noorderbroeders, die ze De Amerikaanse en de Nederlandse vlag' waaiden v oor Pruisen hielden door hun uiterlik vooral de komenden tegemoet en de voorzitter sprak van de door hun spraak! En nbg willen sommigen be- oude Friese landdagen waar geofferd werd en ook weren, dat deze echte Nederlanders waarvan er 800 , hi' spoorde aan tot een offer aan onze Friese yolks- ongeveer 15000 vijanden van Oranje en Nederland tot aard, aangezond genoegen, gezonde pret. Het Friese staan brachten, Duitsche huurlingen zouden zijn. ge- volkslied beantwoordde zijn oproep en daarmee was weest. Hetgevolg was, dat 's nachts nog Daine in dan de feestdag beonnen. wanorde terugtrok en dat den volgenden dag onze Wat ze daar deden ? Een heerlike da.g buiten heb- toen voorwaartsch rukkende divisies den we op Has- ben, onder landgenoten, met wie men over thuis kon sell en Tongeren nagenoeg vrij vonden. De zooge- spreken, door wie men met een half woord verstaan naamde slag bij Hassell werd den vorigen avond bij werd; dat land aan de overkant, waar alien om Kermpt door eenige Friezen beslist! de ene of andere reden vangescheiden waren, bleef Gustav Frenssen teekent zoo juist in zijn vver - hunin hun gesprekken, in hun pretjes: koekhap- „JOrn Uhl", dat in Noord-Friesland (Holstein) speelt, pen en knikkeren of schijfsmijten (ik begtijp niet pre- deuhlen" en „kreyen" onder de Friezen. Welnu!„ cies wat spel ze deden : ik ken het niet), in hun hele U nder de Friezen, die zich met fierheid Nederlander doen en laten. (Leechlaner), noemen, zijn nog duizenden „uhlen" en Natuurlik, zij daar hebben niet de een at- zoolang die man en hun taal behouden, zullen ze h'in zonderlik yolk, volkje of volksdeel te zullen vormen: Frysk Selskip te Brighton. karakter niet inboeten, en zoolang onze Friezen hun zij aan in de massa op, maar hebben of en toe de karakter behouden, zal Nederland nog Nederland. behoefte aan nieuwe kracht, die niet beter bevredigd blijven. Dat staat vast! Van afscheiding' is een spra- kan worden dan door de aanraking met iets van het ke; wij ziin een door afkomst, geschiedenis en ge- moederland, iets van het thuis van vroeg,er met het meenschappelike belangen — ook een door Ora e! innigste van thuis: de taal die moeder bij hun wie p zong, waarin zij speelden als kinderen. ove r- Utrecht, Nov. 1907. VAN ZADELHOFF, t r e f fende trap van dit genot zou zijn het tern komen in hungeboortedorp, thuis; zij moeten zich tevreden stellen met de vergrotende tr a p, de ontmoeting van mensen unit dat landje, waarin hun Frysk Selskip te Brighton. jeugd lag; maar voelen zich dan ook inniger weer Nederlanders, dan wanner zij het hadden moeten Bijgaand kiekje is genomen uit het Friese weekblad doen met de stellen de t r ap, het spreken van „Sljucht en Rjucht" en stelt voor „it Frysk Selskip het hun mindergemeenzame Nederlands. Zo ge- k,Nij FryslAn" to Brighton N. Y. Noard Amerika". nomen zijn alle Friese verenigingen buiten Fries- at moet deze vereniging in' Neerlandia doen, zal land, maar vooral die buiten Nederland van het men vragen. grootste belang voor de eigen aard van ons Ne- Als men het verslag dat er geschreven was van derlandse yolk. Voor Friezen zijn zij de meest de „twade Landei" in het huis en op het erf van de intense afdelingen van het Algemeen Nederlands Ver- heer Warringa gelezen en doorproefd had, zou men bond, die men zich denken kan. Het is voor ons Ver- dat niet vragen. bond te ho en dat zij allen tot dat inzicht komen en Per wag, en te voet of op de fiefs kwamen ze daar zich bij ons aansluiten. Het zou goed zijn hun daar van alle kanten uren ver bijeen, zich verheugende op g finds desgewens t, door de Boeken-Kommissie hetgenot van deze dag. De bossen en heuvels van ook Friese lektuur te verschaffen in een of ander mid- Warringa waren tot hun beschikking, maar verder del punt. Misschien zou het „Selskip for Fryske Tael zorgde elk voor eigen kost. en Skriftenkennisse" er wat voor over hebben,als NEERLANDIA. 2 het op die manier de Friezen in het Buitenland be- Het Bestuur bestaat uit de heeren P. Hoytema van reiken kon. Immers, wij hebben in onze Boeken-Kotn- Koniinenburg, burgemeester; Dr. C. W. Corts, arts; missie eenprachtige organisatie daarvoor, die ge- N. Groot Szn.; P. C. de Jong' en Ds. L. Kul er. noemd Selskip" uit den aard der zaak mist. En„ evengoed als men Vlaamse, Gelderse, Limburgse, Groningse werken verzendt, ja met meer recht, naar- Aan de leden te Gouda. mate er meergevoel voor het eigene aaneenslui- ling onder de Friezen is, moeten ook Friese werken Pogingen worden aangewend om uw stad een verzonden worden, b.v. naar de Rijnprovinsie, waar Afdeeling van het A. N. V. op te richten. Weldra zovelen werk en brood vinden, naar Amerika enz. zult u een uitnoodiging ontvangen tot bijwoning eerier Ziedaar degevolgtrekkingen te maken uik deze twee- lezing door Dr. J. B. Schepers van Haarlem. Laten alien tot het slagen van den stichting'savond de landdag van de Friezen te Brighton N. Y.) Noord- Amerika. meewerken door kennissen tot bezoek en toetreding te beweg'en. Haarlem. J. B. SCHEPERS. Afd. Alkmaar. In de plaats van den heer Dr. Blokhuis is als AFDEELINGSNIEUWS. Secretaris dezer Afdeeling opgetreden de heer J. A. Vor der Hake, Kennemerpark 24. Leidsche Studentenafdeeling. Afd.'s-Gravenhage, Op waardige wijze vierde deze Studenten-Afdeeling van het Al em. Nederl. Verbond Dinsdag 11 Febr. Als secretaris-penningmeester dezer haar vijf-jarig bestaan. Voor een zeer gevulde zaal Afdeeling is opgetreden de heer W. F. Gerdes Oos- werd eenmiuziekuitvoering gegeven, waarop uitslui- terbeek, Nicolaistraat 50, Den Haag. tend werken van Noord- en Zuid-Nederlandsche com- ponisten ten gehoore zijn gebracht, en waartoe de ineuewtrking was verkregen van mevr. Paardekooper- Afd. Dordrecht. Perk van Lith (sopr.)j. W. Horst , me (alt), den heer 1Viej. Cath. van Rennes gaf voor de leden dezer Af- P. C. Brederode (bas) en den heer S. van Gronin- deeling en hun kinderen op 14 Febr. een muziekavond gen (piano), terwijl de begeleiding in handen was voor kinderen en kindervrienden. van' me'. J. Boekwijt. Hetpubliek toonde zeer veel belangstelling in lie'. tengehoor gebrachte, den heer Van Groningen werd JONG NEDERLAND. na de uitvoering eener eigen compositie een krans aangeboden, terwijl ook de dames met bloemen be- Afd. Amsterdam. dacht werden. De feestrede werdgehouden door den heer Mr. A. Een lezin g over Suriname. B. Cohen Stuart, oprichter der Afdeeling, Mans lid Maandagavond 27 Jan. 1908 hielden de leden van van het Graepsbestuur. Na hem spraken nog Prof. de AmsterdamscheJongelieden-Afdeeling van het Ne- Bloknamens het Groepsbestuur, Prof. Verdam namens derlandsch Verbond hunne eerste bijeenkomst, waar- den Senaat der Hoogeschool en tevens namens de bij ook vele genoodigden waren opgekomen om de Bur van het A. N. V. Prof. Heeres na- voordracht van Ds. Zaalberg over „Suriname" te hoo- mens de commissie voor het XXXe Nederlandsche ren. Was de kennisgeving „met lichtbeelden" het too- Taal- en Letterkundig Congres. Alle sprekers her- verwoord geweest, dat zoovelen hunne schreden der- dachten den buitengewonen ijiver, dien de jonge ver- waarts had doen richten, of was het wezenlijk eene eeniging aan den dag gelegd heeft en, waarvan, de le- ontluikende helangstelling voor anze minst bekende sultaten overal op het gebied van de waarering' on- de kolonie ? Wie zal het zeggen ? Nadat de oprichter en zer oude Nederlandsche liederen, en ook op het ge- voorzitter van de Afdeeling, de heer J. W. te Win-. hied der tegenwoordige betrekkingen tusschenl de Zuid- kel de vergadering geopend had en met eenige wel- en Noord-Nederlandsche Hoogeschool-wereld alleszins g'ekozen woorden een welkom had toegeroepen aan g eroemd verdienen te worden. de besturen der zusterafdeelingen en der schoolver- Na afloop der uitvoering vereenigden bestuursleden, eenigingen, en de wenschelijkheid had uitgesproken, oud-bestuursleden en velegasten en leden' zich aan dat ook aangaande onze West-Indische kolonien meer eenen feestdisch, waar de oud-H'ollandsche gezellig'- bekendheid onder de Nederlanders verbreid werd, gal heidbeoefend werd. (N. R. Ct.), hi'' het woord aan Ds. Zaalberg, die door een lang- durig verblijf in Suriname in, staat gesteld was tal Afd. Haarlem. van weten.swaardige bijzonderheden over onze kolonie aan zijne toehoorders mede te deelen. Ds. Zaalberg Den ben Febr. trad voor de leden dezer Afdeeling op het bekende Zuid-Afrikaansch kwartet. be Cori met de aankomst te Paramaribo te vertellen, die wel eschikt is om een onuitwischbaren indruk De avand slaagde uitmuntend. op Nederlanders te maken. Na een lane zeereis die schijnt voor te 'bereiden op de vreemde indrukken die Afd. Zaandam. men in het afgelegen land zou verwachten, is de Elude December trad Amor deze Afdeeling ap Dr. Nederlanderprettig verrast als allerlei toestanden daar H. van Capelle met een voordracht over zijn ont- hem aan het vaderland herinneren. De kust van Su- dekkingsreis naar Suriname, afgewisseld door licht- riname ziethet eerst als laag land waarin een beelden. breede rivier in zee uitmondt. Dan in Paramaribo 11 Febr. deed' het Zuid-Afrikaansch kwartet, dit- zelf waar alle huizen een onmiskenbaar Hollandsch maal tot trio verminderd, er zich hooren. karakter vertoonen, dragen de straten de namen van ons bekende straten, zooals Heerenstraat, Graven- Oprichting der Afd. Enkhuizen. straat, enz. Zijn taal wordt er verstaan en er wordt Nederlandschgesproken; maar het is niet het Neder- Na een inleidingswoord van den heer Jac. Post en landsch zooals hi' j het thuis gewend is, want allerlei een rede over het streven van het A. N. V. door Dr. invloeden hebben bewerkt, dat in Suriname het Ne- J. B. Schepers is 21 Jan. te Enkhuizen een Afdeeling derlandsch vermengd is geworden, met neg'er-Engelsch g esticht met 40 leden. niet maar ook met bastaardwoordekr uit Fransch 30 NEERLANDIA. Guyana en met verouderde woorden, die voor ons eene andere beteekenisgekregen hebben. Dit alles werd met aardige voorbeelden toegelicht, ook hoe de tuts van sommige medeklinkers ill Suriname ver- Zuid-Nederland. anderd was en hoe de klemtoon dikwijls verkeerd gelegd werd en tot welke vermakelijke misverstanden dit aanleiding kon geven. Helaas wordt men er sterk doordrongen van het beset, dat er nog veel te doen Jaarlijksche Al g. Vergadering van valt om de kolonie Suriname te maken wat zij voor Nederland kon zijn. In vele opzichten is zij nog als Groep Belgie, de kostbare landbouw-machine, die ongebruikt op het land lit te verroesten wanneer er geen menschen op Zondag 15 Maart 1908 te Antwer- zijn, die er mee om kunnen gaan, maar die een bron pen, in de Trouwzaal van het Stad- van welvaart wordt als men haargoed hanteert. De hui's, te 10 uur 's morgens. Nederlander, die er heen pat, moet niet vragen: wat zal ik er vinden ? maar liever: wat kan ik er bren- Dagorde: g en ? 1.Jaarverslag' van den secretaris-penningmeester. Na depauze gaven de lichtbeelden Ds. Zaalberg 2. Verslag van de commissie tot nazicht der reke- aanleiding de toeschouwers nog op allerlei -punten nip en. opmerkzaam te maken. Men zag het paleis van den 3. Benoeming van deze commissie voor het volgende Gouverneur, dat zijne gastvrije zalen opent voor elk jaar. die er zich heeft laten voorstellen, al behoort hi', ook 4. Begrooting. niet tot de deftige kringen die men zich daar ge- 5. Aanstelling van leden in het Groepsbestuur. woonlijk denkt; de prachtige lanen van mahonyboo- 6. Vers,lag van de Vlaamsche Hoogeschool-Com- men, die onder hun dicht lommer, gedurende de och- missie. tenduren ten minste een frissche temperatuur bewa- 7. Wijziging van Art. 5 van de Grondslagen. ren; een laan vanpalmboomen, die in tropische lan- Te lezen: „De Belgische Groep van het Alge- den meestal nietgeheel beantwoorden aan de poeti- meen Nederlandsch Verbond heelt: schevoorstelling die de bewoner van het Noorden er a. Eereleden, die het Verbond door schenkin- zich van maakt. Men zag de Suriname rivier, door g en steunen en tnits het betalen van een schepen van vaderlandsch model, verlevendigd; de belangrijk bedrag, vrij blijven van het stor- winkelhuizen aan haren oever; de marktplaats met zijn ten van een jaarlijksche bijdrage; levendig verkeer, de Hernhutterskerk met een bruid- b. BegUnstigers, ... (blijft).; stoet en allerlei typen van de gemengde bevolking': c. Beschermende leden,... (blijft); negers Engelsch-Indische koelie's en Surinamers; ook, d. Gewone leden, die een minimum-bijdrage eengroepje van kinderen van eene bewaarschool, van ft: 3 betalen. (Degewone bijdrage is: waar de blanke en donkeregezichtjes door elkaar r.5 stonden. Maar het aardig'ste waren de verschillende Het overige blijft. typen der bevolking te zien op het feestterrein, dat 8. Stichting van een Alg. Studentenverbond (Tak bii het paleis van den Gouverneur ter eere van den Antwerpen). verjaardag onzer Koningin was ingericht, want hoe 9. Spoorwegverkeer Antwerpen—Gent (Tak Gent). verschillend ook in uiterlijk, toch zijn in een opzicht 10. Reisverkeer tusschen Belie en Holland Da el. alle bewoners van Suriname gelijk, dat is in liefde Bestuur). v oor ons Koningshuis , en als men daar te midden 11. Verzoek — steunende op de Gelijkheidswet, aan van die vriendelijk zachtzinnige bevolking onze drie- de verschillende Ministers, dat ze last zullen kleur ziet wapperen, dan wordt het den Nederlan- geven het officieel papier van hun Departement der warm om het hart en voelt hii zich gesterkt om tweetalig te drukken (Tak Brussel),. fl air zijne krachten mede te werken aan den bloei van 12. Verzoek aan den heer Minister van Spoorwegen dit schoone deel van Nederland. enz., dat hi' de „Note pour l'Autorite superieure" Dit isgeen geregeld verslag' van, doch het zijn bekend uit den S t a n d a a r d, zou doen in- maar eenige grepen uit de belangrijke voordracht van trekken, enz. Ds. Zaalberg', welke door luide bijvalsbetuigingen van 13. Toepassing van de wet van 1883 op het Middel- zijne toehoorders gevolg:d werd. Daarna betrad de baar Onderwijs door de verschillende Takken. voorzitter nogrnaals het podiutm, om zijn dank uit 14. Miskenning van de Gelijkheidswet bij verzen- te spreken, uit naam der vergadering, aan Ds. Zaal- dingen naar het Buitenland. berg voor zijne schoone en leerrijke voordracht; en Maatregelen. aan allen die meegewerkt hadden om deze eerste bij- 15. Vraag': Bestaat er in Belgie een officieele be- eenkomst naar wensch te doen slagen. stuurstaal(inwendig Bestuur wordt bedoeld) , ? Is die het Fransch ? (Tak Gent). Kan dedagorde in de morgenvergadering niet al- BLADVULLING. gehandeld worden, dan zal deze te 1 uur gesloten en Gij, U, Je. te 3 uur een namiddagvergadering gehouden worden. 1k min dat ouderwetsche „Gij", t.0 Als erfdeel uit der vaadren taal Dat de or woord, massiel als zij, Vol kracht en klank als deugdzaam staal. Uitonze Takken. Doch „Gij", schoon eenmaal tuige en tolk A a 1 s t. Op 28 December 1907 werden de werk- Van wil en durf in woord en daad, zaamheden van de Letterkundige Afdeeling voor 1907 V e rvoosde ook in de weifelkolk tot 1908 ingeleid door een voordracht van den heer W a arin de naneef waadt en — baadt. Dr. M. Rudelsheim van Antwerpen, over „Het Hob. landschi-Belgisch Verbond". Met de bevoegdheid die En 't mannend „Gij", het week, onttroond hem in deze zaak algemeen wordt toegekend, schet- Voor 't knechtend „U" in hoofschen gloor, ste spreker de geschiedenis van de beweging, die tot Of ging', verworden en onttoond doel had een toenadering op economisch en militair In 't klank- en krachtloos „Je" te loo n g'ebied tusschen beide landen te bewerken en zette het etOnderwij s),. Mr. S. COLA. tot stand komen van de thansgevormde commissie NEERLANDIA. 3 uiteen. Ten slotte deed hij uitkomen, dat zoo men met het natuurlijk gevolg, dat men nogal eens het nog niet eens is over de noodzakelijkheid van een een blauwtje liep en heel zonderlinge avonturen economisch en militair verbond, het intellectueel ver- beleefde. In de zomermaanden (men was toen toch al bond met Nederland des te meer g'ewenscht is en dat een tiental) werdendrie uitstapjes in de omstreken van alle Viamingen aan de verwezenlijking er van moeten Charleroi ingericht die — mislukten. Zoo sukkelde meewerken. men voort tot in November, hier en daar een nieuvv lid aanklampend, zoodat men het nu tot een... viji- Op 11 Januari hield de heer Valery D'Hondt een tientalgebracht heeft. Met den moed, dien de wan- goed gedokumenteerde voordracht over „De Kinds- hoop geeft, besloot men dan een lokaal te huren en heid van het Nederlandsch Tooneel" en deed daarin voordrachthouders te laten komen. De heer Kesler van de opkomst van het tooneel hier te lande kennen. St. Gillis,de heer as van Gent, de heer Van Ile Op 12 Januarigaf de Tak een goedg'eslaagde Re- Wegfhe van Oostende, alien leeraars aan de Athenaea ne De Clercq-Avond waarop de heer Johan Letevre , , deer steden, traden beurtelings met puike voordrachten, letterkundige te Gent een mooie voordracht hield en, de heer L. Baekelmanse welbekende Antwerpsche , d aan het zeer talrijk opgekomen publiek de werken letterkundige, met een alleraang'enaamste lezing op,. van onzen Vlaamschen volksdichter deed kennen. De De voorzitter, G. Vermeesch, zou 't par met een le- voordrachthouder werd flink terzijde gestaan door mej. zing sluiten en de heer Rombout van Chatelet zou Marie Billiet, kunstzangeres die met haar mooie , 1908 met een voordracht openen, maar beiden werden stem eenige der op muziek gezette juweeltjes ten ge- verplaatst voor dat ze hun voordracht konden hou- hoore bracht en door mej. M. , Van Ruymbeke, die den. Zoovingen de werkzaamheden in Januari eerst met veelgevoel verschillende van de prachtigste ge- op den 19en aan. Dan trail de heer Schmidt, leer- dichten voordroeg. Den bijval, dien ziji hier behaal- aar aan het Atheneum te Charleroi op, met een eer- den, zou het wenschelijk maken, dat zij ook in an- ste voordracht over den Noorschen tooneelschrijver dere Takken konden optreden. Henrik Ibsen. De kring, die nu 22 leden telt en door het samenwerken van al zijn leden langzaam maar Ant w er pe n. Op 24 Jamori had de jaarlijk- zeker vooruitgaat, richt voor dezen winter nog ver- sche algemeene vergadering plaats, waarop lezing ge- scheidene voordrachten- en muziekavonden in. geven werd van de verslagen der verschillende at- deelingen, zooals van de afdeeling der „Liederenavon- Gent. De ijver der leden verzwakte niet tijdens den voor het yolk", de Leestafel, de Studentenaldee- de maand Januari, we kregen nog meer toehoorders. ling, de Soldatenafdeeling en de afdeeling „Cieen twee Prof. 0. Van Hauwaert opende ditmaal de reeks de taal in het lager onderwijs". voordrachten met een degelijke bespreking van het Al deze verslag , en zoowel als het lijyig relaas van jongste werk van Dina Demers „Eenig dochtertje" en de werkzaamheden van den Tak, door den ijyerigen C. Van Buggenhout „Uit het Wonderland". M. Van secretaris, den heer August Bossaerts, opgesteld, ge- Hecke besprak in een latere vergadering Aug. Ver- tuigen dat het afgeloopen jaar er een van groote be- meylen's „De wandelende Jood". Een alzonderlijke en drijvigheid geweest is. Die bedrijvigheid heeft zich in welgeslaagde vergadering werd gewijd aan den laat- de laatt maanden weer op een andere wijze geuit, sten bundel van den dichter R. De Clercq. In een doordien, dank zij het initiatief van den onvermoei- mooie taal deed de heer J. Lefevre al de schoonheid, baren penning , ,meester den heer Frans van Laar een jeugd en frischheid van dezen bundel uitschijnen. De bussendienst werd ingericht. Gezien de talrijke werk- keurige voordracht van mej. Van Ruymbeke en de zaamheden van den Tak en de beperkte geldmiddelen prachtige stem van mej. Billiet bewezen ons ten an- waarover hij beschikt, werd g'edacht, dat het plaatsen dere, dat Rene De Clercq's gedichten zoowel tot v an bussen in verschillende koffiehuizen van de stad voordragen als tot zingen uiterst goed eschikt zijn. bij machte zou zijn om die geldmiddelen eenigszins te vermeerderen. De opbrengst zou aangewend wor- Mechele n. Den Ben November werd een ver- den om een „hooger onderwijs voor het yolk" in te gadering belegd ten einde over te gaan tot de ver- richten en zou ook ten g cede komen aan de liederen- kiezing van een voorzitter in vervanging' van wijlen av o nden. Met den a. s. Vastenavond zullen de leden Dr. Van Fraechem. De heer Edw. de Keyzer, secre- van de Studentenafdeeling inzameling houden op straat. taris, werd daartoe aangeduid. De heer Dr. Herman Bij de gedeeltelijke verkiezing van het bestuur wer- Baccaertvolgde hem in zijn ambt van secretaris op den herkozen de heeren Bossaerts, Cox, De Bock, en vervulde dien avondook een spreekbeurt. Hij Gunzburg, Kamerling, Rudelsheim, SchWz, Van der handelde over „Klokken en beiaarden in Vlaanderen". Cruyssen en als nieuwe leden gekozen mej. Verhulst, Zijn voordracht werd met belangstelling aangehoord de heeren Wattez en Albrecht van Laar. en verwierf veel bijval. Op Maandag 13 Januari werd ook een begin ge- Op 19 November besprak de heer Karel Peeters maakt met de liederenavonden voor soldaten in de het boek van Lod. deRaet„Over Vlaamsche Volks- kazerne van de Krijgsbouwkunde, waarvan de inrich- kracht” en op, 3 December hield de heer Dr. Borms, ting' in het vorig nummer van Neerlandia was aan- onlangs uit Peru teruggekeerd, waar hiji een ambt gekondigd. leder, die weet hoe het met den yolks- als taalleeraar had waargenomen, een bij uitstek be- zang in het algemeen en met den zang in het leg'er langwekkende voordracht over Peruviaansche toestan- Qt is, zal beseffen van hoeveel belang' die nieuwe den op economisch, sociaal en commercieelgebied. werkzaamheid is. En een woord van hartelijke waar- Nog twee andere lezingen, met lichtbeelden, over het- deering past hier wel voor de hoogere krijgsoverheid, zelfde onderwerp werden door hem toegezegd. die dot zoo uitstekend west te beseffen en door haar medewerking het hare wil bijdragen om den muzika- Op 17 December handelde degunstig bekende too len smaak van de soldaten te helpen louteren. dichter Aloys Desmet, lee as aan de Lemmensschool, over „De Geschiedenis der toonkunst", vooral met het C i. In de eerste maanden van 1907 oog op het Gregoriaansche tijdvak. Deze voordracht, werd door mevr. Guianotte en de heeren G. Ver- verduidelijkt door voorbeelden op de pianp en door meer sch en R. Schmidt de „ Letterkundige Aideeting" platen en tabellen opgehelderd, was even boeiend als van Tak Charleroi gesticht. Met groote moeilijkheden leerzaam. had men in het begin te kampen. 't Ledental groeide bijna niet aan, ondanks de herhaalde pogingen van Eindelijk kwam de bekendeRodenbach-vereerder de heeren Vermeersch en Schmidt, die er niet voor Dr. Leo Van Puyvelde uit Gent ons op 23 December terugschrikten tientallen lieden, die hun geheel onbe- spreken over zijn lievelingsdichter. Koren van Gevaert, kend waren, persoonlijk in hun huis te gaan opzoeken, de Penaranda, •Blockx werden daarbij uitgevoerd doo 32 NEERLANDIA. ........... het mannenkoor van het „Cijferistengild" en liederen Were reden, waarom wij dit congres belang'rijker voorgedragert door mej. Henr. de Keyser en den achten dan de twee andere, is, dat tweedracht tus- heer H. Baccaert. schen de broeders er op uitgedelgd is. De beloofde spreekbeurten zijn zoo root in aan- In de Kaapsche Educational News van Decem- tat, dat voortaan wekelijks zal moeten worden ver- ber heette het nog, dat er drie partijen waren onder gaderd, wat voor den bloei van onzen Tak getuigt. de Hollandsch sprekende bevolking: zij die het Ne- derlaWsch in de oude spelling handhaven, zii die t3g de vereenvoudigde taal hebben aangenomen en zij die het Afrikaansch tot schrijftaal willen verheffen. "1 egen- • over een huis zoo in zich zelf verdeeld leek het En- Postzegelafdeeling. gelsch oppermachtig. Het had er soms wel jets van, dat de volgers van Onze postzegelafdeeling komt tot mooie ontwikke- die drie richtingen weinig voelden voor het een zij ling. We stellen ons voor dat het mettertijd jets groots gemeen hadden, maar alleen voor he een hen ver- wordt, dat tot zegen gedijt voor den arbeid van het deelde. Op het Hollandsche Taalcongres is de een- Verbond. Maar dan moeten vele n, vooral buiten dracht hersteld, althans tusschen tweepartijen. Europa ons k rachtig helpen. Hadden we maar Op voorstel van dr. Viljoen, den voorstander van de groote verscheidenheid; vraag' is er genoeg'; zoo- het vereenvoudigde Nederlandsch, en van dr., Mather- v eel we die niet kunnen beantwoorden. Laten be, den man van de Afrikaansche taalbeweging, be- onze correspondenten ons daarom in de eerste tijden sloot het cong'res met algemeene stemmen, de ver- van niet gewone soorten, ook bit kleine hoeveethe- schillende lichamen, die in Zuid-Afrika voor het Hol- den, geregeld zenden. landsch ijveren, uit te noodigen afgevaardigden te be- Naar De Ruijter, De Ruijter-portzegels, noemen voor een bijeenkomst, teneinde tot een vergelijk Tuberculo se blijven we begeerig titzien. De te komen. Die lichamen zijn de Z. A. Taalbond, de beer. Bouman, Ind. stud., Leiden, verblijdde ons Z.-A. Onderwijzers Unie, de Afrikaanse Taal Vereni- met een partijtje hiervan. Eveneens Dr. Jong te Dor- gin g, de Unie van Debat Verenigingen, de Afrikaan- drecht. Zullen niet vele onder de 6000 leden van. sche Christeliike Vrouwen-Vereeniging. Groep Nederland volgen ? Zullen we niet mogen re- Dr. Malherbe zei in den loop der vergadering, dat kenen op de medehulp van de Groepen Jong Ne- zijn vereeniging de Nederlandsche taal nog steeds be- derland ? schouwt als het bolwerk in den strijd voor het be- Zwitserlan,d, Oostenrijk kregen een nieuw stet post- staan van het Hollandsch in Zuid-Afrika. Zijn ver- zegels. Zullen leden in die landen ons niet daaraan eeniging zou alles doen om het Nederlandsch te be-- het en ? vorderen. En het congres van de Afrikaanse Taalver- Naar Suriname zien we nog steeds begeerig' uit! enigingi had een commissie benoemd om met de zus- Bezendinge n. In dank mochten we bezen- ter-vereenigingen in Transoranje en Transvaal naar dingen ontvangen van mevr. Henriette Hoist, Yoko- overeertstemming te trachten in zake de spelling van hama ; Huysman, Johannesburg; Hollebrands, Pretoria. het Afrikaansch, welke spelling' — zoo verlangde het Correspondente n. Als correspondenten congres het — zoo na mogelijk die van Kollewijn meldden zich nog aan: mej. Felicia Otamendi, Mara- rnoest volgen. caibo, Venezuela; mevr. Henriette Hoist, Yokohama, Er is dus toenadering en belofte van samenwerking j apan. tusschen de man en der Afrikaansche taalbeweging Jong Nederlan d. Mochten we de medehuip en van de voorstanders van het behoud van het Ne- van de Groepen j ong Nederland erlangen, derlandsch als beschaafde taal — en onder hen zijn dan ware er voor Den Haag, Amsterdam, Rotterdam in Zuid-Afrika de Kollewijnianen verre in de meer- een zeer doelmatige inrichting te treffen; deze: een derheid. En die samenwerking is tegenover den ster- rondschrijven zouden we zenden aan groote firma's, ken viand noodig. export- en importhuizen om hunne postzegels voor Vermelden wij nog., dat dr. Godee Molsbergen op ons del of te staan; als onze 'on 'e medewerkers het Hollandsche Taalcongres de groeten overbracht vanJong Nederland die nu op geregelde van het Algemeen Nederlandsch Verbond en van de tijden wilden afhalen, dan ware er een mooie oogst Vereniging tot Vereenvoudiging der Schrijitaal. Ons tedoen. Wie van Jong Nederland werken mee? hoofdbestuur zond bovendien een telegrafischen heil- H. MEERT, wensch. Secretaris Groep Belie. N. S. Zendingen worden ook aangenomen door het Kantoor A. N. V. te Dordrecht, dat voor door- Oprichting der Afd. Johannesburg. zending zorg draagt. Uit een brief van den heer D. Krabman: Zooals u uit bijgaand rondschrifven zien zult is 9 Jan. eene vergadering gehouden van leden van 't Verbond teJohannesburg, onder voorzitterschap van den heer F. W. Beyers, lid van het Parlement. ZUID-AFRIKA. Deze, zoowel als D. Krause, eveneens Parlementslid, hield een korte, maar krachtige rede ter aanbeve- ling van ons Verbond. Waar eerstgenoemde hoofdza- kelijk wees op de „grootheid" van het kleine Hol- Een belangrijk congres. land, door 't opsommen van el onzer schilders, staathuishoudkundigen, godgeleerden enz. en breed- Er is einde December in deKaapkolonie een be- voerig stilstond bij het vele wat Nederland voor Euro- langtijk congres gehouden. Eigenlijk zijn er drie ge- pa geweest is, was 't Dr. Krause, die zich meer bij houden, die alle voor onze taal van belang' zijn: van het A. N. V. bepaalde. Hi hoopte daarin te vinden de Zuid-AfrikaanseOnderwijzers Unie, van de Afri- een Verbond dat niet laag neer zag op de Afrikaan- kaanse Taal Vereniging en dan het Hollandse Taal- sche taal, die hiji lief had, maar naar hi' uit een door congtes. mij gehouden rede opmaakte, was het Verbond juist We bepalen ons nu tot het Hoilandse Taalcongres; iets waar hi' j naar had uitgezien: Een Verbond, dat vooreerst omdat het de wijdste strekking had; bet in z'nprogram opneemt den Afrikaner Heide voor eerste Nederlandsche Taal- en Letterkundig Congres zijn taal in te prenten. En waar dat het geval is, van Zuid-Afrika, zouden wij 't kunnen noemen. De acht hijs zoowel als advocaat Beyers, de toekomst NEERLANDIA. 3 van de Hollandsche taal, zooals die zich ontwikkelen het ons de gelegenheid biedt, met onze beschaving, zal, verzekerd. Eenmaal, zei Beers zal zal de Holland- met onze meerdere kennis en met behulp van onze sche taal hier evenveel rechten verkrijgen als het En- taal, de eer van den Nederlandschen naam in het ver- gelsch, maar... Rome is niet op een dag gebouwd. re Oosten hoog te houden. Ziedaar de korte inhoud hunner redevoeringen. lk Deze slotsom, schoon niet door de geachte schrij- zelf heb ontstaan, doel en streken van 't Verbond uit vers uitgesproken, moet zich opdringen aan een elk, eengezet , waarna de notulen van de in December die kennis neemt van dit werkje, dat wij, niet het gehouden comite-vergadering door de aanwezige le- minst ook dadrom, in veler handen wenschen. den werdengoedgekeurd en aldus was opgericht de afdeeling „Johannesburg en omstreken" van het Al- gemeen Nederlandsch Verbond, met het volgende bestuur: F. W. Beers lid lid van het Parlement, voorzitter; INGEZONDEN. J. P.Jooste, secretaris „Het Volk", onder-voorzitter; N. K. Huysman, penningmeester; D. Krabman, se- cretaris; Dr. F. E. T. Krause, Parlementslid; J. Lub, inspecteur Hollandsch onderwijs;$ A. van den Broek, procureur. Aanteekeningen op de Hollanders in Amerika. De Afdeeling felt reeds 65 leden. Wij zijn voorzeker allen den beer Casson dank- baar. Maar terecht zegt onze hoofdopsteller dat zijn werk opmerkingen uitlokt. Zoo zou men kunnen zeg- gen, dat de bewondering voor Nederland hem heat verleid tot een echt Nederlandschen, misgreep: ver- OOST-INDIE diensten van eigen landgenooten over 't hoofd te zien. Immers het schotschrift van Washington Irving' is schitterend weerlegd door den Amerikaan Douglas Campbell in: The Puritan in Holland, England and America New York 1892. Een nuttig werkje. En daar Nederland nog meer dan door de napra- ters van Washington Irving wordt miskend door de , Een Boekje over ooze Oost, Nederlanders zelf, acht ik niet ondienstig hierbij te voor hen die er niet zijn geweest, door J. H. en H. B. Amsterdam, S. L. vermelden, dat er van dit werk een uitstekende ver- van Looy. Prijs 10 ct., 50 ex. f 2.80. taling bestaat door den heer J. W. G. van Maanen: De Puriteinen in Nederland, En eland en Amerika, Met ingenomenheid vestigen wij de aandacht van Sneek J. F. van Druten 1896. , onze lezers op het hierboven vermelde geschrift. Het Amsterdam. Dr. W. ZUIDEMA. dankt ziin bestaan aan de samenwerking, van de Maat- schappij „Tot Nut van 't Algemeen" en de Vereeni- gin g Oost en West" en is een uitvloeisel van het„ tAt bij de besturen van die lichamen bestaande verlangen, Wel eens meer in Belie geweest! g om juiste kennis aangaande Ned. Indict in zoo ruim Waarom veronderstelt de heer Meert dat ik alleen , mgelijken kring te verspreiden. Vandaar dat de be- in Vlaams-Belie ben geweest, then hiji er kennis van werking werd opgedragen aan twee uitnemende des- droeg ? Mijn eerste voetstappen in zijn mooi land kundigen, die zich bescheidenlijk achter aan- zette ik als kind van acht jaar; later kwam ik er tal vangsletters verschuilen en dat de prijs zoo inatig van malen, en de rote steden ken ik bijna alle. In werdgesteld, dat een ieder, zonder onderscheid, zijn Vlaamse taalstrijd heb ik belang gesteld sinds de da- kennisdorst kan bevredigen. Inderdaad, hiji zal dien gen, dat ik als schooljongen in geestdrift kwam door dorst bevredigd vinden, want het boekje bevat in een- Conscience's Leeuw van Vlaanderen. voudigen vorm en volkomen helderen stij1 antwoor- den op al die vragen, die op de lippen komen van Amsterdam. Dr. A. A. FOKKER. hen, die Inx:lie niet door eigen aanschouwing kennen en er toch hetzij omdat zij er dierbare verwanten , Verbetering. hebben, hetzij omdat zij er zelf heen willen, hetzij' uit Het woord boujers in het antwoord van den loutere belangstelling alleen, zoo gaarne wat van wil- heer Meert aan Dr. Fokker, zie Jan.-nr. biz. 16 moet len weten. Hoe men naar Indict komt en eenmaal zijn banjer. daar zijnde zich door het uitgesterkte eilandengebied beweegt; hoe het er g'esteld is met de warmte, die in de lage streken wel heel fel is maar toch wel kan , wordengedragen; hoe de huizen zijn ingericht; wel- ke verschillende soortew van menschen er wonen hoe , zij gekleed !aan en welke taal zij spreken; welke ALLERLEI EN MEDEDEELINGEN. voortbrengselen uit het dieren-, planten- en delfstoffen- rijkde milde natuur er aanbiedt; hoe het bestuur is ingericht; hoe men er leeft en welke middelen van bestaan de menschen van verschillenden volksaard er vinden, het wordt alles in kort bestek, maar zoo vol- Oproep aan Handelaars en Neringdoenden ! ledig mogeli* volkomen juist uiteengezet. De Redactie van Neerlandia ver- Een hoofdstukje over het belang dat Indict voor zoekt alle handelaars en neringdoen- .Nederland heeft vormt het besluit. Hierin wordt er den, zoowel in Noord- als in Zuid- op gewezen, hoe het bestaan van Insulinde, ook al Nederland, die bereid zijn wederzijds beschouwt men haar niet als een rnelkkoe, aan de in het Nederlandsch hunne zaken te bevolking van Nederland tal van voordeelen verschaft. doen, hun n'aam en adres te zen'den De door de schrijvers genoemde voordeelen zijn aan het Kantoor A. N.V. Wiinstraat 81 hoofdzakeli* van stoffelijken aard. Daarom willen wij Dordrecht. ernog aan toevoegen, dat het bestaan en het voort- bestaan van een Nederlandsc daarom Ingekomen adressen: voor Nederland van zoo groote beteekenis is, omdat Arenthorst, Gebrs.; Uitgevers, Kampen. 34 NEERLANDIA. Bakeer & Co., J. J.; Ned. Olie- en Smeerfabriek, Uitstekend, maar late n dan Nederlandsche chocola- Rotterdam. fabrikanten, • om een voorbeeld te noemen, hun waar Brouwer S.; Matten- en Biezenhandel, Genemuiden. in ons land niet verkoopen met opschriften als: „Dutch Dorp, dr. G. C. A. van; Scheikundig Laboratorium, Milk Chocolate" of „Royal Dutch Cocoa is the Queen Katwijk aan Zee. of all Cocoas for strength aroma and purity". Huisman & Co.;. Kanitoor voor Schuldinvordering In Nederland Nederlandsch! en Handelsinlichting,en Dordrecht. Ketwich, J. H. van; Agentuur en Commissiehandel, Hollandsche Sleepvaart. Amsterdam. Moeys & Co., F. G. Uitvoer en invoer, Nijmegen. De „East Asiatic Dredging Company", firmanten Ramshorst Az., S. van Ned. Dekenhandel, Nijkerk de heeren Ten Bokkel Huinink, Korthals Altes, Van (Veluwe), Thiel de Vries & Co., aannemers van de verbetering Rhijn, Ph. van; Kleermakersbenoodigdheden, van de haven van Shanghai en normaliseering' van Smeets, Firma Emmanuel; Graphische Kunstinriepting, den loop der Wang-Poe, hebben aan de Hollandsche Weert. sleepbooten „Thames" en „Schelde" het overbrengen Tooneelfonds „Van Hulst", Kampen. van twee zuig- baggermachines naar het terrein van Veenderij en Turfstrooiselfabriek „Klazienaveen", Gro- hun arbeid toevertrouwd. ningen. Het isgeen nieuwtje in den eigenlijken zin van het woord, deze sleeptocht naar Shanghai, want verle- XXXe Ned. Taal- en Letterkundig Congres. den jaar reeds hebben dezelfde skepbooten twee an.- dere baggermachines naar de Chineesche haven ver- De Regelingscommissie voor het Leidsche Congres voerd. Maar het was toen voor de sleepvaart een re- heeft zich de vorige maand gevormd. Het H'ooldbe- cord, een reis van 10.000 zeemijlen, en het is daar- stuur is .samengesteld als volt: om weer een evenement. Mr. N. de Ridder, Eere-Voorzitter; Mr. J. E. Hee- Gewichtig voor onzen Hollandschen sleepdienst, die res, Voorzitter; Dr. J. S. Speijer, 2e Voorzitter; Dr. er zijn wereldreputatie, de laatste 25 jaar gewonnen, L. Knappert, le Secretaris; W. J. J. C. Bijleveld, 2e mee bevestigt; voor onze aannemers van waterstaats- Secretaris; D. Hartevelt HaCz., Penningmeester; Dr. werken, die er hun faam meegaan vergtooten, your G. Kalff; Mr. J. C. Overvoorde; Dr. A. Kluy,ver; on en machinebouw, die een aantal van zijn .terke Dr. P. J. Blok; Mr. J. Th. C. Viruly; Aug. L. Rei- baggermolens langzamerhand tot de einden der garde n-wringer. ingebruik ziet. Er zijn commissF benoemd voor Ned. Letterkun- Want hier is nu alles eens Hollandsch, geen greint- de, Tooneel en niziek, Ned. Geschied- en Oudheid- je „made in Germany" of er 'ens anders. he bagger- kunde; Ned. Taal en Onderwijs; Ned. Sambelangen vaartuigen zijn van Hollandsche werven; de sleepers en Boekhandel; de Geldmiddelen; Ontvangst en tees- ook, en met Hollandsche machines; en de mannen die telijkheden. in het Chineesche land hetgroote werk tot stand bren- Het Congres wordt gehouden van 25 tot 28 Aug. gen ziin Hollandsche ingenieurs, Hollandsche machi- De leden van het A. N. V. in No ord- en Zuid zul- nisten en uitsluitend Hollandsche werklieden. Daarom len uitnood;y,Ligen tot deelneming ontvangen. Mogen volgen wij dezen „sleep" met belangstelling op zijn velen daaraan gevolg geven in het besef dat de Con- reis via Algiers, Port-Said, Aden en Sebang. Want gressen als Nederlandsche lan.ddagen voor ons Stam- zijn behouden aankomst is een stukje „Hollands wel- leven van groote beteekenis zijn. v cart" , een zaak van beteekenis voor ons land. (Hbld.) Nederlandsche Nijverheid. Ned. Prentkunst. In het N. v. d. D. is er aanmerking op gemaakt, Bij het koopen van Kerstkaarten heeft iemand de dat de Haagsche gemeenteraad het bouwen van een ervaring opgedaan, dat men op dat gebied toch wel slachthuis aan een buitenlander heeft opgedragen, on- iets Nederlandsch kan krijgen, als men maar met der voorgeven, dat Nederlandsche firma's niet in staat aandrang er naar vraagt. Hij liet zich een Engelsche waren de inrichting te leveren. in de handen stoppen, maar ging met keurige ets- Haarlem en Alkmaar worden als voorbeelden van foto's naar Hollandsche meesters en met het opschrilt het tegendeel aangehaald. „ Hartelij,ke Gelukwensch" den winkel uit. Hi' raadt elk Nederlander aan zich rekenschap te Een ander inzender geeft den vol g enden raad, c k geven van het een men koopt. methet oog op de groote werkloosheid: „Als nu eens iedere handelsfirma na ging, welke Voorkeur voor eigen nijverheid. artikelen, die nu uit het buitenland be trokken worden, door onze eigene landgenooten zouden kunnen ver- Is nog niet zoo lang geleden, dat voor vaardigd worden, hoeveel werk en geld zouden dan 1e er Duitsche rijwielen werden aangeschaft. met binnen onze grenzen blijven, die n u het geluk Tegenwoordig wordt na herhaalde proeven in het van buitenlanders verhoogen!" Nederlandsch le er aan het 1-4 onger s' r ij w i e 1, dus Nederiandsche nijverheid, de voorkeur gegeven. En een dame schreef o. m.: Aan de Cronin er fabriek zijn thans eenige officie, „Ms vrouw van een fabrikant heb ik steeds een ren om deijwiefvervaardiging te bestudeeren. open oog voor elke industrie, en het doet mij altijd zoopijnlijk aan te zien, hoe in de winkelkasten dik- Geestkrachtig Holland. wijls voor onxe eigen artikelen zoo klein plaatsje is ingernimd, terwijl honderdert werkloos door de De heer DeRoy bestuurslid der Nederl. Kamer , straten loo en. van Koophandel en lid der firma De Roy & Mollink „Aan men dan de schuld ? Aan 't publiek. Aan te Pretoria, heeft een reis van zes maanden door 't stijthoofdig volhouden aan 't idee, dat alleen goed Europa gemaakt om fabrieken te bezoeken, waarvan is, wat van verre komt. zijn firma haar goederen ontvangt. „Vrouwen uit elken stand helpt met Inv zedelijken „Na zijn uitvoerige inspectie is de heer De Roy tot steun de Nederl. industrie. Eischt van law winkelier de overtuiging gekomen, dat hij, als geboren. Hol- Hollandsche artikelen in een Hollandsche verpakking. landsch zakenman, den kop glad niet hoeft te zakken Het is zoo gemakkeLijk, maakt het u slechts tot ge- voor een Amerikaan of een Duitscher of wie ook, woonte, breekt met de oude sleur". want in 't kleine Nederland wordt een bewonderens. NEERLANDIA. 3 waardige bezigheidsenergie getoond, al merken wij Foto Sinterklaasfeest te Colombo. er Hier niet zoo bijzonder veel van, omdat Holland in zijn reusachtige kolonien zijn rijkste afzetgebied Bij het artikel van den heer Wagenvoort in 't vindt", aldus schrijft de Volkstem te Pretoria. nr. vergaten we te vermelden dat de foto genort,.'n , werddoor den „burgher"-fotograaf Andre.e. Blauwe Bibliotheek. Den naneef ten voorbeeld. De heer L. Simons, de ondernemende stichter der Maatschappij voor Goede en Goedkoope Lectuur heeft Uit de Notulen gehouden by de Heeren Gouverneur aan zijn opgang makende Wereld- en Ned. Bthlio- ende Raaden van de Provincie van Suriname op Maan- Meek nu weer een Blauwe Bibliotheek toegevoegd, dagh den 5 Juli 1688: waarin de beste wereldromans voor 10 cent per deel- „Alzoo door de Coloniers ende Ingezetenen alhier tje worden geleverd. die jets aent hoff comen te versoecken verscheyde do- cumenten tot verificatie haerer Saecke werden over- g elevert , die in vreemde taelen geschreven syn, het Washington en de Hollanders. welck eengroote moeyte aende heeren' deser Tactic! Het Bloemendaalsch Weekblad, onder redactie van geeft, soo is by desen goet gevonden ende verstaen, Mr. P. Tiedeman, vermeldt, het hoofdartikel uit 't dat van nu in het toecomende geene instrumenten wat jan.-nr. van Neerlandia besprekend, de volgende wei- soorte oock soude mogen wesen hoff sullen wer- nig bekende bijzonderheid: den aengenomen dan die geene welcke in de Neder- Dezer daglen overleed te Amsterdam de koopman duytsche taele sullen wesen geschreven, ofte getrans- de heer Nicolaas de Vries, oudste zoon van wijlen lateert, ende by faute van dien sullen deselvige tel- den vroeger welbekenden makelaar in tabak den heer kens affgewesen werden". P. de Vries, en als zoodanig na diens overlijden in Eenplacaat werd hierover uitgevaardigd op 6 An g. het bezit gekomen van een levensgroot en zeer goed 1688door Gouverneur van Aerssen van Sommelsdyck. geschilderd portret van den eersten Amerikaanschen president. Door familiebetrekking van moederszijde Voor de Brusselsche Rechtbank. was de heer P. de Vries in het bezit van het met het Amerikaansche wapen voorziene portret en bijbe- Het is een Fransch blad, nietverdacht van Vlaamsch- hoorende documenten gekomen. g ezindheid, l'Independance, dat het fejt mededeelt: Een en antler was afkomstig van: den Zaanschen koop- Een Boer verschiint voor de Brusselsche rechtbank man K 1 a a s T a a n, die met eenige op eigen risico uit- en wil uitleggingen geven in het Vlaamsch. geruste en bewapende schepen de Engelsche blokkade — „Neen! In het Fransch!" eischt de rechter. van Boston, heeft verbroken en die plaats van het De Vlaming, die deze taal niet kent, begrijpt niet noodige heeft voorzien. Washington schonk na at- engaat voort in het Vlaamsch. loop van den oorlog aan Klaas Taan uit erkentelijk- — „In het Fransch, zeg ik u" valt hem de rech- heid voor zijne moedige en gewaagdedaad het por- ter in de rede. Als hi' ziet, dat 'de Boer die taal niet fret en zond hem daarbij een vleiend schrijven. Het verstaat, roept hi' uit: „Ik neem niet aan, dat men zal ongeveer twintig jaar geleden zijn geweest, dat voor mij uitleggingen geeft in het Vlaamsch. Tot bin- onze redacteur, een kleinzoon van den, heer P. de nen acht dagen. Neem eenen advocaat". Vries, een bezoek van afgevaardigden der Holland Dit voorval bewijst met welken geest van vijandig- Society te New York aan dezen heer te Arnhem bij- heid Brusselsche rechterstegenover het Nederlandsch woonde, een soort bedevaartgang van die Amerikaan- bezield zijn. Gelukkig, dat de wet-Van der Linden sche burgers naar het portret dat ten gevolge van weldra dergelijke voorvallen voor Brusselsche recht- zulke bijzondere omstandigheden een plaats had ge- banken onmogelijk zal maken. vonden in eene Nederlandsche woning. Nederlandsche Zang. Vreemdelingen die Ned. lezen en schrijven. Uit het zevende verslag van de stichting „Het Leid- Nederland van Jan. 1908 bracht een zeergoed sche Volkshuis". geschreven schetsje van Leopold Bizio Gradenigo, Wij vestigen de aandacht op de als Bijlage I ach- Ned. Consul te Venetie en Vertegenwoordiger van het ter dit verslag voorkomende list van zich geheel bij A. N. V. de muziek aansluitende in het Hollandsch vertaalde Het Tsjechsche blad C é s k a St r a z bevatte on- zangstukken. Daarin voorgegaan door de Oratoriurn- Tangs twee gedichten van Dr. W. Zuidema vertaald , vereeniging te Amsterdam, tracht het Volkshuis het door C. Dusek predikant te Kolin in Bohemen, en zingen van Hollandschen tekst voor een Hollandsch „ Prelozil J. S." publiek, dat slechts Hollandsch verstaat, te bevorde- Wie meer zulke vreemdelingen aanwijst, vervult een ren. Het stuit daarbij op zeer groots bezwaren. De zan- plicht der dankbaarheid jegens hen en bewijst onze gers zijn gewoon in 't Duitsch te zingen en het is moei- zaak eengoeden dienst. lijk en kost veel studietijd denzelfden tekst in een an- dere, zelfs de eigene taal, weer te geven. Bovendien Ter navolging. word! aangevoerd het onmuzikale om, wat in een De heeren J. H. & C. W. van Hasselt, kleerma- bepaalde taal gecomponeerd is, in een antlers uit te kers teRotterdam, zonden aan Neerlandia als bewijs voeren,gelet op het verschil in klankwaarde tusschen van hun gezindheid om in het winkelbedrijf ook eigen de letters. Dit is waar. Doch waar de Maatschappij taal te eenen hun Nederlandscheprijslijst en Neder- tot Bevordering der Toonkunst Elgar's Dream of Ge- landsch rondschrijven aan hun klanten. rontiusin het Duitsch ten gehoore brengt en het klank- verschil tusschen Engelsch en Duitsch wel niet klei- ner is dan tusschen Duitsch en Hollandsch, mag dit Gymnastiek en Nederlandsch. argument voor volksconcerten niet te zwaar we en. Degymnastiek moet volgens hare voorstanders ook Begreep men voldoende het gewicht der zaak, alle de vaderlandschegezindheid bevorderen. En nu is op bezwaren en moeilijkheden werden ten slotte over- de jongste algemeene vergadering van het N e d e r- wonnen. Hier ligt een waardige teak voor het Ne- 1 a n d s c h Gymnastiekverbond o. It. besloten een derlandsch Verbond. „team" te vormen, die deelnemen zal aan de Olympi- sche spelen te Londen. Waarom niet het Nederlandsche woord ploeg? Steunt eigen handel en ntiverheid. 36 NEERLANDIA. De Holl.-Afr. Liederbundel. Degroote bedrijvigheid door de meeste naties in Egypte ontwikkeld niettegenstaande de crisis, de mil- De Holns Afrikaanse Liederbundel, door Dr. N. loenen b.v. door Belie vruchtdragend in allerhande g Mansvelt samengesteld, is eindelijk verschenen. Dit is ondernemingen gestoken, doen zeer pijnlijk de afwe- een heuglijk feit en een feit van beteekenis tevens voor zigheid van Nederlaodschen onderniemingsgeest ge- de ontwikkeling van den Hollandschen zang in, Zuid- voelen. Afrika. Het Taal- en Letterkundig Con gyres onlangs Depostverbinding met Nederland bled ook dit aan De Paarl in de Kaap gehouden, heeft de mede- jaar uiterst gebrekkig. De lout lit niet aan de tgyp- deeling van het verschijnen met ingenomenheid be- tischepost, die uitstekend is, maar aan de Ne- groet en besloten de verspreiding van den bundel te derlandsche, die niet bij de tasschenliggende sta- bevorderen. De eerste exemplaren zijn al naar Luid- ten op goede doorzending wil of kan aandringen. Mrika. Wellicht dat wij reeds in het volgend nummer Klachten bleven vruchteloos. van Neerlandia over dezen bundel en de ontvangst, In januari 1907 werd hier hetgroote Winter Pa- die hi' in Zuid-Afrika heeft genoten, mededeelingen lace Hotelgeopend. Eenstemmig schijnt het oordeel, kunnen doen. dat de inrichting en verdeeling tot de allerbeste der wereld te rekenen zijn, en 't geheel in alle opzich- Nederlandsche plaatsnamen in Belgie. ten een eerste klas hotel is. Daarom is 't zeer aan- genaam te kunnen melden , dat de bouwmeester een De er dag'en kon men lezen, dat Nederlandsche Nederlander, onze Consul te Alexandrie, de heer voetbalspelers hebben deelgenomen aan een wedstrijd Leon Stienon is. te... Malines. L u x o r. J. H. INSINGER. Dit kan moeilijk anders genoemd worden dan kwa- de wil. Wie weet niet, dat er in Belgie een Mechelen Cit ligt ? Maar 't is ook wel eens onkunde. De Neder- landsche namen van Belgische steden en dorpen zijn hier op verre na niet algemeen bekend. Ik zelf was Jaarverslag uit Kansas City. dezer dagen genoodzaakt, op een brief te zetten: Jett e-1 e z-B ruxelle s. En daarom zou m. onze De hulp van den Vertegenwoordiger hier werd in- Belgische Groep een goed werk doen door in geroepen: Neerlandia een list te plaatsen van de Fransche na- 10. Door betrekking zoekenden. men, near 't A B C gerangschikt, en de Nederland- Hoewel ikgaarne bereid ben om jongelui die hier sche er naast. in Kansas City komen, bil te staan in het verkrijgen van een betrekking, het is onmogelip( betrekkingen Uit Londen. voor jongelui te zoeken die schriftelijk solliciteeren. De betrekking van kantoorbediende wordt ook hier Mr. W.Roosegaarde Bisschop trad de vorige maand (op enkele uitzonderingen siecht betaald, het op in Bel Lane, waar de Nederlandsche Koor en aanbod overtreft de vraag. Kennis van vreemde ta- Dramatische Vereeniging' haar reusachtig clubge- len, zoo noodzakelijk op een kantoor in Holland, is bouw heeft. van weinig waarde hier, en ofschoon de boekhouding Het Nederlandsch Centraal Comite had hem uitge- op Amerikaansche manier zeer verschillend is van de no di een lezing met zoeklicht-plaatjes te geven in Holland gebruikelijke Italiaansche methode, toch is over Nederland voor de Nederlanders is het East- kennis van boekhouden van meer waarde, — kennis End. Hi' had een belangwekkende verzameling.. van stenografie (in 't Engelsch) en vlug werken op Zijn toelichtingen waren zeer zakelijk en herhaal- de schrijfmachine zijn betere aanbevelingen! delijk lokte een luimige opmerking vroolijke toe- 20. Door een Hollandsche firma in apan. juiching uit. Een lezing als deze rnoge al niet helpen Het is vreemd dat zoo weinig Hollandsche firma's om de Nederlanders in Londen dichter tot elkaar te belang stellen in rechtstreekschen uitvoer naar 't brengen, zij zal zeker strekken om bij de vele toe- Westen van Amerika of invoer uit deze streken. hoorders de genegenheid voor het vaderland weer 30. Door twee Hollandsche families, die zich met- krachtiger te doen opleven. terwoon in Arkansas gingen vestigen. Zij riepenmien Mej. Clara van Ijzer gof een drietal nummers voor hulp in voor het doen van de noodige inkoopen. viool ten beste welke zeer in den smaak vielen. , L. HEYNEKER, N. Ct.) Vertegenw. van 't A. N. V. te Kansas City. NAGEKOMEN VERSLAGEN Vraag om inlichting. VAN VERTEGENWOORDIGERS. Wie kan het juiste adres meedeelen van: Jaarverslag uit Luxor (Egypte). Hazeu, vroeger 167 Brixton Road, Londen S. W. A. v. d. BokJr., . vroeger 167 Brixton Road, Lon- Het bericht van den Vertegenwoordiger te Luxor den S. W. moet uit den aard zeer sober zijn. Behalve eene da- E. Scholten, vroeger 113 Cromwell Road, Londen me te Siout is de Vertegenwoordiger thans de eenige S. W. Nederlander ten zuiden van Cairo, die lid is van B. H. Pekelharingleeraar T. H. S. , vroeger Hoog, het A. N. V. Delft. De taak van den Vertegenwoordiger hier beperkt Mr. E. E. G. Joakim, vroeger Breestraat 144, Leiden. zich dan ook tot het winnen van leden als hi' j in Mej. M. C. Baehrens, vroeger Via San Salvatore 4(), kennis komt met tloortrekkende stamgenooten, het Lugano-Paradiso. geven van inlichtingen aan hen die ze verlangen, en G. Stout, vroeger (thans in Engelsch-Indie). het mededeelen aan 't Hoofdbestuur van sommige J. A. Putcher, vroeger Adj.-Commies Domeinkantoor, mindergewenschte toestanden. Paramaribo (thans in Nederland). Inlichtingen werden telkens voor zooveel mogelijk verschaft. Meermalen deed zich echter 't feit voor dat vragen gedaan werden die onmogelijk te beantwoor- den waren of waarvoor men zich veel beter tot den, Eenige stukken nriseten tot een volgend nummer Vertegenwoordiger in Cairo zoude gericht hebben. blilven liggen. Red 12e Jaargang. No. 3. Maart 1908. \ FERLANDIA ORGAAN a.7 ALGEMEEN NEDERLANDSCH VERBOND. Ilc heb ervaren, dat er overal in de wereld plaats is voor een Nederlander. MAURITS WAGENVOORT. INHOUD : Waar een wil is. is een weg. — Beknopt versiag der Hoofdbestuursvergadering te Antwerpen op 7 Maart door Mr. W. DicKE — Uit Rosario de Santa Fe door G. A. Gulden — Noord-Nederland: Avg. Verg. van (roep Nederland Van de Afdeelingen Het daghet in het Zuiden. — Zuid-Nederland : Bericht. In 1lemor am Liederavonden voor het Volk. Uit de Takken. Postzegelafdeeling — Zuid-Afrika : Consul, ,eneraal Knobel en Nederlanders te Johannesburg. Afrikaansch Hollandsch. Berichten. - red. Oost-Indict: Een werkzame Afdeeling. — West-Indict: Km st- avond te Paramaribo. — I ed. Antigen : X an het (,roepsbestuur — Ingezonden : Neerlandiana, door J Rasch. --Allerlei en Nededeelingen. — Advertentien. BuvoEGsEL: Nieuwe I eden — Adressen. pir De aandacht der leden van Groep ellende. Men wist het wel wat er van kwam of kon Nederland wordt gevestigd op de komen, maar 't was nu eenmaal zoo. Tot de strijd er aanvulling der dagorde voor de teen be on stelselmatig en met bewustheid. En nu verdedigt niernand het vele drinken meer. Zoo zijn Mg. Verg te Amsterdam, zie blz. 39, wij, nu het wereldverkeer ons de oogen heeft geopend, ons bewustgeworden, dat veel in ons straatleven een openbare schande is. Wij wisten het wei, allang, maar Waar een wil is, is een weg. in ons heele yolk is eindelijk gegn:eid de overtuiging dat het zoo niet langer kan. En nu is als een eerste Ons straatleven toont bedenkelijke verschijnselen, wij stap, in eene vergadering te Utrecht, den 14en dezer, Nederlanders weten het alien. En tegenover de er er- een bondgenootschap tot stand gekomen tusschen een nis, die zij bij den vreemdeling wekken, stellen wij vijftigtal vereenigingen in ons land, die voorloopig onze schaamte; wij trachten niet te ontkennen ; het is, onder de leiding van ons Verbond, samen willen wer- zoo. Het baldadige opzet bestaat en oak bestaat het ken totgeleidelijke verbetering van den toestand. Een feit dat hetgezag er dikwijls machteloos tegenover bondgenootschap is gesticht, niets meer. Eenheid dus staat. Onsgezag weet zich niet altijd voldoende te van wil Dat is nog maar een begin, maar dat begin doengelden en het publiek onthoudt het dikwijls zijn moest er zijn. En van zelf gekomen is het niet. afdoenden steun. Maar zoek niet in de straatjeugd alleen de schuld * * van het euvel. Wij, Nederlanders, hebben de straat- * jeugd, die wij zelf hebben gekweekt. En zoek niet in hetgezag alleen het kwaad •; dat is gebonden aan wet Wij moeten hebben vertrouwen, in ons zelf en in en voorschrift, en ieder yolk heeft wet en voorschrift ons yolk. Want de kern van onsyolk isgaaf en de naar zijn eigen aard. En ons publiek, het is het pu- bewijzen zijn voor het grijpen, hoe bij ons de massa, bliek dat wij verdienen. De verschijnselen van tuchte- wel verre van onhandelbaar te zij,n een toonbeeld kan loosheid bij ons yolk zijn zooals zij zijn, omdat de wezen van orde en tucht Ons huiselijke leven, onze groei van ons yolk niet altijd even oordeelkundig is woning, onze kalme aard, zij getuigen er van. zoo dat geleid. Zij, die bijtijds hadden moeten ingrijpen, zijn ons yolk er in den vreemde om wordt bewonderd. zelf te veel Nederlandergeweest om het van harte en En wij moeten ons hoeden voor overdrijving„ ook om het verstandig te doen. Het bewijs daarvoor zoowel in onze beschouwingen over den toestand — die is, dat de klachten over onze tuchteloosheid zoo oud is voor een• deel internationaal — als in onze verwach- zijn als ons yolk zelf, en dat onze regeeringen van tingen van wat bij samenwerking van de moest ver- stad en land zich eeuwen lang hebben uitgesloofd in scheiden vereenigingen, in dezen kan worden tot stand het telkens op nieuw uitvaardigen van strenge straffen g ebracht. teen steeds dezelfde overtredingen. Zij wisten te ver- Maar voor alles moeten wij, Nederlanders, ons ont- bieden, maar bij de toepassing ging de natuur boven houden van eene hooghartige veroordeeling der ver- de leer. schijnselen, waarvoor wit toch alien, zelf of door onze * * voorouders, meer of minder aansprakelijk zijn. Hetgaat er mee als met het drankmisbruik. Eeuwen lang is er te veel gedronken, met al den aankleve van Cr 38 N FERLANDIA. Beknopt verslag derVerg. van het Hoofdbestuur ter teverminderen". Nog verklaart het bestuur dat door de vereeniging aan de Vertegenwoordigers op Zaterdag 7 Ma 1908 te Antwerpen. het A. N. V. te Londen niets in den we g zal wor- dengelegd". Aanwezig: mej,. E. Baelde en de heeren Dr. Mededeeling! der stichting van den „Ned. Bond Boeke, Mr. 'W W. Dicke, secretaris, Prof. dr. Paul Fre- voor Lichamelijke Opvoeding". dericq, Pol. de Mont, Dr. J. J. A. Muller Dr. M. De voorzitter van 't A. N. V. is uitgenoodigd zit- Rudelsheim (pas verkozen Hooldbestuurslid voor tins te nemen in den Raad van Bijstand en lreft dit Groep Belgie). aangenomen. Afwezig met kennisgeving de heeren H. D. H. Punt III. Herziening van het Huish. 'Reglement Bos000m, A. C. v. d. Cruyssen, Mr. C. Th. van der Alg. Verg. Uitgesteld tot een volgende vergadering. Devenler, P. Delgeur, Dr. H.' J. Kiewiet de j onge, Punt IV. Van huishoudelliken aard. H. Meert, J. M. Pijnacker Hordijk, Mr. dr. C. t. P u n t V. Van vertrouwelijken aard. Sc h och, J. D. Baron van Wassenaer van Rosande en Punt VI. Benoeming en ontslag van Vertegv- J hr. Mr. J. L. W. C. von Weiler. woordigers. De vergadering wijst den heer Dicke tot waarn. Jozef Bex te San Thome (West-Afrika). Stukken in voorzitter aan. handengesteld van 't Dag. Bestuur. Deze opent de bijeenkomst met zijn leedwezen uit J. H. Mekenkamp, Salzbergen (Duitschland). te spreken over het feit, dat Dr. Kiewiet de jonge wacht wordt op bevestigend antwoord van den can- verhinderd is deze vergadering te leiden. didaat. De heer Dicke roe at vervclgens het welkom toe Louis de Waal, voorgesteld door den Vertegenwoor- aan Dr.Rudelsheim, die voor de eerste maal als di er H. C. F. Dates te Santa Fe (Zuid-Amerika). hoofdbestuurder optreedt. Spr. hoopt op zijn krach- In handengesteld van het Dag. Bestuur. tie medewerking ten bate der gemeenschappelijke be- Punt VII. Propaganda in het Buitenland. langen. Veel Nederlandsche Vereenigingen in het Buiten- De heer Rudelsheim dankt voor die woorden. land zijn niet aangesloten, weten zelfs niet van. het Punt I. De notulen der vorige vergadering wor- A. N. V. Zoodra er een Ned. Ver. wordt opgericht, den onveranderdgoedgekeurd. zooals nu weer te Madrid, dienen we er onmiddel- Punt II. Ingekomen stukken en mededeelingen, lijk bij te zijn om aansluiting te verkrijgen. Te Cos- o. a.: taRica zijn ze(er 100 Nederlanders, maar gem is Se.brijven van den Min. van Binnenlandsche Zaken, aangesloten. Hamburg telt tienduizenden Ned. inwo- waarbij voor het jaar 1908 weer een regeeringssteun ners, main 't A. N. V. kent men er n,auwelijks. .Een van f 3600.— wordt toegezegd. stelselmatige propaganda client in dezen opgezet -en De vergadering begroet dit nieuw bewijs van sym- ook het petal Vertegenwoordigers kan zeer uitgebreid pathie der overheid met ingenomenheid. worden. Persoonlijk bezoek zal 't meest uitwerken. Schriiven van den heer P. G. C. von Geusau, me- Wordt besloten een onderzoek in te stellen en een dedeelende de oprichting van den Tak Bloemfontein. der volgende Hoofdbestuursvergaderingen een plan Gewezen wordt op de groote belangrijkheid dezer voor te le en. gebeurtenis en het verblijdende feit dat Z.Ed. oud- Punt VIII. De Ned. kerk te Petersburg: Van President Steyn het eere-voorzitterschap heeft wthen vertrouweliiken aard. aanvaarden, zoodat de stichting dezer Zeltstandige Punt IX. Van vertrouwelijken aard. Mdeejing in Zuid-Afrika weer een stap nader is tot Punt X. Constantino el. heroprichting der Groep Zuid-Afrika. De Afdeeling Constantino el verzoekt op de lijst te Schrijven van de Groep Ned. Antillen met harte- wordengeschreven van de Vertegenwoordigers van het like dankbetuiging voor de tocgezegde ondersteuning. A. N. V. in het buitenland, die het weekblad „Han- Tevens verzoekt de heer J. A. Smjders Jr., Ciroeps- delsbelangen'.' van het Min. van Landbouw, Handel secretaris, nog 100 portretten der Koningin te mo- en Nijverheid ontvangen en aan dit Min. handels- gen ontvangen, omdat niet aan alle aanvragen kart inlichtingen verstrekken, daar een en ander zeker zal worden voldaan. bijdragen tot bevordermg der betrekkingen tusschen De vergadering besluit deze kosteloos toe te staan. het Oosten en Nederland. Schrijven der Groep Suriname, insgelijks met dank- De7e maatregel echter geldt alleen de vertegen- betuiging voor den toegezegden steun, uitgetrokken op woordigers. Voor uitbreiding tot Zelfstandige Afdee- de begrooting van 1908. linen moet eerst aan den Minister worden geschre- Dankbetuiging van de Kamer van Koophandel te ven. Aldus besloten. Smyrna voor de jaarlijksche bijdrage, rot f 25.—. Punt XI. Handelsaangelegenheden. Schrijven van het Hoofd-Comiteit van het XXIXe Zoo nu en dan wordt de hulp van het Alg. Ned. (Brusselsche) Ned. Taal- en Letterkundig Congres Verbond ingeroepen voor handelsinlichtingen. Zooveel met deverslagen uitgebracht door de commissien tot doenlijk werden goede adressen verschaft. Er bestaat uitvoering van besluiten, met verzoek deze verslagen altijd gevaar, dat men arts di wordt. De vraag is te willen doorzenden naar de inrichtings-commissie nu, moet het A. N. V. daarmee voortgaan. van het XXXe (Leidsche) Congres. De vergadering is van oordeel, dat het beter Aan dit verzoek isgevolg gegeven. zich niet mee in te laten. it Schrijven van den Consul-Generaal der Nederla n.- Het Bestuur zal voortaan alle vragen op halide...1s- den te Antwerpen, reeds vroeger behandeld, inhou- gebied overbrengen aan een daarvoor it to be- dend een tweeledig verzoek: le. de stichting een er stemd Bureau voor Handelsinlichtingen, dat van den Ned. boekerij te Vilvoorde te willen overwegen; 2e. heer Kamerlingh Onnes te Amsterdam. idem om een boekenzending voor 't gesticht te Oheel. Punt XII. Kamervan Koopha\ndel te Johannes- Het eerste verzoek is in handengesteld der Groep burg. Belg,ie, omtrent het tweede zijn onderhandelingen ge- Dezepas opgerichte Kamer vraagt steun aan het voerd met Ds. Van Dissel te Stratum en Dr. Van A. N. V. Besloten wordt als lid toe te treden voor Everdingen, den secretaris der B.-C. te Rotterdam, f 25.— 's jaars. met het gevolg dat aan den wensch kon worden vol- Punt XIII. Vlaamsch Handelsverbond. daan. Dit verbondgaat uit van het recht, dat de kooper Begrooting der B.-C., in ontvangst en uitgaaf zijn eischen kan stellen en de Vlamingen aldus veel f 4500.— bedragend. Goedgekeurd. kunnen doen voor hetgebruik van het Vlaamsch in Schrijven van de Ned. Ver. ,Dutch Club" waarin den handel. deze verklaart voor het lidmaaischap van het A. N. De zaak is flink aangepakt en vindt reeds veel bij-. V. te bedanken „om het werk van den penningmees- val. Groep Nederland verleent in dezen medewerking NEERLANDIA. 39 door waar het kan de Noordnederlanders aan te spbren met Vlaanderen hun zaken in het Neder- landsch te doen. Van ooze Vertegenwoordiging Punt XIV. Propaganda in Fransch Vlaanderen. in het Buttenland. Zeer belangrijke mededeelingeo. worden gegeven ever deze streek. Aan dezen verwilderden tak van den Ned. S. is wel lets te doen. Men beginne met zedel Then steun en het zenden van boeken. Rosario de Santa Fe, Jan. '08. Besl o ten wordt dat het Hoofdbestuur in dezen de Aan noodige stappen zal doen in overleg met Groep Bel- het Hoofdbestuur van het Al g. Ned. Verbond, giE, indien Groep Nederland zich daarmede kan ver- Dordrecht, eenigen. Punt XV. Briewisseling ttrsschen Ned. VI. en In voldoening aan uw verzoek, gedaan in uw aid-Afr. jongelieden. schrijven van Febr. 1906, No. 6., heb ik de eer hier- Besloten wort dit punt tot de volgende yergade- ander vers13g uit te brengen omtrent het een in bet ring aan te hoi den. jaar 1907 door mij als Vertegenwoordiger is verricht, Punt XVI. _Ned: hid. Tooneel. en een overzicht tegeven van den toestand in mine Groep N. 0. I. heeft aan het Hoofdbestuur een schrij- omgeving in verband met de belangen, die uw Ver- ven gezonden, waarin de wenschelijkheid wordt uit- bond behartigt. gesproken, dat het A. N. V. den heer Kimmel bij de Vele brieven van handelsfirma's in en buiten Neder- oprichting van. het N. I. Tooneelgezelschap steune. land werden door mij ontvangen en de daarin ge- Van de afgevaardigden voor Indie is een praead- vraagde inlichtingen verstrekt. vies ingekcmen, waarin voorgesteld wordt te ant- Nederlanders, meest jongelieden in den handel werk- woorden, dat zoolang de heer Kimmel zich nog niet zaam, die zich bij mij aanmeldden, stond ik met raad tot het A. N. V.gericht ,heeft, weinig of niets kan ter zijde en voorzag hen van aanbevelingen, waar- wordengedaan. Zedelijke steun kan worden toege- door ik het genoegen had de meesten in een hun zed mats mits er waarborg is dat het gezelschap goede pa werkkring geplaatst te zien. Ned. tooneelstukken zal opvoeren. Aldus besloten. Van de Boeken-Commissie mocht ik eene bezending n t XVII. Groepi Suriname. Van, huishoude- boeken ontvangen, waardoor ik eene Boekerij kon lijken aard. openen, die, geplaatst in mijn kantoor en een avond Punt XVIII. Neerlandia. Van huishoudelijken aard. per week voor het publiek geopend voor het uitge- Punt XIX. Vrijstellingen voor vreemde studenten ven van boeken, zich in eengestadig gebruik ma g bij de tandartsexamens in ons land. verheugen. Van onzen Vertegenwoordiger te Philadelphia is De verjaardag van. H. M. de Koningin werd, even- namens zijn merle-studenten een verzoek ingekomen of als vorige jaren, ook dit jaar door de in Rosario aan- het Hoofdbestuur ziin invloed wil aanwenden om wezige NederlInders met opgewektheid gevierd. Dit aan hen de vrijstellingen te waarborgen, die volgens feest stond onder leiding van eene uit leden der Ne- de wet h. i. kunnen worden verleend. derlandsche Kolonie gekozen, en onder min voor- Besloten wordt dat het Hoofdbestuur een onder- zitterschap staande blijvende kestcommissie. zoek zal instellen. Eengroot aantal der Kier wonende Nederlanders Punt XX. Samenwerking met „Onze Vloot". zijn leden van uw Verbond, en alien spannen zich Uitgesteld. zeer in om het doel van het Verbond zoo veel moge- Punt XXI. Hollandsch Gezelschap te Berlijn. lijk te bevorderen. Van vertrouwelijken aard. Het ledental onderging dit jaar eene uitbreiding. Punt XXII. Draagteeken ' A. N. V. Zeker 90 % van deed len behooren tot het personeel Op een vraag in Neerlandia hoe de leden er over van den beer Jac. van Haaren, uitvoerder der water- dachten, kwamen slechts vier antwoorden in, uit bouwwerken aan de haven alhier, en daar deze wer- Zaandam, Spa, Johannesburg' (met teeket*ig), en In- ken ten einde loo pen werd het afgeloopen jaar zeer die (met teekeningl. weinig personeel van Nederland uitgezonden. De vergadering, dankbaar voor de moeite die en- Ten behoeve van de kinderen van genoemd perso- kele leden zichgetroost hebben, is van oordeel dat neel wordt op kosten van den beer Van Haaren eene de tijd voor zulk een draagteeken, in het Verbond school in standgehouden, waar door een Neder- nog niet nip is en blijft het gevaar voor misbruik, landsch onderwijzer gewoon lager onderwijs, gelijk in he t Buitenland vooral, niet denkbeeldig vinden. aan dat in Nederland,wordtgegeven. Punt XXIII.Reisboek 1908. Uitgave , Morks & Geuze. G. A. GULDEN, Besloten wordt van dit boek, dat in Mei zal ver- Vettegenw. van het Alg, Ned. Verbond. schijnen een 2500 ex. aan te schaffen, mils de firma ze teen een vergoeding van 5 cts. wil aistaan en Groep Belie zelf voor verspreiding onder hare leden zorg dragen. Ook aan de andere Groepen, Zelfstandige Afdee- Noord-Nederland. lihgen en Vertegenwoordigers zal een gedeelte wor- dengezonden. Na rondvraag, die tot enkele opmerkingen en wen- ken aanleiding geeft, wordt de vergadering gesloten. Algem. Vergadering van Groep Nederland. De Algemeene Secretaris, De jaarvergadering zal ditmaal plaats hebben te Mr. W. DICK E. Amsterdam op Zaterdag 28 Maart in het American-Hotel, Leidsche Plein. Ingang: Marnixstraat. Zie voor de punten van behiandeling het Febr.-nr. blz. 26. • • Steunt en bevordert • • Nagekomeo voorstellen. 1. Van Afdeeling Amsterdam. eigen Handel en Nijverheid! De Groep drage bij aan het Potgieter-gedenkteeken. 40 NEERLANDI 2 Van de Amsterdamsche Studentenafd. (G. U.): . voorzitter; A. Schtirmann, secretaris, Archimedesstr. De vergadering draagt het Oroepsbestuur op 129; J. Hammelburg, penningmeester; J. Auer en M. die stappen te doen, die noodig zijn 0111 het G. Fabius. Coer's Liederkoor te doen worden Liederkoor * * * (van Groep A) van het A. N. V. zonder dat Groningen. hie door aan (de Groep) het A. N. V. geldelijke Tctpenningmeesteres der afdeeling Groningen is verrlichtingen worden opgelegd. benoemd me'. B. Vos, Nieuwe Boteringestraat 28, tot N.S. De Utrechtsche Studenitenafd. steunt dit secretaris Mr. A.Rombach, Heereweg 51. voorstel „met den meesten aandrang". * * Haarlem. Dezevoorstellen kunnen alleen in behandeling ko- Tot bestuursleden van deze aideeling zijn benoemd: men, wanneer drie vierden der aanwezige stemmen de heeren J. D. Rutgers van der Loeff, voorzitter; H. beslissing wenschen (art. 16, laatste lid van 't Groeps- Ph. de Kanter, secretaris; J. C. A. Croin, penning- reglement),. meester; Mr. F. G. Schalkwijk, als gewoon bestuurslid. Vocsrdrach t. * * Deheer J. van der Elst van 's Gravenhage zal Haarlem,Jong Nederland. spreken over „Onze Vloot". Tot bestuursleden ziin gekozen: de heer E. L. E. Wellicht wordt nog een ander Nederlandsch onder- Bakker, voorzitter; mej. D. van Ommeren, N i e u w e werp beir ndeld. G r a c h t 1, secretaresse; P. J. van Mechelen, le Het bestuur is hierover nog in onderhandeling met penningmeester; M. van Crevel, 2e penningtneester. enkele sprekers. * * Leeuwarden. Verbetering. Het bestuur is thans samengesteld uit de heeren: Onder de candidaten, voor Groepsbestuurder staat A. de Weerd, voorzitter; JanR. van der Moer, se- Mr.S. R. Steinmetz te Leiden, lees Prof. mr. S. R. cretaris-penningmeester; mevr. A. van Valkenberg— Steinmetz, Amsterdam. Gerdes Oosterbeek, mej. S. Tigler Wybrandi, mej. R. Prof. dr. J. Wolter schreef: Daar ik de vergade- Visscher en de heeren R. Buisman en D. van Horn. o ringen van het Groepsbestuur onmogelijk kan bij- * wonen, vind ik beter dat een ander mijn plaats in- Leiden. neemf, mocht ik desondanks worden herbenoemd, dan Het adres van den penningmeester dezer afdeeling zal ik mij aan die herbenoeming onderwerpen. is geworden: Dr. G. J. Boekenoogen, Rijn- en Schie- kade 122. Het Bestuur spreekt den wensch uit, dat alle Af- Het Zuid-Afrikaansch Kwartet trad hier voor de deelingen afgevaardigden zullen zenden en vele leden beide Afdeelingen van het A. N. V. den 19en Maart op. vanhet A. N. V. de vergadering als belangstellenden zullen bijwonen. * Schiedam. Voor den gemeenschappelijken maal- De Vlaamsche dichter Rene de Clercq heeft met de tii d, waaraan alien dringend worden uitgenoodigd heeren Van der Stap, van Rijswijk (zang) en J. P. J. deel te nemen, kan men zich u i t e r l ij k 25 Maart Wierts, van Delft (begeleiding), de vorige maand voor doen inschrijven bij den heer S. van L i e r Ez., de leden der afdeeling Schiedam een liederavond ge- Secretaris der ontvangende Afdeeling, N a s- geven, die veel bijval vond. sauka de 358, Amsterdam. De Sch. Crt, schreef o. m.: Priis f 2.50, zonder wiin. De afdeeling van het Al g. Ned. Verbond heeft de Ook dames van leden kunnen zich doen inschrijven. loffelijke gewoonte, nu en dan Vlamingen uit te noo- De dag wordt besloten met een gezellige b ij- di en in Schiedam op te treden en ons met de wer- een k o m s t, aan te bieden door de Afd. Amsterdam. ken der Zuideliike Nederlanders bekend te makers. Indien afgevaardigden of leden in het American- Op die wijze wordt het doel van het Verbond bereikt: Hotel willen overnachten is hetgewenscht daarvan het bewustzijn te versterken, dat onze tnoedertaal ver vooraf kennis tegeven eveneens aan den heer S. van over de grenzen van ons land leeft en zich zooals in Lier, die bereid is kamers te bespreken. Zuid-Afrika tegenover het Engelsch, in Belie tegen- De Secretaris van Groep Nederland, over het Fransch, niet alleen handhaaft, maar ook C. VAN SON. aan invloed wint. Over den heer Wierts als toonzetter van Vlaamsche liedjes wordt met waardeering gewag gemaakt. * * Van de Afdeelingen. Zaanstreek. De heeren E. A. Veen en He me Vis zijn als be- Alkmaar. stuursleden vervangen door mevr. A. C. Veen-Brons, Op aanstichting van Dr. J. W. Wicherink is te Alk- secretaresse en den heer G. Jans. maar een Jongeliedenafdeeling gesticht met 65 leden. Van het Afr. volkslied, „Hul sal dit tog ni krijg' * ni" zi;n bij het bestuur dezer Afdeeling zangpartijen verkrijgbaar teen 2% cent. Amsterdam, Jongeliedenafdeeling. Tot bestuursleden in de plaats van mej. H. I. Mul OA-4 en de heeren D. J. Rigterink en J. H. de Man, zijn gekozen de heeren C. Glerum, penningmeester, C. H. Het daghet in het Zuiden. Delprat en Th. A. Wieten. Voor de leden der Maastrichtsche Vereenigiing „Ont- * * * wikkeling en Oefening" hield Maandag 17 Febr, de 's Gravenhage. heer Guilt. Pinckaers, werkend lid, eene lezing over Voor deze afdeeling gal het Zu;d-Afrikaansch Kwar- „De Nederlandsche Taal". Spreker had zijne voor- tet Maandag 2 Maart een welgeslaagden Voordracht- dracht in drieengesplitst, n.l. 1. Gebruik van vreem- en Liederavond. * * de woorden in het Nederlandsch; 2. De Strijd der Vlamingen; 3. Het Algemeen Nederlandsch Verbond. 's dravenhage, Jong Nederland. In het eerstegedeelte somde spreker een groot aan- De vorige maand is de oprichtingsvergadering dezer tal vreemde woorden op, die den lachlust niet weinig afdeeling gehouden. opwekten. „De Strijd der Vlamingen" werd meer op Tot bestuursleden werden gekozen de dames N. geestdriftige wijze behandeld, terwijl bij punt drie Brunt en N. Bilheimer en de heeren Jan Greshott, NEERLAN DIA. 4 eene uiteenzetting werd gegeven over het doel en de Liederavonden voor het yolk. wijze van werken van het A. N. V. Vooral wees spreker erop, dat deze vereeniging reeds in vele lan- Wie, die eenigszins met het doen en laten van het den en alle werelddeelen olWer-atdeelingen of vertegen- yolk bekend is weet niet hoe laag het lied staat waar- woordigers buil, ook in alle Nederlandsche provin- mee het uiling geeit aan zijn lust tot zingen in oogen- dui uitgenumen Noord-Brabant en Limburg. *) blikken dat het zichde zware dagtaak wat lichter De voorzitter bedankte spreker voor zijne boeiende wit maken, of zijn vreugde wii te kennen geven over lezing, waarmee de vergadenng vclkomen instemde. de vrije stonden waarover het beschikt `?Sentimenteele Van degelegenheid tot debat en het stellen van vra- liefdeliedjes, tranerige romances, verschrikkelijke moord- g en werd een druk gebruik gemaakt. geschiedenissen zijn nog niet eens de ergste specimens Het bovenstaande ontleenen we aan de L i m b u r- van het volkslied, wanneer wij weten hoe daarnaast ger Koerie r. Van andere zijde wordt ons nog hetplatste, het gemeenste, het dierlijkste welig tiert. meegedeeld: Zie op kermissen of op marktciagen zoo een roe Na affoop der lezing stelde de secretaris der club je volksmenschen staan luisteren Haar de slepencie me- (de heer SchOpping, commies ter gemeente-secretarie). lodien van Lederen, die heeten Lena de Bed e- voor, cm voor de club een abonnement op Neerlan- laresse, Bertha de verlatene wees, ten dia te nemen door toe te treden tot het A. N. V. huwelijk met een -stervend meisje, D e het een de algemeene goedkeuring wegdroeg. arme weduwvrouw, De stervende jo n- Verder werd op voorstel van den secretaris, over- g elin g, enz. en zie ze genoegen scheppen in een g enumen door den voorzitter den leLer verzocht gedicht als het volgende, gevloeid uit de pen van zijn lezing ncg eens te houden voor een rooter ge- mid. Ellegiers, de talentvolle wederheltt van den heer zelschap. Tevens stelde de secretaris voor om bij in- Ellegiers, die samen met zijn vrouw als liedjeszanger vloedrijke personen het A. N. V. aan te bevelen om kermissen en jaarmarkten afloopt: zoo tmgelijk tot oprichting van een afdeeling Maas- tricht te kunnengeraken. 1k was laatstmaal als chique 'on en Naar 't balgegaan, het was er net, *) Spreker ver at Zeeland en Dren,te. 'k Maakte daar menig bokkesprongen Wiehelpt mee om deze provincien voor 't A. N. 1k stond er voor ja, chic en net. V. te veroveren, althans er een voorpost te vests en ? 't Duurde niet lang, als ik vast schaarde En vrueg ten dans, een meisje thans Red. Ook haar maargauw liefde verklaren Zij sprak .Mijnheer, ik dank U voor de eer. Refrein. 'k Dank U, en mercie, mercie, mercie Zuid- Nederland. Wilt U nietgeneeren Of niet weer probeeren 'k Dank U, en mercie, mercie, mercie 'k Heb eenen die 'k geerne zie Mg. Verg. van Groep Belie. 'k Dank U en mercie. por DeJaarlijksehe Al ern. Verg., teen en zoo voort, vier strofen lang met een steeds ver 15 Maart aangekondigd, is verdaagd tot schillend refrein. Zondag April te Antwerpen,10uur'smor- Als folkloristische bijdragen stellig niet van belang gens in de Trouwzaat ran het Stadhuis.. ontbloot, zijn zulke liederen, — en waren het nog Voor de dagorde raadpktg,: men het Februari- maar zulke alleen, — nietgeschikt om den smaak nummer blz. 30. van het yolk maar eenigermate te zuiveren. yonder karakter, zonder eigenaardigheid, zonder eenige inner- like waarde zijn zij hoegenaamd niet in staat om t3g sets in hetgemoed en in den geest van het yolk wak- ker te roe pen terwijl de wijze, — meestendeels een In memoriam. Fransch, maar ook wet een enkelen keer een Duitsch tingeitangeldeuntje, — waarop de woorden pasklaar De voorgaande maand is ons weer een bescher- gemaakt worden, alien nationalen eigenaard mist. mend lid ontvall_n. Me,,r. Herem_Ins te Gent, gestor- Hoe dikwijls werd door hoogerstaanden met de yen in den ouderdcm van 90 jaar, weduwe van wile wensch uitgedrukt verbetering in den treurigen toe- Prof. Heremins, met wien in 1854 voor het eerst stand waarin het volkslied verkeert te brengen! Ens weer na 1830 de Nederlandsche taal haar intrede deed zij die er zich voor inspanden namen werkelijk een in de Hoogeschpol van Gent; waar aangesteld werd zeer moeilijke taak op zich: want zij bonden den,. — met Serrure — om een leer an in de Cieschiede- strijd aan teen sedert tientallen van jaren ingekan- nis der Nederl. Letterk. tege,en. Li' was de dochter kerdegewoonten, teen een die ingewortelden slech- van &liter J. F. De Hoon, een verdienstelv laamsch ten smaak. Moed, veel wilskracht engeestdritt, een schrij,ier en de schoonLuster van den dichter K. L. stevige hoop in de toekomst waren daartoe noodig. Ledeganck. Zij was een kloek-Vlaamschgezinde vrouw, Van Frankrijk ging die beweging voor de verede- die daarvan blijk gaf door hare werken. Jaarlijks ling van den volkszang uit; van daar kwam zij in schonk ze aan het Willems-Fonds de noodige gelden ons land en te Gent was het dat het Willemsfonds om de leerlingen der Gattsche weezenhuizen en van in 1903 een begin maakte met zijn liederavonden, van het Athenaeum, die zich in het Nederlandsch onder- waar die beweging naar Antwerpen oversloeg om schAlden, te belponen. De „Herem .tiszonen" Vlaamsch- door den Antwerpschen Tak van het Algemeen gezinde leerlingen van het Athenaeum van Gent, nu N e d e r 1. Verb o n d te worden aangevat. Het is aangeslotn bij het Alg. Ned. Verbond als aideeling aan die laatste werken g dat deze maandkroniek zal •„Jcnt,2- V1 ianderen", verlie7en in haar een milde be- gewijd zijn, ondat zij te Antwerpen misschien wet met schermvrouw. Aan het Willems-Fonds vermaakte ze den meest practischen zin werd ondernomen en het voor haren dood een som van 2500 frank. verst werd doorgedreven, omdat zij er werkelijk po- Aan degeachte familie — Mr. H. De Hoon, de pulair aan het worden is en er den off-cieelen steun, voorzitter van het Brusselsche Congres, was haar dat is dus de hoogere goedkeuring, rnocht verwerven Reef — bieden we de betuiging onzer deelneming in van het bestuur derprovincie en der stad Antwerpm haren rouw. Hoe zou zoo eenpoging doodgeloopen zijn, in- Ljr NEERLANDIA. dies niet enkele krachtdadige personen, bezield met 8; modisten: 5; winkeljuffrouwen: 4; strijksters: .3; het heilig vuur de leiding er van in handen hadden , verder dienstmeiden, borduursters, enz. Hierbij moet genomen! En daarom moet in de allereerste plaats opgemerkt worden dat veel vrouwen haar beroep niet een warme hulde wardengebracht aan de ontwer- willen doers kennen, en daarom Lefst „zonder be- P ers van het plan bier ter stede, de heeren Leo en roe p" opgeven. Albrecht Boucher die die weldra flinke medewerking Op de deelnemingskaart wordt tevens vermeld dat mochten vinden vanpersonen als de heeren Rene De onder degenen die regelmatig de liederenavonden bij- Bock, den volijverigen secretaris van het werk, Ed- wonen, op het einde van het jaar prachtige boeken ward Schiltz, denpractischen penningmeester, Julius zullen worden verloot. Maar dit lokmiddeltje heeft Schrey, den muzikalen leider, en Julius Benoit, den. hoegenaamd een invloed op het regelmatig bezoek. pianist, — die later vervangen werden door de hee- Doch het is in iedergeval een middel om Nederl. ren Karel Candael en P. Crespin, — welke alien belang. vakboeken en letterkundige werken onder het von{ te loos hun tijd en hun werk ten dienste van de ander- verspreiden. neming stelden. En rooter dan welke geldelijke ver- Daarbij bepaalde zich echter de werking van de 1i*: goeding. ook is de zedelijke belooning die zij moch- deravonden niet. Niets werd onbeproeici gelaten ow ten ontvangen: n.l. de bijval waarmee hun werk be- het denkbeeld in an te daen vinden en de werking kroond werd. bekend te maken. Zander te spreken over de groote Weinig was er waarschijnlijk gedacht, then men in propagandafeesten die opvolgend in de Beurs en tot 1904per plakbrief en door de dagbladen, vrouwen tweemaal toe in de feestzaal van den Dierenwinplaats en meisjes uitnoodigde om op een zekeren avond in hadden, over de jaarlijksche herdenking van Peter een zaaltje van den Nederl mdschen Schouwburg, wel- Benoits sterfdag (11 Maarty, te welker gelegenheid willend door het Stedelijk Bestuur afglestaan, bijeen uitsluitend liederen van den grooten Vlaamschen toon- te komen, ten eindegezamenlijk liederen aan te lee-. dichter wordengezongen, zijn portret wordt uitge- ren, dat die oproep door een 120 personen zou wor- reikt en een toepasselijke rede wordt gehouden o. a. den beantwoord, en dat de behaalde bijval weldra door Pol de Mont; zonder te gewagen van de me- zoogroat zou worden dat de zaal er door te klein dewerking die de liederavonden verleenen aan de her- werd en men verplicht was te verhuizen. Een lokaal denking van den slag der Gulden Sporen (11 juli), was weldragevonden, dank zij de sympathie die men waarop de zangers en zangeressen nationale Vlaam- voor de onderneming mocht ontmoeten bij den heer sche liederen tengehoore brengen, moet vooral ge- Edw. de Beukelaer, het hoofd van de bekende cho- wezen worden op de poging die werd aangewend colade- en biscuitfabriek, die de feestzaal van zijn op de Antwerpsche kermis van 1907, then daar een fabriek metpersoneel, vuur, verlichting ter beschik- „ Barak" werd opgetimmerd met den weidschen naa rn king van de „Liederenavonden" stelde, die ook, wan- van„Zangpaleis' betiteld, waar volkshedieszangers neer het noodig was het muziekcorps dat onder zijn werden aangenomen om er dagelijks de liederen van werklieden bestond, Arbeid a del t, zijn mede- de „Liederavonden” te laten hooren en ze aan den werking liet verleenen, en ook al eens de deelne- man te brengen. Zoo werden op zes weken tijds 8752 mers aan de liederenavonden op een chocoladefeestje reeksen van 8 liederen, teen tien centimes per reeks, onthaalde. dus 70.016 liederen verkocht. Veelpubliek, waaron- Men was dut begonnen met vrouwen; iederen der stel ig tot de aandachtigs:en mogen gerekend war- Woensdagavond van 81/4 tot 91A uur kwamen zij bij- den, matrozen en werklieden vond smaak in het voorge- een ; de teksten van de aan te leeren liederen werden dragene, en van belang was het ook dat door de tot een klein boekje vereenigd, — er zijn nu reeds bescherming van het Stedelijk Bestuur, het A. N. . twaalf reeksen, — uitgedeeld; elk lied voorgelezen re- feitelijk het monopolie van het laten zingen van tie- gel voor regel, daarna voorgezongen, om vervolgens deren op de kermis kreeg. Ook werd een overeen- door de aanwezigen te worden herhaald. Kort daar- komstgetroren met straatzangers die op de ma rkten op beproefde men de werking te decentraliseeren en in de stad en op groote jaarmarkten in het Vlaa m- ook in een andere wijk van de stad iets dergelijks te sche land de liederen zouden zingen. Tot nog toe, ondernemen, n.l. op Zondagnamiddag; dat was irt dat is tot in October 1907, werden reeds 7000 reek- den winter van 1904. Doch dit mislukte volkomen, sen van 4 liederen verkocht. In den winter is die slechts kinderen uit de buurt kwamen er heen. Het werking natuurlijk gestaakt. En eigenaardig is het, eerste jaar steeg het aantal bezoekende vrouwen tot dat het juist het bovengenoemde echtpaar Elgiers is 520; maar het tweede jaar, toen ook de aanleeringen dat nu de liederen van het A. N. V. in het land help! voor mannen begonnen waren, die, evenals voor de verspreiden. vrouwen, om de veertien dagen plaats hadden, daa1- Aan, de stad werd door de „Liederavonden van het de hetgetal op een ontmoedigende wijze, tot een A. N. V." het voorstelgedaan om tijdens de laatste groote twintig, zoodat het bestuur meende de oplos- jaarlijksche gemeentefeesten in het Park een groot zan- sing te moeten vinden in het aanleeren aan de man- gersieest in te richten. Dit voorstel werd aangeno- nen en vrouwen tegelijkertijd; en dit had inderdaad men en het feest hadplaats op 15 Aug. 1907. Veer- dengewenschten uitslag. Ten einde alle opspraak te tien volksmaatschappijen namen er deer aan; in drie vermijden liet men de mannen een kwartier langer stoeten trokken zij naar de Groote Markt, waar door blijven. de verzamelde menigte, onder leiding van Ldward ledere deelnemer of deelneemster wordt in het be- Keurvels, liederen werden uitgevoerd, terwiji ten stad- zitgesteld van een genummerde kaart, waarop naam, huize depremietrekking plaats had. De stad had beroep en adres moeten worden aangeduid. Di laat daarvoor een toelage van 1000 francs verleend. toe een vbortdurend toezicht uit te oefenen op het al De laatste overwinning behaalde men then in het of niet regelmatig bezoek van de ingeschrevenen en begin van Jan. 1908, met de toelating van de hoogere stelt ook in staat statistischegegevens op te maken. krijgsoverheid, in de kazerne der Krijgsbouwkunde de Zoo was in het laatste jaar de verhouding de vol- liederaanleeringen voor soldaten werden ingericht, die gende: wekelijks zullen plaats hebben. Het belangrijke van M a n n e n. Op 100 deelnemers telde men: &Alden- zoo een werking in die omgeving zal wel gemakke- ten: 14• klerken: : 22 ; daglooners : 10 •; diama ntbewer- lijk worden ingezien. kers: 8; schrijnwerkers: 8; soldaten: 5; zonder be- Dat zoo een bewegingf door de openbare besturen roe p: 6; verder onderwijzers, schilders, beenhou- naar waarde werdgeschat is dan ook niet te verwan- wers, metselaars, schoenmakers, electricieins, suiker- deren: de stad Antwerpen verleent, buiten haar zede- bakkers, drukkers, tolbeambten, kappers, loodgieters, liken steun, ook nog een jaarlijksche toelage van 800 brievenbestellers, enz. francs; zij staat kosteloos de rlaatsen op de kermis- V r o u we n. Op 100 deelneemsters telde men: sen af, verleent ook de medewerking van haar be- zonder beroep: 56; naaisters: 21, fabriekarbeidsters: ambten en stelt haar materieel ten dienste waar dit NEERLAND1A. 43 noodig is; de rovincie Antwerpen geeft jaarliiks 300 Op 20 Januari opende de Tak de reeks leergangen francs. Ook inp ,articuliere ondersteuning zooals die van Hooger Volkscnderwijs, die nu iederen Donder- van den heer Bataille, die steeds kosteloos alles wat dagavond zullen gegeven worden. Voor een goed ge- voor de electrische verlichting vereischt werd, at- vulde zaal hield de heer 0. Van Hauwaert, leeraar stond mocht men zich verheugen. aan het Koninklijk Athenaeum te Gent, een voordracht Is dit allesgeen duidelijk bewijs hoe zeer het ver- over „Een reis in Duitschland" met lichtbeelden, zedelijkend streven van de „Liederavonden voor het wiarmee het opgekomen publiek zoo ingenomen was, yolk van het A. N. V." op prijs wordt gesteld ? Ln dat het welgelukken van de gansche reeks nu bij voor- wanneer men zich afvraagt of dit streven reeds een baat verzekerd is. uitslag. heeft opgeleverd, dan ma men daarop vol- Met het doel kunstsmaak en muzikaal gevoel bij mondig ja antwoorden, Die werking hau om te be- ons yolk te ontwikkelen werd een loffelijke poging ginnen reeds ten geVOlge, dat de stad jaarlijks een aangewend met den kunstavond, welke op Maandag prijskamp voor volksliederen inricht; de uitspraak van 24 Febr.plaats greep. Een paar artisten, de heer het bekroonde lied heeft ,op 21 it'll, den nationalen Arthur Willord, toondichter enpianist te Brussel, en de feestdag, plaaltS -).en de Afdeeling van het A. N. V. heer Prosper Baccaert, cellist, leeraar aan de stedehlke wordt dan steeds uitgetiOodigd om daar op te tre- mipiekschool, hebben voor een aandachtig' publiek den. In dienprirskamp was het dat het „Lied van sonaten van Marcello, Rubinstein en Grieg met .zoo- den Smid" werd bekroond, dat nu overalgezongen veel talent uitgevoerd, dat er aan de toejuichingen der wordt, dat reeds op draaiorgels staat en ook door talrijke toehoorders schier geen einde scheen te zul- de beiaard van hetgemeentehuis te Borgerhout, een len komen. voorstad van Antwerpen, ieder uur wordt gespeeld. Het inleidend, uitleggend woord van den heer A. Niemand zal nochtans beweren dat het doel reeds Wilford heeft er veel toe bijgedragen om het uitge- ten voile werd bereikt. En hoe zou dat op zoo een voerde te doengenieten. korten tijd mogelijk zijn ? IngeWortelde gebreken uit- roeien vraagt veel tijd en een paar jaar zijn daartoe Ant werpe n. Het dagelijksch bestuur werd als natuurlijk niet voldoende. Is het dus niet te voorzien volt samengesteld: de heeren A. C. Van der Cruys- dat in de a llereer s t e toekomst het laffe, zoute- sen en Mr. E. Wildiers, voorzitters; J. Cox en Al- looze, onzedelijke volkslied zal verdrongen worden, dan brecht van Laar, schrijvers; Frans van Laar, pen- is het toch wel te verwachten dat men' er binnen een ningmeester. De heer A. Bossaerts, die sedert ver- niet al te lang tijdsbestek toe zal komen, goede Ne- scheidene jaren het ambt van secretaris had bekleed, derl. liederen te doen zingen in het huisgezin, op zag zich door bezigheden gedwongen als dusdanig feesten en bijeenkomsten, in het werkhuis en mis- ontsLg te nemen. Met spijt heeft men hem zien heen- schien ook wel op straat. Met het „Lied van den g Ian2 daar hi' door zin onvermoeide werkkracht groo- Smid" werd dit laatste reeds bereikt. De straatjon- te diensten aan den Tak heeft bewezen en hi j !link gen fluit het al, de dienstmeid zingt het bij haar heeft medegeholpen om hem tot den trap van bloei werk, en het heeft bewezen dat er, buiten de senti- te brengen waarop hi' thans staat. Een hartelijk woord menteele liederen, waarnaar de voorkeur van de deel- van dankbare hulde zij hem hier toegericht! nemers en deelneemsters aan de Liederavonden scheen Door den heer Frans Oyen werd in de letterkun- tegaan, ook nog iets anders mogelijk is, wanneer het die afdeeling een belangwekkende voordracht over slechts in den volkstrant isgedicht en gecomponeerd. de Praerafaelietengehouden waarop overigens al de En de leiders van de „Liederavonden vane t A. leden van den Tak uitgenoo'cligd waren. N. V.", de heeren L. en A. Bouchery en K. Can- De afdeeling „Liederenavonden voor het Volk" zet- daelgingen ook in Dec. j.l. het goede woord te te haar werkzaamheden in de kazerne onverpoosd Rotterdam verkondigen in de „Nationale Vereeniging. voort en met steeds toenemenden bijval. Op 17 Febr. voor den Volkszang" en in den Rotterdamschen ak sprat( de heer Pol de Mont er over het Vlaamsche van het A. N. V. Leiden, Den Haag en Temsche Volkslied, en met zijn bekend talent wist hij die een- verzochten hen om ook daar op te treden, en met vol- voudige volksjongens een uur lang onder de beko- doening ma teruggeblikt worden op de aan die ring van zijn woord te houden. De week daarop reeds werd doorloopen, terwijl de we die nog met werd de liederavond met de tegenwoordigheid van vereende, stoere krachtengebaand moet worden, vol den kolonel .van het regiment der Krijgsbouwkunde, belofte voor den blik opdaagt. den heer Pittoors, vereerd. Het ma g hier wel gezegd worden, dat het aan dezen, met rechtzinnig Vlaamsch- gezind gevoel bezielden opper-officier te danken is, dat de afleeling der liederenavonden haar werkkring tot de kazerne heeft kunnen uitbreiden, en een wel e- Uit onze Takken. meend woord van oprechte erkentelijkheid ma hem niet worden onthouden. A a 1 s t. Letter' • co > het in ziin samenstelling de 2(273-X 2273= Ned. Taal- en Stamgebied. rn ';;", c3""7-TIrn Het Hoofdbestuur vergaderde gerege rn -11 rim C/7 rn rnC'rn 73(/)2 en Antwerpen en de dagorden die telt r- rn — rijkheid winnen, zijn een trouwe afspi( 700 rn — stagen groei van 't Verbond. >c,, t. 2 2 2 3 C) rn rr rr' Zijn werkzaamheid werd o. m. gehi r yr ON ON r" "Z. dichter Schepers, die in April aan he NA ?` 0A Z2 F • C) een Verbondslied opdroeg, dat in Neer oF • c) F° I en ook in den Holl, Afr. LiederLunde Z°' De Groepen. 1311 Hoewel wii voor degeschiedeni- del naar hare jaarverslagen verweze- haar verhouding tot het Hoofdbestuur- met een enkel Moge het bestuur voor Ludt. Smjders, die binnen- woord bespreken. kort naar Nederland terugkeert, een hem waardig op- Het is sedert de oprichting van het A. N. V. een volger vinden. go denkbeeld gebleken zijn gebied in Groepen te Het half dozijn kan nog niet volgemaakt worden verdeelen, die elk eengroote mate van zelfstandigheid met Z u i d-A f r i k a. Wel verrezen daar reeds 5 Af- bezitten, en door haar vertegenwoordigers het Hoof d- deelingen, mede door de belangstelling die consul- bestuur toch weer tot eenheid komen. generaal Knobel voor ons streven wist te wekken in Nederland neemt natuurlijk een zee belang- versch illende deelen van Transvaal, maar tot Ciroep- NEERLANDIA. 7 stichting' of liever Groepsherrijzing kwam het nog niet, dat zij zich vrijwillig beschikbaar stelden en ze niet hoewel deze niet verre meer schijnt. voor allerlei kleinigheden kunnen klaarstaan. Moge ze spoedig werkelijkheid worden, opdat Z.-A. Aangenaam was het voor ons dat het Ministerie van evenals voor den oorlog weer een groote kracht voor Landbouw, Handel en Nijverheid samenwerking heeft onze Stambeweging in den vreemde kunot worden. gezocht met onze vertegenwoordigers en tot hen door Twijfel daaraan is buitengesloten, waar de voorman- bemiddeling van ons Hoofdbestuur het verzoek heeft nen der Boeren door toetreding tot het A. N. V. hun gericht de Afd. Handel van het Ministerie geregeld sympathie hebben betuigd met ons streven, dat den handelsberichten te willen verschaffen voor haar week- Zuid-Afrikaner gaarne steunt in zijn vrije en zelfstan- blad „Handelsberichten", waarvan een exemplaar aan die ontwikkeling. al onze vertegenwoordigers wordt toegezonden. Worth id-Afrika weer een Groep, dan kan het Nog zij vermeld dat onze vertegenwoordiger Ge- ten hoogste 6 laden in het Hoofdbestuur afvaardigen, nua, de heer H. F. C. Hennig benbernd werd tot die op zijn bijeenkomsten voortdurend haar belangen Consul-Generaal der Nederlanden. zullen ku ,nnen voorstaan en daarmede zal hoewel in volgen de namen der Vertegenwoordigers van. het bijzonder des voorzitters liefde voor Zuid-Afrika het A. N. V. in het Buitenland, buiten de Groepsge- van algemeene bekendheid is, een leemte in het 1.-loold- bieden volgens den toestand op 1 Mei 1908: bestuur zijn aangevuld. A h w a z (Perzische Golf) : P. P. ter Meulen. Zelfstandige Afdeelingen en Vet- BLrcelona(Spanje) : Ary Kriens, ReMbla de Cata- tegenwoordigers in het Buitenland. luna 102. Zelfstandige Afdeelingen werden in B e t lehem(Oranje-Rivier-Kolonie) : P. van Gent, 1907 opgericht te Bloemfontein, Johannesburg, Pot-. voorloopig voor de heele Kolonie. chefstroom, Shanghai, Smyrna en, Zoutpansberg', waar- Buenavista de Cuellar — Distrito de Alar- door het aantal kiom tot 12. o '1— Estado de Guerrero Rep. Mexico: J. de Boer. , Een Afdeeling te Singapore is in voorbereiding. C a"(Egypte), Th. F. van Vloten, Sharia. — El De Afd. Constantinopel, die ondanks haar klein le- IW , raby, P. B. 461. dental op haar moeilijken voorpost krachtig blijlt waken Cardenas (Tabasco Mexico) : Wm. C. de Wit. voor de Ned. belangen in Turkije, verloor haar uit- Colon(Rep. Panama) J. J. Ecker Sr., koopman. stekenden voorzitter, Dr. A. Coomans de Ruiter, door Davq s-P l a t z : Dr. H. J. van Voornveld. den dood. Zijn naam zal in ons Verbond blijven voort- Genua: H. C. F. Hennig', p/,a. Richards & Hennig, leven als van een Nederlander, die in den vreem- kantoor Piazza Demarini No. 1. degeh.eel zoo van ziin land bleef en de Nederland- Havana (Cuba) : M. M. Pinedo, Garcia Gonzalez, sche la en met alle kracht behartigde. CaIlt Cuba 87. De Afd. Chicago heeft zich verdienstelijk gmaakt Kaapstad, Kaapkolonie: Tijdelijk: H. Ho- door pogingen aan te wenden aan de Universiteit al- nig, Short Market Street 96. daar een leerstoel in Ned. letterkunde engeschiedenis Kansas City (Missouri) • : L. Heynecker, Gibral- te verkrij.gen. Den gunstigen u.itslag ho en het tar B. iiding Wyandottestreet. , volgend jaarverslag te mogen boeken. K a r l s b a d (tevens voor Marienbad) : Dr. H. Brei- Er zijn thans 12 Zelfstandige Afdeelingen. vol- tenstein. Haus Nizza aid. Alt e Wiese. g en haar namen en die der Secretarissen. La 0 uaira(Venezuela) : L. RavenJr., adres B e r 1n : „Hollandsch Gezelschap ," C. H. F. van firn Iellmund & Co. • Heusden, Liinenburgerstr. 10, Berlin N.W. 52. L x o r(Egypte): J. H. Insinger, Palmenburg. Bloemfontein: P. G. C. von Geusau, P. B. 553. M a r a r a i b o (Venezuela) : S. F. Duwaer, firma Buenos Aires: Vereen. „Withelmina", H. J. Breue.. /Miler & Co., Dubourcq, Suipacha 212. Mexico D. F.: J. ten Napel , Postbus 1619. Chicag ,o : H. jacobsma 620 W. 14th Place. Panama (Stad) : Herman Pined°, Postbus 14. Constantino pel: Gust. J. van Lennep, Pas- Philadelphia (Pensylvania V. S. J. bierens sage Testa, Pera. 3330, "r ucaster Avenue. Johannesburg: D. Krabman, P. B. 1330. Puert. Cabello (Venezuela) : Charles Hell- Potchefstroom: A. H. Koomans P.B. 123. , mu.nd, ice consul der Nederlanden. Roselan hicag o: a Pon 402 W. 110th Place. , Q u 6, Caconda (Angola, Z. W. Afr.) : P. v. d. Snit. Shanghai: H. W. Forbes, Whangpoo Conser- Rome : Dr. E. Brom, directeur van het Historisch vancy Offices. Instituut, 72 Frcderico Cesi. Smyrna : George Keun. Rosar; ‘.) de Sanka Fé(Zuid-Amerika) : G. A. Stellenbosch: Prof. Dr. E. C. Gocke Mols- Gulden. Calle Cordoba, esquina Maipu. bergen. Salzb g e n : J. H. Mekenkamp, Commies H. Zoutpansberg : W. van Wiik de Vries, P. B. IJ. S. . 56, Pietersburg. San Francirco: E. J. F. van Hanswijk Pen- Nieuwe Vertegenwoordigers werden be- oink, 628 /V Drc`gomerystr., Kamer 230. noemd te Frankfort aid. Main Genua Havana (Cuba), T e e r a ' J. P. de Hoog. La Guaira (Venezuela), Puerto Cabello (idem), Que T6rree C o a 11(Rep. Mexico) : Frans Dingler, (Angola, Z. W. Afrika), Santa Fe, Torreon (Mexico). Apartacto 274. Het vertegenwoordigerschap te Tapachula Chis werd Venetie 'Italia ) : Leopoldo Bizio Gradenico. verplaatst naar Bu.enavista de Cuellar, ook in de Yokohama(Japan) : Wm. Hoist & Co. Rep. Mexico. Het is een aantrekkelijk deel van den werkkring van Opgeheven werden die te Ancon (Panama), Coro het A. N. V. dat door de Zelfst. Afd. enVertegen- (Venezuela) Detroit (Ver. St. van N.-A.), Londen en woordigiers ward! vervuld. Shanghai,. 'De laatste omdat er een Afdeeling werd Er is hie, echternog een ruint ve:d voor uitbreiding. gesticht. Boeken-Commissie. Het is 't Hoofdbestuur aangenaam als het tot een Onder de instellingen die het A. N. V. tot groote opheffing om die reden kan over aan'. eer strekken, behoort ongdwijfeld de Rotterdamsche Aan de aftredende vertegenwoordigers, die om ver- BoekenFCommissie, welke het afgeloopen jaar haar schillende redenen niet langer hun betrekking konden eerste lustrum herdacht en sedert haar oprichting vervullen, worth hier hartelijk dank gezegd vow de reeds meer dan 100.000 Ned. boeken en tijdschriften diensten, die zij aan land en yolk hebben bewezen. in hoofdzaak naar Z.-Afr. zond, maar ook naar an- We herinneren er aan, dat aan onze vertegenwoor- dere oorden van de wereld waar het Ned. element dig'ers inlichtingen kunnen worden gevraagd op han- met een Ned boekerij gebaat is. Van root belang zijn des- en ander gebied, mils men hen niet te lastig val- ook de wekelijksche krantenzendingen naar van, le met persoonlijke aangelegenheden. Men bedenke, zeernanshuizen in buitenlandsche havenplaatsen, waar 76 NEERLANDIA. onze matrozen, die vroeger in zulke steden geen Ned. G. U.), Amsterdam V. U.), Delft (in oprichting) en lectuur ode het nu het nieuws in 't buitenland in men Utrecht van het A. N. V. taal kunnen lezen. Een woord van grooten dank aan de samenstellers Het Hooldbestuur brengt gaarne zijn dank aan den vinde hier eenplaats. leider Dr. W. van Everdingen en ziin staf van mede- Vacantieleergang te Leiden. werksters en medewerkers, voor hun veelomvattenden Vangroot nut voor de verbreiding onzer weten- arbeid ook in het afgeloopen jaar. schap, Welke zulk een goeden klank in het Buiten- Wie de B.-C. steun door het bijeenbrengen van land heeft, maar ook voor de aaneensluiting der 'on- boeken en kranten, doorgiften of door het instellen gelingschap uit verschillende oorden van ons stam- vanplaatselijke sub-commissies doet een zeer nuttig gebied is de vacantieleergang voor Vlamingen en Zuid- werk. Afrikaners, die nu reeds 3 jaren door de wakkere Voor meer bijzonderheden verwijzen we naar het Leidsche Studentenafdeeling, in onze oudste Academie- belangrijk jaarverslag der Boeken-Commissie. stad is ingericht en meer en meer de aandacht van Neerlandia. buitenlanders op onze vermaarde Universiteiten vestigt. Het valt niet te ontkennen dat het een;voudige or- Wet op het Nederlanderschap. 'aan van ons Verbond niet steeds een volledige af- Het Al g. Ned. Verbond zond een adhesie-adres aan spiegeling geeft van de belangrijke werkzaamheid van dat der Kamer van Koophandel te Londen om deze 't Verbond. Maar n , die biOch de leidingj een onzer wet te verbeteren in lien zin, dat men alleen door een Hoofdbestuurders in vertrouwde handen is, no ch de posikieve daad zijn Nederlanderschap kan verliezen. medewerkingit verschillende oorden der wereld heeft, u Hoewel de Regeering het terugbekomen van het hier schuld. Nederlanderschap gemakkeliiker en minder kostbaar Naast het betrekkelijk hooge port voor maandbla- heeftgemaakt, is het gewenscht voor de opvatting der den,die ons dwingen rekening te houden met 't ge- gen. K. v. K. die ook de onze is, te bhjven ijveren. wicht, zijn de drukkosten hoewel matig berekend, niet Ned. Taal- en Letterkundig Congres. gering voor 12 maal 12000 of bijna 150.000 nummers Het Hoofdcomiteit van het 29e (Brusselsche Con- per jaar. gres) hield in de uitvoering der haar verstrekte op- Men vergete bovendien niet, dat men lid is van het drachten verband met het A. N. V. volgens het be- A. N. V. om het in zijn streven te steunen en dat sluit van enkele voorgaande congressen. Ook was het men het maandblad ontvangt om op de hoogte te Dag. Best. van 't Verbond de tusschenpersoon bij de blijven van het voornaamste wat er in en buiten Ne- vorming der voorloopige commissie voor XAXe .i_on- derland met betrekking tot ons stamleven voorvalt. gres te Leiden. Men bedenke dat men voor 2.50, waarvan slechts Holl.-Belgische Commissie. een klein gedeelte voor Neerlandia kan worden be- Deze Commissie, wierdoel we hier niet nader be- steed, geen tijdschrift kan eischen dat, op mooi pa- hoeven te omschrijven is in den loop van 1907 in het pier gedrukt, in woord en beeld de beste tijdschriften leveng'eroepen en zoodanig sameng'esteld, dat voor on- op zij streeft. ze belangen gewaakt kan worden. Lifting hebben o. a. De bijdragen moeten hoofdzakelijk voor andere doel- in deze commissie de volgende leden van ons Hoof einden wordengebruikt (zie de begrooting in Dec.- bestuur: onze Voorzitter Dr. H. J. Kiewiet deJongt, nr. 1907),. Jhr.0. van Nispen tot Sevenaer en Prof. Dr. Paul Het Hoofd,bestuur zou niets liever willen, dan elke Frederic q. maand met zeer belangrijike, uitgebreide, fraai ver- Steun aan Kamers van Koophandel. luchte nummers uitkomen, met artikelen van onze voor- Aan de Kamers van; Koophandel en Fabrieken in mannen op kunst-, nijverheids-, handels-, taal- en' an- Nederland werd een rondschrijven gericht om deze op dergebied, die mast het noodzakelijke Groeps- en Af- te wekken steun te verleenen aan die te Pretoria, door deelingsnieuws (de Groepen hebben recht op een be- het lid worden te bevorderen en kosteloos monsters te Pa alde ruimte en hebben een eigen redactioneele ver- zenden. Het A. N. V. werd zelf lid met een bijdrage van antwoordelijkheid), een overzicht onzer volkskracht kon- den geven, — het heeft reeds_ van den aanvang al van 25.— 's jaars. zulk een or aan gedroomd, het hoot ook wel op De meeste Nederlandsche Kamers van Koophandel verwezenlijking, maar... dan moeten de inkomsten aan- in het Buitenland worden door het A. N. V. geldelijk merkelijk stijgen, niet enkel door ledenbijdragen, maar gesteund. door bijzondere giften, bijdragen, erfstellingen enz., Ned. 'scholen in het Buitenland. opdat er eindelijk eens kapitaal achter onze beweging Wil het A. N. V. op den duur aan zijn grootsch kome als de onmisbare motor. doel beantwoorden, dan zal het zijn aandacht hebbeu Dat we onder de tot zuinigheid nopende omstandig- te wijden aan de Nederlandsche jeugd in het Buiten- heden in 1907 met een DeRuijter- en een Bonaire- l and van onderwijs in de moedertaal verstoken is. nummer voor den dag konden komen, ma zeker met Het aantal der op dit g'ebied misdeelde kinderen is eenige voldoening worden aangemerkt als een stun zeer groot, niet alleen nabij onze grenzen, maar ook in de goede richting. in het verre Buitenland, zelfs in onze kolonien. Portret der Koningin. Als wegaan vergelijken en we zien b.v.. wat Duitsch- land voor het onderwijs in 't Buitenland doe!, dan Gedurende 1907 werden naar verschillende oorden maakt Nederland een treurig figuur. in het Buitenland exemplaren gezonden van het groo- Degroote sommen die voor Ned. scholen in het tegekleurde portret onzer Koningin. Buitenland vereischt worden, maken een optreden van Vooral op de Ned. Antillen werden ze gretig ont- het A. N. V. dat over zulke beperkte middelen be- vangen en in grooten getale verspreid. Men moge daar- schikt, uiterst moeilijk. Toch is er reeds een; poging aan in ons land minder behoeftegevoelen, in het Bui- aangewend door den voorzitter, die in het najaar met tenland is hetportret van het Hoofd van onzen Staat eenige heeren te Antwerpen een samenkomst had om in een Ned. woning een zeer welkome versiering en te beraadslagen over de mogelijkheid tot stichting van in onze kolonien heeft het reeds verscheiden portretten een Ned. school aldaar. Tot besliste resultaten is men van vreemde hoofden verdrongen, die bij gebrek aan n og niet gekomen maar de aandacht van het A. N. , eigen waren opgehangen. V. bliift op dit punt gevestigd. Uitgaven van het A. N. V. Moge ook de Ned. Re eerie zich deze nationale Als 11e uitgave van het A. N. V. verscheen een zaakgaan aantrekken. Zij is van het hoogste belang. list van Ned. Leer- en Studieboeken en Tijdschrilten, Regeeringssteun. samengesteld onder toezicht van. de Studentenafdeeling Ten slotte vermelden wij nog met ingenomenheid, Leiden van het Algemeen Nederlandsch Verbond met dat de Ned. Re eerie dit jaar de subsidie van medewerking van de Situdentenafdeelingen Amsterdam I 3600.—aan het A. N. V. bestendigde. NEERLANDIA. 7 Overzicht van 't ledental. Encller, musicus, de muziek van een paar Ned. ope- Bij het opmaken van dit verslag bedroeg het aantal ra's te zenden. leden verdeeld over de Groepen en Afdeelingen: Het Perskantoor heeft zich welwillend bereid ver- Groep Nederland : 6309 klaard voor de toezending zorg te dragen en verder Belie : 1468 deze aangelegenheid te behartigen. „ Ned. 0.-Indie: 1430 3. Schrijven van een Ned. Uitgevers-Maatschappij Suri name : 360 met klacht over de verplichting die haar door de dj- „ Ned . Antillen : 267 rectie der Staatswoorwegen wordt opgelegd om vracht- AI g leden in het Buitenland : 546 brieven in het Fransch in te vutlen, voor zendingen Zelfst. Afd. Berlin : 50 naar Belie. g Bloemfontein: 34 Besloten wordt een nailer onderzoek in te stellen en Buenos Aires : 88 zoo mogelijk tot verhelping mee te werken. Chicago : 33 4. Aanvraag van een jongmensch te Merxem bij Chicago-Roseland : 50 Antwerpen om hem behuipzaam te zijn bij het zoe- Constantinopel : 14 ken naar een betrekking in een Ned. kolonie. Johannesburg : 76 Voorgesteld wordt in Neerlandia een rubriek „Ar- Potchefstroom : 45 beidsbeurs"te openen met vraag en aanbod, maar al- Sanghai : 40 leen voor 't Buitenland en waarboven staat: Buiten Smyrna : 17 verantwoordelijkheid van het A. N. V. Stellenbosch : 28 rDe vergadering verklaart zich in beginsel er voor. Zoutpansberg : 41 5. Schrijven van den heer Welcker ter ondersteu- 10896 ning van een verzoek van iemand uit Paramaribo, die gaarne een studiebeurs zou ontvangen. En met deze schijnbaar dorre opsomming van fei- In ha den gesteld van de vertegenwoordigers van ten is de geschiedenis van ons Verbond over 1907 in Groep Suriname. groote trekkers beschreven. Voor hem, die; Rich een oogen- 6. Schrijven van de Afd. Berlijn, meldende, dat er blik indenkt in den arbeid die hier gegeven werd door een betere verh.ouding is ontstaan tusschen de Afd. en mannen en vrouwen, die loch overigens ook hun eigen de Ver. „Nederland en Oranje" te Berlijn, die op mo- maatschappelijke taak te vervullen, hadden, voor dien geliike samenwerking wijst. zullen deze feiten een die ere beteekenis krijgen. 7. Dankbetuiging van den Consul-Generaal te Ant- Wat odaan werd, werd verricht uit drang en inner- werpen voor de boekenzending naar Gheel. like overtuiging', uit die besef van het recht van be- 8. Schrijven van het bestuur der Afd. Johannesburg staan van den Nederlandschen slam. met opmerkingen over haar werkzaamheid en verzoek Ten voile de grootheid en kracht van anderer natio- om de reglementen voor rekening van 't Hoofdbestuur naliteit kunnende eerbiedigen en waardeeren, gevoe- te laten drukken. Goedgekeurd. len zij, dat de Nederlandsche slam zijn eig'en verle- 9. Gedrukt rondschrijven der Groep Suriname ter den, zijn eigen heden en zijn eigen t o e k o m s t heeft. bevordering der taalzuiverheid, Ned. nijverheid, yolks- Moedig' dus voorwaarts! karakter enz. De Alg. Secretaris, 10. Schrijven van de Ned. K. v. K. te Johannes- Dordrecht 1 Mei 1908. , Mr. W. DICKE. burg, waarin wordt meegedeeld, dat de indertijd van het A. N. V. ontvangen 50.— tot oprichting van etn monsterkamer niet voor het doel zijn gebrtnkt, daar de kamergeen levensvatbaarheid bleek te be-Ea- ten en dat nu het overschot der ingekomen getden Vergadering van het Hoofdbestuur van het (1; 84.19.8), ziixt gestort in de kas der opgerinte A. N. V. op Zaterdag 25 April 1908 Kamer van Koophandel. te Dordrecht. Besloten wordtaan de Kamer te berichten, dat het Hoofdbestuur heeft kennis genomen van de verander- Aanwezig de heer Dr. H. J. Kiewiet de Jonge, de bestemming der schenking, maar dat, waar deze zonder voorzitter, mej. E. Baelde, de heeren Dr. J. Boeke, voorkennis geschiedde, nadere inlichting omtrent de Joh. esler, H. Meert, Dr. M. Rudelsheim, J. D.K aanwending van het geld worden verwacht. Baron van Wassenaer van Rosande, Jhr. Mr. J. L. 11. Schrijven van den heer Smelt te Petersburg W. C.von Weiler en Mr. W. Dicke, al g. secretaris- over den onhoudbaren toestand in de Hollandsche penningmeester. (Ned. Herv.), kerk te Petersburg, wier bestaan en be- Afwezig met kennisgeving: de heeren zittingen dreigen verloren te gaan, indien niet spoedig H. D. H. Bosboom, P. Delgeur, Mr. C. Th. van De- wordt ingegrepen. venter, Prof. dr. P. Fredericq, Jhr. Mr. 0. van Nils- Den heer Smelt zal bericht worden dat de zaak in , pen tot Sevenaer, Dr. J. J. A. Muller en J. M behandeling is genomen. Piinacker Hordijk. 12. Schrijven van het bestuur der Afd. Smyrna met Het schrijven van den heer Delgeur bevatte tevens verzoek het saldo der subsidie van f 600.— over 1905, de mededeeling dat Z.Eerw. 1 Mei naar West , zijnde f 282.50, te mogen besteden voor het Wilhel- vertrekt en een dankbetuiging aan de Hoofdhestuur- mina-Hospitaa1 en ook te mogen ontvangen ten min- ders voor de aangename samenwerking edurende het ste een der subsidies van f 600.— over 1906 en 1907, jaar dat hi' zitting had. door de Ned. Regeering voor het onderwijs in de Ned. Besloten wordt dit schirijven te beantwoorden met taal te Smyrna toegestaan. een dankbetuiging voor het een Z.Eerw. als vertegen- Alvorens een beslissing te nemen zai het schrijven woordiger voor 't Verbond heeft gedaan. aan de leden van 't Hoofdbestuur worden rand e- Punt I. Notulen der vorige vergadering. zonden met de noodige toelichtingen. Deze worden met eenige wijziging goedgekeurd. 13.Schrijven van directeur en onderwijzer der R.- Punt II. Ingekotnen stukken en mededeelingen. K. Bissch. Kweekschool te 's Hertogenbosch met gun- 1. Schrijven van de B.-C. met verzoek om haar huis- stige berichten over de vorderingen van den Verbonds- houdelijk reglement in dien zin te wijzigen, dat Itaar pupil Jan Sprockel. Men is uitstekend over hem te- jaarverslag voortaan niet in Jan. maar eerst in Maart vreden en zijn gtdrag en vorderingen wettigen de bes- behoeft te worden ingezonden aan het Hoofdbestuur. te verwachtingen. Besloten wordt in art. 12 voor „In Januari" te le- 14. Nader schrijven van den heer Schutz te Cairo, zen „Voor 15 Maart". waarin hi' dankend voor de reeds ontvangen inlich- 2. Schrijven van den heer Prof. God6e Molsbergen, tin en omtrent den dienstplicht van zijn zoon nog na- , dere inlichting vraagt. Deze zullen worden gegeven. 78 NEERLANDIA. Punt III. Verkiezing van een order-voorzitter. antwoord uit Z.-Afr. isgekomen. Vlaanderen zal zich Wordt aangehouden. eveneens daarnaargedragen. Punt IV.Jaarverslag. P u. n t XI. Vlaamsch Handelsverbond. Kon ',jet meer voor de vergadering worden rond- hoofddoel is de bevorderingg van het Neder- gezonden. Dit zal alsnog geschieden en met de mo- landsch in den handel.Reedszin g'oede resultaten geli*e opmerkingen zal worden rekening gehouden verkregen. Verscheiden handelaars hebben zich aange- voor de openbaarmaking in het Mei-nr. van Neerlandia. sloten en zelfs werd van een Waalsch handelaar op Punt V. Rekening en verantwoording over 1907. een Ned. brief een Ned. antwoord ontvangen. Deze sluit in uitgaaf en ontvangst met een som van Besloten wordt dat in Vlaanderen een schrijven ter f 21278.14, waaronder een batig saldo van f 130.441/2, openbaarmaking Noord-Nederland zal worden op- wanneer alle nog uitstaande posten inkomen. gesteld, waarin met ieiten zal worden aangetoond hoe Order dankzegging voorloopig gcedgekeurd. Ned. handelaars en maatschappijen zich nadeel berok- Punt VI. Commissies voor praeadvies. kenen door aan .Vlamingen Fransche brieven te schrijven. In het algemeen wordt het wenschelilk geacht, dat Punt XII. Boekerij te Vilvoorde. deze geleidelijk worden ingesteld, ten einde de werk- Van het bestuur van Grcep Belgie is bericht mgc- zaamheden der vergadering voor te bereiden op be- komen, dat deze met medewerking' der Rotterdainsche langrijke punten. Boeken-Commissie is tot standgekomen. Bovendien komt er een gewenschte verdeeling van Punt XIII. Propaganda in Fransch Vlaanderen. arbeid. Reeds no zou een aanvang kunnen gemaakt De beslissing daaromtrent in de vorige vergadering worden met een commissie van praeadvies voor alle genomen, wordt nogmaals op verzoek ter sprake aangelegenheden de organisatie van het Verbond be- g ebracht. treffende, daar bij de voortdurende uitbreiding de rich- Na lane bespreking wordt besloten, dat Groep ti held der or an van het hoogste belang is. Al- Belgie een onderzoek zal instellen naar den feitelijken dus wordt besloten. toestand. In de commissie van praeadvies voor de organisa- Punt XIV. Uitgave van !let Verslag der Vlaam- tie nemen zitting mej. Baelde en de liter Von Weiler. sche Hoogeschool-Commissie. Ingevallen den handel betreffende zal worden door- Groep Belgie stelt voor dit belangrijk geschrift on- gegaan met het irywinnen van den raad der heeren der de uitgaven van het A. N. V. op te nemen. Hubrecht en Schoch te Amsterdam. Na uitvoerige bespreking wordt door de vergade- Punt VII. Herziening van huishoudelijk re- ring voor de uitgave een crediet toegestaan van ft. 600. lement. Punt XV. Uitgave der Open Brieven van Didas- Wordt naar de voorrnelde commissie voor praead- kalos aan den Minister van Spoorwegen. vies verwezen. Besloten wordt uit de hoofdkas fr. 200 subsidie aan Punt VIII. Vertegenwoordigers in 't buiten 'and. Groep Belgie voor deze uitgave of te staan. De uit- T o. De heer Andre Schmidt is op zijn reis gave zal een zakelijk uittreksel uit die brieven. door Europa op noodlottige wijze om het levee ge- Zii worth niet beschouwd als uit te gaan van') 't Hoof d- komen. Neerlandia heeft zijn verdiensten herdacht in bestuur. het April-nr. Uitgezien wordt naar een geschikt op- Punt XVI. Uitgave van een Reisgids voor het volger. Vlaamsche Land. Santa F é. De benoeming van een opvolger van Zooals er voor de Arden en reisgidsen bestaan moet den heer Dates is in voorbereiding. er ook een voor Vlaanderen korner", om de Nederlanders K a as ta d. Den heer Voet worth eervol ont- daarheen te lokken. Hetplan vindt groote instemming slag verleend, De benoeming van een opvolger is in bii de Vl. letterkun,digen en voor de samenstellinZ kan voorbereiding. men rekenen op de beste krachten. S alzb erg e n, Benoemd wordt de heer Meken- Besloten -wordt deze zaak ter behartiging aan de kamp , commies bij de H. IJ. S. M. Aid. Stamverkeer op te dragen. R oMe. Benoemd wordt Dr. E. Brom, directeur Punt XVII. Boekerij te Maraisburg. van het Ned. Geschiedkundig Instituut. Naderegevraagde inlichtingen uit Maraisburg laten T e h e r a n. Van vertrouwelijken aard. zich wachten. Beslissing uitgesteld. L on de n. Nu endan komen berichten in van le- Punt XVIII. Van vertrouwelijken aard. den, die er op aandringen, dat te Londen weer een Punt XIX. Van vertrouwelijken aard. vertegenwoordiger worde aangesteld. Deze vertegen- Punt XX. Samenwerking met „Onze Vloot". woordiging is in voorbereiding. Wordt verwezen naar Groep Nederland,. Sing apo r e. De heer L. A. van Rijn, directeur Punt XXI. Keuze van den vergaderingsdag. van eengutta-percha fabriek te Singapore heeft zich Daar de voorzitter den Zondag als onaannemelijk tot het Hoofdbestuur gewend met het verzoek om als voor de Noordnederlanders verklaart,besluiteft de vertegenwoordiger op te treden of een Afd. te stich- Vlaamsche afgevaardigden er verder niet op aan te ten.Reeds bracht hi' zooveel leden aan, dat dit laat- drip en. ste mogelijk is. Punt XXII. Bij de rondvraag wordt er o. m. de Het Dag. Bestuur wordt opgedragen de stichting aandacht op gevestigd, dat men in Noord-Nederland der Md. voor te bereiden. zoo slecht op de hoogte is van de Vlaamsche bewe- Punt IX. Handelsaangelegenheden. ging. Dit zal onder de aandacht van het bestuur van Op de vorige Hoofdbestuursvergadering was beslo- Groep Nederland worden gebracht. ten inkomende vragen op handelsgebied voortaan over De Al g. Secretaris, tedoen aan een daarvoor bestemd kantoor. Besl ,oten wordt vragen om handelsinlichtingen die Mr. W. DICKE. daarvoor aanmea-king komen, voortaan aan de Aid. e3g voor handelsinlichtingen van het Min. van L. 1-I. en N. op te zenden, voor zoover het Noordnederlandsche Uittreksel uit het verslag van de Boeken- zaken betreft. Commissie van het Alg. Ned. Verbond Voor Belgie is de aandacht gevestigd op de Kamer over hetjaar 1907. v an Koophandel te Brussel. Besloten wordt aanvragen om handelsinlichtingen, Algemeene opmerkingen. die Zuid-Nederland betreifen, voortaan ter behandeling Den 18en October 1907 was het 5 jaar geieden, aan Groep Belie over te doen.g dat onze Commissie op een vergadering van Groep Punt X. Briefwisseling tusschen Ned. VI., Z. Nederland te Dordrecht werd ingesteld. Mr. en Indische jongelieden. Met welk een voldoening mog'en alien, die op eeni- Met een beslissing zal worden gewacht tot nader ge wijze aan ons werk hun steun verleenden, op die NEERLANDIA. 79 jaren terug zien! Krachtig hebben Hoofdbestuur, Af- Sub-Commissies. deelingen en leden van het Verbond ook niet- Met denzelfden aandrang moeten wij wederom de leden *) — ons in staatgesteld Land- en Stamge- aandacht vestigen op een instelling, die bij de meeste nooten over deg'ansche wereld van Nederlandsche Afdeelingen nog) schiint te ontbreken: de sub-- boekerijen te voorzien, in vele gevallen evengens van missievan de B.-C. Verscheidene Afdeelingen hebben Nederlandsc,he tijdschriften en couranten. Telken jare haar in het levengeroepen en zij zijn het, die ons mocht ons jaarverslag gewagen van de uitbreiding het krachtdadigst steunden door de teezending van van‘ onzen werkkring, onze geldmiddelen, onzen boe- boeken. De Afdeeling Zaanstreek verblijdde ons met kenschat, niet het minst van ons Boekenhuis. een uitvoerig en belangrijk jaarverslag van haar sub- Ons arbeidsveld was in die jaren in de eerste plaats commissie. Daaruitdat deze ruim 2000 boek- Zuid-Afrika, daarna volgden de Zeemanshutzen, de werken wist te verzamelen. Overzeesche Bezittingert en de Nederlandsche kolonies Contribuanten, in den vreemde. In ruim vijf jaar verzonden wij bijna Metgroote dankbaarheid vermelden dat het ge- 600 kisten, waarvan 500 haar Zuid-Afrika. Hct zal tal onzer contribuanten — in het vorig jaarverslag onzen vrienden verblijden, te vernernen, hoe een der nog slechts 5 in aantal — gestegen is tot 30. Reeds beste kenners van Z. A. ons verklaarde, „dat onze moesten wij door den flood een der nieuw aange- Vereeniging een zeer grooten stoat gegeven heeft — worven leden, Dr. Z. Th. Diehl te Alkmaar, die zulk zoo niet den grootsten — tot den herleefden en bl:;jk- e-n harteliike belangstelling voor ons werk too de baar nog steeds toenemenden leeslust van onze Hol- verliezen! Acht van de 30 contribuanten Ain Afdeelin- landsch-sprekende mensche in Zuid-Afrika". Niel min- gen, die ons met meer of minder aanzienlijke bijdra- der trotsch zijn wij op de toetreding van den Minis- gen jaarlijks steunen, zoo at cnze inkomsten hierdoor ter van Landbouw en Onderwijs in de Kaap-Kolonie, belangrijk versterkt worden. Is het nog noodig, Af- advocaat Malan, tot onze contribuanten. deelingen en leder' van het Verbond ook deze instel- De erkentelijkheid van onze landgenooten, voor wat ling van de B.-C. ten krachtigste aan te bevelen ? het A. N. V. voor hen doet uit zich voortdurend in , Jong Nederland. harAijk-gestelde brieven: Van deze Afdeelingen verwachten wij veel. Uit een schrijven van een der Vertegenwoordigers In vorige jaarverslagen vermeldden wij met lof de van het A. N. V. in Amerika: „Wij zijn alien hooge- bemoeiin.gen. van Afdeelingen der vereen-ging „Jong lijk ingenomen met de bibliotheek. boeken hebben Nederland en Zuid-Afrika"(ontstaan uit den Z.-A. eenplaats gevonden in een daarvoor opzetteli3k aan- jongelieden-Bond), waaraan wij honderden, ja dui- gekochte boekenkast; dat er niet alleen als sieraad ienden boeken te danken hadden. Nu zooveel jonge- staan behoef ik u nauwelijks te verzekeren. Tot diep lui in ens vaderland zich opnieuw vereenigd hebben in het binnenland worden ze per aangeteekende post om zich in degelederen van het A. N. V. te scha- verzonden... De belangeloosheid, waarmee ons zulk ren, spreken wij den wenseh uit, dat zij onze ver- eerz groote hoeveelheid ter beschikking werd gesteld, wachtin.gen niet zullen beschamen en in de eerstege- heeft er me er toe biigedragen, om den landgenoo- lederen voor onze belangen zullen stffiden! ten het verheven doel van het A. N. V. te toonen Werkkring. dan het aan hen gerichte rendschrijven". I. Zeemanshuizen e Nederlandsche Uit een ander schrijven,: „Ik ontmoette laatst een Kolonies in den vreemde. eenvoudig zeeman, die 24 jaren op Engelsche schepen Met niet minderdan 55 adressen stonden of staan hadgediend, doch zijn taal had vastgehouden en met wij in verbinding voor de toezending van boeken, waardeering^ en lof van de Hollandsche ccuranten en courantem en tijdsch.riftrn. In 70 oorclen ter wereld tiidschriften in de vreemde Zeemanshuizen gewaagde". worden onze boekengelezen alleen door Neder- Uit denzelfden brief: ,Iemand werd lid van 't A. landers! N. V. omdat e Opnieuw betuigen wij onzen hartelijken dank aan 't Verbond had kunnen waarnemen, o. a. te ;.-,myrna, alien, die op eenige wijze tot dit welslagen hebben en tevens de resultaten der B.-C. had bemerkt as n meegewerkt. Vooral de medewerking van Z.Ex. den board van zijn schip, waar een Italiaan, zijn makkers Minister van Buitenlandsche Zaken en Hr. Ms. Ver- vroolijk ziende door de grappen van een geillustreerd tegenwoordigers in 't Buitenland, stellen wij op hoo- Hollandsch tijdschrift, Hollandsch „ging leeren begrij- gen prijs, overtuigd, dat hurt steun ons werk niet an- pen". et Blaadje was door een Zeemanshuis — zoo- ders dangoed kan doen. als met de couranten en tifdschrihen bitna overal De verslagen der meeste Consuls (over onze zen- pleegt te geschieden — aan de vertrekkende Holland- din "en naar Zecmanshuizen) spreken van „aldoor toe- sche zeelieden medegegeven). nemen.d bezoek". Een schrijft bovendien: „het doel Uit verschillende Afdeelingen berichtte men bij de wordt volkomen bereikt: de zeelieden houden de be- toezending der ingezamelde boekwerken, hoe vaak ,;de trekking met hu.n land aan en vinden Zeemanshuis kleine man" voor hetgoede doel geofferd had. hoe !anger hoe meer een veilig toevluchtsoord". Wij zouden aan alle Vertegenwoordig'ers van het Voor 't eerst name n wij in 't afgeloopen jaar een A. N. V. in het buitenland willen vragen, ens im- proof met de verzending van een gedenkplaat mar tal mer zoo spoedig mogelijk kennis te even van ver- van adressen in 't buitenland : Zeemanshuizen enz. zoeken, die tot hen gericht mochten warden, om boe- Wij verzonden 100 ex. van een frame gedenkplaatbe- ken van ons te ontvangen. treffende onzen De Ruijter naar die plaatsen en moch- Voordrachten. ten ook hiervan veelgenoegen beleven. Tot heden hebben vier Afdeelingen, Delft, Alk- In den loop van 1907 worden door ons van boeken maar, Zutphen en Kampen, gebruik gemaakt van de voorzien: 1 Zeemanshuis (to Philadelphia), en 11 Ne- gelegenheid, die door ons voortdurend gegeven wordt, derlandsche Kolonies, t. w. to Schtittorf i. H.,Rosario omen werkkring van Let Verbond en van de B.-C. de Santa Fe, Chicago, Londen, Mexico, Humber in het bijzonder — vow. haar leden toe te lichten a/R., Ruhrort (in deze twee plaatsen betrof het Schip- door den len Secretaris uit te noodigen d'aarover een pers-Tehuizen), Genua, Winnipeg, Buenos Aires en voordracht te komenhouden. Met aandrang bevelen Salzbergen. wij andere Afdeelingen dit middel aan cm het Ver- II. Zuid-Afrika. bond zelf en onze Commissie bekend en — naar wit Ook nu weergingen de meeste histen daarheen en willen ho en — bemind te maken. orV.vingen wij vole en velerlei bewijzen van erkente- lijkheid van de ontvangers. De meeste aanvragers wa- ren onderwijzers en vereenigingen, zooals ook het *) Wij noemen o. a. de N. Z. A. V. en haar Af- \Trig jaar 't geval was. deelingen Arnhem, Haarlem, Nifmegen, Rotterdam en In de Kaap-Kolonie word door ons ditjaar aan Zwolle. De Paarl een z.g.n, contrale tooneel-bibliotheek geves- 80 NEERLAND1A. tigd, nit welke boekerij vereenigingen in den omtrek op aanvraag' en onder zekere voorwaarden tooneel- stukken ter opvoering kunnen leenen. Wij hebben in Z.-A. nu drie correspondenten, een Noord-Nederland. voor Transvaal, een voor Transoranje en een voor de Kaap-Kolonie. Het ziin de heeren Jan F. E. Ceiliers te Pretoria, P. van Gent te Bethlehem en W. Hovy te Venterstad. Vooral de beide laatstgen.oemden had- Ons consulaatwezen. den dit jaar ruimschoots gelegenheid, zich voor de B.-C. verdienstelijk te maken, waarvoor wij hun hier Meermalen en van verschillende zijde werd oak in onzen hartelijken dank betuigen. dit bladgeklaagd over de onvoldoende zorg der Re- Als een bijzonderheid willen wij nog vermelden, geering voor de stoffelijke belangen der Nederlanders dat wij ons het genoegen hebben gegund aan mej. in den vreemde; in zooverre het aantal beroepsconsuls Sarie Grobler, leerlinge van de Uitkomstr-School van nog altijd bedroevend klein is te noemen. me'. Adriani te Ermelo, Transv., die als No. 1 van Een bezoek door mij in den vorigen zomer aan 224 candidaten voor het hoogste Taalbond-examen in St. Petersburg en Moscou gebracht gaf mij de overtui- Z.-A. slaagde, eenige keurige boekwerken te doen toe- ging, dat de Re eerie ten onzent den handel met komen als een eereprijs, dien zij voor haar welver- de Russen niet zeer belangrijk acht en — wat nog er- zorgd Hollandsch volkomen verdiend had. ger is — niet voor uitbreiding vatbaar oordeelt. III. Oost- en West-Indie. 'miners tot dit besluit moet men komen wanneer Naar Oost-Inplie gingen in den loop des jaars 2 men tot de ervaring komt — gelijk mij van zeer be- kisten, een naar Soekaboemi en een naar de Afdee- voegde zijde te Petersburg werd medeg'edeeld — dat ling Kedoe (voor een boekerij te Magelangy. onder hetgeheele aantal consuls, die in het Czaren- Naarde West werden eveneens twee kisten verzon- rijk de belangen van onzen handel behartig,en --er den, een naar St. Martin en een naar Curacao (voor zijn er naar meen 56 — niet een beroepsconsul te 't Militair Tehuis). vin en is. IV. Belgie. En dat in een land met zulk een levendtgen han- Aan deze Groep werden in 1907 de eerste kisten del, zulk eene belangrijke nijverheid, zulke onmete- gezonden. Daar aan deze boekerijen uit den aard der like nog te weinig ontgonnen hulpbronnen, waar de zaak bijzondere eischen gesteld worden,, is 't ons niet Hbllandsche naam nog altijd, dank Czar Peter zoo gemakkelijk de aanvragen van den iiverigen Secre- den Groote, zulk eengoeden klank heeft! Waar de taris, den heer H. Meert te Gent, te behandelen. Twee hoofdstad des rij, ks de prachtige stall aan de Newa, kisten werden verzon.den, in de laatste dagen gevolgd duidelijk het type vertoont van onze Amstelstad en door nog 7 andere, besternd voor boekerijen te Luik, vele herinneringen voortleven aan Holland uit zijn Gent, Antwerpen, Mechelen en Vilvoorde. Burgers, glorietijd! Een der aardigste is wel de marinevlag, studenten en soldaten zullen er van onze boeken ge- een blauw kruis op een wit veld, naar beweerd wordt bruik maken. door Czar Peter den Groote ingevoerd ter eere van Verzonden kisten. den in Russischen dienstgetreden Hollander vice-ad- In 't geheel werden 127 kisten verzonden. Voor de miraal Kruijs. voorafgaande jaren waren de cijfers onderscheidenlijk: Dat er in Petersburg betrekkelijk nog veel Hollan- 97, 77, 141, 141, *) te zamen 583 kisten boeken. (In ders wonen is wel een bewijs voor de kracht en de de eerste maanden van '08 volgden weer 20 kisten, durf, die in onze landgenooten woont. Een belang- waarmee 't cijfer van 600 bereikt werd, inhoudende rijke handel wordt o. a. gedreven door eene kolonie ruim 100.000 boeken). Om 't zoover te brengen be- van Hollanders, die nit Twente stamt en wel speci- 'noeiden wij in 't boekenhuis, dat bij voortduring aal uit Vriezeveen en die deproducten der "I went- stekend bevallen blijft, de stage hulp en toewijding sche nijverheid in Rusland invoert. Meer dan men van jongeren en ouderen, die ons met bewonderens- zou denken treft men Hollandsche namen aan en echt waardige opgewektheid ter zijde stonden. Een harte- Hollandsche daaronder. Zoo trof mij eens op een lijk woord van dank aan onze vele trouwe medewer- groot confectie-ma de naam „Scheefhals" als die leers in 't boekenhuis! des eigenaars. Het was een zonderlinge gewaarwor- Geldmiddelen. ding tusschen de voor ons moeilijk uit te spreken Een blik op den staat onzer geldmiddelen zal doen Russische namen. zien, dat wij niet ten onrechte een drip end Coe p Een aangenamen indruk maakte op mij, dat bij het doen op onze — ongetwijfeld vele — vrienden om binnenvaren van de haven van Petersburg (1.K kwam ons toch krachtig te steunen. per boot) verschillende Hollandsche bag'germolens zich Met vertrouwen zijn wij ons tweede lustrum in- aan het oog vertoonden, alle bezig het kanaal tusschen getreden!... Cronstadt en Petersburg te verdiepen. Onze Holland- Namens de Boeken-Commissie: sche aannemers zijn wakkere lui! waar ter wereld zit- ten zij niet ? In Moscou maakte ik nog kennis met VERHEY, Voorzitter. een dergrootste aannemers uit ons land op we naar VAN EVERDINGEN, le Secretaris. Shanghai om daar voor de Chineesche revering ha- R otter da m, Aril 1908. P venwerken uit te vceren. Ondernemingsgeest ontbreekt bij ons yolk niet, men Eenige der bijlagen zullen in een volgend nummer ziet het! Maar de Regeering moet helpen, moet wak- worden opgenomen. kere flinke beroepsconsuls aan,stellen, opdat wij niet Het volledig verslag wordt op aanvrage gaarne door achterblijven bij andere volken. Laten wij een voor- den len Secretaris, Dr. W. van Everdingen, Mathe- be nemen aan het kleine Belgie, dat overal in den nesserlaan 206, toegezonden. R e d. v reemde o. a. in Perzie vasten voet heelt weten te krijgen, daartoe geholpen door flinke ervaren beroeps- consuls. *) In 't vorig verslag stond verkeerdelijk 140. Den Bosch, 10 April 1908. K. M. PHAFF Nederlanders en Stamverwanten steunt eigen Nederlanders, spreekt op uw reizen in Vlaamsch handel en nijverheid ! ! Belgie Nederlandsch ! NEERLANDIA. 8 Vertaalde Muziekteksten. Nederland en Zweden in vroegere eeuwen. Het Leidsche Volkshuis is in het bezit van verschei- Getrotaw de zonderlinge gebruiken volg'end, die den zingbare vertalingen van in vreemde taal geschre- I aan de Europeesche hoven gevolgd worden, heeft de yen teksten, opzettelijk voor zangavonden, vervaardigd. Zweedsche re 'eery eenige maanden geleden eerie de- Gaarne worden ze op aanvraag ten gebruike afge- putatie naar de hoofdsteden gezonden om te berich- staan aan alien, die het zingen van Nederlandsche ten van den doodvan den edelen Koning Oscar en teksten voor een Nederlandsch publiek begteren van de opvolging van Koning. Gustaaf. Ook ons land. bevorderen willen. genoot de eer van dit bezoek, 't welk voor verschil- Ziehier de lijst: lendedagbladen eene geschikte aanleiding was om te Franz Abt, Op. 362, No. 3: „Lieber-Postilion". wizen op het groote verschil tusschen voorheen en Eugen d'Albert, Op. 9, No. 4: „Zur Drossel sprach thans. Zoo wees in „Land en Volk" de hoogleeraar der Fink". Kernkamp, de beste kenner van de verhouding tus- Bach, „Die Johannes-Passion". schen Nederland en Zweden, op dit verschil. In het - , 20 Getstliche Lieder, daaruit No. 1: „Liebster begin der 20e eeuw is dedood van een Zweedschen Herr Jesu". Koning de reden, dat men hier eenige dagen1 lang Beethoven, Op. 48, No. 1: „Bitten", No. 4: „Die over hetgroote land aan de Oostzee hoort spreken, Ehre Gottes aus der Natur". terwiji in de 17e eeuw d Nederlandsche belangen in - Zwedeu geen oogenblik uit 's koopmans gedachten - , Op. 108: „Schottische Lieder", daartut waren. Want, hoegroot waren die belangen! Hoe ge- Nos. 2, 8, 15, 20, 25. heel anders waren de verhoudingen, toen men alge- Brahms, Op. 54: „Schicksaislied". meengeloof kon hechten aan het woord, dat aan Van - , Op. 103: „Zigeuner-Lieder". Beuningen werd toegeschreven: „Ik heb de sleutels Handel, uit „Der Messias", Nos. 14, 15, 18, 36, 43. van de Sont te Amsterdam in de haven zien lig- Eugen Hildach, Op. 8: „Wo du hingehst". gen", een woord, dat misschien no it gesproken is, , rithling ist da". maar dat dan toch mogelijk geacht werd. Hiller, „Im Maien". Hoegeheel anders waren de toestanden, then een Jadassoh)n, Op. 72: „Volksthiimliche Lieder fair 2 Lodewijik de Geer, de „Krupp" van, die dagen, in Singstimmen", daaruit No. 4 en 5. Zweden zijn geschutgieterijen exploiteerde en in Am- The Labour Church Hymn and Tune book, daaruit terdam zijn in Zweden gewonnen geld uitgaf; toen No. 3 vrii, vertaald; 58 v. v.; 77. het kon voorkomen, dat eengemoedelijk Nederlandsch C. Lehnert, „Mtitterleins Marchers", fur Kinderchor. koopman den Koning van Zweden verzocht zijn brui- (Verlag. Gebr. Hug. ueLeipzig),. loft bij te wonen. Liederschatz fur Frauenchor (Edition Peters), daaruit Over die verhouding tusschen Zweden en de man- Nos. 8, 10, 18, 19, 20, 50, 64, 79 vrij vertaald, nen van Nederlandschen stam, een stuk geschiedenis, 90, 95. dat begint in de middeleeuwen, is heel wat te schrij- Mendelssohn, uit „Elias", Nos. 28 en 31. ven. Hier zij er aan herinnerd, hoe reeds in de 13e , uit ,Psalm 42", No. 2. eeuw kooplieden uit de Nederlandsche gewesten de - Oostzee bevoeren; wa.arschijnlijk zou men nog' van Brausen"),. vroe,gere eeuwen ma en spreken, als onze oorkonden Fr. Nietzsche, „Hymnus an das Leben". ons niet in densteek lieten. Reeds in den tijd vOOr Carl Reinecke, „Mailied". („Und wenn die Primel"),. bet oprichten van de groote Hanze dreven Gronin- - , Verbindender Text zu Op. 202: „Von gers, Amsterdammers, Kampenaars om niet meer an- der Wiege bis zum Grabe". (Neder- dere te noemen„ handel op deOostzee. Een eeuw la- landsche bewerking),. ter, als de krachtigste Nederlandsche handelssteden , Op. 246: „Der 126e Psalm fur zwei- zich aangesloten hebben bij het route Hanzeverbond, stimmigen Chor". gebruiken zij de macht van dit lichaam om de rela- Rubinstein, Op. 48, No. 1: „Der Engel". (Duo). ties uit te breiden. Wee den vorst in het Noorden, die Schubert, Op. 1: „ErMinig". meent de wet te kunnen stellen aan de leden van het - , Op. 5, No. 5: „Der Konig van i hule". verbond! Toen Waldemar II Atterdag den handel op E. Schultz, OR. 181, Nos. 1 en 2. (Duetten),. de Oostzee bedreigde, vereenigden zich de Hollan- The Scottish Hymnal, Hymn 214, eerste wijs vrij ver- ders en Zeeu,wen met de Noordduitsche steden om de taald,. Hymn 224 v. v. macht van dien Deenschen Koning te vernietigen en Stradella, Kirchen-Arie: „Se i miei sospiri". den vrede van Straalson4 moest dezegeweldenaar, Richard Strauss, Op. 14: „Wandrers Sturmlied". limns krijgsmacht door de vereenigde steden versla- W. Taubert, „tauten Moron". (Klange aus der Kin- gen was, toestaan, dat verscheiden Nederlandsche ste- derwelt, Heft IV, No. 1),. den het recht kregen tot het oprichten van een „vitte" Weber, uit „Freischtitz": Cavatine, „Unid ob die op Schonen, het Zuidelijkste deel van Zweden, then Wolke". in het bezit van den DeenschenKoning. Deze „vit- Gustav Weber, Marchen-Lieder fur 2 Kinderstimmen, ten", oorspronkelijk keen en loodsen, opgeslagen ten (Verlag Gebr. Hug, Leipzig), daaruit Nos. 2, 3, 4. dienste der visscherij, maar later ook plaalsen, waar No. 7 „Auf, auf mein Herz", uit Brach's Geistliche handelgedreven werd in allerlei zaken, waren de eer- Lieder. ste nederzettingen in het Zweedscheland. Daar wend Elgar, „The Dream of Gerontius". handelgedreven in haring - en de omzet hierin was No. 1 „Sonntagslied", No. 8 „Volkslied", uit Hiller's grooter dan van eenig ander artikel -, in zout, in op. 94: acht Gesange fiir drei weibliche Stimmen. ossehuiden, spek, rundvleesch, boter, ook in wijn en No. 3 „Friihlingsgelaut" en No. 5 „Die Kapelle", uit spoedig ook in laken. Hier in het zuiden van Zwe- op. 123. den kwamen de Nederlandsche schepen met wijn uit Uit Mendelssohn's Lobgesang, duet voor sopraan I Frankrijk en zout uit an' h' bier werd de visch ge- en II: „Ich harret des Herrn". zouten, die zij naar 't vaderland brachten of nog' ver- Hugo Wolf, Gebet. der vervoerden, naar Frankrijk of Spanje om ze weer Der Freischtitz, C. M. von Weber. te verruilen voor wijn of zout. Schottische National-Gesange, mit Begleitung der Zoo ontstond de beroemde vrachtvaart, waarbij on- Fltite, Violine, des Violoncello nod Pianoforte; daar- ze voorouders zoo profiteerden van de gunstige lig- uit Nos. 1, 3, 4, 5, 7, 8, 9, niet alle, doch steeds ging van onze havens in 't midden' van West-Europa. twee of drie coupletten, C. M. von Weber. Maar om deze vrachtvaart gaande te houden, mocht ergeen schakel ontbreken in den keten. Werd de rein naar Schonen en verderop naar Danzig verhinderd, 82 NEERLANDIA. dan kon men de Franschen en Spanjaarden niet vol- zonder rang of orde, en we laten er zeker nog we doende voorzien van koren en visch waardoor ook, die met hengenoemd mogen worden. Dan een a-ca- de handel op die landen stil stond. Zoo moest het Pella-koor als van Daniel de Lange vroeger en van sireven van de mannen van ,Nederlandschen stam zijn, Avercamp nu; het kwartet , waarin o. a. Messchaert met de machthebbers in het Noorden op goeden voet en mevr. Noordewier zongen. Onze koren, zegevierend te staan, vooral met den bewaker van de Sont, den in menigen wedzang. Het Amsterdamsche orkest, on- Koning van, Denemarken. Spoedig had men de Hanze der Mengelberg ,'s leiding door Richard Strauss voor niet meernoodig; in de 15e eeuw treden de Neder- de uitvoering van zijn werken boven alie andere or- landsche steden uit het verbond. Zij zijn machtig ge- kesten verkoren. Dit en nog meer heeft in de wereld, noeg om zichzelf te redden en voelen hun macht nog waarin men er over oordeelen kan, aan onze muzi- toed men door de centraliseerende politiek van den kanten eengrooten naam bezorgd. wijzen Bourgondier, Philips den Goeden. Hanze Voor den Nederlander, die Licht klein van zich zelf tracht de vermetele mededingers te weren, maar in denkt, moge dit nog wel eens gezegd worden. Wi; een oorlog, die eenige jaren duurde, toonen de Hol- kwamen er toe, nadat wij gelezen hadden, hoe men landers en Zeeuwen hun overmacht op zee en komen verleden maand te Brussel en Paris genoten heeft met den bezem in de mast thuis. Sedert die 0. tijd van Bach's Matthaus-Passio, n uitgevoerd door het moest de Hanze de lastige mededingers dulden. Amsterdamsche Toonkunstkoor en het orkest van het De Deensche Koningen moest men echter naar de Concertgebouw onder Mengelberg, met de dames oogen zien, sinds deze machthebbers ook Zweden en Noordewier en de Haan en de heeren Messchaert en Noorwegen in 't laatst der 14e eeuw door de Unie Urlus als voornaamste solisten. van Calmar met Denemarken onder hun bestuur ver- Ziehier b.v. het oordeel van den Brusselschen co r- eenigid hadden. Een uitstekend middel, dat herhaalde- respondent van de Nieuwe Rotterdamsche Courant, toegepast werd om den Koning tot vriend te een smaakvol schrijver en blijkbaar een Bel g. Hi" houden, was het leenen of schenken van' eenpaar schreef o. a.: „Waar solisten vinden als Messchaert duizendgulden. De Koning was brutaal genoeg om en Urlus ? Het is, ik overdrijf geenszins, eene kalme er zelf om te vragen„ natuurlijk als een extraatje bui- overweldiging van ons publiek g'eweest. 1k spreek ten degewone Sonttol. In het laatst der 15e eeuw niet eens van de heerlij,"Ke stemhoedanig'heden en de werd de handel op Zweden soms bemoeilijkt door volmaakte zangw4ze, zoo compleet, zoo voornaam, den rijksbestuurder Sten Sture, maar deze toonde zich en nochtans zoo sober, zoo niets uitdrukkelijks; maar, zeer ingenomen met een geschenk van Amsterdam, daarenboven, welk schrander ennobel begrip! Zulke bestaande uit 2 Leidsche bruine lakens, een aam mar- zangers, niemand te na gesproken, bezitten wij in Bel- vezil en vier of vi suikerbrooden. Toen de Zweden gie niet". Verder: „Ook voor de dames de H.—M. en in 1502 in opstand waren, werd door de g'ezarnen- N.—R. heb ik diets dan bewonderenden eerbied". lijke reeders van Amsterdam besloten den Deensche Dan spreekt hi' van het orkest en Mengelberg's opt- Koning met een oorlogschip te helpen. Wel kwam vatting, en zegt: „Hier vind ik slechts •e'en woord: hij men te laat, maar hetgeval blijft een bewijs van de bereikt, met zijn sobere distinctie,beschaafde, ook groote offervaardigheid hier te lande, als men daar- waar kracht wordtgeeischt; 't bezonkene in het mach- door den handel „op Oosten" kon bevoordeelen. tige ; 't innige in den gloed; hi' bereikt de klassieke Op deze wiize werd de grondslag g'elegd tot den voldragenheid, voorgedragen met die zekere meester- ha del op Zweden. Ons artikel zou te uitgebreid wor- schap, die zelf-bewuste autoriteit, die we elders al bij den, als we verder wenschten te wijzen op de poli- Mengelberg bemerkten. Ook dit dus streefde de vol- tiek, die de Nederlanders volgden, nadat Zweden zich maaktheid nabij. onder de Wasa's afscheiddevan Denemarken. Het „En de koren ? — Wij zijn hier in Belgie, in het ma g: bekend verondersteld worden, dat de Nederland- eigendomlijk land van den koorzang, en moon bier sche koopman hij herhaling zijn stevig zwaard trok somsprachtige uitvoeringen bijwonen. Nochtans kun- om daarmee den zwaksten staat aan de Oostzee ter nen wij diets dan den grootsten eerbied voor de wij- zijde te staan, eerst dus het jonge Zweedsche rijk. ding en het muzikaal begrip van de Amsterdamsche Toen dit echter het koofd al te fier opstak en het dames en heeren van Toonkunst, en ook wel voor het scheen, dat de Oostzee een Zweedsche zee zou wor- kinderkoor van de Vereeniging tot Verbetering van den, lieten Wassenaar Obdam en De Ruiiter hun den Volkszang, zoo ongewoon-zuiver, zoo geschoold, kanonnen klinken in de Sont om de Zweedsche vloot koesteren". te vernietigen. En nunog eenige stemmed uit Parijs. De Matin Zoo beschermden de Nederlandsche staten d be- schreef: Waar zou men te Parijs zulke koren bin- langen van de onderdanen in de 17e eeuw. den ? Het blad noemde de uitvoering iets eenigs, zooals me ni 't te Parijs met eigen krachten onmoge- Leeuwarden. D. VAN HOORN. lijk zou kunnen even. Van de solisten prees 't blad vooral Messchaert: een onovertroffen kunstenaar. Van het koor zei Pierre Lalo in de ".1 emps •: Len volmaakter eenheid, een schoonere en vollere klank- Nederlandsche muzikanten. pracht, een grootere juistheid en een fijnere schakee- ringskunst kan men zich niet denken. Mengelberg Het isnog niet zoo veel jaren geleden, dat wij hier noemde hij een der machtigste dirigenten van zijn in Nederland meenden, dat, al hadden we goede or- Het doet 't vaderlandsche hart alevelgoed, zulke kesten, deg'eliike instrument-bespelers en flinke zan- din, en te lezen. Er op te pochen ware smakeloos en gers, het voortreffelijke toch over de grenzen moest dwaas. Maar te weten wat 't vermag sterkt een yolk. gezocht worden. En dat was indertijd misschien ook wel zoo. Maar in de laatste tientallen vanjaren is dat aliens veranderd. En nu staan wij met onze uit- *) Sedert wij dit schreven vonden wij, als een voor- voerende musici mede vooraan. Weinig route orkes- beeld, in een dagblad het bericht, dat te Birmingham ten in den vreernde of Nederlanders spelen er in mee *); in een orkest van 70 man ten minste 14 Nederlanders landgenooten Leiden in 't buitenland orkesten van be- zijn, dat de leider van 't orkest ook een Nederlan- teekenis, en voor de leiding van onze eigen orkesten der is: Max Mossel. hoeven wij waarlijk niet meer vreemdelingen te roepen. Misschien meest van al hebbenonze zangers en zan- geressen • in Europa naam gemaakt: Messchaert, Ur- Nederlandsche handelaren en neringdoenden, lus, Thyssen, van Rooij, Tilly Coenen, A. Noorde- weer—Reddingius, de Haan—Manifarges, Julia Gulp, voert uwe briefwisseling met Vlaanderen Anna Ka el Zalsman, noemen ze door een, in het Nederlandsch ! NEERLANDIA. 8 Van de Afdeelingen. Alkmaar(Jongel.-Afd.). Hdvolgend bestuur is gekozen: de heer Gulcher, Vijf nienwe Afdeelingen gesticht. voorzitter; mej. Van der Spek Obreen, le secretaresse; Breda en omstreken. de heer Delachoux, 2e secretaris; mej. Donath, le pen- ning'meesteresse; de heer Corts, 2e penningtneester. Den len Mei, juist 10 jaren na de Kon. gbedkeu- ring der statuten van het A. N. V., is deze nieuwe * * Afdleeling, de eerste in het Zuiden des lands, gesticht. Amsterdam(Vrije Universiteit). Eene commissie, bestaande uit de heeren Mr. M. P. Het secretariaat zal tijdelijk worden waargenomen M. van Dam, voorzitter; Mr. C. 0. Segers, onder- door den voorzitter dezer Afdeeling, den heer H. R. voozitter; Mr. P. M. J. E. Bloemarts, Jhr. L. C. van Woltjer, Keizersgracht 495. den Brandeler, Dr. R Hoekstra, J. M. Ingen Housz- * Bootz, Mr. E. P. van Lanschot, A. J. A. Verschraa- ge, Gen. A. J. Vetter en W. J. L. Verhoeven, Vee- 's Gravenhage Brier-Afd.). ug marktstraat 27a, secretaris-penningmeester, had zich Tijdelijk secretaris-penningmeester dezer Afdeeling gevormd en heeft een feestavond ing'ericht die door is: Mr. J. F. Hymans, Javastraat 90. ong'eveler 800 personen is bijgewoond. * * De alg. voorzitter sprak een inleidingswoord over 't A. N. V. en ontvingi een krans ter gelegenheid van 't of- 's Gravenhage (jongel.-Afd.). ficieel tienjarig bestaan van het A. N. V. Het adres van den heer H. de Bruin, lid der Afd. De heer Hullebroeck uit Gent gaf zijn voordracht Boeken-Commissie isgeworden Bankastraat 2, dat van over het Vlaamsche lied ten beste en het gemengd denpenningmeester der Afdeeling: J. A. J. Hammel- a Capella Koor, onder leiding van den heer H. W. G. burg, Sweelinckplein 50. van Nieuwenhoven, zong twee liederen. * * * Er heerschte een zeer opgewekte stemming en de avond slaag'de uitmuntend. De bladen hebben er groo- Haarlem(Jong Ned.). te geestdriftige artikelen aan) gewijd. Postzegelafd.: mej. C. Reynvaan, villa „Uthem", Dank vooral den ijver van den heer Verhoeven, Aerdenhout en de heeren J. W. Hilbrander, Krelage- die maandenlang door belangelooze propaganda dezen straat 12 en B. Yzerdraat, Kamperlaan 7 b. feesteilijken stichtingsavond heeft voorbereid, heeft het Verbond in het Zuiden nu een voorpost, die grooten Niftneglen. * * * dienst zal kunnen bewijzen in onzen gemeenschappe- lijkett strijd voor de zedelijke en stoffelijke belangen Als secretaris-penningmeester dezer Afdeeling is op- van land en yolk. getreden de heer C. M. V. Roothaan, gemeente-cntvamger. * Eindhoven. Snee k. Voornamelijk door de bemoeiingen van den heer P. De heer E. Besse schrijft: Raymakers is to Eindhoven een Afdeeling gesticht, Op 6 Maart hield de heer V. Looses voor de de tweede in Noord-Brabant. denonzer Afdeeling met hunne genoodigtlen een Op den stichtingsavond --12 Mei — hield Dr. boeiende en van studiegetuigende voordracht over Schepers van Haarlem een rede over het A. N. V. de zuiverheid onzer taal. terwij1 de heer Hullebroeck uit Gent zijn voordracht Geestig began spreker met op to merkert dat, ter- over het Vlaamsche lied ten beste g'af. wijl 't al moeielijk is sluikhandel to keeren waar 't Reeds traden 51 leden toe. geldt tastbare koopwaar en zichlbare grenzen, 1 nog Het bestuur bestaat uit de heeren Dr. Desertine, wel oneindig veel moeilijker moet zijn taalerf vrij Mr. H. j. Pastoors, C. H. deg on P. van der to houden van vreemde insluipsels, want daar geen Putt en P.Raymakers. zichtbaargetrokken lijn en een ambtehike bewakers. Reeds de ouden klaagden: Grieksche woorden wa- 's Hertogenbosch. ren Cicero en lioratius eene ergernis. Na een inleiding van den alg. voorzitter en een mu - Onze Dietsche spraak is langzaam geboren uit de zikale voordracht van den' heer Em. fiullebroeck is ineenvloefing 'van frankisch, S'aksisch en triesch, in Brabants hoofdstad den 1 5en Mei een Afdeeling vooral de schriiftaal. Zoo ontstaan bleef ze van bas- van het A. N. V. opgericht, de derde in Noord-Brabant. taa rdij niet vrij. 't Begun met 't Duitsch in den tijd van 't Beiersche en 'tging voort, nog er er in den Groningen (Stud.-Afd.). tijici van 't Bourgondische huis met 't Fransch, ter- wiii, Frankrijk, met zijn overwicht gedurende eeuwen, In Minerva van 20 Febr. betreurde de heer S. ook verder ziine taal bleef opdringen. Echter Vondel, Scholten onder het opschrift „Groningen achteraan", Hooft en Huygens wisten hunne taat vrij to houden dat aldaar nog geen Stud.-Afd. A. N. V. bestond. van vreemde smetten, maar met hen zijn we ook in De heer A.Loosjes zette in het nummer van 5 onzen meest oorspronkelijken ? Men sla Netscher Maart vangenoemd Studentenweekblad de beginselen of Coucerus maar eens op ! Maar in onzen tijd is van het Verbond nailer uiteen. ook het Duitsch weer een viand geworden, de taal Den 4en Mei kon de heer A. Welcker, Leidsch bii uitstek der wetenschappelijke wereld. In prediking student naar Dordrecht seinen: „Studentenafdeeling engeschrift b.v. bedierf het Duitsch de zuiverheid Groningen Ned. Verbond opgericht". onzer taal zeer. Niet 't Duitsch echter, zoo min als Zoo isdan ook de Noordelijke Hoogeschool in het het Engelsch, maar het Fransch is en blijft, naar het Verbond opgenomen. oordeel van den spreker onze vijand! Hce het komt ? Moe Delft nu weldra volgen. Door 't overwicht van Frankrijk, dat ons trankrijk deed navolgen, zoodat we meer Romaansch dan Ger- Wageningen. maanschgezind werden. Bovendien hebben we veel Den len Mei isdoor leerlingen der Riiks Hoag/ere Fransch bloed in de aderen: men denke aan de Fran- Land-, Tuin- en Boschbouwschool de Wageningsche schen in 't leer van Maurits en Frederik Hendrik en Studentent-Afdeeling van het A. N. V. opgericht. Het aan de talrijke Hugenoten. En bluf en neiging tot het bestuur bestaat uit de heeren G. van Lelyveld, voor- vreemde deed de rest, waar een ziekelijk gemanie- zitter; G. B. C. van der Feen, schrilver, C. W. A. reerd doer van eene aanstellerige schrijversbent voor- deJongh, penningmeester; F. D. Sc,haly en J. W. C. gin g. Zoo spreekt de Nederlander van grotesque, be- Tichler, raadgevende leden. lachelijk, wanneer hi' grandiose bedoelt en van flux de * * bouche, waar 't flux de parole moet 84 NEERLANDIA. Invloed ten goede werd reeds uitg'eoefend door de knopte uitgave van de brieven van Didaskalos in Broeders desgemeenen levens, want 't is vrij zeker den Standaard, welke wij voor hebben, een jaar de doorwerking van WI-men invloed, wanneer wer- zal zijn van zware uitgaven. Het bedrag, dat van ken ontstaan als de Nederduitsche orthographie van iedere jaarlijksche bijdrage in onze Groepskas komt, Pontius de Heniter en 't beroemde woordenboek van is klein. De lichte verhooging van de minimum- Kiliaen. Zoo kwam onze taal tot bewustheid en ver- bijdrage tot ft: 3 welke wij voorstellen, zal een kleine, oordeelde daarmee hare verbastering in de rederij- verbetering zijn. Beduidende aanwas van onze inkom- kerspoezie. Eene krachtige zuiveringsbeweging ging sten kan alleen hetgevolg zijn van groote vermeerde- uit de rederijkerskamer „De Eglantier" met mannen ring van ons ledental. We drip 'en dus aan op dat als Roemer Visscher, Spieghel en Coornbert, terwij1 P unt: propaganda., Doch ook die aanwas kan niet Marnix met zijne psalmberijming de heraut genoemd dekken voor de onmiddellijke behoeLen. Het vraagstuk ma worden. Bredero volgde daarna en Hooft dreef van de vervlaamsching der Gentsche Hoogeschool moet de zuivering op de spits, al te zeer, waar hi' advo- met kracht aangepakt worden of men moet er niet aan caat vervangen wilde door voorspraak, register door beginnen. Het zal daarom noodig zijn te denken aan schriffwarande en concierge door stadhuishavenaar. de sfichting van een Vlaamsche Hoogeschool-fonds, In de 18e eeuwging de beweging door en van ern- een beroep te doen op de vermogenden voor belang- stigen wil is in de 19e eeuw de Maatschappiji van rijke bijdragen en aan de algemeenheid te vragen, wat Letter-, Geschied- en Oudheidkunde te Leiden. ze missen kan. Vervolgens ontwikkelt de spreker zijne denkbeelden Voor de leiding van onze Groep is 1907 een jaar in zake taalzutivering. Het schoone beginsel van taal- vangroote bedrijvigheid geweest; een belangrijk jaar. zuivering hoog, goed, maar men verloope zich niet Wegeven hier een beknopt overzicht van de belting- in een afgetrokken stelsel en blijve met beide voeten rijkste din en die we te behartigen kregen: staan op beganen grond, men houde met beide han- Hollandsch Belgische toenadering. den het werkelijke leven vast en bedenke, hoe 't be- Dezequaestie werd hier in de voorgaande Al g. Verg. wust of onbewust verzet wortelt in deze waarheid, besproken. Thans heelt de samenstelling van de Cie., dat volstrekte zuiverheid onzer taal eenvoudig onmo- die naar nauwer toenadering zal streven haar besiag gelij1( is. Vele als goed Nederlandsch erkende woor- gekregen; zij heeft hare werkzaamheden aangevat.iJ den zijn van vreemden oorsprong. En ze kwamen er, mogen over onze bemoeiingen thans zooved zeggen, zooals de heer Salverda de Grave er ens wellicht dat door het optreden van het Verbond niet in het niet zonder recht beweert, toen ergeen Neder- openbaar — een gunstiger samenstelling in Vlaamsch- landsch woord was, dat hetzelfde begrip uitdrukte. gezind opzicht verkregen werd; dat het hooghouden Overigens, laten we den conducteur den conducteur van Nederland's taal bij de openingsplechtigheid het en de locomotief de locomotief laten, terwij1 de we- gevolg van onze bemoeiingen geweest is. Vrees om- tenschappeliike wereld niet gaarne zijn inductief en trent verkeerde bedoelingen bij de aanstichters der be- deductief, zijn concert, synthetisch, analytisch enz. mis- weging heeft nu slechts nog een h'storisch belang. sen zou. Zelfs Nicolaas Beets, een onverdacht voor- Wij kunnen thans gerust verklaren, dat in strijd met stander van zuiverheid van taal zag nog liever het het een alle Schwobs La Lois van deze beweging- vreemde woordgebruiken, dan de onhandige poging, hebben verwacht, er door middel van de Commissie om voor een vreemd een Nederlandsch woord in de geen andere doeleinden te bereiken zijn, dan die, die plaats te stellen, wanneer dit niet aanstonds gegeven uitsluitend de wederzijdsche belangen van onze beide was. Volstrekte zuiverheid van taal is niet te beret_ landen, engeen andere, bevorderen. Wat al moeite de ken beginselruiterij tot het uiterste gedreven, zou hier aanstichters zich ook mogen gegeven hebben om de het doel voorbij schieten. En laat bij het streven Vlaamschgezinden er buiten te houden, thans moeten naar taalzuiverheid hun, die van der jeugd of ge- zij een goede les geleerd hebben, en hebben de ander- wendgeweest zijn basterdtaal te spreken, hunne taal vinding kunnen opdoen, dat, hoe ze zich wenden of en daarmede hun ongedwongenheid. keeren, zeper slot van rekening in de armen van de Maar de jeugd moet het aanvangspunt zijn, bij' de Vlaamsche Beweging terugvallen. jeugd moet bevorderd worden „het zich zeif zijn", Vlaamsche Hoogeschool.. De voorgaan- het seen in dit verband is, „het zich Nederlandsch de Algemeene Vergadering gal opdracht aan het Groeps- voelen", waarvan het hooghouden van eigen taal het bestuur om een Commissie samen te stellen, welke het onwillekeurig en heilzaam gevolg moet zijn. vraagstuk der vervlaamsching van de Gentsche Hooge- Voor wie meenen mocht dat zuiverheid van taal , school opnieuw aan een grondig' onderzoek zou on- op deze voorwaarden onbestaanbaar ware, was de derwerpen en naar een oplossing zou zoeken, welke voordracht zelve er om alsproeve van prachtig zui- de algemeene instemming zou kunnen vinden. Het ver Nederlandsch het tegendeel te bewijzen. Groepsbestuur heeft zich van zijne taak gekweten. De Na eene rustpoos droeg de spreker eenige gedich- Cie. werd samengesteld, vulde verder zich zelf aan. ten voor, waarvan vooral „de Sterren" van Adama De vrucht van hare werkzaamheden zal U straks uit van Scheltema trof, niet 't minst doordat het den spre- het Verslag daarover bekend gemaakt worden. kergelukte 't eenvoudig gevoelvolle in dit gedicht Vlaamsche Postmeesters. Deze zaak, die voortreffelijk te vertolken. ook op de dagorde stond van de voorgaande Alge- meene Vergadering, werd verder door ons behartigt. De heeren Adelfons Hendrikx en Augustijns hebben zich met de verdediging van hunne belangen belast en naar de laatste uitlating van Minister Helleputte te Zuid-Nederland. oordeelen zou hundan uiteindelijk recht wedervaren. betuigen onzen dank aan de heeren Hendriloc en Augustijns en aan Minister Helleputte. Reizen naar Noord-Nederland. Naar aank ,,'.in g van de artikelen over verblijf in Holland Jaarverslag van Groep Belgie. van c. n heerRudelsheim en van mij, zijn aan het Het ledental van onze Groep in 190 I is gew eest: secretai iaat omtrent dit onderwerp tal van vragen ge- ,, daan en is in 't Noorden een beweging ontstaan om uitgaven ft: 8718,77, zoodat we op 31 Dec. 1907 slo- dit reizen te bevorderen. In Den Haag is, dank zij ten met een nadeelig saldo van fn 632,70. Het in kas het initiatief van Mr. Cohen Stuart een I n c h- isgeslonken tot fr 889,65. tin g skant o or voor Stamverkeer ontstaan, dat Dat is bedenkelij, k des te meer , daar 1908 door de hierover allegewenschte inlichtingen zal verstrekken. uitg'ave van het verslag der Vlaamsche Hoogeschool- In verband hiermede staat de uit gave door de firma Commissie en ruime verspreiding van een be- Morks & Geuze van een R et s b o ek voor het NEERLANDIA. 8 Noorden. Door den heer Cohen Stuart werd ook ge- voorzitters de heeren Lijbaert en Vercoullie door den wenscht een Baedeker voor Vlaamsch Belie tot be- Minister in verhoor ontvangen.De Minister erkende vordering van het reizen door Noordnederlanders degegrondheid der aangevoerde grieven en beloofde naar Vlaanderen. Het is ons echter tot nog toe niet de zaak met de meeste welwillendheid te onderzoeken. mogen gelukken iemand te vinden, die bereid is om Tot heden heeft dat welwillend onderzoek echtertot een Vlaamschen Baedeker samen te stellen. geen uitslag geleid. Dit punt brengt ons tot de brie- Handelsbetrekking'en met het Noor- ven die door het Hoofdbestuur en voornoemd De par- d e n. Op het Nederlandsch Congres te Brussel, werd tement werdengeschreven en waarop de ontvangen door den heer Leo Meert de gedachte opgeworpen antwoorden no al wat opschudding hebben verwekt. om een Bond van Vlaamsche Handelaars op te rich- Het Hoofdbestuur had, op onze uitnoodiging, aan den ten, die zich zouden verbinden hun eigen handel Min. van Spw. in Bel 'e geschreven om hem te ver- zooveel mogelijk te vervlaamschen en die hun in- zoeken op de begeleidingsbrieven van postpakketten vloed zouden aanwenden om het gebruik van Neder- naar het Buitenland, die nu slechts een Franschen en landsch in den Zuidnederlandschen handel te bevorde- Duitschen tekst dragen, ook de mededeelingen in 't ren. Deze Bond zou zich aansluiten bij het Alg. Ned. Nederlandsch te willen doen drukken,, een van Bel- Verbond en on ze Vereeniging zou zijn streven zoo pie's officieele talen. Van het Departement van Spoor- krachtig mogelijk steunen door de medewerking te ver- we 'en ontving het Hoofdbestuur op Nederlandsche zekeren van Noordnederlandsche handelaars. Reeds werd brieven, twee afwijzende antwoorden in het Fransch, die richting gewerkt en werd door het Hooldbe- die zelfs niet al te beleefd mochten heeten. Toen heeft stuur aan de Kamers van Koophandel in Holland een ons Dagelijksch Bestuur de zaak in ha de geno- rondschrijven gestuurd om deze te verzoeken, dat ze men, een stevig gedocumenteerd protest opgesteld, hun leden zouden aanzetten om bij hun betrekkingen voor de heeren Del ire en Thelen verhoor bij den met Belie steeds Nederlandsch te bezig'en. Verder Minister aangevraagd. Beide heeren werden zeer vrien- heeft onze Groep zegettjes laten drukken bestemd om delijk ontvangen door Min, Helleputte, die verklarin- geplakt te worden op brievenpapier en omslagen: gen aflegde, waarmee de Vlamingens zich mogen ver- heugen. Wellicht wil een van beide heeren daar wat BRIEFWISSELING meer over mededeelen. REKENINGEN Overtreding van de Wet van 1878 ADRESSEN ENZ. IN door het Ministerie van Lftridbouw. Op uitnoodiging van den Antwerpschen Tak heeft ons 'T NEDERLANDSCH Secretariaat een rondschrijven gezonden aan Vlaam- a. u. b. sche dokters om deze uit tenoodigen de Fransche aanvragen am inlichtingen, die hun door bedoeld Mr- Van. deze zegeltjes zijn aan aanvragers pakjes ge- nisteriegezonden worden, oningevuld aan den Minis- zonden. En zijn er nog een aantal beschikbaar. ter te willen terugzenden met verzoek om door zijn Betrekkingen met Zuid-Afrika. In Zuid- Departement de taalwet te doen naleven. Het is ons Afrika is ook de wensch opgekomen om daar zooveel Diet bekend welkgevolg. ons rondschrijven gehad neeft. mogelijk het gebruik van het Nederlandsch in den Vacantieleergadg'en, te LOdien. lot h andel te bevorderen. Door het Perskantoor van het bevordering van het bezoek van die leergangen heeft Algemeen Nederlandsch Verbond te Dordrecht wer- ons Secretariaat daarover aan de ledenvan het Ver- den ons dan inlichtingen gevraagd over den Vlaam- bond en aan leden van het onderwijzend personeel chen Bond van handelaren en over hetprogramma Middelb. Onderwijs een rondschrijven gezonden. \ an werkzaamheden van de Studentenafdeeling van het aandacht van de laatsten werd er op gevestigd, dat Alg. Ned. Verbond aan het H. Handelsinstituut te ze tot het bezoek van de leergangen ook zooals voor Antwerpe, n waarop o. a. komt: het verzamelen van Marburg en Oxford eene beurs van ft 250 konden Fransche reclamebrieven van handelshuizen, het tern aanvragen. De Leidsche Studentencommissie werd ver- zenden vanpakken daarvan aan de huizen, die ze der door ons met degewone jaarlijksche toelage ge- rondzonden, met een gedrukt bericht er bij meedee- steund. lende hoe weinig menschen te Antwerpen enkel Zeevaartschool Vlissingen. Om van Fransch verstaan, hoeveel honderdduizen'd daarentegen Zuid-Nederland's belangstelling in de verheerlijking nk el Nederlandsch verstaan, waardoor die hulizen van Michiel Adriaenszoon DeRuijter te doen blijken, :an moeten begrijpen hoe ondoelmatig' uitsluitend beef! Uw Bestuur fr: 50 bijgedragen tot de fonusen :ransche reclame is. verzameld tot oprichting van een Zeevaartschool te Blijkens ons toegezonden knipsels heel! het Pers- Vlissingen. kantoor deze inlichtingen in de Nederlandsche bladen Studentenaideeling Philadelphia. van Zuid-Afrika ruchtbaargemaakt en zoo kan het Ten behoeve van den beer Bierens de Haan, student voor aan van Vlaanderen mogelijk in Zuid-Afrika aan de Pen.sylvanische Universiteit te Philadelphia, doen volgen. werden inlichtingen. ingewonnen en verstrekt betrekke- Betrekkingen met Congo. Het Vlaamsch lijk het examen dat een door bedoelde Hoogeschool Genootschap, te Boma opgericht, heeft zich als Afdee- gediplomeerd tandmeester zou moeten alle om in ling bij het Al g. Ned. Verbond aangestoten. Belie te mogen praktiseeren. Met den heer Hermans uit Boma en den Eerw. heer Coremans ,Wetsvoorstel. Door het Se- J. Bouten, Pastoor te Ramsel, werd door den secre- cretariaat werden de Takken aangezet otn meetingen taris een bespreking te Antwerpen gehouden met het te beleggen ten voordeele van het Wetsvoorstel Core- doel. de verbrpiding van het Verbond in Congo voor mans.Antwerpen, Gent hebben daaraan gevolg ge- te bereiden. Het gevolg van dit onderhoud is geweest, geven. Andere Takken, hebben stappen gedaan bij dat de beer Hermans bij zijn terugkeer een ',1st boe- Volksv. en Sen. Toen debespreking in de Kamer aan ken gezonden door onze Boeken-Commissie uit Rot- dengang was, werd, op den dag waarop tle stem- terdam heeft meegenomen naar Boma tot oprichting min g voorzien werd, een expresbrietif aan cede van een bibliotheek van het Mg. Ned. Verbond aldaar. Vlaamsch Kamerlidgezonden om het met aandrang Spoorwegverkeer tusschen Antwer- aan te zetten om voor het onverminkte Coremans- p e n-G e n t. Het Secretariaat heeft de betrokken ak- voorstel te stemmen. ken uitgenoodigd om stappen te doen,, die tot gevolg. Vlaamsch Programma. Van het Vlaamsch zouden hebben verbetering van dat reisverkeer. De Programma door den Antwerpschen Tak uitgegeven, Takken Antwerpen, Gent hebben gevolg aan die uit- werd een ex. aan alle VlaamscheKamerleden en Se- noodiging gegeven. Tak Antwerpen heeft op een scbrij- natorengezonden. ven aan den Minister hierover een onigimstig ant-. Afdeeling S my r n a. Ten behoeve van P. woord bekomen. Van Tak Gent werden de twee onder- Ham, leeraar aan het College du Sacre Coeur, werd 86 NEERLANDIA. een lijst samengesteld van Fransche werkjes tot aan- wetsvoorstel en van een uittreksel van het verslag en leeren van het Nederlandsch aan kinderen en volwas- de voorzitter de commissie en in 't bijzonder de fee- senen. Een aantal van die werkjes werden opgezon- renRooses en De Raet bedankt heeft, vraagt de heer den. Wij hebben aldus kunpen medewerken tot ver- J. Lefevre op welke wijze men de vervlaamsching spreiding van de ken is onzer taal in de Levant. der klinieken denkt te doenplaats hebben, daar de J ong Vlaandere n. Op het voorbeelu van ue drie doctoraten in degeneeskunde tegelijkertijd deze Afdeelingen Jong Nederland in 't Noorden opgericht, klinieken bijwonen, iets dergelijks heeft plaats voor hebben we thans onze Afdeelingen Jong Vlaanderen de ingenieurs, die te zamen met de studenten in de in de Vlaamschgezinde kringen van het Middelbaar natuurliike wetenschappen sommige leergangen bij- Onderwijs, die zich bij het Alg. Ned. Verbond heb- wonen. ben aangesloten en waaruit we in de toekomst menig Deheer De Raet antwoordt, dat er zekere moeilijk- lid onze gelederen hopen te zien versterken. heden van over an zijn, waarmee rekening moet wor- Takken. In den loop van 1907 kwam een niieuwe deng'ehouden. Aan regeering en openbare meemng Tak Nijvel tot stand. moet -men den tijd gunnen zich in den nieuwen toe- B iblio theke n. In het Walenland werden twee stand te kunnen indenken en men kan niet al te liaas- nieuwe bibliotheken opgericht: te Nijvel en te Doornik. ti g te werk gaan. H. MEERT, Secretaris. Op een vraag-', door den heer Picard gesteld, of er tot een stemming over het verslag zal worden over- We ens plaatsgebrek wordt het overzicht van de gegaan, antwoordt de heer Rooses dat, waar de eer- werk z aamheden der Takken waarvan trouwens ste commissie slechtsnit twaalf leden bestond, de ieder nummer van Neerlandia inlicht — niet geplaatst. nieuwe een vijftigtal leden in haar schoot telde, die gekozen werden uit alle standen en uit alle wetenschap- Pe Men ma dus vertrouwen in hen hebben. De beraadslagingen, in die commissie zijn zeer ingewik- keldgeweest en het zou niet aangaan thans een Algemeene Vergaderin.g van Groep B, gebreide bespreking te openen, die nit den aard der gehouden te Antwerpen op 12 April 1/66. zaak zeer ingewikkeld zou zijn. Komen er later nog in het Stadhuis. andereopmerkingen op het verslag, dan spreekt het van zelf, dat er rekening mee zal worden gehouden. De ochtendvergadering wordt te 10% uur onder Nadat de heer De Mont had doen opmerken, dat het voorzitterschap van den heer Pol de Mont ge- de oplossing waartoe de commissie was gekomen open.d. Onder de talriike aanwezigen worden o. a. op- volstrekt niet als een dogma moet worden beschouwd, gemerkt de heeren L. Strauss, schepen der stad Ant- g'aat men, over tot de hoofdelijke stemming onder de werpen en A. Henderickx, volksvertegenwoordiger. stemgerechtigde afgevaardigden: 52 stemmen ja, 5 ont- De heeren Hertogs, burgemeester, Senator Verspreeu- ho den zich, omdat zij nog een kennis van het ver- wen, de volksvertegenwoordigers Franck, Verheyen, slag hebben gekregen. Augusteyns, Terwagne, Camiel Huysmans, de hoog- Vervolgens bespreekt de beer Rooses de maatrege- leeraars Frederic en Vercoullie, de heeren A. C. Van. len vanpropaganda. De commissie heeft haar werk- der Cruyssen en Boonroy hadden zich laten veront- zaamhedengeeindigd. Er is in haar schoot ook ge- schuldigen. De Eerw. heer Vicaris van Roey had na- sproken over de propagandawerking, doch men meen- mens Z.Eerw. Kardinaal Mercier het bericht gezonden de, dat het oogenblik daartoe niet was aangebroken, dat deze de vergadering niet kon bijwonen. zoolang het wetsvoorstel Coremans nog niet van de Nadat de heer H. Meert lezing. heeft gegeven van baan was. Want eenmaal het middelbaar onderwijs het verslag' der werkzaamheden tijdens det jaar 1907 vervlaamscht, zal de vervlaamsching van het hooger en verschillende punten van huishoudelijken aard zijn onderwijs • ook minder last lijden. Dit is ook de mee- behandeld„ brengt de heer Max Rooses, voorzitter van fling van de Vlaamschgezinde volksvertegenwoordigers. de commissie door het A. N. V. aang'esteld, om het In afwachting zal het voorstel met toelichting' gezon- vraagstuk van de vervlaamsching der Hoogeschool te den worden aan al degenen die het genegien zijin, die men Gent te onderzoeken, verslag uit over de werkzaam- zal verzoeken het te onderteekenen. Op die wijze zou het heden van die commissie. Twee punten, zei hij, maak- A. N. V. een vijfhonderdtal handteekeningen willen ten de ho van de zending van de commissie vereeuwigen van universitairen, politieke personen, enz. uit: 10. het doen verdwijnen van de tweedracht onder De taak waarvoor men staat isgewichtig en moei- de vlaamschgezinden aangaande dit vraagstnk. Allen. lijk. Doch dank zij het A. N. V. kunnen personen, waren 't eens over 't principe, maar Wet over de wij- die tot verschillendepartijen behooren, waar het de ze van vervlaamsching; 2°. het programma van de Vlaamsche zaak geldt, zich aaneensluiten om iets te eerste commissie van 1896 op die wiize volledigen en verwezenlijken. Zoo een samenwerking was vroeger veranderen, dat de vervlaamsching volkomen aan het niet mogelijk. beoogdedoel kon beantwoorden. Die twee punten zijn De heer Wildiers zou niet met de propaganda wil- opgelost: de eensgezindheid is verkreg:en niet door len wachten, omdat hi' meent, dat de vervlaamsching opoiferink. van meeningen; over de wijze van very van ho er en middelbaar onderwijs innig met el- vlaamsching is men het eens geworden en het nieuwe kaar verbonden zijn. Doch de vergadering is het daar- programma is nog radicaler dan het eerste en groote trtee niet eens, aangezien er op het oogenblik op par- wijzigingen werden aan dit aangebracht wat de uitge- lemenitairgebied niets te doen is wat de vervlaam- strektheid der vervlaamsching betreft. De vervlaam- sching van de Hoogeschool zou kunnen bevotrdren. vlaamsching is men het eens geworden, het nieuwe Zeolang er een wetsvoorstel is neergelegd moet men programma voorzien en tevens de stichting van een zich in afwachting bij persoonlijke propaganda be pa- Vlaamsche mijnbouw- en landbouwschool bij de Hoo- len. Besloten wordt de hoogc:re leiding van ae a. s. geschool te Gent. Waar de eerste commissie de ver- propaganda aan de huidige commissie op te dragen. vlaamsching aan het toeval had overgelaten, stelt de Nadat de heer Rooses namens de commissiegedankt tweede commissie voor de vervlaamsching te doen be- heeft voor het in haargesteld vertrouwen, legt hi' ginnen bij het in werking treden der wet, zoodat de nogmaals den nadruk op de noodzakelijkheid om bij vervlaamsching een aanvang zou nemen met de laag- het begin slechts bij het principe van de vervlaam- ste leergangen en geleidelijk ieder jaar zou opklim- sching te blijven, zonder over kleinigheden te kibbe- men. Wat de wijze van bespreking van hey verslag len, waarvoor men verloren zou loo en zooals het betreft, meent de heerRooses, dat men in de eerste ook met het wetsvoorstel Coremansgebeurd is. plaats het wetsvoorstel en vervolgens de propaganda- Bit hoogdringendheid wordt daarna besloten dit werking zou moeten behandelen. laatstepunt, alhoewel niet op de dagorde voorkomen- Nadat de heer De Raet lezing gegeven heeft van 't de, te bespreken. En de heer Sips drukt de meening ................................. NEERLANDIA. 8 uit,d,at men moet vasthouden aan het feit, dat het Nadat de heer volksvertegenwoordiger Franck is principe van dit voorstel in de Kamer een meerder- binnengetreden wordt de bespreking van het W. C. heid heeft verkregen, zoodat het nieuwe voorstel, dat hernomen. Hi' onderzoekt den toestand, waarin men uit de beraadslagingen der nieuwe parlementaire c om- zich thans bevindt. De Kamer heeft eenprincipe aan- missie zal voortkomen, zoo eel moet even als het een genomen, waarbij een reeks verklarende bepalingen dat reeds werd aangenomen ons doet verwachten, ter- behooren ; er werd dus besloten dat degetuigschrif- wij1 men tevens moet trachten de Walen geen aan- ten door de vrije onderwijsinstellingen afgeleverd de- stoot te doen nemen. zelfde bepalingen wat het gebruik en de kennis van Wat Brussel aangaat, indien men verplicht zal zijn het Nederl. betreft, zouden inhouden als die welke voor die stad iets toe te geven, dan moet dit ook door de wet van 1883 voor de staatsscholengeeischt werkelijk als een toegeving worden beschouwd; dan worden. Doch dit werd slechts in eerste stemming moet men zich niet tevreden stellen met het onder- aangenomen. De benoemde commissie, die de zaak wijzen van enkele uren Nederl. per week, doch met moet onflerzoeken is samengesteld uit Vlaamsche en iederen dag minstens een uur. Door de wet zou te- Waalsche afgevaardigden. Men is daar weer met het yens moeten worden bepaald op welke g'emeenten dit grondwettelijk bezwaar voor den dag gekomen, en bijzonder reg'iem toepasselijk zou zijn. men h.eeftgetracht den gewenschten vorm te vinden. Hij, legt besluiten, in dien geest opgevat, neer. Wat de studie vande moedertaal aangaat kunnen de- Dezegeven aanleiding tot eenige besprekmg wat de zelfde rechten gelden voor het Nederl. in Vlaanderen redactie betreft, en men besluit de voorgestelde motie als voor het Fransch in 't Waalsche deel van het in de namiddagzitting te bespreken. land. Ten einde de wet sympathiek te maken heeft Vervolgens worden de volgende leden in het Groeps- mengemeend, dat er ook aan de studie van de mo- bestuur aangesteld: derne talen moest wordengedacht, zoodat als eerste voor Aaist: mej. Van Driessche en de heer Hal- verplichte taal de moedertaal zou worden gekozen en laert; als tweede een modern taal, die dagelijks gebruikt voor Antwerpen: de heer Van Cuyck; wordt, waarin men zou moeten bewijzen een prac- voor Brussel: de heer Kesler wordt behouden; tische kennis te bezitten; aldus oefende men een taal- voor Gent: de heer De Backer; dwang uit en liet men den Walen, de keus vrii tusschen voor Lokeren: de heeren Herbert en Liebrecht. Nederl., Duitsch en Engelsch. In Vlaanderen zou die Nadat artikel5 van de Grondslagen gewiizigd wordt keus natuurlijk steeds op het Fransch vallen. De in den zin zooals in het Februari-nr. van Neerlandia heer Franckgeeft dan uitleggingen over het examen aangeduid, sluit de heer De Mont de vergadering, na dat zou moeten worden afgelegd om ter H.00geschool zijn dank te hebben betuigd aan het College van Bur- te worden toegelaten. Daarvan zouden vrijgesteld zijn gemeester en Schepenen der stad Antwerpen voor het degenen welke de wet van 1883 hebben nageleefd. verleenen van 't Stadhuis, aan deers en aan de da- Een hoofdzaak bij dat examen zou de samenstelling mes die de vergadering hebben bijgewoond. Hi' wijst van de jury ziin; deze zou noch samengesteld zijn op den invloed van de vrouw op de Vlaamsche Be- uit hoogleeraars noch uit leeraars van de vrije Col- weging en op de noodzakeliikheid om de insteltingen leges, maar de staat zou twee leden aanduiden, het v an middelbaar onderwijs voor dames te vervlaamschen. college waaruit de leerling komt eveneens en een on- Inde namid,dagvergadering, te 3 uur geopend, wordt pa.rtijidige voorzitter zou het viifde lid zijn. Er zal door den heer Meert meegedeeld, dat men, ondanks in het begin wel wat door de vingers worden ge- herhaaldepogingen, er tot nog toe niet in geslaagd zien, maar in het algemeen heeft de beer Franck ver- is om een verbetering in het spoorwegverkeer tusschen trouwen in de onpartijdigheid van de leeraars. Wat Antwerpen en Gent te verkrijgen. Men moet de zaak Brussel betreft moet rekening worden gehouden met echterWet laten rusten. De gemeenteraad van (lent den) daar bestaanden toestand. Daar het bier een wet moet men overhalen een motie in dien zin aan te ne- geldt, die voor den burgerstand geldt, moet men een men; hetzelfde zou ook te Antwerpen moeten gebeu- overgangsregiem invoeren tot de kennis van het Ne- ren. Hi' stelt de vraag of de Kamer van Koophandel derl. zich in dien stand meer heeft uftgebreid, maar in deze stad niet iets dergelijks zou kunnen doen, in afwachting de studie van vier uur Nederl. per zooals te Gent reedsgebeurde. Tevens zouden stap- week kunnen opleg'gen. Wij zullen het ideaal niet be- pen bij de betrokken senatoren en volksvertegenwoor- reiken, wij moeten nemen wat wij kunnen krijgen en digers moeten worden gedaan. Tak Lokeren heeft er niet zeggen: lievergeen wet dan een sledge wet. eveneens belang bij daaraan mee te werken. Nadat hi' het voorstel Mabille afgekeurd heeft, deelt De heer De Mont doet opmerken, dat een verbete- hi' mede, dat in parlementaire kringen de meening ring van het spoorwegverkeer tusschen Antwerpen en bestaat dat men, sedert de invoering van het algemeen Gent terzelfdertijd een verbetering van het verkeer tus- kiesrecht, te zwak tegenover de Vlamingen is gewor- schen Antwerpen Brugge en Oostende beteekent., den en er bestaat nu een streven om de Walen tegen Daarom belooft deheer Lefevre, namens Tak Oosten- hen in 't harnas te 'a en. de, dat deze een verzoek zal richten tot dengemeen- De heer Van de Perre is het ingroote trekken eens teraad en de Kamer van Koophandel in die stad. met den heer Franck, ook met de voorgestelde same Door den beer Thelen wordtgewezen op de slechte stellen g van de jury. Het doet hem pijn, dat Brussel verbindingen die 's avonds tusschen Antwerpen en? moet wordenprijs gegeven, maar hi' begrijpt den toe- Brussel bestaan. stand. Aileen vraagt hi' of 't niet mogelijk zou zijn De heer Ha.egeman be left de stichting van een al- daar een ander regiem in te voeren. Na enkele op- gemeen studentenverbond. In alle scholen, athenaeums, merkingen wordt de volgende motie aangenomen: conservatoriums, muziekscholen, teekenacademies en De algemeene vergadering van het A. N. V. over- teekenscholen, zeevaartscholen, enz. enz. zouden tuigd dat alleen een wetsbepaling welke de voorschrif- Vliaamsche vereenigingen moeten tot stand komen. De ten van de wet van 1883 op het M. 0. volledig toe- heer De Mont, na herinnerd te hebben wat door Ro- passelijk maakt op de vrije gestichten van M. 0. bil- denbach en hem zelf voor acht en twintig jaar besroefd rijk is en bijgevolg van aard om voldoening te eve werd, meet dat de Studentenafdeelingen te Antwer- aan de rechtvaardige eischen van de Vlaamsche be- Ren en te Gent, evenals het dagelijksch bestuur en de volking, Takken van het A. N. V. die taak op zich zouden druid den wensch uit, dat de Kamergetrouw blijve kunnen nemen, waaraan de heer Meert toevoegt, dat aan hetprincipe, dat reeds bij een vroegese stem- de bestaande kringen uil leerlingen van het Middel- min g' werd aangenomen en zich verzette to en, de aan- bar Onderwijs samengesteld zich als Afdeeling „Jong neming van elk voorstel, dat evenals het door den Vlaanderen" bij het Verbond aansloten. De Studenten- heer Mabille voorgelegtde miskenning of inkrimping aldeeling welke te Gent werd opgericht zal een Ne- van het reeds gestemde tot gevolg zou hebben, derl. wetenschappelijke bibliotheek vormen. vraagt dat het wetsvoorstel zoo spoedig mogelijk 88 NEERLANDIA. door de Kamer in behandeling zal worden genomen". Brussel terecht zouden staan de voordeelen van de Nadat, op een vraag van den beer Meert, de heer wet Van der Linden zoudengenieten en niet, zooals Franck heeft verklaard dat het W. C. niet voor de tot nog toe gebeurde, als gewone vreemdelingen zou- a. S. verkiezing voor de Kamer zal komen, meent de den worden beschouwd. eerste, dat in dit geval de aangenomen motie volko- De heer De Rae! doet opmerken, dat de werking men nutteloos is. Hi stelt voor heel de werking van van de Holl.-Belg. Comm. zich bepaalt bij het ondei 't begin af aan weer aan te vatten , een kampanj e zoeken van vraagstukken van economischen aard. Doc van meetings in te richten orn het yolk in te lichten, men besluit de noodige stappen in den zin door dci daar het er niet om te doen is aan de Vlamingen een heerRudelsheim aangeduid te doen. Deze neemt de rooter portie Nederl. te keren, maar wel hun een g elegenheid te haat, ten einde alle misverstand te beter, normal onderwijs te even. De Vlaamsche in- voorkomen, om te verklaren, dat hij een overtuigde tellectualiteit wordt in de scholen vermoord en men voorstander is van de Holl.-Belgische toenadering, iets moet de stemming van het principe van 't W. C. vra- waaraan sommigen in den laatsten tijdg'etwijfeld hebben. gen. De beer Franck zegt, dat het neergelegde voor- Op een vraag van den heer Kesler hoe ver het met stel hetzelfde beoogt als het W. C. doch, al is het de werkzaamheden van deze commissie staat en of zij waarschijnlijk dat de commissie oar de verkiezingen haar besprekingen in het Fransch houdt, antwoordt met , haar werkzaamheden zal klaar komen toch zal de heer De Rae!, dat een artikel van het re lenient het ontwerp niet voor dien tild in bespreking kunnen der commissie zegt, dat de twee talen kunnen gebruikt komen. Het is uitstekend meetings in te richten, maar worden, dat de briefwisseling van Holland in 't Ne- m en m ,oet er op drukken dat de Vlaamsche leden van derl.gebeurt en hi' in 't Nederl. antwoorat, terwiil de commissie moeten gesteund worden. Besloten worth, de anderen het Fransch bezigen. Een afdeeling on- met het oog op de a. s. verkiezingen, het kiezerskorps derzocht dequaestie van een postunie en dit ander- in het Vlaamsche land, namens het A. N. V. te ver- zoek is zeer vergevorderd. Ook werkt men aan de zoeken alleen die kandidaten te steunen, welke zich erkenning van de auteursrechten door Holland, ter- verbinden voor het W. C. te stemmen. wij1 tevens de landbouwquaestie in behandeling, is ge- Door den heer R. de Bock wordt verslag uitge- nomen. Wat de spoorwegtarieven betreft, heeft een bracht over de toe assn van de wet van 1883 in de onderzoek uitgemaakt, dat Belie vijf en dertig bijzon- verschillende Athenaeums van 't Vlaamsche land. Uit dere tarieven met Holland heeft. die mededeelingen blijkt, dat de toestand zeer slecht Aangaande de vraag of er in Belie een officieele is. Aileen te Antwerpen en te Brugge wordt die wet taal in het inwendig bestuur bestaat, deelt de heer nageleefd. U:t de daarop gevolgtle bespreking blijkt, Thelen mee, dat het Ministerie van Spoorwegen, dat in veel gevallen de schuld van de schoolhoofden posterijen, telegtaaf en telefoon, evenals in dat van is, indien de wet niet wordt toegepast; en dezen ge- geldwezen het Fransch de officieele taal is, waarbij vent toe, onder den dan van de ouders en uit vrees door den heer Rudelsheimgevoegd wordt, dat in leerlingen naar concurreerende onderwijsinstellingen te eerstgenoemd Ministerie alleen voor de werklieden Lae zien vertrekken. het Fransch niet machtig ziin, Nederl. gebruikt wordt. Meegedeeld wordt, dat door Noord-Nederl. het op- Men besluit eenprotest te zenden om dien toestand, stellen van een „Baedecker" voor het Vlaamsche land welken men als ongrondwettelijk beschouwt, te doen gewenscht wordt, loch tot nog toe heeft men daar- oph.ouden. voor niemand kunnen vinden. Nadat de heer Thelen kennis heeftgegeven van een Besloten wordt, steunende op de Gelijkheidswet, de brief van Tak Brussel waarbij deze verzet aanteekent, verschillende Ministers te verzoeken last te willen omdat de vergadering niet in deze stad werd gehou- geven, om het officieel papier van hun departement den, wordt de bijeenkomst om zes uur gesloten. tweetalig te drukken, eve den Minister van Spoor- wegen. te vragen de „Note pour l'autorite superi- t3: eure", die bepaalt met klachten uitgaande van Vlamin- gen en Duitschers een rekening te houden, in te trek- Postzegelafdeeling. ken. De heer Liebrecht meent, dat het practischer is, om voldoening te krijgen, persoonliike klachten bij de Bezendinge n,. In dank ontvangien bezendin- overhead in te dienen en de heer Thelen deelt mee, gen van: mej. J. S. Beydals, 's Gravenhage; de heeren dat Minister Hellenutte, toen hi j hem en den heer Del- J. A. Hammelburg (Jongel.-Afd. 's Gravenhage); J. pire in gehoor ontving, gezegd heeft dat hi' gaarne M. van Hoogstraten, Dordrecht; S. N. Groot, Enk- de klachten der Vlamingen zal ontvangem huizen;, E. A. Hansch Gent. , De heer Thelen ze Thelen in korte woorden de briefwis- Correspondente n. Als nieuwe correspon- seling utiteen, die door het Hoofdbestuur met den denten meldden zich aan : mevr. P. van der Smit- Belgischen Minister van Spoorwegen gevoerd werd Prinsloo,Que, Caconda, Portug. Angola; mej. Greta om te verkrijgen, dat de begeleidingsbrieven van post- van Zip,, villa „Mariana", Neethlingstraat, Stellen- paketten naar Nederl. in het Nederl. zouden worden bosch, Kaap-Kolonie. opgesteld en wijst er op, dat het getal dergelijke ver- Aan correspondenten kan men postzegels voor ons zenden erg veel, groot er is dan in het antwoord van zenden in het land zijner inwoning; zij doen ze ons den Minister wordt aangegeven. toekomen. De heer Rudelsheim deelt mee, dat de in het Fransch Correspondenien worden gevraagd in alle landen, gestelde antwoorden van het Belgisch Ministerie op waar ledengevestigd zijn, waar het Verbond vette- de Nederl. brieven van het Hoofdbestuur to verklaren g en.woordigers beef!. zijn door de bepaling van art. 3, paragr. 163 van het Curaca o, Surinam e. Wie helpt ons aan reglement van dit Ministerie, dat bepaalt: „Les repon- p ostze gels van Curacao, Suriname ? Is het dan aan te ses aux correspondances emanant de l'etranger son! nemen., dat Nederlandgeen handel drift met deze ko- redigees en francais", omdat alleen het Duitsch, het lonien daar dezepostzegels ons toch maar niet wil- Fransch en het Italiaansch als internationale spoor- len bereiken ? wegtalen worden aangenomen en Nederl. niet als een H. MEERT, Nederl. sprekend land wordt beschodwd, zoodat er Secretaris Groep de bepalingen op het gebruik van het Nederl. in Bel- gie niet op toepasselijk zijn. Hi' stelt voor de Hol- N.S. Zendingen worden ook aangenomen door landsch-Belgische Co te vragen, dat zij haar het Kantoor A. N. V. te Dordrecht, dat voor door- invloed zou g'ebruliken om te verkrilgen: 10. dat de zending zorg draagt. brieriwisseling van de Belgische ministerieele departe- menten met Nederl. ook in het Nederl. zou geschie- den; 20. dat de Hollanders, die in het arrondissement NEERLANDIA. 8 t aal, hieraan lag, dat deze taal als een vreemde taalonderwezen en behandeld werd. Wij wensen hierbij te voegen, dat Frans, Duits ZUID-AFRIKA. en Engels in Holland ook als vreemde talen on- derwezen warden, doch dat de leerlingen daarin zodanig vorderen, dat ze in staat zijn, deze ta- lengoed te spreken, en te schrijven en verreweg De Z.-A. Taalbond. beter dan onze zuidafrikaanse kind,eren 't Hol- lands kennen. De Z.-A. Taalbond heeft onlangs te Welling- Degrote tout big ons is nu eenmaal en niet ton zijn jaarlijksche prijstuitdeeling gehouden. Men, anders, dat er vanwege het Departement van On- kent het voortreffelijke werk, dat deze Kaapsche ver- derwijs te weinig notitie werd genomen van de eeniging met haar examens in Nederlandsche taal en vorderingen der leerlingen in het Hollands. Deed Zuid-Afrikaansche geschiedenis ten bate van het Afri- men er iets aan, goed; deed men er veel of wei- kaander yolk doet. Uit heel Zuid-Afrika doen jon- nig aan, een vermaning noch bestraffing! gelqi vanbeiderlei kunne aan die examens mee, het vooruitzicht op de prijzen en op de eer. Het land, de Wij nemen deze opmerking over, omdat zij steunt stad, de school, die het groolste aantal geslaagde leer- wat wig meermalen beweerd hebben: Men maakt er linen kan aanwiizen, gaat er trotsch op. zich in Zuid-Afrika te gemakkelijk of met te zeggen: Bij die prijsuitdeeling hebben eenige voormannen Hollandsch is voor den Afrikaander een vreemde taal! van het Afrikaander yolk het woord gevoerd, en 't Dat is de reden niet — gezwegen van de onjuistheid doetgoed in Ons Land te lezen, wat die leiders te van die bewering' — waarom men er 't Hollandsch zeggen hadden. zoo slecht kent. De reden is, dat er slecht onderwijs Daar was om te be 'inner prof. Moorrees, van in wordtgegeven, en de meesten zich ook buiten de het theologische seminarie te Stellenbosch, die in de school niet aan de taal gelegen laten liggen. vergadering voorging. herdacht allereerst prof. de Vas, die zooveel voor het N'ederlandsch in Zuid- Afrika heeftgedaan. Hi bond 't zijn landgenooten verder op 't hart, dat 't voor hen noodig' is, zoo Afrikaanders aan Nederlandsche goed mogelijk Hollandsch te leeren, en dat zij, 't best universiteiten. kunnen. Trouwens Afrikaanders, die in Nederland studeeren, leeren 't niet minder makkelijk als een H'ol- Een koninklijk besluit van 7 Juni 1906 stelt hen, lan'dsch kind Fransch, Duitsch en Engelsch leert en , die zekere examens in Zuid-Afrika hebben afgelegd en dat zijn nog wel vreemde talen voor 't Hollandsche aan een Nederlandsche universiteit door wiilen stu- kind , hetgeen 't Hollandsch niet voor het Afrikaansche deeren, vrij van een aantal examens of van zekere vak- is. Voorts klaagde de spreker over de bespotting en ken big j een aantal examens. het schandaal, dat er in Zuid-Afrikanog veelal Hal- Hoeveel moeite, hoeveel jaren van onverdrofen aan- landsch onderwezen wordt met 't Engelsch als \hoer- drip en big de regeering had het gekost om 't zoover tuig. Ja op vele plaatsen leert het Afrikaander kind te brengen. De vrienden van Zuid-Afrika hier te lande den Engelschen Bijbel beter verstaan dan den Hal- wilden zoograag de Afrikaanders aan onze universi- lan4schen. Dit moest anders warden, want, naar spre- teiten hebben, omdat deze in En eland en Sichotland, kers overtuiging, heeft het Hollandsch, gelijk het En- waar ze big drommen heengingen — zoo niet alien, gelsch, een vaste plaats in Zuid-Afrika, zal Zuid- dan toch velen hunner — hun nationaliteit niet onge- Afrika een tweetalig land blijven. re pt behielden; men wilde dat hier ook om den band Na hem sprak ds. G. F. Marais. Hi' noemde den Z. tusschen Zuid-Afrika en Nederland te versterken. A. Taalbond de uiting van een grief. Er is een grief, Maar die Nederlandsche examens waren 'tgroote dat zoovelen in Zuid-Afrika nooit anders dan Engelsch struikelblok. De Afrikaander, die al eenige examens spreken, ja geen Hollandsch verstaan, dat 't Hot- gedaan had, moest ze hier overdoen en, aange- Landsch op school de verschoppeling •is; het wordt zien de examens natuurlijk verschilden, den tijd ne- behandeld als een vreemde taal en ook wel zooge- men om zich voor te bereiden. In En eland en Schot- noemd, een taal die 250 jaar in 't land is! Tegen dat land was men vrijzinniger en verstandiger. Slechts een. onrecht is de Taalbond eenprotest. Maar betere da- enkele Afrikaanderhad 't er dan ook voor over, om g en zijn in aantocht, en heeft het Hollandsch eenmaal zijn zoon den langen studietijd in Nederland te. laten deplaats, waarop het aanspraak ma maken, dan kan doormaken. de Taalbond zijn vlag neerhalen en is zijn taak vol- Eindelijk, eindelijk in Juni 1906 werd hier de slag- bracht. boom opgeheven. Nu zouden de Afrikaansche jonge- Ds. D. G. Malan hield een lofrede op de schoone lui zeker toestroomen. Hier sprak men hun taal, on- en riike Nederlandsche taal. Vol ens hem heeft ons ze universiteiten waren tenminste zoogoed, laten wig land o. a. de knapste kanselredenaars. Aan die taal maar zeg'gen: beter als de Britsche, en dan nog: in zijn de Afrikaanders ook nog door de geschiedenis Leiden was er een bekend en geacht Afrikaander als gebonden, want, volgetns ds. Malan, ziin zij: niet al- hooglleeraar in het Hollandsch-Romeinsch' recht aan- leen trotsch op hun edel Hugenootenbloed, maar ook esteld. Dus... op hun afstamming van de Geuzen. Zijn vermaning Maar, er mochten er enkelen meer komen dan vroe- luidde ten slotte: Spreek de taal, schrijf de taal, lees ger, de groote stroom bleef naar Edinburg, naar Ox- den Bijbel in uw taal, en bid in uw taal! ford of Cambridge, naar Londen of Dublin gaan. Behalve inen over het Hollandsch gesproken werd Men verandert niet in eens een trek, die vastgewor- er ook in het Hollandsch gezong'en. En dat was voor den is, en weten ze in Zuid-Afrika wel alg'emeen, dat prof. Moorrees aanleiding om dr. Mansvelt's de Nederlandsche universiteiten voor ze open staan Afrikaanse Liederbundel hartelijk aan te bevelen. en hoe 't onderwijs hier is ingericht ? * * Zoo heeft zich de heer A. Welcker, student teLei- den en aan de leden van ons Verbond welbekend, af- De .Unie, het belangwekkende maandblad van de gevraagd. Hi' heeft een kleine drie jaar geleden in Zuid-Afrikaanse Onderwijzers Unie, neemt haar Ons Land een reeks artikelengeschreven om de Afri- la atste nummer ook vrij wat uit het versla van Ons kaanders alles van het leven en de sfudie aan de Land over, en voegt er enkele opmerkingen waar- Nederlandsche universiteiten te vertellen. Die artikelen van wig j er een ovememen: zijn later als geschrift uitgekomen, zijn verspreid. De Ds. G. F. Marais zeide terecht, dat de oor- Afrikaansche bladen bevatten onophoudelijk de mede- zaak, waarom 't niet beter gesteld was met onze deeling, waar men zich voor inlichtingen om in Ne- 90 NEERLANDIA. derland te studeeren kan wenden. Maar de uitkomst Engelsche uitgevers, waarbij hi' vooral het oo heeft bleef beneden verwachting. op de groote reclame, voor de Encyclopedia Britan- Vol moed heeft de heer Welcker zich opnieuw aan nica en de International Library in Zuid-Afrika gemaakt 't schrfiven gezet, en weer zal Ons Land artikelen In het nummer van Mei nu komt de firma J. H. van hem opnemen over het onderwijs aan onze hooge- de Buss y teen deze klachten op. Zij begint met er scholen (ook die van Delft),. Toen hi' zijn eerste reeks op te wijzen, dat de verspreiding dezer uitg'avent in schreef was het koninklijk besluit van Juni 1906 er Z.-Afr. financieel sterk wordtgesteund als propagan- niet. Dat zal hi' de Afrikaanders nu uitleggen en dan da voorpolitieke doeleinden, „zooals in Z.-Afr. trou- wil hi' hun nog eens vertellen van 't leven aan onze wens van Engelsche zijde in ons yak meer het geval universiteitent. isgeweest", en beklaagt zich dan dat men guller is De redactie van Ons Land zegt, bii het opnemen' met raad (en aanmerkingen), dan met steun. Ziji wijst van 't eerste artikel van den heer Welcker, nog' een op de groote moeilijkheden en belangrijke linancieele aamnoedigend woord over het studeeren aan onze opofferingen, rooter dan men zou vermoeden, die universiteiten, dat voor den Hollandsch sprekenden noodig zijn g'eweest (en dit nog steeds zijny om den Afrikaander de taal van 't onderwijs voor heeft. Ove- Hollandschen boekhandel in Z.-Afr. te vests en en te rigens deelt Ons Land blijkbaar in het bezwaar van handhaven, en zegt dat slechts samenwerking en door- vele Afrikaansche ouders, dat de studenten aan onze zettingsvermogen de belangrijke krachtten zijn om lang- universiteitengeheel vrij z" n. Daarom, zegt 't blad, zamerhand de Hollandsche taal en literatuur in Zuid- is 'I 't best de Afrikaanschejongelui eerst op rijpe- Afrika meer en meer ingang te doen vinden. ren leeftijd, tot voltooiing van hun studie, naar Ne- derland te zenden. 4 OOST-INDIE Het Nederlandsch tooneel in Zuid-Afrika. Van Ons Spreekuur te Stellenbosch ontving de voor- zitfter vanhet A. N. V. kort geleden een schrijven, waaraan wij, ook op verzoek der vereeniging zelf, Afdeeling Semarang. het een en ander ontleenen: Zaterdag 18 jan. werd een bijeenkomst ge'houden „Op een vergadering van het bestuur van Ons voor de kden. Het meisjeskoor, onder leiding van den Spreekttur den 27ed Febr. alhier (d. i. te Stellen- heer Verschuilgaf een tiental zangstukjes te hooren. Bosch ) gehouden, werdbesloten, dat wij zullen trach- De Afdeeling richtte namelijk ruim een jaar geleden ten in de loop van het twede kwartaal — April— een zangklasse op. Aan zuiverheid liet de zang niets Junie — onzejaarlikse opvoering van het ene of an- te wenschen over; over het al me was de voor- dere nederlandse toneelstuk te doen plaats hebben. dracht beschaafd en nauwkettrig. Het is werkelijk Het vorig jaar hebben wij met veel sukses hier en merkwaardig wat de heer Verschuil tot stand heeft aan de Paarl Schimmel's Napoleon Bonaparte op de planken gebracht. Algemeen is de wens dat we ook kunnen brengen met meisjes die meerendeels onbe- dit jaar iets degeliks in de geest van Schimmels' Na- kend waren met muziek en dus allesnog hadden te pokon of Joan Wouters zullen opvoieren orn an leeren. De heer V. gebruikte bij' de oefeningen nooit een instrument. Het is te ho en en ook wel te ver- die we g propaganda te maken voor de "nederiandse wachten dat er van de g'elegenheid, door onze Afdee- letterkunde en in zonderheid voor het nederlands toneel". ling geboden cm zich kosteloos te oefenen in den sa- Dan volt het verzoek om voor rekening der vereeni- menzang, een ruimer gebruik zal worden gemaakt. giqg Ons Spreekuur, Nederlandsche of Vlaamsche too- Voortsgal de heer H. v. Heyningen een voordracht neelstukken, die voor Z.-A.geschikt geoordeeld wor- over onze marine, opgeluisterd dom. lichtbeelden. Ons den, te willendoen zenden. „De drama's van Schim- scyopticon heeft al heel at goede dienste gedaan. mel vallen zeer in de smaakvan het publiek. Vooral zullen wij een of ander deg'elijk histories stuk willen Voor dezegelegenheid waren de glazen plaatjes ver- vaardigd door den photograaf His en alhier. Dat is instudeeren, omdat wij alzo ook de studie van de ge- een ontdekking, want tot dusverre meende men die schiedenis helpen bevorderen". plaatjes AO it Holland te moeten bestellen. Het schrijven eindigt: „Ik vertrouw, dat wij' U niet al te lasts g vallen met deze zaak, die voor ons van Ten slotte verbond de voorzitter Dr. B. aan ziin zoveel betekenis is, want het nederlands toneel heeft woord van dank een voorstel (dat aangenamen werd), om de uitnoodiging' der in Nederlandgevestigde ver- in Zuid-Afrika zonder twijfel een toekomst, en Ons eeniging „Onze Vloot" aan te nemcn en een Afdee- Spreekuur kan er krachtig toe meewerken am de ken- ling, de eerste Indische Afdeeling', deer vereeniging nis van de nederlandse toneelliteratuur onder de alhier studeerende jeugd en door hen door heel Zuid-Afrika te vormert. te helpen bevordren". Natuurlijk is met spoed aan dit zoo heuglijke ver- Zaferdag den 25en Jan. werd voor de tweede maal zoek voldaan. Een verzameling van 42 geschiedkun- een voordrachtgehouden voor mindergegoede Euro- peanen. Het lokaal wordt kosteloos afgestaan door het die tooneelstukken is door bemiddeling van de Holl. Afr. Uitgevers-Maatschappij te Amsterdam aan Ons bestuur van de FrObelschool derLoge, terwij1 de stoe- len worden verschaft door het bestuuir van den Stads- Spreekuur gezonden. thin. De Afdeeling is voor deze hulp zeer dankbaar. elf Enkele dagen te voren was No. 2 van de kleine geschriften van het Alg. Ned. Verbond (Zie Maart-nr. De Ned. boekhandel in Zuid-Alrika. van Neerlandia blz. 47.) verspreid en daarop to en de tweede bijeenkomst aangekondigd. Ditmaal trail op In het Nieuiwsblad van den Nederlandschen Boek- de heer Terlaak, die op zeer bevattelijke wijze allerlei handel van 24 April 1.1. heeft iemand it Pretoria, ge- wetenswaardi_gs meedeelde over Noordpool-onderzoe- meend den Ned. boekhandelaren in Zuid-Afrika „af- kingen. Ons scyopticon deed hierbij goede diensten. wezigheid van initiatief" te moeten verwijten, waar Deplaten, onlangs nit Nederland ontvangen, ziin bij- zij verzuimd hebben aandacht te schenken aan den zonder moos en werdendoor den heer His en nit- „sinds den laatsten oorlog, sterk geopenbaarden drang stekendgeprojecteerd. Bij elke plaat gaf de heer T. der beschaafde klassen om zich vertrouwd te maken een korte verklaring. en te houden met de voortbrengselen der Hollandsche Er waren ongeveer 70 bezoekers, waaronder vele boekenindustrie". Daartegenover stelt de inzender den jongeren. bijizonderen ijtver, bekwaamheid en doortastendheid der Na afloop bleef het comite nog even bijeen om een NEERLANDIA. 9 rooster van spreekbeurten op te stellen voor het loo- De heer F. Agterberg nam namens onze Groep zit- pende jaar. De opgegeven onderwerpen loo en uiteen, ting in de commissie, tot het nazien der rekening en ma ar kunnen alien gezegd worden voor het ehoor verantWoording van den algemeenen penningmeester, geschikt te zijn; b.v. gezondheidsleer, drankmisbruik, voor welken dienst wij Z.Ed. onzen dank betuigen, kolon.lisatie, d baboe in de Indische Intshouding, Gedurende het jaar 1907 werden zes bestuursver- vervoerwezen, magnetismechtbeeld enz. worden enz. Bij vertoond sommige on- gaderingen en eene algemeene vergadering gehoudea. derwerpen zullen tien . De toestand onzer geldmiddelen is gtmstig te noe- (Verkort uit On's Volksbestaan). men , hoewel nog met schitterend. De ontvangsten hebben bedragen f 1212.51 en de uitgaven f 1152.965, zoodat onze rekening sluit met een voordeelig saldo van f 59.545. Hierbij moet echter vermeld worden, dat enkere re- NED. ANTILLEN. kenin'gert nog niet ingekomen zijn en dat we dit jaar voor de noodzakelijke uitgaaf staan van een her- druk van onp reglement. Aan vele leden hebben wij bit hunne toetreding geen reglement kunnen verstrek- ken, terwiji een herdruk ook wenschenjk is, nu de Jaarverslag der Groep Ned. Antillen nieuwe statufen van het Verbond zijn verschenen. o ver 1907 . Voor het jaar 1908 zal de toestand onzer geIdmid- delert weer gunstig'er zijn, dan het vorige jaar; aan- Waar het vorig jaarverslag eindigt, met den wensch, gezien we met erkentelijkheid kunnen vermelden, dat dat het onze Groep gegeven zoude woraen, dit jaar we ook dit jaar weder eene ondersteuning van f 500, steeds te kunnen arbeiden onder een onbewolkten he- van het Gouvernement zullen genieten, terwijl het mel, daar kunnen wij met re de erkennen, dat die Hoofdbestuur ons een ondersteuning heeft toegezegd wensch in vervulling is gekomen. van f 217.505, als vergoeding voor de financieele scha- Op onze werkzaamheden, gedurende het afgeloo- de door ons geleden in het jaar 1906, door de be- pen jaar kunnen we met tevredenheid tern zien. kende kwestie, welke ons toen geheel in beslag nam. Minder is dit het geval, wanneer wij inzage van onze Het Hoofdbestuur heeft door deze daad gedaan ledenlijst nemen. Terwiji wij na het eerste jaar kon- wat het kon om de zaak, die tot het tekort aanlei- den wizen op eene vermeerdering van 22 leden, daar ding gaf geheel te doen vergeten, en daarvoor zijn spiji het ons thans te moeten mededeelen, dat ons le- wig het Hoofdbestuur zeer dankbaar. dental in het laatstejaar niet is vooruitgegaan. Op Wij hopen dan ook, evenals het Hoofdbestuur, dat 1 Jan. 1908 was het ledentat juist gelijk aan dat van thans aan weerszijden alles vergeven en vergeten zal 1 Jan. 1907 en bedroeg 260 leden, verdeeld over de zijn en onze Groep een nieuw tijdperk van bloei verschillende eilanden als volt: zal intreden. Zooals reeds in het vorig jaarverslag werd ver- 1 Januari 1907. 1 Januari 1908. meld, zouden wiji de subsidien van het Gouvernement Curacao 178 179 beschikbaar stellen voor de eilanden buiten Curacao, Aruba 40 36 en wel met het doel om eenige jongelieden, die op Bonaire 23 19 hun eiland lager onderwijs hebben genoten, in de St. Martin 7 14 gelegenheid te stellen op Curacao uitgebreider onder- St. Eustatius 9 9 wijs te kunnen genieten. Saba 3 3 Er werd eene oproeping gedaan in de verschillende kranten, met het gevolg, dat op den len Mei waren Totaal 260 leden 260 leden ingekomen 5 aanivragen. Gelukkig was het Groepsbestuttr in staat aan alle Hetgetal zelf is niet ongunstig. Wanneer we het aanvragen te voldoen, zoodat thans de volgende jonge- vergeliilken met het ledental van Groep Nederland en lieden door onze Groep in staat gesteld worden om daarbil .de bevolkingscijfers van de kolonie en het hunne studien voort te zetten. moederland in aanmerking nemen, dan maakt onze 10. Neptalie Henriquez ontvangt op Curacao, zijne kolonie tegenover het moederland een goed figuur. opleiding tot onderwijzer 3e kl. Volgens ingekomen Op 1 Jan. 1907 bedroeg het aantal leden van Groep rapportel van zijn onderwilzer, den heer G. B. Dus- Nederland 5124. Indien daar dezelfde verhouding be- sel, zal deze jongeling waarschijnlijk in Mei 1909 zijn stond als in deze kolonie, zou dit aantal ongeveer examen voor onderwijzer 3e kl. kunnen afleggen; 30.000 moeten bedragen. 20. De j ongeling Conner op St. Martin, wordt Vraagt men echter of het ledental onzer Groep niet evetizoo opgeleid tot onderwijzer 3e kl. Zijne oplei- meer had km= zijn, dan moeten we daarop ant- ding voor dit examen zal waarschijnlijk drie jaren du- woorden, dat dit zeer stellig het geval had moeten ren. Aangezien deze opleiding kan geschieden op St. zijn. Onder de Curacaonaars zelf, hebben we steeds Martin en de vader niet in staat is, zijo zoon naar groote belang'stelling ondervonden; zij hebben zich 'n Curacao te zenden, werd dezen jongeling toegestaan groote getale bij onze Groep aangesloten. J ammer, zijne studien aldaar voort te zetten; dat wij dit niet van alle, hier in de kolonie wonende 30. De jongelingen Frans en Hendrik Krijt en Cu- Hollanders kunnen zeggen en zij zich niet alien bij nuto Santiago, alle drie van Bonaire, werden ge- onze Groep hebben aangesloten. plaatst in de Hollandsche afdeeling van het St. Tho- In het bestuur onzer Groep had geen verandering mas-College. Omtrent de toekomst van deze jongelin- plaats. De heer P. A. Euwens, vertegenwoordiger on- gen valt wegens hun jeugdigen leeftijd nog niets te zer Groep in het Hoofdbestuur, moest wegens terug- beslissen. keer naarde kolonie zijn mandaat nederleggen. Het Het Groepsbestuur hoopt, dat door deze studiebeur- Groepsbestuur betuigt Z.W.Eerw. bier nogmaals zijn zen de sympathie voor het A. N. V. in de kolonie zal hartelijken dank voor de vele en goede diensten aan toenemen. Door toe te treden als lid onzer (Jroep onze Groep bewezen. Ook aan Dr. J. Boeke betui- werkt ieder tot dit goede doel mede. Hoe meer geld gen wij onzen hartelijken dank voor de wijze, waar- we tot onze beschikking krijgen, hoe meer iongelie- op Z.W.Ed.Zeergel. onze belangen in het afgeloopen. den en hoe meer wij dezen zullen kunnen helpen. jaar heeft behartigd. Omtrent de beide jongelieden, welke in Nederland In de plaats van den heer Euwens werd als ver- studeeren kan het volgende medegedeeld worden. tegenwoordiger onzer Groep in het Hoofdbestuur ge- De jongeling Veeris is in het afgeloopen jaar niet kozen de heer P. Delgeur, Pastoor te St. Eustatius, geslaagd voor zijn onderwijzersexamen. Deze ongun- thans met verlof in Nederland. stige uitslag is te wijten aan het feit, dat genoemde 92 NEERLANDIA. iongeling eenige maanden voor zijn examen in eene J. H. P. Schrils en C. J. Krijt, die de oprichting mrichting voor ooglijders heeft moetel doorbreOgen dezer Afdeelingen hebben voorbereid en tot stand ge- en gedurende di t' zijn studien heeft moeten staken. bracht, betuigt het Groepsbestuur nogmaals ziin har- In verband met den ijver van den jongeling en zijne telijken dank. rapporten van de Normaalschool te Nijmegen, spreekt Door den heer J. J. M. H. Nijst werden ons in- het Groepsbestuur vol vertrouwen den wensch uit, dat lichtingen gevraagd betreffende de vraag oi erin Veeris dit jaar moge slagen,. onze kolonie ook groeien verschillende Caryocar- De jongeling Jan Sprockel is in het afgeloopen jaar soorten, welke boonen de zoogewilde bokken of geslaagd voor zijn toelatingsexamen voor de Bijzon- boternoten opleveren. dereKweekschool te 's Hertogenbosch. De rapporten De Curacaosche Maatschappij van Landbouw enz. omtrent den ijver en de vorderingen van dezen jonge- was zoo welwillend ons hierover uitvoerige inlichtin- ling' ziin uitmuntend. Als belooningi voor zijn ijver en gen te verstrekken, welke wij den heer Nijst hebben tot aanmoediging in zijn verdere studie, alsmede in, toegezonden. het belang zijner algemeene ontwikkeling, werd deze Door de firma Berns & Co., fabrikanten van zeep- jongeling door ons in de gelegenheid gesteld een va- paeder te Amersfoori, werd onze bemiddeling in e- cantiereisje te maken. roe en om in handelsbetrekking te komen met een Aan de heeren F. Agterberg en L. Drabbe brengt koopman alhier. het Groepsbestuur wederom hartelijk dank voor de lop ons verzoek heeft de heer Roberto S. de Lan- goede zorgen, waarmede zij de belangen dezer jonge- no y, zich met genoemde firma in lieden ook in het afgeloopen jaar hebben behartigd. verbinding gesteld. Eene belangrijke gebeurtenis in de geschieder0 on- Met de uitgevers W. L. & J. Brusse zijn wij in zer Groep is geweest, de fee§telijke herdenking van onderhandeling geweest over de oprichting van een den 300en geboortedag van onzen grootsten zeeheld boekerij of leeskring, alhier, doch daar zulk een plan Michiel Adriaenszoon de Ruijter. de financieele drag kracht onzer Groep te boven gaat, Op uitnoodiging van de, korten tijd te voren, al- hebben wij er van of moeten zien. hier opgerichte Afdeeling der vereeniging „Ooze Vloot" Van de Boeken-Commissie ontvingen wij, een kist werd door het Bestuur dier Vereeniging en ons boeken tot oprichting van een boekerij op St. Martin Groepsbestuur eene gemeenschappelijke vergadering ge- en een kist boeken tot oprichting eerier boekerij in houden, op welke vergadering werd besloten, dat de het Militair Tehuis, aan Welk Tehuis ook een De Besturen van „Onze Vloot" en de Groep Nederland- Ruiiter-plaat geschonken werd. sche Antillen eene feest-commissie zouden vormen tot Wij betuigen nogmaals onzen hartelijken dank aan viering van dien nationalen feestdag. De tijd van voor- de Boeken-Commissie voor de voortvarende wijze bereiding was kort, doch dank zij de mildheid der waarop zij steeds aan onze wens en tegemoet komt. burgerij en de geestdrift, waarmede de geheele bevol- Ten slotte mede een woord van dank aan de Cu- king mede werkte, is het feest schitterend geslaagd. racaosche pers voor de medewerking ook dit jaar Plaatsruimte ontbreekt hier am eene beschrijving van weder ondervonden. het feest te geven, doch dat is ook niet noodig ; die Wenden wij thans nog even onze blikken naar de onvergetelijke da lit ons alien nog verschi in bet andere eilanden onzer kolonie. eheugen A rub a. Het aantal leden is hier gedaald van niagedachtenis van onzen groatsten zeeheld hier schit- 40 tot 36. Omtrent de werkzaamheden van de Alidee- terend werd gehuldigd en Curacao met een gevoel ling en het gebruik der boekerij kunnen wij verwij- van trots aan dit nationale feest kan terug denken. zen naar de daarvan ingediende verslagen, welke reeds Verschillende vereenigingen gaven blijk van belang- aan Neerlandia ziin opgezonden. De Afdeeling heeft stelling in onze Groep. Zoo ontvingen wij van de Ne- in het eerste jaar van haar bestaan nog weinig kun- derlandsche Kamer van Koophandel te Smyrna het nen doen, tengevolge van de geringe geldmiddelen, verslag 1906 van de 4e jaarlijksche vergadering; de waarover zij beschikken kan. Het Groepsbestuur zal Nederlandsche Vereeniging te Londen zond haar vier de Afdeeling desverlangd ook geldelijk naar vermo- en dertigste jaarverslag; de Boeken-Commissie te Rot- g en steunen, ten, einde haar in staat te stellen meer terdam zond ons haar laatste jaarverslag, evenzoo kracht te ontwikkelen. deed de Ned. Zuid-Afrikaansche Vereeniging, terwiji De reeds lang beloofde artikelen voor een Aruba- de Groep Ned. Oost-Indie van het Verbona, ons ge- nummer van Neerlandia, ziet het Groepsbestuur met re geld haar or aan „Ons Volksbestaan" doet toe- groote belangstelling tegemoet. komen. Aan al deze vereenigingen betuigen wij bier B o n a i r e. Ook hier is het aantal leden achteruit onzen harteli*en dank. geg'aan en van 23 gedaald tot 19. De nieuw opge- Door mevr. Doyer—Kranenburg uit Suriname, werd richte Afdeeling heeft eerst met 1 Jan. hare werkzaam- ook amens mevr. Bueno, onze medewerking verzocht heden kunnen aanvangen. Voor de boekerij verwijzen voor hetgeven van eenige concerten op Curacao. wij naar het verslag van den heer Kriji, hetwelk op- Het Groepsbestuur zegde zijne medewerking toe in genomen zal worden in Neerlandia. den geest als die het vorige jaar verleend werd Het Bonaire-nummer, welks uitgave, door verschil- aan het Hollandsch Ensemble; doch tot onzegroo- lendeomstandigheden werd vertraagd, is thans ver- te spijt kon het plan niet door aan wegens ver- schenen. Moe het strekken tot vermeeedering van hindering van mevr. Bueno. het aantal leden op Bonaire en tot meerdere belang- Deportretten van H. M. de Koningin reeds het stelling van het moederland. vorig jaar van het Hoofdbestuur ontvangen, werden Aan de Afdeeling werd door het Oroepsbestuur verspreid onder de openbare en bijzondere scholen een bedrag van f 20.— gezonden tot aanschafting eener der kolonie en andere instellingen, zooals ziekenhui- tooverlantaarn. zen, societeiten enz. In den loop van dit jaar ont- Met dankbaarheid vermelden wij hier, dat de leden vine n wij van het Hoofdbestuur weder 100 portretten dezer Afdeeling allen hun jaarlijksche bijdrage ver- van H. M. de Koningin, welke ditmaal onder de le- hood hebben tot drie gulden. Moe dit voorbeeld den der Groep werden verspreid. De vraag naar deze door vele leden onzer Grcep gevolgd worden. portreften is zoo groot, dat het Groepsbestuur Diet S t. r t n. Op dit eiland is groote vooruit- aan alle aanvragen heeft kunnen voldoen. fang wear te nemen. Het aantal leden is hier in een Een belangrijk feit is geweest de oprichting van de jaar verdubbeld en van 7 gekomen tot 14. Hier werd Afdeelingen Aruba en Bonaire. Met groote vreugde ook eene boekerij opgericht, welke sedert korten tijd heeft het Groepsbestuur de oprichting dezer Aldee- voor het .publiek geopend is. Het eerste jaarverslag lingen be en hoopt, dat zij krachtig mogen wer- is reeds mgekomen. ken in het belang van deze eilanden en tot bevorde- Met de samenstelling van een St. Martin-nummer r hoopt onze vertegenwoordiger, de heer J. A. Grave- NEERLANDIA. 93 stein spoedig gereed to komen. Wij spreken den wensch voldoening door den steun, welke ik steeds van de uit, dat in het nieuw ingetreden jaar ook hier eene bewoners dezer kolonie ondervond en de medewer- Afdeeling zal kunnen opgericht worden. king, welke mij door velen werd verleend. S t. Eustatiu s. Het aantal leden is hier ge- Aan u, leden onzer Groep betuig ik mijnen harte- bleven op 9. Met genoegen vermelden wij, dat mevr. liken dank voor uwe toetreding tot het Verbond, J. van Grol—Meyers uit Nederland teruggekeerd is waardoor de oprichting onzer Groep mogelijk werd; en de vertegenwoordiging van het Verbond weder op miin dank aan u medebestuursleden, voor het ver- zich heeftgenomen. trouwen, hetwelkgij mij gedurende drie jaren ge- Aan den heer F. G. Groebe, betuigt het Groeps- schonken hebt, door mij de betrekking van secretaris bestuur zijn hartelijken dank voor de wijze waarop op to dragen, en ten slotte nog miin besten dank aan Z.Ed.gedurende 11/2 jaar de belangen van het Vei- de vertegenwoordigers op de overige eilandeni voor bond op zijn eiland heeft behartigd. hunne aangename en krachitige medewerking. Naar wij hopen, zal het St. Eustatius-nummer, waar- Zwaar valt mij het afscheid, want ik heb in onze van de copie reeds naar Nederland werd verzonden, kolonie, die mij dierbaar is geworden, vriendschaps- spoedig verschijnen. bandengesloten, welke mij mijn vertrek niet gemak- Wat de boekerij betreft wordt verwezen naar het kelijk maken. Doch ik ga heen in de vaste overtui- verslag van den heer S. van der Vrede in Neerlandia. ging, dat ik met mijn zwakke krachten, heb medege- S a b a. Evenals verleden jaar is het aantal leden werkt totheil van mijn land en onze kolonie en tot hier 3. Met de samenstelling van een Saba-nummer bevordering van de zaak van het Verbond. ho en we ook spoedig gereed to zijn. Met de beste wenschen voor den verderen bloei Tijdens de afwezigheia van onzen vertegenwoordi- onzer Groep en met de verzekering, dat ik steeds be- ger, den heer H. J. Beaujon, heeft de heer J. A. P. lang zal blijven stellen in hare verdere ontwikkeling, Thielen de behartiging onzer belangen welwillend op roe p ik u alien een hartelijk vaarwel toe. zichgenomen. De Secretaris, Hiermede zijn wij gekomen aan het einde van ons 3e jaarverslag en is tevens het tijdstip aangebroken, J. A. SNIJDERS Jr. waarop ik afscheid moet nemen van een werkkring, Bericht. die mii lief is geworden. Als Secretaris in deplaats van den heer J. A. Snij- Teleurstellingen ziin mij in mijn arbeid niet ge- ders Jr. is opgetreden de heer C. S. Gorsira spaard gebleven, doch ook schonk deze mij groote J.P.Ezn., Willemstad, Curacao. Verkorte rekening en verantwoording over het jaar 1907 ONTVANGSTEN UITGAVEN Voordeelig overschot 1906 . . . f 6411 Aan het Hoofdbestuur . f 61750b Bijdrage 1906 van een gewoon lid Studiebeurs Henri quez . „ 62 50 Aruba . . . . . . . „ 250 Sintiago „ 25 — Bijdragen der leden 1907: !, Krijt . „ 100 Op Curacao . „ 457 50 Conner . „ 37 50 „ Bonaire . 55 DeIiiijter-feest . . 96 48 " St Martin .. 37 50 Boeken-Commissie . • 30 „ St. Eustatius . 22 50 Afdeeling Bonaire 20 „ Saba . .... • 5 — Sprockel (vacantiereis) 25 Bijdrage der afdeeling Aruba „ 68 40 Schrijfloon . 25 Subsidie der kolonie ... „ 500 — Bodeloon . „ 20 — Porto's enz. 45 145 Diversen . . 4883b 1 Voordeelig saldo . „ 59 545 TOTAAL f 121251 TOTAAL /1212 51 WILLEMSTAD, Januari 1908 De Voorzitter, De Penningmeester, H. J. TH. BOOMGAART. J. A. SNIJDERS JR. Hiertoe moeten wenagaan, wat is 't streven van het Verbond en wat is het streven dier Friezen. Alle leden, dienietpro forma lid geworden zijn INGEZONDEN. zullen bewust ofonbewust zich over dat streven een denkbeeld gevormd hebben, al zal bij den een meer gewicht gehecht worden aan 't eene middel, door den ander aan een ander, en isniet altijd 't doel 't zelfde Leiden, 4 Maart 1908. 't Onder woorden brengen van 'I Joel van een Over de Friezen en hun eigen taal. idealistisch streven is moeilijk en gevaarlijk tevens, omdat een lichtelijk onjuiste wedergave van onzege- Plotseling bracht het Febr.-nr. van Neerlandia naar dachte, voldoende is om eenander koel te doen blij- voren de belangrijke vraag of de Frieze in het A. yen of of to schrikken. N. V. hooren of er buiten, al was di dilemma niet Laat ons dus de officieele omlijsting van ons stre. zoo scherp gesteld. ven volgen. OnderFriezen moeten dan worden verstaan voor- De eenige plicht van het Verbond, die in botsing namelijk die Friezen, die ijveren voor het behoud hun- komt met 't enger doel der Friezen is de derde uit ner aloude taal. het lijstje op den omsla van Neerlandia. Het is we 94 NEERLANDIA. zaam voor de handhaving en verbreiding der Neder- Het doel is dus niet om de Nederduitschers in landsche taal. Dttitschland op te eischen als behoorende tot onze Maar reeds in 't eerste: Het A. N. V. wil bij alle gemeen.schap, maar wel voor het Nederlandsch taal- Nederlanders en stamverwanten, waar ter wereld gebied te behouden dat groute deel der Duitsche be- zich ophouden het bewustzijn. van stameenheid opwek- volkirtg datnog steeds de taal hunner de en spreekt ken, is een moeilijkheid. a.1 wordt hetgering'schattend gekenschetst als plai Wat zijn nu Nederlanders en wat zin stamver- Duitsch. wanten. In den laatsten tijd zijn er in de Duitsche litte- Onder Nederlanders zijn, dan natuurlijk niet te ver- ratuur aanwijzingen te vinden, dat dat platduitsch zich staan dezulken., die het zijn, volgens de wet op het wil ontwikkelen tot een taal met eigen litteratuur. Nederlanderschap. Laat ens dat streven steunen en trachten het Onbewust wordt dit algevoeld door het spreken daarheen te leiden, dat die taal aansluiting zoekt van Groot-Nederland, waar men bedoelt de een en on- het z.g. Hoag Nederlandsch. In 't Wine Ne- deelbaar'n.eid vanonzen Nederlandschen stam, am- derland alleen telt rmn van stad tot stad van pro- vattend Staatsburgers van Nederland, Belgi'e, Frank- vincie tot provincie eigenaardige ook rijk, Zuid-Afrika, Amerika, maar alien verbonden in Belgie. met zijn gcuwspraken. Wie heelt niet door afkomst en taal. vaak opgemerkt de afwijkingen onzer taal Indie Ziin nu omgekeerd Friezen Nederlanders of niet ? en verschilt niet Zuid-Afrikaansch er haast even- Hier zit hem de moeilijkheid. Want Nederlanders veel van als 't breedtegraden van ons gescheiden is ? in den zin van burgers van Nederland zijn ze wel Maar boven alles uit verheft zich de schrijftaal als wis en Brie en met eere., de vaan die alien over degansche wereld vereent. Maar in den zin als men 't en er bedoelt, waar Hoe meer de ontwikkeling cm zich heen grijpt, des men, hecht aan 't begrip van Nederlander tevens te meer zullen degewestspraken verflauwen, terwij1 feit dat men Nederlandsch spreekt ? Zoolang de Frie- hun besie en eigenaardigSte woordert den grooten zen. Nederlandsch leeren en spreken kunnem, natuur- Nederlandschen taalschat komen verrijken. Die wis- liik wel. selwerking is 't meest merkbaar bij het Vlaamschn Maar zelfs indien bijv. fanatieke particularistische Nederlandsch vooraldoor den invloed der Zuid- Ne- Friezeng'aan rcepen am: in Friesland Friesch ? Ook dertandsche schrijvers. dan ? Ja ook dan. Want voor alles zijn wij alien In "t volgende kunnen devoorstanders van 1-i-iesch leden van het Nederlandschgemeenebest. En dat laatste en Nederlandsch dus samengaan. woordgeeft zoo mooi weer onze gedachte, beter Laten de Friezen zich beiiveren om hun itaal te doen dan 't woord Staat. herleven van de Zuiderzee tot de kusten van Dene- Steeds moet ons handelen er op gericht zijn, dat marken. En laat o n s trachten het Nederduitsch to de alg ,emeenheid ons heele Nederlandsche yolk het doen opleven in heel Nederduitschland. 't bestgaat. Op die wijze zal de geestelijke invloed van den No- Want al is een Fries anders dan. een Zeeuw en derlandschen stain zich doen voelen over cell ‘. eel verschilt een Fries door zijn taal oogenschiinlijk meer grootergebied dan nu. van een Zeeuw dan een West-Fries van een Limbur- En alien zullen wil er bij winnerr. De beide ger, wij zin zeker, al is 't uit ver vervlogen tijd idealen gaan naast elkaar, niet tegen elkaar in. Op leden van een Germaanschen startle En dat het Ko- practisch gebied zullen de partijen elkaar menigmaat ninkrijk der Nederlanden veel meer leden telt die het de hand kunnen reiken bij het stir ten van bibliothe- Nederlandsch met den paplepel binnen krijgen dan 't ken e. d. Men were dus een strijdvragen op, maar Friesch, ma een reden zijn om de laatsten, indien streve naarstiglijk naar sarnenwerking. zij aan het Friesch begrijpelijker wijze den voorrang Wie sticht er nu de Al-Frieschebond ? geven boven het Nederlandsch, buiten te sluiten of ge- Nederlanders in Duitschland, handhaaft de eer 1.1WOr lijk te geven ,ze zich, uit zich elf er buiteni plaatsen. taal en bevordert zooveel mogeliik de beoefening van Want voor alles is onsdoel om bij: Nederlanders en. het Nederduitsch. Stamverwanten het bewustziln van stameenheid te wek- In den eersten tijd zal het belachelijk en nutteloos ken. Dus moet ons streven zijn, zoek ijverig naar wat lijken, maar de toekomst kan grootsch zijn. ons vereent en val niet over wat ons scheidt. Zoo zal J. VANRAVENHEIM. 't best warden bereikt het tweede doel: V erhooging van de zedelijke kracht van den Nederlandschen stain. Naschrift van deRedactie. Geschied-, taal- en aardrijkskundig wordt de Neder- Friezen die het wel meenen met hunyolk moeten landsche stam in Europa niet begrensd door de staais- ook mee kunnen helpen aan de „handhaving en ver- g brelding" van de Nederl. taal, want de staatkundige Fransch Vlaanderen en breidt het D i e t s c h e yolk eenheid, waaraan niemand in Friesland wil tornen, zich uit tot ver in Pruisen, voorbij Berlin zelfs. dwingt hun zoo gced mogelijk Nederl. te leeren cm Hetgaat niet aan, als de Al-Duitschers vaak doen staande te blijven, ja vooruit te komen: in den strild te betoogen dat wij Nederianders, Neder- om 't bestaan. Zij hebben zich op twee tale toe te duitschers zijn, d. w. z. Duitschers in de eerste plaats, le en eon zware taak, die voor veleri te zwaar wordt, die volg'ens hen plat (d. w. z. neder): Duitsch spreken maar tech het ideaal meet bliiveni en slechts staatkundig van 't Duitsche rijk zin geschei- Of er „fanalieke particularistische Friezen" zijn, den, enon.s derhalve in te lijve,n den 'r ten die„gaan roe en: in Friesland Friesch ?” betwij- Duitschen stam. Want al hebben we teen een ideeele g felen we dan ook cm die reden in die zin, die door inlijving niets, evenals de Duitscher aan wij prat op den schrijver blijkbaar bedoeld is, n 1. „in Friesland onze Germaansche afkomst, maar het streven der Al- n dan Friesch". De Fries is veel te praktiesch duitschers is meerpolitiek en wil ons met Duitsch- om zin eigen glazen in to gooien. lands staatsinstellingen ook opdringen de Hoog-Duit- Wat het Ne der duits chbetreft, ook hier een sche taal, zooals met geweld nu in Palen geschiedt woordje tot verbetering' meenen, we. De staatkundige en met onmerkbaren drang over het heele Duitsche rijk grens duet zich ook bier gevoelen en dat ver Beet de waar de bevolking een nederduitsch dialekt spreekt. schrijver. Zie het is niet onze sehrijf t a a 1, die Hiertegen wilde ik dat de kracht van onzen bond de algemeene in Nederland geworden is, maar wel zich richte. het algemeene gesproken Nederlandsch, Allerwegen is er een strooming merkbaar em als dat zich door het onderling verkeer, yolk zichzelf te zin. Vandaar het eischem van recht ook door de staatseenheid dus over waar het hun taal betreft door Viaming'en, Polen, Hon- geheel Nederland verbreid heeit en dat onderlinge ver- garen, Tsjechen, Roemeniers, als ook door de Erie- keer, die staatseenheid zijn daarvoor noodzakehlk, of zen, Ieren en de inwoners van Wales. ten minste een van beiden. Geestelijk verkeer met Neder- NEERLANDIA. 95 Duitschland bestaat niet en — of 't er komen zal ? zuimen als Hettema's atlas, ook voor het Hoogeron- „Onze schr ij ftaa 1", zooals de heer v. R. dat derwijs van, belang, erken ik dan ook gaarne, maar noemt, kan dan alleen in Neder-Duitschland invloed gelijk gezegd de groote moeilijkheden bij, de samen- uitoefenen, als onze kranten b.v. zich bij het al e- stelling genoeg, verontschuldiging, temeer waar meengesproken Nederlandsch aansluifen en dan in lang niet alle hoogleeraren enz. (misschien slechts handen van Nederduitschers komen. Aan de eerste een derde) ons de invulstaten weer deden toekomen, voorwaarde voldoen onze kranten meer en meer; aan niettegenstaande daaraan voor hun geenerlei onkosten de tweede onze Boeken-Commissie door haar kranten- of andere moeite dan het invullen waren verbonden zendingen. Wat we nog meer kunnen doen ? (gedrukte en gefrankeerde briefomslagen en gedrukte stater toch waren bij elke aanvrage ingesloten). Daarom ookhouden wij ons voor alle op- en aan- merkingen, aanvullingen enz. ten zeerste aanbevolen, opdat bij mogelijken herdruk de leemten zoo gering List van Nederiandsche Leer- en Studie- mogelijk zullen ziin. Wat de prijzen betreft deze zijn met voorbedachten boeken en Tthischriften. rade weggelaten. In de eerste plaats toch louden di G. R. slechts kunnen zijn de Nederlandsche prijzen, aan den Ma g ik een stuk van uw plaatsruimte vragen om Nederlandsche n boekhandel te betalen. Zij., die bij een in de eersteplaats den beer A. Olgaard Snijder op buitenlandschen boekhandel tulle bestellen, en dat ziin zijn welwillende opmerkingen te antwoorden, en ver- de meesten (ik heb hierbij vooral het oog op Zuid- der met betrekking tot onze list van studiewerken: Afrika, daarbij echter ook op onze 0. en W.-I. be- nog eenige algemeene mededeelingen te doen. Wat wij zitting.en en Amerika), moeten gelijk bekend is niet toch vreesden bij de samenstelling, n.l. dat er ver- onbelan.grijk hoog'ere prijzen betalen, welke ons in schilvan meening zou ontstaan over al- of niet-opge- elk afzonderlijk geval onbekend zijn. Len tweede re- nomen titels, het schrijven van den heer u. S. be- den voor het weglaten was, dat wij juist hen, die ons wiist, dat onze vrees niet zonder grond was. Ma boekje zullen raadplegen, met den Nederlandschen ik er dan hier nog eens op wijzen, dat bedoelde lijst, boekhandel in betrekking wilden brengen. Met Un samengesteld door toedoen der gezamenlijke t• u- brielkaart kunnen zij den juisten door hen te betalen denten-Afdeelingen, alleen ten Joel heeft prijs te weten komen. Hadden wij verder onze lijst den bulitenlandschen student aan Uni- van prijzen voorzien, verwarring met franken, shil- versiteit of Hoogeschool het voor- lings, guldens enz. ware niet uitgebileveni, en de schijn- naamste, het meest betangrijke op te baar of in werkelijkheid hooge prijzen van sommige geven wat er in de Nederlandsche taal a an lee r- onzer studieboeken, zouden zeker voor de overige en studiehoeken voor het Hoog'er- werken afschrikwekkendgewerkt hebben. Maar het on der w ij s bestaat. Bat dus boeken bij de H o o- grootste bezwaar was wel dat de verschillende bui- geronderwii,sstudie van geen nut, zoo- tenla'ndsche Nederlandsche boekhandels ons mogelijk veel mogeli* niet vermeld zijn. *) Of het niet aanbe- reeds nu onze geheele oplaag afgekocht zouden heb- velenswaard zou zijn diegenen, welke niet aan boven- ben (de prijs loch is ver beneden de staande voorwaarde voldoen, ook nog we te laten, kostend e) om ze aan hunne kranten k o s t e- p ersoonlijk zou ik hiervoor zeker veel voelen. loos rond te zen.den. Da! deze \Trees niet ongegrond Degrootste moeilijkheid heel! ons bij de samen- was, brieven van boekhandelaren' indiengeest die stelling zeker geboden de afdeeling' letteren en geschie- ons, op onze aanvrage hoeveel exemplaren zij ten we- denis en om niet in de onnoemel ij ke ho e- derverkoop wilden hebben, een afname toege- v e e 1 h e i d letterkunclige en geschiedkundige werken, zegd zouden hebben, zoo de prijzen er bij vermeld welke wij bezitten, verdwaald te raken, besloten wij warengeweest, zijn hiervan het beste w" g' En hoe slechts werken van algemeenen aard op te nemen en gaat het met zoo'n kosteloos ontvangen boekenlijst ? waar het degeschiedkunde betreft slechts die werken In 90 van de 100 gevallen verdwijnt deze onherroepe- over kortere tijdvakken of bijzondere gebeurtenissen, lijk in de papiermand, terwij1 zoo men er jets, hoe die kunnengelden als model van geschiedvorsching. gering ook, voor betaalt, het ding bewaart blijft. En Alle werken over bijizondere geschiedkun- voor depapiermand zijn onze boekjes wezenlijk te digle onderwerpen moesten dus achterwege goed, daarvoor ook gal het Hoofdbestuur geen blijven en daarmee tevens boeken, hoe uitstekend ze bijdrage. ook molten zijn, als die van dr. H. Muller, dr. Of het misschien voor het ver of geen aanbeveling zou W. J. Leyds enz. verdienen bij een tweede oplaag de prijzen er bij te doen Wat de aardrijkskundige werken betreft, waar bij drukken (de Nederlandscheprijzen, maar dit dan uit- ons helaas van Hoogeronderwiis in de Aardrijkskun- drukkelijk in een voorwoord te vermelden) en om de eigenlijk een sprake is (de enkele privaatdocent dan tevens slechts aan partikulieren (of aan vereeni- aan onze Universiteiten en de hoogleeraarstoel te Am- gingen en. boekhandelaren onder uitdruikkeli* beding sterdam, than door twee professoren, niet-aardrijks- van vv e de rverkoop aan partikulieren), te verkoopen, kundigen bezet, kunnen buiten beschouwing blijven), bliift een zaak voor latere overweging, wanneer deze daar spreekt het vanzelf dat bij ons aardrijkskundige oplage zal zijn uitverkocht en een zooveel mogelijk werken voor het Hoogeronderwijs onbekend zijn. Wat volledige nieuwe uitgaaf ter perse zal kunnen pan. er is, zijn, hoe goed ook in hun soort, meest wer- Thans moet door he tgebruik en door de op- en aan- ken over bijzondere onderwerpen of voor het ge- merkingen welke ons bereiken, blijken waar de fouten wow onderwijs, die eigenlijk in een list als de onze, in inhoud of opzet van het geheel schuilen, opdat wij niet thuis behooren. deze een volgend maal zullen kunnen wegnemen. Overigens ben ik volstrekt niet blind voor de fou- Dal de heer 0. S. begonnen is ons op een enkele ten, welke het boekje aankleven. Uit het voorwoord, te wijzen, daarvoor ze ik hem dan ook ten zeerste dat ik er voor schreei blijkt dit ten duidelijkste. Ver- dank. Voor- en aanmerkingen van andere z1 de hetzij in dit blad, hetzij liever nog aan het adres van den Schrijver der Studenten-Afcleeling Leiden van het *), Het zou zeer zeker wenschelijk A. N. V. houden wij ons ten zeerste aanbevolen. zijn: dat dergelijke lijisten door der Hoogachtend, u dankend voor de verleende plaats- zake kundigen ook voor het Middel- ruimte, baar en het Lager Onderwijis werden Uw dw., sameng esteld en door het A. N. V. uit- Leiden n, April 1908. A. WELCKER. g e gev e n. Ma ik dit plan eens in de welwillende aanda cht van het Hoofdbestuur aanbevelen ? A. W. 96 NEERLANDIA. Vreemde woorden. vroeger in kritieke tijden is geweest. Maar de liefde tot ons land moet ons in hoofdzaak beschermen. Zij in No. 4 van Neerlandia 01. 60) werd er weer moet in school en huis worden in rent in de ker- eens op gewezen, dat de overdrijving van sommige kengepreekt en in de kazernen verheemikt worden; puristen in zake de stria teen vreemde woorden moet geheel ons yolk doordringen, tot eendracht schade kan toebrengen aan het Nederlands Verbond. en kracht brengen en ieder leeren inzien, dat het va- Dit is zeker juist en wat meer is: door die over- derland staat boven alle andere aardsche belangen. drijving werken die puristen hun eigen streven teen. Wanneer alien ditzelfdeg'roote doel najagen, wanneer Wat echter te denken vane mening die Dr. D. C. alle eigenbelang op den achtergrond treedt, dan mo- Hesseling in De nieuwe Taal ids (volgens aaniialing gem wij vol hoop een tijd van nieuwe grootheid bin- in Neerlandia No. 4, N. 70) verkondig,t dat in de nen onze land Galen tegemoet zien. spreektaal van de beschaafde mensen het kriterium te Wanneer men zooals ik, vele landen g'ezien heeft en vinden zou zij, n waarnaar uitgemaakt kan worden of ondervonden, hoe andere menschen moeten leven, een woord al dan niet als een vreemd woord moet dan moet men zichgelukkig achten tot een yolk le be- worden beschouwd. hooren dat zulk eengelukkig lot trof als het onze". Geen mens, zegt hij, gebruikt ooit in zijn spreek- 's Gravenhage, 19 April 1908. taal de woorden: coiffeur *), patissier, taiyleur choco- P. COOL. latier, chemisier, marchand-tailor, bandagiste enz. iNeen; maar onze beschaafde Nederlanders en vooral de beschaafde Hagenaars van de hoogste klas- sengebruiken wel degelik de woorden: chemise, but (spreek uit buut), races (spreek uit reesses), courses ALLERLEI EN MEDEDEELINGEN. (spreek uit koerses), horreur, horrible, charmant, re- presentatie, merite, elite, deklineren, professional, chan- teuse, jouisseren, exquis (spreek uit ekskiesy, unique (spreek uit unieke), menagere, tea'en (spreek uit tieen), Koninklijke steun. antichambreren, vestibule enz. en het komt me voor, dat deze woorden uitstekend door meer Nederlandse Metgroote erkentelijkheid bericht de Boeken-Com- te vervangun zijn en dus onze taal niet verrijken, maar missie zoowel van H. M. de Koningin als van H. M. doen verbasteren. de Koningin-Moeder een belangrijke gift te hebben Dat het kriterium door Dr. D. C. Hesseling aan- ontvangen voor haren arbeid. gegeven het juiste behoorde te zijn geef ik grif toe; maar in Nederland zondigen in het misbrutken Vierde vacantieleergang te Leiden voor van vreemde woorden en in het verkiezen van al wat Vlamingen en Zuid-Afrikaanders. , Evenals vorige jaren zal ook in 1908 te Leiden een houden het allermeest. vacan.tieleergang worden ingericht voor Vlamingen en MARC. EM ANTS. Zuid-Afrikaanders. De ctosus zal beginWien in de Den H a ag, 21 April 1908. tweede helft van September, Tot nog toe hebben zich tot rnedewerking bereid verklaard de heeren proles- DeRed. verwijst nader naar het zeer zaakrijke sore n W. van der Vlugt (uit de faculteit der rechten) tikel van Prof. Salverda de Grave in de 3e Afl. 2e j.g. en J. S.Speyer (uit de faculteit der letteren). Onder- van De Nieuwe Taal ids (biz. 113-125), naar aan- handelingen worden nog gevoerd om een derden hoog- leiding van De kkine Zuiveraar. Plaatsgebrek laat leeraar te bewegen zijn steun te verleenen. niet toe op dit artikel thans nader in te gaan. Nadere inlichtingen zullen worden gegeven, ook wat plannen betreft voor uitstapjes en dergelijken, in een binnenkort te verschijnen prospectus. Dit zal den Bel- gischen leden van het A. N. V. worden toegezonden Vaderlandsliefde. tegelijk met Neerlandia en verder om niet worden ge- stuurd aan al wie er om vraagt bij den commissaris Waar er nog altijd menschen ziin, die met min of van den vacantieleergang, den hexer A. D. Fokker, meer klem beweren, dat vaderlandsliefde iets uit de Hartesteeg 5, Leiden. ode Boos is en zij zich slechts wereldburger ge- voelen, iets wat in depraktijk dikwijis schijnt neer Studentenroeiwedstrijd. te komen op verheerlijking van al wat „buitenlandsch" De Afdeeling Stamverkeer vestigt de aandacht op en eene altijddurende aftakeling van al wat eigen is —, den 28 Mei te houden studentenroeiwedstrijd op de leek het mij wel aardig voor Neerlandia navolgend Zweth bij Delft. stukje of te schriiven, dat ik vond in „Im herzen von Nadere inlichtingen zijn te bekomen bij de Afdee- Asien II" door Sven Hedin, den bekenden Tibet-rei- ling Stamverkeer, Javastraat 90, Den Haag. ziger. Ofschoon voor de Zweden geschreven kunnen wij Nederlanders het evenzeer als tot ons gericht be- Nog eens de Lintworm. schouwen en met trots onderschrijven: „Doch het beste van alles was, dat wij weder te- In de N.R. Ct. is iemand in het krijt gesprongen voor huis waren en het binnenland van Azie en Tibet voor den benauwden lintworm van onsvorig nummer. Het eenpoos mochten vergeten. Hoe rooter een kring woord, zoo beet het, beteekent van oudsher monster men om de aarde trekt, des tegrooter wordt de lief- en wordt in de wapenkunde nog altiid gebruikt voor de tot ziin land, vooral wanneer dit zoo rijk aan eer een vlammenspuwenden draak met uitgestoken tong. en roemvolle herinneringen is als het mijnie. Wan- Zeker, dat is zoo. Maar daarom ging het niet. neer allegoedgezinde landgenooten inzag'en, dat zij Hetging, om Sint George. En nooit heeft, naar bes- trotsch behoorden te zijn op den hun in de wie te weten, die Heilige in Nederland last gehad met een reeds ten deel gevallen eeretitel, n.l. op het feit, dat Lintworm, wel met een Draak. In Dulitschland, ja, zij tot een yolk behooren, welks geschiedenis groo- daar was het een Lindwurm, schoon ook wel een ten.deels eengeschiedenis van helden is, dan zou nim- Dra che. mer eenig gevaar van buiten onze vrijheid in gevaar Intusschen, de opmerking had Neerl. aan het Vail. kunnen brengen,. Onze kracht neemt toe en onze po- ontleend, wat ookaan den voet heeft vermeldgestaan, sitie is op het oogenblik oneindig veel beter dan zij maar hij vergissing in de proef is uitgevallen. Was Neerl. het zelfgeweest, het zou ook van Sint joris hebbengesproken. Die en de Draak ziin bij ons ver- *) Coiffeur hoort men in Den Haag dikwels genoeg. bonden in lief en leed. NEERLANDIA. 9 Een loffelijk streven. veel antler wier wier werken heel wat beter zijn! dan een aantal Franscheprullen. De Ned. Ver. teJohannesburg is begonnen met om Juist daarom is het zoo aardig, dat Koningin Wil- de veertien dagen kursus te doen houden over de ge- lielmina hier hetgoede voorbeeld tracht te geven; schiedenis van Nederland en Zuid-Afrika, waaraan niet uitsluiting van het eene met waardeering voor verbonden is het leeren en zingten van gepaste Hal- het andere. Allejonge zangers of zangeressen die landsche en Airikaansche liederen. door H. M.genoodigd worden, zij het ook in parti- Met de leiding hebben zich vrijwillig belast de hee- culieren kring', weten dat, hoe ook de keus moge zijn ren Van Bruggen en Muller, onderwijzers. van) het programma, het Hollandsche lied niet ma De toe an is opengesteld voor alle kinderen, die ontbreken. het Hollandsch voldoende machtig zijn. Ook ouders en vrienden zi'n welkom. Holland op zijn best. Koningin Wiffielmina en de Ned. muziek. De Berlilnsche correspondent van 't N. v. d. Dag schreef naar aanleiding van 't optreden der Ned. Too- Uit een brief van een Haagsch dameslid: neelvOreeniging o. Waar algemeen bekend ma worden geacht, dat Voor den heer Heijermans waren hetgroote dagen. onze Koningin ecnedoor-en-door Hollandsche Vrouw heeft land en taal een dienst bewezen, want tot is, wier voorname verdienste ook daarin bestaat, dat zelfs degrootste tegenstander van onze taal, de criti- Zij de Fransche taal, tot dusver gebruikelijk aan het cus van de. Berliner Zeitung, gaf zich na de voor- Hof, ook onder Koning Willem III, heeft vervang'en stelling van „Uitkomst" gewonnen, nadat hij mej. Til- door de Nederlandsche, wat in de eerste kringen der ly Lus het Nederlandsch had hooren uitspreken en residentie van anberekenbaren invloed geweest is, moduleeren zooals het behoort, terwijl die van het zoowel in de omgangstaal als in de opvoeding, ,is Berliner Tageblatt „de taal van Rembrandt", zooals het misschien niet zoo algemeen bekend, dat aan de hi zeide roemde., muziek van Ned. cornponisten, althans ten Hove een Hier is weder een eerste stap gezet om onze taal Naar waardige plaats wordt ingeruimd. op in het buitenland tot eere te brengen. En toderen winter worden er ten Paleize twee mu- blijven onze schrijvers voortarbeiden — waarom zou ziekavonden ingericht en wel opmerkelijk was het dezen men dan in, de toekomst niet evengoed Neaerlandsch keer, dat op den eersten avond het geheele eerste deel gaan leeren, om de schoonheden der taal in 't oor- van hetprogramma gewijd was aan Holl. liederen en spronkelijk te kunnen genieten, als men heden ten het tweede edeelte aan vreemde toondichters. dage nog Italiaansch leert om Dante te kunnen lezen Jitist het omgekeerde, wat wij op de concerten te en ook voor Ibsen en Bjornson de studie homier genieten krijgen: meest nie:s dan Duitsche en Fran- moedertaal over heeft. sche liederen en als toegift een of ander onnoozel Als zoodanig heelt dit g'astspel zeker ook een natio- wiegeliedie in de eigen taal. nale beteekenis en mogen onze landgenooten den schrij- Het tweede muziekfeest op 3 April gal als tweede ver en de tooneelisten dankbaargedenkcn. deel van hetprogramma de Oud-Holl. Boerendansen van Röntgen door hemzelf gespeeld, waarmede het Het Ned. consulaat te Zurich. aardige „Vaderlief kree Moederlief" en „Jan Ulrich, Christiaan zullen te samen kuierengaan". Men vindt Voor de opengevallen plaats is een vreemdeling be- in deze zoo weinig bekende stukjes, vooral zoo aar- noemd, de her H. von Claparede Crola. dig weer dat gemoedelijk, boertige, karakter, dat Jo- De N i e u w e Courant heeft er een hoofd- hannes Wagenaar ()Wangs beschreef, als eene der meest artikel aan gewijid, waarin o. m. gezegd wordt: kenmerkende eigenschappen van de muziek. „Onder Nederlanders te Zurich is men over deze Daarna de oubollige Oud-Holl. Boerenlieujes van benoeming niet best te spreken. Naar onze Zwitser- Rant en voorgedi-agen door prof. Messchaert. sche correspondent ons schreef, was men van oor- Wat deert het of, als in „De jonge Smid" tie woord deel, dat onder de daargevestigde Nederlanders ten wat rauw klinkt ? minste twee personen zich bevonden, die voor een henoeming ernstig in aanmerking mochten komen. 't Is de schoonste van de vrouwen Dat de door de Ned.Regeering gedane keus ge- Maar noyt was er zoo'n serpent, lukkig genoemd kan worden, ma voorloopig worden Not kan zii heur bakkes houen, betwijfeld. Not en is zij wel content. Wij zijn van meening, dat telkens weer, wanneer een vertegenwoordigende post van Nederland in den Jan Salie, wat steekt er kwaads in ? vreemde door een vreemdeling wordt bezet, het de Hel Hofgeeft in deze dus een nietgenoeg te plicht is van de pers er op te wijzen, dat zoo jets waardeeren voorbeeld en zeer onaangenaam doet het slechts bij hooge uitzondering door de openbare mee- aan, dat op liederavonden van Nederlandsche dames, nin wordtgeduld". ender anderen op die van Julia Culp, de zoo &vier- r juist! de Groningsche, op een programma van achhierr lie- /term niet een Holl. lied voorkwam, zelfsgeen toe ft Ned. diplomatieke en consulaire ambtenaren. in de eigen taal. Het leek mij voor H. M. de Koningin-Moeder, me- Dat staat boven de dezer dagen verschenen voile- de aanwezig, en voor de stem voile zaal, beslist een die list. beleediging. Zij bevat bijna 600 namen. Verleden jaar herinner ik mij dat genoemde zange- Er zijn 116 Nederlanders bii; de overgroote meer- res op een concept te Antwerpen ook niets dan uit- derheid is dus vreemdeling. Slechts aan 218 kan in heemsche liederen zone. Wat moeten de Vlamingen het Nederlandsch wordengeschreven. wel van zoo'n Hollandsche vrouw ged'acht hebben! Heeft dat yolkgeen eigen muziek of is die nietswaar- Italia en Nederland. di ? De Vlamingen, die met hun ernstigen strijd voor In de Italiaansche reisindrukken van het Nederlandsch, ook hun toondichters weten hoo te M r. S. M u 11 e r F z. (Haarlem 1907), least men houden. Benoit, Gilson, Tinel, Wambach, Hullebroeck, in het opstel over Florence: welke Vlaming kent ze niet! Missc,hien zijn ze zelfs „Al acht ik het opmerkelijik, dat het Italiaansche al te eenzijdig in hun waardeering, loch beter zoo, yolk, terwij1 het zich in zijn bedehuizen zeer onge- de tijd zal het goede weten te behouiden. geneerd gedraagt, toch de daar opgestelde monumen- Maar hier hebben wij too ook onzen Zweers, Wa- ten met eerbied bejegend en ontziet, — met g'rooter genaar, Van Brucken Fock, Hol, Van Rennes en zoo- waardeering, met zekere verbazing constateert de 98 NEERLANDIA. vreemdeling, dat zelfs op den publieken wegs de mo- Nietiwenhuyse, W. C. van, Ingenieur-Kantoor, Wete- numenten volkomen veilig In de Loggia dei ringschans 119, Amsterdam. Lanz de de elegante opene hal naast het Palazzo vec- Ramshorst Az., S. van; Ned. Dekenhandel, Nijkerk chio, prijken tal van artistieke beeldgroepen van wit (Veluwe),. marmer naast Cellini's bevalligen bronzen Perseo en Rhijn, Ph. van; Kleermakersbenoodig'dheden, Tilburg. Donatello's Giuditta. Sinds eeuwen staan zij daar aan Smeets, Firma Emmanuel; Graphische Kunstinrichting, den openbaren we in een open ruimte, waar het Weert. straatpubliek in- en uitloopt, onbeschermd en uitlok- Tjeenk Willink, W. E. J.; Uitgever, Zwolle. kend , z1:56 laag dat men ze kan aanraken met de Tooneelfonds „Van Hulst", Kampen. hand. Wat meent gij, zou hier te lande het lot van , Veenderij en Turistrooiselfabriek „Klazienaveen", Oro- daze meesterwerken geweest zijn ? Twijfelt gij ? Doe ffingen. dan eens een pelgrimstocht naar de schoone kerk ZijIstra Hzn., J.; Koloniale Waren, Zwolle. Breda en bezie de fr ,aaie koorstoelen ontwricht en bedekt met stof en vuil, de grafmonumenten der Nas- Vraag inlichting, sau's en der Polanen's, geschonden en gehavend, zon- Wie kan hetjuiste adres meedeelen van: der armen en beenen! Al van ouds zat de baldadig- Mej. B. A. G. Beek, vroeger telefoniste, Rotterdam., held en de vernielzucht ons yolk in het bloed: het F. A. Millard, vroeger Opziener Mijnexpl. van Go u- staat geboekt , hoe in 1549 de Utrechtsche Kanunniken vernementswege, Oravenstr. 71, Paramaribo (thans kosten moesten maken, om „die sepulture der byscop- in Holland); pen" op het Domkoor door het aanbrengen van „n ye Mej. v. d. Burg, vroeger Pension Suez, Via Lao le n oesen ende anders" voegzaam te herstellen. En de Case Rome; , Florentijnsche beelden ? Zij zijn volmaakt ongeschon- J. B. H. Ydo vroeger bloemist Morn (thans in den; een der tallooze bedelaars, een der bewege- . lijke straatibngens van Florence heeft er ooit aan ge- W. Mettlen, vroeger fotograaf, SteKtenbosch (Z.-A.), dacht, een schennende hand naar de beelden nit te (thans in Holland); steken. Geen enkel beeld, hoe oud ook, heb ik in A. Ouwerkerk, vroeger Potchefstroom (Transvaal); Italie gezien, dat den neus miste of waarvan een yin- A. Ringel, vroeger Casa New England, Avenida de ger was stukgeslagen!" Mayo 801, Buenos Aires; Tot zoover Mr. Muller. P. J. G. Adriani, vroeger Rotterdam; Toe n in December de Van Maurik-bank in het Oos- S. P. Streliski, vroeger Union Rd. 12, Rotherhithe; terparkte Amsterdam onthuld werd, was ze den vol- J. W.R. Koch, arts, vroeger Van Stolkweg 15, Den g enden dag reeds bezoedeld en bekrast. Haag; Nu is ze ontoonbaar. P. Keyzer, vroeger Van Merlenstraat 106, Den Haag; Mej. C. Lammer6e, vroeger Obrechtstraat 181, Den Bezoek aan de Z.-Afr. Unie te Edinburgh. Haag; W. Maris Jr., vroeger Nassau Odeckstraat 8, Den De heeren Mr. A. H. van Ophuysen en H. C. Leem- Haag; horst hebben, afgevaardigd door de Leidsche Stud.- Mej. J. P. Posthuma, vroeger hoofd eener la ere Afd. A. N. V. een bezoek gebracht aan de Z.-Afr. school, Willemstraat 14, Den Haag; Unie te Edinburgh. J. H. van Grafhorst, apotheker, vroeger N. Rijn 15, Een tiental Afr. studenten werd voor 't A. N. V. Leiden; gewonnen. Mej. A. Korthals, vroeger Jan Marisstraat 16, Am- 't Verslag der afgevaardigden kwam voor dit num- sterdam; inert , e laat in verschijnt dus in 't J unii-nummer. H. J. Offerhaus, vroeger Voorschoterlaan, Rotterdatn (thans Den Haag,; Oproep aan Handelaars en Neringdoenden ! H. P.Jansen, vroeger likeurstoker, Van der Takstr. De Redactie van Neerlandia ver- 9, Rotterdam (thans in Amerika); zoekt alle handelaars en neringdoen- D. Baan, vroeger P. B. 806, Pretoria Ohans in Hol- den, zoowel in Noord- als in Zuid- land); Nederland, die bereid zijn wederzijds B. Hedeman, vroeger Amstel 320, Amsterdam; in het Nederlandsch hunne zaken te D. S. Fernandes, vroeger onderwijzer, Paramaribo doen,naam en adres te zenden (thans in Holland),; aan het Kantoor A. N.V. Wijnstraat 81 D. J. Samuels, vroeger geneesheer, Domburg (Suri- Dordrecht. name), (thans in Holland); Jacob de Wilde, vroeger Voorbidder Port. Isr. Gem., Ingekomen adressen: Paramaribo (thans in Holland); Arenthorst, Gebrs.; Uitgevers, Kampen. C. L. Leefmans, vroeger koopman, Paramaribo; Bakker & Co. J. J.; Ned. Olie- en Smeerfabriek , , L. C. van No en vroeger Columbia University, Rotterdam. New-York; Brouwer S.; Matten- en Biezenhandel, Genemuiden. W. J. de Greeuw, vroeger p/a. House Mead & Sons Dienske Goslinga, Inkoop en Verzending van Ned. Ltd., 19 St. Paul' Churchyard, Londe E. C. (thans Artikelen, Wijnstraat 109Rotterdam. , R in Amerika) ; Dorp, Dr. G. C. A. van; Scheikundig Laboratorium, N. W. Donker, vroeger Oosteinde 82, Rotterdam; Katwijk aan Zee. Mej. B. A. G. Beek, vroeger telefoniste, Rotterdam; Eden, E. F. Meubelmagazijn, Molsteeg, Amsterdam. A. de Koning C.Az., vroeger Karel de Stouteplein Hudig & Pieters, Cargadoors en Expediteuts, Am- 21, Rotterdam; sterdam. H. N. Schregardus, vroeger Leuvensche straat 19, Heteren, J. H. & G. van, Boekhandelaars, Harten- Scheveningo (thans in China). straat 26 Amsterdam. , Huisman & Co. Kantoor voor Schuldinvordering Verschenen : Wat wil het A .N.V .?, vtagschrift door en Handelsinlichting,en Dordrecht. prof]. te Winkel. (Uits-ave 12 van '1 A.N.V. ), prijs f 0.10 Ketwich, J. H. van; Agentuur en Commissiehareel, Amsterdam. Hoewel Neerlandia weer in dabbelenomvang ver- Machine- en Motorenfabriek voorheen Thomassen & , schijnt nzoeten vele stakken, tvaaronder de rekening en Co., Arnhem. verantwoording van het Hoof dbestaur, het jaarverslag Moeys & Co., F. G.; Uitvoer en invoer, Nijmegen. der Groep Suriname , dat der afdeeling Berlijn en de Mooiji, firma H. W., Boekhandelaar, Blauwburgwal, tweede lijst van W.D. tot een volgend nunzmer blijvenliggen. Amsterdam. Red 12e Jaargang. No 6• _ • Juni 1908. NEI-4:RLANDIA ORGAAN TANT ALGEMEEN NEDERLANDSCH VERBOND. Zooals ik meer houd van mijn kamer, dan van het heele huis, meer van ons huis dan van de heele stad en meer van de stad dan van het land, zoo houd ik meer van Holland dan van de waereld. L. VAN DEIJSSEL. INHOUD: De Noord-Nederlandsche badplaatsen. — Van onze Vert. in het Buitenland, door Dr. G. Brom, Prof. E. C. Godee-Molsbergen en C. H. F. van Heusden. — Van de Boeken-Commissie, door Dr. W. van Everdingen. — Noord-Nederland : De Lustrumfeesten te Delft, door Jhr. J. W. Storm van 's-Gravesande. — Sneeker Zeilwedstrijd, door Th. Dokkum. — Van de Afdeelingen : Stud.-Afd. Groningen, Stud.-Afd. Wageningen — Naar Edenburgh, door Mr. A. H. van Ophuysen en H. C. Leemhorst — Zuid-Nederland : hit onze Takken. Holland op zijn malst door Em. van Soest — Zuid-Afrika : Berichten. — Suriname : Jaarverslag der Groep over 1907 (uittreksel), door Fred. Oudschans Dentz. — Ned. Antillen : Van 't Groepsbestuur. — Ingezonden, door Johan Pierson, P. H. Stuurman, J W te Winkel, J. J. van llsseldijk, J. M. Kluppell, W. J. L, van Es, J. van Zwieten en Dr. W. Zuidema. Allerlei en Mededeelingen. BIJVOEGSEL : Nieuwe leden, Adressen — Wederkeerig Dienstbetoon kelijk wat opzien verwekkende — in den winter was De Noord-Nederlandsche badplaatsen. . men geheel van de buitenwereld afgesloten I — en in- (Van de Afd. Stamverkeer),. derdaad hebben deze bezoekers geen ongelijk. Er kun- Een gtoote aantrekkingskracht zullen de Holland- nen nog wel gore stormen Tangs het strand jagen, sche en Zeeuwsche badplaatsen vanzelf uitoefenen op ons Noordelijk klimaat kan zich of en toe in zijn de Stamgenooten, die in Noon:I-Nederland een gedeel- Barre geweldigheid openbaren, maar hoeveel beko- te van den zomer komen doorbrengen. Toch zullen ring heeft het verbliif in dien tijd. misschien sommigeA.N.V. Men ziet dan nog, bezig leden buiten ons land gaar- met hun vlijtig bedrijf, ne iets onder de oogen de visschers, die in den krijgen over het zomerver- zomer voor langen tijd zijn blijf aan onze stranden. uitgezeild op haringvangst. Behalve de badplaatsen Men ziet hoe de dagende Vlissingen en Dom- lente zich aankondigt, door burg op het eiland Wal- een aldoor klaarder Licht cheren tijn onze badplaat- over de zeevlakte en een sen genesteld in deduinen- wondermooi kleurenspel reeks,die zich uitstrekt van bij ochtend- of avondsche- den Hoek van Holland tot mering. Het is de tijd, het Nieuwe Diep. Op het waarin 'men doordrongen Lange stille strand, dat des wordt van het voile besef winters, in nevelengehuld, der poetische schoonheid mijmert en droomt,en waar van de zee en het vlakke dan geen ander geluid strand. wordt gehoord dan het Op Helgoland zijn, naar weemoedig zeeruischen, 't schijnt, verscheidene van en het vleugelgeklepper Heine's beste gedichten van de Witte meeuwen, ont- ontstaan, o.a. het volgende, staat 's zomers een woelig dat ons Nederlandsche Leven in al die zeven bad- legenden te binnen brengt, plaatsen: Kijkdu in, Sche- en aan onze stranden veningen, Katwijk, gedicht had kunnen zijn Noordwilk, Zandvoort, n-Z e e, W ij k-a a „Im Mondenglanze rub! das Meer, E g' m o n d-a a n-Z e e. Zelfs het eenzame eiland Die Wo en murmeln leise; T e x e 1 ziet dan de badgasten verschijnen, aange- Mir wird das Herz so bang und schwer, Ich denk' der alien Weise, trokken door de merkwaardige planten- en dieren- wereld van dat plekje grond, en zelfs door zijn afge- Der alien Weise, die inns singt legienheid. Von den verlornen Stidten, Wo aus dem Meeresgrunde klingi In het vroege voorjaar komen de eerste vreemden Glockengelaut und Been —" aan het strand, vooral in de kleinere dorpen aanvan- * * * 100 NEERLANDIA. In den vollen zomer, bij het intreden van het sei- men gevischt wend, kwamen deze te Katwijk op het zoen, met aanvang van Juni, beginnen de badplaatsen strand en werden) hier gekalefaterd en uitgerust, ter- elk haar eigen karakter te vertoonen, Scheveningen en wij1 ook de scheepsbouw bloeide. Nu zijn de born- Zandvoort worden verzamelplaatsen van stroomen men meest of door loggers vervangen, die door hun gasten en bezoekers, rniddelpunten van deftige praal kiel niet op het strand kunnen komen, of voor het in- en volksvreugde, de andere badplaatsen bieden het halen der netten van z.g. donkey's, kleine stoomma- stifle gtnoegen van een rustig verblijf, een verpoozing chines, voorzien, welke het schip te zwaar maken om op het strand te komen, en van Katwijk's groote visschersvloot ziet men nog slechts een 12 schepen ge- regeld aan het strand. Wie het aardige strandleven van op- en afhalen der schepen wil zien, moet de gelegenheid spoedig aan- grijpen, want het zal wel niet lang meer duren of Katwijk volgt in dit opzicht de andere kustplaatsen, waar geen visschersschuit meer op het strand te zien is en de geheele vloot in beslag is genomen voor de langdurige haringvaart. Gelukkig zullen de schilderachtige schelpenvisschers blijtven, die, zoo aardig op hun wagens staande, huffs toe gereden komen, sommige in trotsche houding met de schilderachtige groene deken los over de schou- ders geworpen, zoo dat zij u doen denken aan een oud-Romeinschen wagenmenner. Zij zullen voorloopig Scheveningen. hun moeilijk bedrijf nog niet opgeven, want al zijn (Cliché afgestaadidoor de Mij Zeebad Scheveningen)de verdiensten niet groot, deze menschen zijn te zeer gehecht aan hun gedeeltelijk zoo vrije leven aan en in na een winter vol misschien zwaren arbeid. Ook de zee, hoezeer bonne geldzorgen hen ook dringen den de meer bescheiden beurzen hier gemakkelijk iets naar een beter loonend bedrijf. Gelukkig, zij zijn een van hun gading. oogenlust voor ieder die voor het schoone voelt en Scheveningen wordt het meest ook door vreemde- vooral een gezocht onderwerp voor de vele schilders, lingen — vooral Duitschers, verder Amerikanen en wielke hier verblijf houden aan de kade die zich uit- Engelschen — bezocht. De nabijheid van 's Graven- strekt van het kanaal langs de oude schilderachtige hage met zijn muses, merkwaardige gebouwen en kerk, nu reederijgebouw, tot den ouden vuurtoren. mooie omgevingd maakt het bijzonder aantrekkelijk. De grootsche strandhotels waarborgen de bevrediging van zeer hooge eischen, een menigte hel verlichte koffie- huizen, enz. leveren vooral 's avonds een levendigen aanblik op. In het Kurhaus worden dagelijks goede muziekuitvoeringen door het Berlijnsche Philharmo- nisch orkest gegeven, de aan klassieke kunst gewijde Vrijdagavonden hebben zich zelfs een vermaardheid verworven. De belangrijkste der kleinere badplaatsen is wel Katwijk. K a t w ij k is op de plaats van de oude Rijnmon- den gelegen. Men wijst bezuiden den gegraven Rijnmond een bijna geheel met biezen dichtgegroeide kreek aan, welke een overblijfsel van een der oude monden zou zijn, terwiji ook benoorden het kanaal een eigenaardig bochtig breed water een oude Rijn- arm zou wezen. De tegenwoordige Rijnmonding is kunst- matig gevormd. De daarvoor vereischte waterwerken zijn zeer bezienswaardig. Badplaats Noordwijk. Het dorp Katwijk-aan-Zee is zeer welvarend, in tegenstelling met andere plaatsen breidt hier de Men hoort hier bekende namen als Willy Sluiter, visscherij zich zeer uit en als eens de lang ge- Blommers, rm.vr. Tadema Groeneveld, Pieterse, Grup- hoopte vaartverbetering naar I Jmuiden tot stand pe,, Musette. Aan, hen dankt men bier vooral aan de gebracht zal zijn, en de loggers tot in het dorp Zuidzijde een paar aardige schilderachtige huizen. zullen komen, hoopt men dat die bloei nog meer zal Aan de kade vindt men ook een paargroote hotels en toeniemen en ook in de nevenbedrijven der visscherij velegoede pensions of gemeubileerde woningen voor weer het leven zal komen wat er tot voor weinige badgasten. Verder in het Zuiden, geheel buiten het jaren was. Vroeger toch, toen algemeen nog met bom- dorp, te midden der groene duinen, lit het Zee- NEERLANDIA. 101 Hospitium voor kinderen. Men hoopt bier vooral lij- dertjes aan scrophulose, scoliose en dergelijke ziekten door de goede zeelucht te genezen en zoo mooglijk, operatie's te vermijden. Het groote, doelmatige, zeer hygenisch ingerichte gebouw is gesticht uit een gift van den heer A. S. van den Bergh, een der direc- teuren der beroemde margarinefabrieken. Het staat on- der leiding van mevr. Van Dorp—Beucker Andrae. De plaatsruimte belet aan onze badplaatsen die be- spreking te wijden, die ze toekomt. De Stamgenoot in het buitenland moge in het bovenstaande echter, als hij ons land niet kende, een aanleiding vinden, om het dezen zomer eens te bezoeken, en' vooral ook, om ons strand te komen zien. zal hartelijk welkom wezen. DOMBURG. (Afgestaan door Vreemdelingenverkeer). Van onze Vertegenwoordiging in het Buitenland. Uit Rome. De schitterende triumf, door Mengelberg tot twee- malen toe behaald in de Koninklijke Akademie van c Ceilia, werd indirect ook een triumf voor het Sint Nederlandsche element inRome. Na het eerste con- cert, op 10 Mei, wist men teinauwernood, dat de gevierde maestri) Nederlander is. Op het program stond hij als Wilhelm Mengelberg aan even en bijna algemeen hield men hem voor een Dititscher. Maar na het tweede concert, op 17 Mei, spraken de bladen vol bewondering over „den formidabelen H o 1- landschen dirigent, die mct een tooverstaf het orkest van Corea als 't ware vernieuwd had". En op het programma stond ditmaal zijn echt-Hollandsche naam Willem met eere vermeld. Waaraan deze omkeer toe te schriiven ? In de eer- ste plaats natuurlijk aan de populanteit, die Mengel- berg zich intusschen had gewonnen. Maar ook en niet weinig aan het optreden van eenige landgenoo- ten, die wisten te verhinderen, dat deze Nederland- sche beroemdheid zou worden geannexeerd door „Deutschland fiber Alles". Zij zorgden voor een be. hoorlijke schrijfwijze van zijn naam, waarop Mengel- berg zeif erg gesteld is. Zij lieten hem, voor de pauze, een fraaien lauwerkrans aanbieden, met de na- tionale kleuren versierd en waarop, voor iedereen leesbaar, het opschrift prijkte: Omaggio degli 0 1 a rt d e s i in Rom a. Zij hadden ook de di- rectieverzocht, dat bij de aanbieding van dit hulde- blijk het Wilhelmus zou es 1d worden, aan welk verzoek mengaarne zou voldaan hebben, als wegens de hooge tegenwoordigheid van Koningin Marguerita de etiquette geen bezwaar had opgeleverd. Nu kent heel Italie Mengelberg als Nederlanden Op de enkele landgenooten, die over de grenzen naam maken, behooren wij zuinig te zijn en niet zoo gemakkeliik hun nationaliteit, die imtners ook voor ons een eeretitel is, te late n wegmoffelen. Een klein yolk worden wij eerst dan, wanneer wij onze groote mannen niet hoog houden, ook en overal tegenover het buitenland. Geen chauvinisme;doch waar het pas geeft, een rusts en fier zelfbewustzijn toonen, is het afdoende bewijs van ezn krachtig en gezond nationaal leven. R o m e, 30 Mei 1908. D. G. BROM. Jaarverslag 1907/8, der Afd. Stellenbosch. In het afgeloopen jaar werd als krachtig middel tot propaganda de De Ruijtert-avon'd beschouwd. Deze welgeslaagde avond leverde echter geen nieuwe leden aan de Tak Stellenbosch, niettegenstaande Professor de Vos duidelik en dringend doel, nut en werkkring van 't Verbend uiteenzette en aanspoorde tot lid worden. Door vertrek, overlijden en bedanken verloreni we Brie leden. Een nieuw geworven lid verliet Stellenbosch. Moge onze Tak onder nieuwe politieke omstanoig- heden in 1908/9 in ledental toenemen. E. C. GODEE MOLSBERGEN, 26 Febr. 1903. Sekretaris Tak Stellenbosch A. N. V. ^^ 102 NEERLANDIA. Jaarverslag over 1907 van het HoHandsel' Werdde eerste bijeenkomst door acht landgenooten, de eerste vergadering, gehouden op 31 Juli 1906, Gezelschap te Berlijn. door tien leden bezocht, zoo telde de derde vergade- Volgens artikel 15 van de statuten moet de jaar- ring van 4 Sept. 1906 reeds twintig' leden en in die vergadering in de maand Januari gehouden worden, vergiader:ng werd het verantwoordeliik Bestuur ge- en is het Bestuur verplicht daarin verslag le doen, kozen, bestaande uit de heeren P. J. van Wielink, over den toestand en de werkzaamheden der vereeni- voorzitter, C. H. F. van Heusden, secretaris; mej. g in in het afgeloopen jaar. Joh. Becker p enning meesteresse en de heeren E. D., Gaarne voldoet het Bestuur aan deze n plicht en het Ganzevoort en W. jelsma, plaatsverv. bestuursleden. is voor mij een aan taak, mede te deelen het- Op den 2en October 1906 werden de statuten en geen de vereeniging sedert hare oprichting bereikt heeft. reglementen door de vergadering aangenomen en va,n We mogen het afgeloopen jaar nu juist niet als 66n lien datum of dagteekent de oprichting onzer vereeni- aanzien., waar we zonder veel zorg en veel arbeid g in g% Den 13en van dezelfde maand werden statuten doorgekomen zijn; we kunnen het wel tot de moei- en reglementen door den President van Politie te lijkste rekenen, die de vereeniging ooit zal door ma- Berlijn goedgekeurd. Onze pogingen om eene Zelfstan- ken. Maar wanneer de verdere ontwikkeling' zoo voort die Afdeeling van het Alg. Ned. Verbond te wor- blijft g'aan, als 't tot op heden het geval geweest is, den, mochten slagen en door brief van 12 Dec. 1906 dan kunnen we ookgetroost de toekomst te gemoet werd ons bekendgemaakt, dat de statuten en re le- gaan. menten door het Hooldbestuur in zijne vergadering Het is zeker van belang heden le vermelden, wie de van 8 Dec. 1906,gehouden te An,twerpen, goedge- oprichters van onze vereeniging ziin. Het zin de hee- keurd waren, en onze vereeniging als Zelfstandige ren R J. van Wielink, W. Jelsma en C. H. F. van Afdeeling toegelaten was. De eerste commissarissen Heusden,. Wanneer wij dat nu weten, lit de vraag van toezicht werden benoemd in de vergadering van voor de hand, „waarom hebben zij een vereeniging 6 Nov. 1906: het waren de heeren A. Brou wer, W. opgericht ?" In artikel 2 van de statuten, zinsnede b F. van Heusden en J. van Staalduinen. Zoo had vindt men ten deele het antwoord: „handhaving' van de de vereeniging reeds in 1906 veel bereikt. Waren het Nederlandsche taal". Dat was het, wat genoemde hee- evenwel alleen vergadering,en die ons toen te zamen ren bewoog een vereeniging op te richten, die voor brachten ? Geenszins. Onvergeten zullen de genoeglijke alle landgenooten open zoude staan, en waar men Dinsdagavonden blijven voor hen, die zoo vaak in ons weer Hollandsch spreken en denken, waar men weer eerste vereenigingslokaal om den disch geschaard wa- Hollandsch leven kon. Het is hun, die reedsvele ja- ren. Hoeveel avonden werden daar niet door gezel- ren hier zijn welbekend, dat helaas vele van onze lige en leerrijke voordrachten gesleten. Wij herinneren landgenooten voor het vaderland verloren gaan om- aan het eerste nationale feest, 't welk ons op den reden ergeen banden mzer bestaan, die hen daarheen 31en Augustus 1906 zooveel genot bracht. Hoe een- trekken. Hoevelen ziin er niet, die hun moedertaal, voudig dit „Koninginnefeest" ook herdacht werd, zoo wanneer al nietgeheel, dan loch voor het grootste getuigde toen elke gelaatstrek van die schare Neder- gedeelte verleerd hebben. Hoevelen ziin er niet, die landsche mannen en vrouwen van voldoening. Dan door de hier heerschende invloeden het Hollandsche denken wij aan het St. Nicolaasfeest van 5 Dec,. 1906, karakter verloren hebben, en door onvoldoende ken- 't welk door niet minder dan twee en viiftig volwas- nis van hun vaderland, de Hollandsche, de moeder- senepersonen en acht kinderen bezocht was. Ja, het taal en der voorvaderen zeden met zekere minachting laatste halfjaar van 1906 was voor de vereeniging beschouwen. Doch er waren er ook nog die hunne , voorspoedig. In dien tijd reeds bereikten wij een le- taal, hunne zeden, hun vaderland liefhadden en dat dental van drie en twintig, waarvan echter nog vier alles ook in den vreemde bewaarden. Hier ontbrak leden voor den 31en December zich afmelden; twee het evenwel aan aaneensluiting. Deze aaneensluiling daarvan we ens vertrek naar elders. wenschten de oprichters tot stand le brengen, al de Reeds in 1906 werden de wekelijksche bijeenkomsten genoemde euvels te bestrijden. Dank zij de hulg hun druk bezocht, maar in 1907 steeg het aantal bezoek- daartoe door vele landgenooten verleend, mochten zij sters en bezoekers in ruime mate. Ook het ledental er in slagen hun doel voor het grootste deel te bereiken. step en en in 1907 werden niet minder dan „vier en Op Dinsdag den 19en Juni 1906 kwamen voor het dertig" nieuwe leden opgenomen. Het zoude zeker een eerst acht landgenooten te zamen, om een bespreking genot geweest ziin, wanneer we daartegenover geen tot oprichting van een Hollandsche vereeniging te leden van de ledenlijst hadden moeten afschrifven. houden. Het was in ons eerste vereenigingslokaal, Achttien leden bedankten in 1907 voor het lidmaat- Dircksenstrasse 36.- Op dien avond werd de grond- schap, ten deele we ens vertrek naar elders, ten deele steengelegd voor het gebouw, genaamd: „Het Hol- we ens gebrek aan belangstelling. Het is een zware landsch Gezelschap te Berlijn". Dat men het ernstig taak om het een ieder naar den zin te maken; dat meende bewees de verkiezing van een voorloopig Be- moest het Bestuur ook vaak ondervinden. Het is even- stuur, 't welk bestond uit de heeren P. J. van Wie- wel steeds den we g opgegaan, dien het bij de oprich- link, voorzitter; C. H. F. van Heusden, secretaris; tin g' voor oogen had. Men wist vooruit, dat de tegen- mej. Joh. Kramer, penningmeesteresse; de heeren E. stand niet zoude uitblijven en dat menigeen niet ver- D. Ganzevoort en W.Jelsma, plaatsvervangende be- der met ons wildegaan, maar door manmoedig stand- stuurskden. houden, bereikte de vereeniging meer dan men ge- Dat er ook verlangen was om te bereiken, wat de dacht had, dat bewijst de toename van het ledental. oprichters ten doel hadden, bewees de mededeeling In Febr. 1907 vond er een Bestuursverandering van den heer Wielink, dat hi' met het Al g'. Nederl. plaats door het aftreden van den heer E. D. Ganze- Verbond te Dordrecht in brielwisselirg was getre- voort in wiens plaats de heer W. F. van tie den en dat g'enoemd Verbond zijn welwitlende mede- g ekozen werd. werken g had toegezeg'd door zijn schrijven van 15 Hoegezellig ons eerste clublokaal in de Dircksen- Juni 1906. In deze bijeenkomst ontving' het voorloo- strasse ook was, toch moesten wij het spoedig' ver- pig Bestuur ook de opdracht een re dement uit te laten omdat de ruimtevoor ons te kleingeworden werken. was. Men besloot een nieuw „Tehuis" te zoeken, het- Reeds den 31en Juli 1906 kon de eerste vergadering welk spoedig gevonden was in de Sophienstrasse 17/18, gehouden worden en was het Bestuur in staat een in ons tegenwoordig vereenigingslokaal. Op Woens- b ontwerp-reglement aan deze vergadering voor te leggen. dag den 27en Febr. 1907 hielden wij hier onzen in- Het is overtollig om verdere mededeelingen te doen, tocht en wel in de Turnerzaal. Gezeltig was die die betrekking hebben op de prilste jeugd van Het avond in ruime mate, vooral door de medewerking Hollandsch Gezelschap, maar wel mogen eenige merk- van mej. A. G. de Leeuw (Geertruida Carelsen), die waardige datums worden genoemd. uit hare werken eenvoorlezing hield. Ten gehoore NEERLANDIA. 103 werd gebracht „Te Kleiwijk" uit Noord-Hollandsche Moge het ons in 1908 aan hulp, kracht en guile Vertellingen. bijdragen niet onitbreken. Reeds den 24en Maart werden we wederom opge- De Secretaris, roe en om een feestdag le herdenken. Aan de oproe- C. H. F. VAN HLUSDLN. ping door de feestcommissie gedaan, hadden een veer• tigtal landgenooten gehoor gegeven. Zij herdachten op passende wijze den driehonderdsten geboortedag van °wen zeeheld Michiel Adriaenszoon de Ruij*r. Dank de medewerking van vele dames- en heerenleden, ‘ slaag- Boeken-Commissie. den we uitstekend en was de voordracht van den heer W. F. van Heusden hetglanspunt van den avond, Voor het eerst werden then de aanwezigen door een zangvoordracht van een mannenkwartet verrast, 't Adres van den 1e Secretaris : Adres voor toezending van welkuit de leden gevormd was. 206 Mathenesserlaan, boeken : Boekenhuis, 63 van Goedvoorgaan doet goed volgen, zegt het spreek- Rotterdam. der Duynstraat, Rotterdam woord, want zie, in de vergadering van den 8en Mei werd er besloten een zangkoor op te richten. Dit De Boeken-Commissie werd dezer dagen verrast kwam ook tot stand en wet under kiding van de hee- door eengift van f 10.—, door een ongenoemde uit ren P. J. van Wielink en W. F. van. Heusden. Ter- Groningen voor „haar schoon doel". De onbe- zelfder tijd ontstond een letterkunde-club, doch helaas, kendegexier kan zich verzekerd houden, dat deze ver- haar bestaan was kort. rassing haar bijzonder welkom was. Hartelijk dank! ... Na eenige weken, van gezelligheid en werkzaam- Zulke dingen sterken cnze handen en onzen moed... heden konden we wederom een feestdag herdenken. Wij an en al weer heel wat boeken. En overal Het was de 31e Aug. 1907, die ons tezamen riep vandaan. Ook daarvoor dank aan de gevers! en door welken wij tezaam gebracht werden in een- * dracht en liefde voor Vaderland en Vorstin. Zestig Het Jaarverslag weird door ons de heele wereld landgenooten waren dien avond vereenigd, en boven- over gezonden: o. a. aan alle Vertegenwoordigers en diem telden wenog zes vertegenwoordigers van „ J on Zelfstandige Afdeelingen. Mede hieraan danken wij ze- Holland". Metg'oed gevolg kwam diit feest tot stand ker een aanvraag' om bceken uit Egypte (voor de Ne- en met uitstekenden uitslag werd het gevierd. Dit fees! derlandsche werklieden aan 't Suez-kanaal bij Ismai- alleen deed tien leden toetreden. Dien avond zond de lia) en een uit Swakopmund, D. Z. W. A., ook voor vereeniging een huldigingstelegram aan Hare Maje- eenige Nederlanders. steit, waarop de voorzitter den volgenden dag' een Ook de Legatie-wacht te Peking komt aan de beurt. dank-antes rd ontving. * In de Nov.-verg'adering vond de verkiezing van het Bestuurplaats voor het jaar 1908. Met eenige wijzi- Bij zoox,eel, dat ons tot groote erkentelijkheid en vol- gin werd het herkozen. De voorzitter, de heer P. J. doening stem! blijft 't ons een oorzaak van minder van Wielink, wenschte voor deze betrekking niet meer opgewektheid, dat zooveel Afdeelingen nimmer taal of in aanmerking te komen en zoo werd de heer W. F. teeken van zich doen hooren. Hoe is 't loch mcgelijk, van Heusden tot voorzitter benoemd, terwip. de heer dat zulke menschen zich niet eens op de hop to laten P. J. van Wielink alsplaatsvervangend bestuurslid in stellen van ons werk, om eerst dan zich terug te trek- het Bestuur bleef. Den 4en December werden tot com- ken, voor 'tgeval zij er zich niet toe opgewekt ge- missarissen van toezicht, volgens art. 14 der statuten, voelen ?... Geld! ook hier niet: onbekend maakt onbe- • bertoemd, de heeren P. van Bergen, M. Polak en W. mind ? Weten zij wel, dat ons werk niet alleen krach- Umbreit. ti g de propag'anda voor 't A. N. V. steunt, maar dat In 1907 werden twaalf leden- en negen bestuurs- er niet weinigen zijn, die — hoewel om verschillende vergaderingen ehouden. De ledenvergaderingen wer- redenen Been lid van cns Verbcnd — de Bceken- den in 'tgeheel door 171 leden bezocht, alzoo in Commissie met alle ma c h t steunen ? Hoe ko- doorsnede elke vergadering door 14 ledert. Wanneer men dan zooveel A. N. V.-ers tot die bedroevende men het ledental der vereeniging in aanmerking neemt, mate van ornerschilligheid ? Want onze arbeid voor dan zal men toe even dat het bezoek talrijker had Nederlanders „in verstrooiing" wordt met den dag tnoeten zijn. Daarentegen waren de bijeenkomsten veel uitgebreider — en wij mo eten allen kunnen beter bezocht en telden we op een October-Woensdag- het en!... Laten wij 'I u toch eens mogen komen avond 52 dames en heeren. uitleggen: u zult overtuigd worden! !... Zoo bereikte de vereeniging „Het Hollandsch Cie- * zelschap te Berliin", dat vele hier wonende land e- Exemplaren van 't laatste Jaarverslag blijven bij on- nooten een nauwere aaneensluiting zochten en von- dergeteekende beschikbaar. den en dat !evens weer bij velen de sympathie voor De le Secretaris, vaderland en moedertaal levendiger werd. Voorts von- R o t t e r d a m, 9 Juni '08. VAN EVERDINGEN. den drie landgenooten door bemiddeling onzer ver- eeniging een werkkring; twee vonden nun levensge- luk en besloten later in den echt te treden. Zoo fade dan de vereeniging op den 31en Dec. 1907, 35g'ewone, een begunstigend en 5 buitengewo- Noord-Nederland. ne leden. Over dengeldelijken toestand der vereeniging zal onze pentungmeesteresse mededeeling doen en daaruit zal u blijken, dat we ook spaarzaam huisgehouden hebben. Bezienswaardigheden in Noord-Nederland. Als slotwoord wenschte iknog te zeggen, dat mine bewering aan het begin van mijn verslag gedaän, ze- (Inzendingen voor deze rubriek worden drivgend ker niet !e voorbarig was en dat we getroost de toe- verzocht door de Afdeeling Stannerkeer, Javastraat komst tegemoet kunnen gaan, wanner de veruere CO, Den Haag). ontwikkeling gelijken !red houdt met die van 1907. 17-19 juli: Wielrijdersfeesten van den Al g. Nederl. Dit ligi hoofdzakelijk in de macht van de leden. Wer- Wielrijdersbond te Haarlem. (18 juli). Ommegang, ken ziji met het Bestuur hand in hand, zorgen zij voorstellende het toerisme door alle eeuwen. voor nuttige en. gezellige afwisseling, zoo zal zeker 16-25 Juli: Nationalephotographie-tentoonstelling elk landgenoot in onze vereeniging een plaats der rust te Zeist. en der verademing vinden. 24-26 Juli: Intern. honden-tentoonstelling !e Zutphen 104 NEERLANDIA. VAN DE AFD. STAMVERKEER. met ern'aast een stalling voor de 22 eigen paarden der tournooiridders,herauten en pages. Van 4 Mei of wordt op een terrein dat daar o0 Lustrumfeesten te Delft. door de militaire overheid welwillend beschikbaar is 29 Juni-4 Juli 1908. gesteld iederen dag en bij iedere weersgesteldheid door degenen die aan het steekspel zullen deelnemen, Over eenige weken zullen te Delft de feesten plaats geoefend en ontvangen zij daar een soortg'elijke oplei- hebben ter herdenking van het 60-jarig bestaan van ding zooals de vroegere tournooiridders die ook genoten. het DelftschStudenten Corps. Vooral merkwaardig Waar reeds eenigszins is vooruit geloopen door te zijg deze lustrumfeesten van de Noord-Nederlandsche spreken van een tournooi, dient hie vermeld te wor- studenten *) daar zij in karakter zoo geheel verschil- den, dat in de feestweek zal worden doorleêfd de len van soortgelijke herdenkingen aan vreemde inrich- tijd van Lorenzo de Medici **),. De hoofdper- tin en van Hooger Onderwijs. soon Lorenzo de Medici, diegedurende deze week Daar toch bestaan de fees en gewoonlijk uit een dan ookgeheel beschouwd en behandeld wordt als simpele verkleedpartii van studenten zonder verder een werkelijke Lorenzo die over Florence gebiedt, eenige aantrekkelijkheid voor buitenstaanden; hier in. neemt ziin intrek in een huis, dat voor deze gelegen- Nederland een feestweek met verschillende hoofdmo- heid uitwen.dig zal worden vervormd om het aanzien menten waarin ieder student die eenrol vervult, het- te krijgen van het Palezzo de Medici in Florence, en zij in den optocht, hetzij een of ander spel; zich welks vertrekken in Florentijnsche paleiszalen zullen geheel inleeft in de toestanden van den tijd Welke worden veranderd. door de feestweek wordt voorgesteld. `Dan is het niet Als onmiddellijke omgeving van den hoofdpersoon een feestweek alleen voor de studenten, maar leeft heeft men zijn hofhouding, waarin ook enkele jonge een root deel van Nederland mee enkomen van meisjes zullen fungeeren als hofdames van de bemin- verre oorden menschen naar Delft om het schoons de van Lorenzo, van Lucretia Donati. LUSTRUMFEESTEN TE DELFT. 11 Iih r I ri7h..11 ;who _ A Ii111111111111 IIII IT I nil Olt GEDEELTE VAN HET TOURNOOIVELD dat hun te zieni zal worden gegeven, te bewonderen. De artistiekeleider der feesten zal zijn de bekende De burgerij van Delft vormt langen tijd van te vo- schilderHenricus uit DenHaag, aan wien reeds ren „buurtcommissies" die elk hun eigen wijk zullen eervige maanden geleden werd opgedragen het maken versieren in den trant van den uitgekozen tijd, waar- van teekeningen der costuums, opdat ieder in de ge- doorgedurende de feesten de stad een eenig' aanzien legenheid zou zijn een hem geschikt voorkomend cos- krijgt. tuum te kunnen kiezen. Ins 't geheel zal de optocht Ter voorbereidin van een lustrum wordt onge- uit ongeveer 150 personen bestaan, zoowel tepaard, veer een J. van te voren een maskerade-cotnmissie als le voet. Daaronder behoort een koor, datgedu- gekozen, die de opdracht heeft uit te maken, we lk rende den optocht verschillende liederen ten gehoore onderwerp het meest geschikt is om te worden voor- zal brcngen. gesteld; waarna later een feest-commissie wordt be- Aan de costuums is ditmaal bijzondere zorg be- noemd om in samenwerking met de voornoemde corn- steed, vele stoffen zijn voor deze bijzondere gelegen- missiede zaken verder te regelen. held volgens be aide aanwijzingen geweven. Het feestterrein met feestgebouw is de Stads-Doelen. Zeer zeker zal dit er toe bijdragen om deze op- Door een contract met degemeente heeft het D. S. C tocht te doen zijn een der meest schitterende, waar- gedurende de lustrumweek en den tijd noodig voor het made ooit een lustrum is gevierd. Het ontwerpen en aanbrengen van versieren en e. d. de vrije beschikking inrichten der feestzaal werd aan Henricus en Toon over de Stads-Doelen met tuin. Voor het dit jaar te Dupuis opgedragen, welke de tegenwoordige groote houden steekspel heeft men daarbij nog een terrein concertzaal van de Stads-Doelen zullen herscheppen in moeten zoeken. Hiervoor is een stuk van de Markt gekozen een Florentijnsche feestzaal. Daar verrijst een tribune met pl. m. 2000 plaatsen Aan een der korte zijden der zaal is een terras gebouwd; met een kijk op •het schoone Fiesole, waar *), Het D. S. C. dat de meeste studenten der Techn. Hoogeschool omvat (zonder onderscheid van politieke **) De Maskerade-commissie liet hierover een ken- ofgeloofsrichting) herdenkt evenals de meeste Corp- rig boekje verschijnen, waarin dezen tijd geheel wordt sen der andere Noord-Nederlandsche Hoogescholen behandeld. ingen. f 0.60, ingeb. f elke afgesloten reeks van 5 'a en van zijn bestaan Deportretten in dit artikel zijn nit het boekje, uit- door een Maskerade. gegeven bij den heer Waltman te Delft. NEERLANDIA. 1G5 op een gebarenspel zal worden opgevoerd, zooals wanneer de scheidsrechters hunneplaatsen tegenaver dat aan Lorenzo's paleis meermalen werd gegeven. deKoninklijke loge hebben ingenomen, zal nieuw bazuingeschal het begin van het steekspel aankon- digen. Twee aan twee zullen de geharnaste ridders in de arena binnentreden om zich met elkander te meten, en te trachten hunne lansen door een forschen stoat op den tegenstander te breken. Diegene, die zijn lans op het harnas van den tegenstander breekt, zal over- winnaar zijn. Wanneerdan nog alleen Lorenzo en een andere ridder zullen zijn overgebleven dan zal Lorenzoook in dezen laatsten kamp ander het ge- juich der toeschouwers als overwinnaar zegevieren. Behalve dit steekspel zal den deelnemers aan de feestweek een meer ernstig spel worden voor oogen gevoerd. Dit is het reeds vroeger genoemde Mimen- ofgebaren-spel. DitMimen.spel, waarvoor de Nederlandsche dichter P. C. Boutens de verzen heeftgemaakt; waar- voor de camponist Koeberg de muziek componeerde en waarvan de regie is opgedragen aan den beken- denRoyaards en Henricus, zal eenig zijn in de rii van tooneelspelen, die ooit in Nederland zijn opge- voerd en het is daarom zeer zeker wel vermeldens- waard, dat Delftsche studenten tot het opvoeren van dit snort spelen den eersten stoat zulien geven. Het- geen in dit Mimenspel ten tooneele zal worden ge- bracht, heeft betrekking op het leven van den Griek- schen wijsgeer Plato van wien Lorenzo de Medici eengroot vereerder was. De te zegigen verzen aienen am in het le en 5e tafreel dean van zaken duide- lijk te maken, terwill gedurende het geheele spel de muziek zich zal latenhooren. Lorenzo de' Medici. Na den Maskerade-optocht, die zal plaats hebben gedurende den middag en den avond van den 30en Juni, op welken dag zich de schitterende stoet van Lorenzo met vele Florentijnsche edellieden en ridders Tangs Delrit's grachten zal bewegen om ieder toe- schouwer in verrukking te brengen over zooveel pracht, zal het hoogtepunt van de feestweek op Donderdag den Zen Juli bereikt warden. In den namiddag van dezen dag zal het Floren- tijnsch Steekspel worden gehouden, zooals Lo- renzo dat Bens voor zijn beminde Lucretia Donati heeft gegeven en dat getrouw zal worden nagevolgd, volgens de gedichten van den Italiaanschen dichter Pnlci, die dit tournooi heeft bezongen. Zeer veel luister zal aan dezen namiddag worden bijgezet doordat H. M. Koningin Wilhelmina; Z. K. H. Prins Hendrik en H. M. de Koningin-Moeder, Hunne toezegging hebben gedaan om dit steekspel met hunne tegenwoordigheid te vereeren. Zijn de vorstelijke personen in de voor Hen be- stemde loge, gelegen in een der lange zijden der tri- bune, gezeten, dan zullen fanfares de aankomst van Lucretia verkondigen. Dan zal Lucretia door een der zware pooren het terrein binnentreden, voorafgegaan door twaalf zm- gende bloemenmeisjes, waartusschendoor een aanial bloemenstrooiende jongentjes zich zullen bewegen. Daarachter zullen volgen enkele chevaliers en he- rauten, de scheidsrechters, die in lastige gevallen zul- len beslechten aan wie de overwinning moet worden toegekend, de geestelijken, die het terrein zullen wij- den. Dan komen de ridders, die zoo straks zullen deel- nemen aan den tramp om voor hun heer en meester blijk te geven van hunne behendigheid en wordt de stoet gesloten door Lorenzo, die met uitbundig ge- Lucrezia Tornabuoni. juich wordt ontvangen. Wanneer Lucretia met hare hofhouding en bloemen- Gedurende de geheele feestweek zullen vender iede- meisjes in de voor hear bestemde loge gezeten is, reit middag muziekuitvoeringen plaats hebben op het 106 NEERLANDIA. feestterrein, terwip des tin en te bekomen bij on- avonds aldaar de verschil- dergeteekende, terwijl hi' lende ball en tuinfeesten ook desverlangd gaarne gegeven zullen worden plaats zal nemen en logies door Corps en Corps- bespreken. Vereenigingen. Met het oog op den Aan het eindegekomen korten beschikbaren tijd ziinde van een overzicht wordt aanbevolen, aanvra- van het een er in de feest- gen om inlichtingen ten week zalgedaan worden, spoedigste in te zenden hoop ik, dat het bij velen aan een opwekking moge zijn J. W. STORM VAN om zich een of meerdere 's GRAVENSANDE, dagen der week van 29 Juni-4 juii 1908 naar Delft Markt 14, Delft. te begeven, om daar in verrukking te komen over het vele schoons dat er te zien zal wordengegeven, en moge het verder strek- Programma ken om overal waar A.N.V. leden wonen, dus ook in 't der voornaamste buitenland, den naam van feestelijkheden: ons Nederland, van zijn studenten-corpsen, en in 't bijzonder dien van het Dinsdag : 's middags en Delftsch Stndenten-Corps 's avonds : Optocht. hoog te houden. Woensdag: 's middags : Mimenspel. Donderdag : 's middags : Voor A. N. V. leden Florentijnsch steekspel. buiten- en binnenland), Vrijdag: 's middags: Flo- welkegedurende de I us- rentijnsch steekspel. trumweek Delft wen- schen te bezoeken, Filippino Lippi. Vrijdag: 'savonds: Mimen- zijnalle mogelijke inlich- (Florentijnsch schilder).spel. NEERLANDI A. 107 'ngejoel en gejuich clett het is, of heel Friesland op Sneeker zeilwedstrijd. dat kleine plekje rod zijn zonen en dochteren hecit Nu het zeilseizoen weer geopend .is en onze wed- losgelaten om te genieten van het water, dat hen elec- strijd weer in 't verschiet ligt (dit jaar zal hi' gehou- triseert en opwindt tot zorgelooze vreugde. den worden op Woensdag 19 Augustus), grijp ik Zie, dat moet het zijn wat ons feest voor vreemde- gaarne de gelegenheid aan, mij door den verkeerbe- linen zoo echt, zoo indrukwekkend maakt, de cm- zorger alhier as den am jets over lien wed- geving, de ornlijsting van den wedstrijd, nog meer strii'd in dit blad mee te deelen, in de hoop, dat daar- dan de wedstrijd zelf. En ik geloof niet, dat ooit ie- door menig buitenlandsch en ook binnenlandsch A. mand, die 'n verren tochtgemaakt heeft, om dit te N. V. lid worde opgewekt, om dit feest te aan bij- zien, daarover berouw heeft gehad. Vol vertrouwen be wonen. Het is toch van algemeene kendheid, dat de jai rliiksche zeilpartij op het Sneeker Meer een van de belangrijkste sportgebeurtenissen in ons land is en steeds geweest is. En thans zoo mogelijk nog meer dan vroeger, omdat sends 'n paar j aar onze vereeni- a g eeft verzet en niet allcen laat zeilen ing haar bkens h volgens de bepalingen der Verbonden Zeilvereenigingen in Nederland en Belie maar ook heeft ze aan haar wedstrijd verbonden 'n manoeuvreer-wedstrijd van motorbooten. En tech is onze wedstrijd niet de belangrilkste in ons land. Wanneer men b.v. daarmee eens vergelijkt de wedstriiden, die gehouden warden door de „Kon. Ned. Zell- en Roei-Vereeniging" en door „Het Y" te Amsterdam of door de „Kon. Marine-Jachtclub" te Willemsoord, dan springt al dadeliik in het oeg, dat daar veel meer aan den wedstri'd zelf ten kosie wordt gelegd, dat deze als zoodanig hooger staat dan die te Sneek. En trots dat hebben ze lang niet die ver- maardheid, trekken ze niet half zoo veel vreemde- linen. durf ik dus hen, die in Augustus ons land zullen Hoe komt dat ? bezoeken, aanraden, om den 19 Augustus te bestem- Het antwoord lit voor de hand. Daar is eerstens men voor Sneek.zullen zeker niet onvoldaan de schilderachtige omgeving. Kent gij Friesland, le- over wat zij daar te zien krijgen, huiswaarts keeren. zer, ktnt gij onze plassen, omNst door lachende oe- Volledigheidshalve wil ik er nog bijvoegen, dat de vers, die met dorpjes en boerderijen bezaaid zijn, directie dit jaar op den zeildag twee leden-booten za 1 overstolpt door kleurrijken hemel ? Stel u voor in zulk laten varen, waarop vreemdelingen plaats kunnen krij- 'n omlijsting 'n ge-wir-war van schepen, groot en gen voor f 1.50 met inbegrip van toe 'an tot het klein, wapperend en flapperend van dundoek en zei- feestterrein(Directie-p011e). len, door nauwe vaarten eerst, dan zich verspreidend TH. DOKKUM, op ruimer terrein, maar nag altijd 'n volte gev end Sneek. Secretaris der Zeilvereeniging „Sneek". van vaartuigen; stoombooten bij massa's, statig, zwart van menschen, drijven daartusschen; ze hebben dorps- alt fanfarecorpsen aan boar en vroolijk klinkt de mu- ziek; en als kleine torpedojagers vliegen door dat schepen-gewoel, zwaaiend en zwenkend door hceken Van de Afdeelingen. gaten, de rappe motorbootjes. Deze alle komen om Stud.-Afd. Groningen. te zien naar den wedstriid; ze maken tochtjes over De heer S. Scholtens, Secretaris, schrijft: „de" Meer, of zoeken 'n mooie ligplaats, van waar Dinsdag 5 Mei j 1. werd de Cronin Studenten- zegced kunnen zien. Afdeling van het Alg. Ned. Verbond opgericht. De meesten echter scharen zich om het hoofdkwar- Nadat in 't begin van het jaar Mr. B. ten Bruggen tier der directie, de „Roekoep011e" 'n eilandje mid-. Cate, Secretaris van het Kollege van Kuratoren op den in het miner waar ook de jury op haar „Kraaie- het ontbreken van een Stud.-Afd. aanI onze Hogeschool nest" ijverig den stand van den wedstad goteert en en op de mogelik nadelige gevolgen, die zulks met semen geeft aan de mededingende vaartuigen. En on- zich zou kunnen breng, en had gewezen, werd door dertusschen 'a en deze maar al „de" meer in 't rond enige studenten het initiatief tot stichting van een Af- langs afgebakende baan. Soms gaan ze verloren in delingi genomen. de schepen-massa, doch spoedig zie je ze weer op- Haewel mengering sukses vreesde, was het resul- duiken, kenbaar aan hun sober uiterlijk en hun hoo- taat van de bijeenkomst op 5 Mei toch zeer bevre- tuigage. En dat schepengewoel voor en na en tij- digend te noemen. Ongeveer 30 leden, waaronder 2 dens den wedstrijd maakt zulk 'n overweldigenden in- dames traden als lid toe, terwijl er een niet geringe druk, dat de schrijver van „Brieven uit de Hoofd- kans bestaat, dat ditgetal spoedig vergroot zal word(n. stad" in de Leeuwarder Courant verleden jaar uitriep, Degoede uitslag is voor een groat deel te danken Hoch binnens- Hoch buitenslands ooit zoo iets gezien aan den beer A. Welcker, erelid van de Leidse Stud.- te hebben. Aid., die zich bereid verklaarde het doel en streven Maar er is nog 'n andere reden, waarom onze van het Alga Ned. Verbond in 't algemeen en de wedstrijd zoo populair, zoo alom bekend is. Su in 't biezonder uiteen te zetten. Dat is, omdat het 'n volksfeest, op en top 'n yolks- Het feest is. Hardzeil-dag is bij ons aan het vermaak ge- A. C. J. A. Greebe, voorzitter; S. ScholtensVia- wijd. Zaken staan stil, winkels zijn gesloten, ieder, dukt 3), secretaris; W. J. H. Dons, penningmeester. die maar eenigszins kan, krijgt vrij af. Want het valt ander ceders here den wedstrijd bij te wonen. .Daar * * Wageningen. zijn een tribunes opgericht, waar je teen hoogen De Secretaris schrift: prijs 'n plaats kunt bemachtigen. Neen, voor 'n ba- 7 Mei j.l. werd door studenten aan de Rijks Hoo- gatel brengen stoombootzn je van en naar het ter- sere Land-, Tuin- en Boschbouwschool opgericht de rein, en je helot dan nog 'n mpoi tochtje bovendien. Wageningsche Studenten-Afdeeling van het A. N. V. En daar ginder, op 'n rooter eiland, vlak bij den met aanvankelijk 24 leden. Het voorloopig bestuur wedstrijd wacht u 'n landelijke kermis; en het daar 108 NEERLANDIA. wordtgevormd door de heeren G. van Lelyveld, persoonlijk over de zaak te spreken, loch weldra voorzitter; G. B. C. van der Feen, schrijver; C. W. bleek ons, dat wij op deze wijze bij lange niet alle A. deJongh, penningmeester; T. D. Schaly en J. W. leden der Unie zouden kunnen bereiken. C. Tichler, raadgevende leden. Aan dezen zijn de Doch de Unie kwam ons hier tegemoet en zette voorbereidende werkzaamheden opgedragen. de kroon op het werk harer gastvrijheid, door ons De Wageningsche Studenten-Afdeelidg — instem- het voorrecht te verieenen, in hare vergadering het mende met het doel en streven van het A. N. V. — woord te mogen voeren. hoopt dat het Verbond, door het toetreden van hen, Deze vergadering had plaats Vrijdag 8 Mei, De die zich bezighouden met den land-, tuin- of bosch- eerst-onclergeteekende hield cen rede over de grond- bouw, hare bemoeiingen voortaan ook zal kunnen gedachten van ons Verbond en over de voorgeschie- uitstrekken op het gebied van deze takken van yolks- denis der Leidsche Vacantieleergangen; de tweede vul- welvaart. Het kan dit doen, door de belangen van de dit aan en voerde het woord over het Alg. Ned. den Nederlandschen landhcuw in het buitenland te Verbond, zooals zich dat in daden uit en verder over behartigen, door land-, tuin- en boschbouw beoefe- de inrichting der Leidsche Vacantieleergangcn. Voor- nende Nederlanders en stamverwanten in den vreemde al werd de aandacht er op gevestigd, hoe de colleges met raad en daad bij te staan, kortom alles te doen, — schoon op zich zelf reeds aangenaam en belang- wat kart strekken tot verhooging van den bloei van rijk — slechts een klein onderdeel uitmaken van de den Nederlandschen landbouw. geheele instelling. Hoe het doel veel ruimer is: „ken- In het bijzonder wil de Wageningsche Studenten- nismaking met land, yolk en studentenschap van Afdeeling Zuid-Afrikaanders, Zuid-Nederlanders en In- Noord-Nederland". Hoe dit doe) word bereikt .(b.v. diers opwekken tot het bezoeken van hare onderwijs- door als reel aan te nemen het stelsel van htnsves- inrichting deRijks Hoogere Land-, Tuiti- en Bosch- tin g op studentenkamers; door de gastvrije ontvangst bouwschool. op de studenten-societeit, door de gezellige bijeenkom- Verder hoopt zij bij een eventueelen tweeden druk sten, door de talrijke en zorpuldig voorbereide uit- van de list van Nederlandsche studieboeken met de stapjes). Gewaagd werd van de aangename medewer- andere StudentenWdeelingen samen te werken, op- king, door andere Afdeelingen verleend; van de ge- dat ook de titels van studieboeken op het gebied van ringe kosten, kortom van de tallooze voordeelen, die land-, tuin- en boschbouw daarin worden opgenomen. het volgen van een leer an heeft boven het reizen * * op eigen gelegenheid, daar men dan buiten het yolk built staan, in stede van in zijn wezen door te dringen. Naar Edinburgh. Ten slotte werd de leer 'an beschouwd als Versiag van het bezoek, aan de Zuid-Afrikaansche van het Verbond, dat niet beoog,t Noord-Nederland Unie te Edinburgh, gebracht door de afgevaar- te dienen, maar alle deelenvan den Nederlandschen di den der Leidsche Studen-Afdeeling van slam, het Verbond, dat bij die deelen weer het 1.....e- het A. N. V. wustzijn wil kweeken van de hoogere eenheid. Metgroote voldoening xermelden wij, dat een 9-tal Door de LeidscheStudenten-Afdeeling van het Alg. Afrikaanders als lid toetraden. Wij. houden ons over- Ned. Verbond, belast met de eervolle opdracht, haar tuigd, dat zij een krachtige aanwinst zullen blijken te Edinburgh bij de Zuid-Afrikaansche Unie te ver- voor 't Verbond, dat wij gelukwenschen met rieze tegenwoordigen, achten wij het een aangename plicht, nieuwe leden. verslag te doen van ons bezoek. Alvorens ons verslag te eindigen nog enkete „at De Universiteit van Edinburgh telt een 4000-tal stu- drukken van indrukken . Wij hebben Edinburgh ver- denten van verschillende nationaliteiten, in hoofdzaak latendankbaar, en met hoop in 't hart. Schotten. Onder hen zijn 84 Zuid-Afrikaanders, voor Dankbaar voor veelgastvrijheid, ons door de Unie verreweg het meerendeel Hollandsche Afrikaanders. en haar leden betoond. Dankbaar ook, omdat wij er Van die 84 studeeren er 81 in de medicijnen, de 3 den toestand veelgunstiger vonden dal wij hadden overbliivende voor ingenieur. Juristen zijn er — met durven ho n: wij vonden er een 'krachtige kern van het oog op het Schotsche recht, dat aan deze Hooge- zelfbewuste Afrikaanders, dieniet opgaan in hun school onderwezen worth — niet. geving, die onder elkander niet Engelsch spreken, Grootendeels lid van de Edinburgh University Uni- maar Afrikaansch. Datgeeft hoop voor de toekomst. on, welker lidmaatschap voor alle studenten openstaat, Dankbaar zijn wij ten slotte ook, dat ons bezoek en welke een reusachtig gebouw bezit met vergader-, ons weergesterkt heeft in de overtuiging, dat wif eet-, biljart-, rook-, leeszalen enz., worden deZuid- Afrikaanders en Hollanders bij nadere aanraking el- Afrikaanders onderling' vereenigd in de „South-Atri- kaar toch zoogoed begrijpen. can Union", een societeit van meer intiemen aard. Wat nu de leer an betreft, in September zullen Aan de wanden veel herinneringen aan hun geliefd de resultaten blijken, Aileen dit weten wij: Wij heb- Zuid-Afrika;portretten van hun groote mannen, pho- ben bij velen verkeerde denkbeelden weggenomen en tographieen van hun dorpen enz. In deze Unie was onderscheidenen hebben ons verklaard, dat een bezoek het, dat wij een zestal dagen getuige mochten zijn aan Leiden hun zeertoelachte. Wij hebben te Edin- van het studentenleven onzer Kaapsche, Transvaal- burgh banden van vriendschap met de Zuid-Afrikaan- sche en Vriistaatsche stamverwanten. sche studenten aangeknoopt. Mogen die door een Hier hood zich ons degelegenheid, om betrek- teg'enbezoek aan Leiden versterkt worden. Dat is kelijk korten tijd met velen hunner kennis te maken. onze oprechte wensch. Doel onzer zending' was, nadere bekendheid te ge- Thans ziin wij aan 't einde van onze tack geko- ven aan het wezen der Leidsche Vacantieleergangen. men. Een woord van dank aan deLeidsche Studenten- Want alleen onbekendheid met het doe en de inrich- Aideeling van het Alg. Ned. Verbond voor het ver- tins ervan kon de oorzaak zijn, dat Lainburgh tot trouwen, in ons gesteld, zij het slot van ons verslag. nu toe in zoogeringen getale op deze leergang'en ver- tegenwoordigd was. Deze meening van ons Afdee- Mr. A. H. VANOPHUYSEN. lingsbestuur was bevestigd door Dr. C. P. Theron, H. C. LEEMHORST, die te Leiden verklaarde, dat ongetwijfeld veel meer Voorzitter der Leidsche Stud.-Afd.van het A. N. V. Afrikaanders ook uit Edinburgh — naar Leiden Leiden, 13 Mei 1908. zouden komen, indien ze maar beer over de leer- gangen ingelicht waren. Zoo hebben wij dan getracht, wat meer licht te verspreiden. Want inderdaad bleek ons, dat geheel leder lid brenge jaarlijks ten minste twee, onjuiste gedachten omtrent onze leergangen voor- zaten. Wii vonden g'elegenheid, met vele Afrikaanders nieuwe leden aanri NEERLANDIA. 10 geweest. Ruim 40 tot 50 personen, het een gezien het midden en de omstandigheden, voor dezen kring een verblijdend feit 'nag genoemd worden. Door de dames Zuid-Nederland. Billiet en Van Ruymbeke werden liederen en gedich- tenvan Rene De Clercq op een prachtige wijze ge- zongen en voorgedragen. heer Lefevre hield voor- of eenvoordracht over De Clercq zelve en gaf bij Uitonze Takken. elk voorgedragen gedicht er de oorspronkelijke aan- leiding van, het een zeer veel bijdroeg tot den bijval A a 1 s t. Devoordrachten van Hooger Volksonder- die alien te beurt viel. wijs werden voortgezet en hadden steeds veel bijyal. Traden achtereenvolgens als sprekers op: de beer Dr. Is. Bauwens met „Het dichterlijke en het wezen- like in de lijkverbranding en lijklxgraving"; de heer Holland op zijn malst. Dr. Leo van Puyvelde, die handelde over „Het Vlaamsch Tooneel in de middeleeuwen" en een aan- Voor een. paar dagen las ik in Mark Twain's kluch- tal mooi gekozen lichtbeelden daarover aanschou- ti g geschreven boek „The Innocents abroad" een pas- wengaf; de heer Julius Libbrecht, uit Lokeren, die sus, waarin de schrijver de Amerikanen over den he- zijn publiek een blik slaan in zijn studie over kel haalt die, wanneer zij in Europa reizen, hunne „Aardkunde" (met lichtbeelden) ; de heer Omer Van taal niet meer willen herkennen. Hi' geeft het volgende der Haegen sprak nog ten slotte „Over adellijk en voorbeeld: burgerlijk leven in de middeleeuwen", waarmee deze „Er zijn Amerikanen in Italie die waarachtig hun- tweed e reeks ten einde liep. Na deze voordracht be- n.e moedertaal in drie maanden tijds vergeten hebben. dankte de heer Hallaert de opgetreden sprekers voor Ze kunnen zelfs hun adres niet meer in het Engelsch hunne bereidwilligheid, alsmede de getrouwe toehoor- in een hotel-register schrijven. Ik laat hier de bewij- ders die, het is te hopen, steeds hun ondersteuning zen volgen, die ik woordelijk uit het register van aan het werk der Hoogeschooluitbreiding' zulkn ver- eenhotel in eene zekere Italiaansche stall opieekende: leenen. L. Ainsworth, travailleur(hij bedoelde klaar- Op 28 Maart hood de Letterkundige Alcieeling aan blijkelijk reiziger) Etats Unis; hare leden een feestzitting aan, waarop de heer Lode- George P. Horton, et fil s, d' Amerique wijk Herbert, voorzitter van Tak Lokeren, over het Lloyd B. Williams, et t r o i s a m i s, v i l l e de leven en de werken van Helene Lapidoth—Swarth Boston, Amerique; handelde. Allen lof verdient ook de uitvoering van de Ellsworth Baker, tout de suite de Fr a n- andere nummers van hetprogramma. Mevr. Clarijs— c e,place de naissance Amerique, des- Wellekens droeg op uitnemende wijze „Het lied van tination la Grand Bretagne". de Zee" van H. Swarth en„Heer Halewijn” voor. Ergerdan deze kinderen van Uncle Sam, zijn: s-om- Zeer in hun schik waren, ook de talrijk opgekomen mige Nederlanders die, in hun eigen lan blij- leden met het spel en den zang van de dames J. ken willengeven, dat zij het Fransch machtig' zijn, en Bomon, A. De Nul, J. Praet, P. Van Herreweghe en zichdan toch zoo belachelijk aanstellen dat, wisten ze van de heeren Arthur Ghijsbrecht en Isidoor Hallaert. hoe er medegelachen wordt, ze tot over de ooren In een volgende gewon.e vergadering sprak de heer rood van schaamte zouden worden. Zoo zag ik on- Theophiel Praet over „Rubens en de Vlaamsche langs een visietkaartje, waarop een Nederlander zijn School". rouwbeklag mededeelde aan een Belgisch vrieml, met het woord: „Pour contrOler". Ant we rpe n. Op 23 April traden in de mooie Advertenties als: „Vraagt reiziger of agent, bekend zaal van het Kunstverbond de heer en mevr. Frede- met de branche engoed ingevoerd bij, de s o- rikRompel (Dordrecht) en de dames Grossouw Tide c l i e n t e l e" zijn al even bespottelijk. (Amsterdam) en Krak (Den Haag) met een Zuid- Dankend voor deplaatsruimte. Afrikaansch programma op. Het was de eerste maal, Uw dw., dat men te Antwerpen in de gelegenheid was om H a s s e l t. EM. VAN SOEST. kennis te maken met voortbrengselen van de Zuid- Afrikaansche letterkunde. De heer Rom el zette in een korte inleiding. den stria dien het Zuid-Afrikaansch te voeren had uit- een engaf tevens bij, alle voorgedragen stukken en ZUID-AFRIKA. liederen eenige ophelderingen. Men bewonderde al- gemeen het naleve en zangerige van die taal, terwij1 de goede wijze van voordragen van mevr. Rom el en de mooie stem en voordracht van mej. Grossouw al- gemeenen en luiden bijval vonden, evenals de goede Consul-Gen. Knobel. pianobegeleiding van mej. Krak. Een Zuid-Afrikaander schrijft ons over den to en- woordigen Consul-Generaal der Nederlanden te Pre- Charleroi. Op Zondag 15 Maart hield de heer toria: Fassotte van Brussel een voordracht over Aug. Ver- ,Dis jammer dat die man we moet. Baje jammer. meylen en de nieuwere Vlaamsche Beweging. Op zeer Glo mij, hier was nog nooit so' konsul gewees nie. bevattelijke wijze deed de heer Fassotte uitschijnen, Dis een man, wat iets voel voor sijn taal en nasio- hoe noodzakelijk het voor de Vlamingen is, den strijd naliteit en wat daar trots op is, en wat daar voor op een zuiver econmisch terrein te slechten. Meerp werk. Maar Nederland wil nou eenmaal 'n handels- en meer moet dat vaak overdrevene en al te bombas- mesien he, en ons sal horn, vrees ik, moetverlies". tische dergeschiedkundige feiten als strijdwapen in Een ander Afrikaander ze t: „Daar was nag nook den hoekgezet worden. Op meer praktische en dege- een Hollander in Z.-Afr., die zoo Transvalers en Ho l- like gronden is nu de stria der Vlaamsche belangen landers tezamen wist te brengen. Wat kunnen wij ontbrand. Eenige der meest boeiende bladzijden uit toch doen om hem hier te houden". Vermeylen's „Wandelende Jood", door den heer Fassot- te voorgelezen, deden eens te meer het die aangrij- pende van dit prachtige werk uitkomen. Het Ned. Tooneel in ZnidrAirika. Het laatste feest werdgehouden op Zondag 22 De letterlievende Vereeniging Ons Spreekuur te Stel- April. Een opkomst zooals nooit voorheen gezien was lenbosch, Kaap-Kolonie, die reeds Schimmel's Joan 110 NEERLANDIA. Woutersz en Napoleon opvoerde, zal nu Maaldrink's Met belangstelling zien wij de verschijning ervan Herodes ten tooneele brengen. tegemoet. DeHo11. Afr. Toneel-Vereniging' te Pretoria heeft twee Het Hollandsch in Zuid-Afrika. oorspronkelijke Afrikaansche stukken in studie geno- menu: een dramavan Jan F. Celliers, de dichter van Uitden Vrijstaat schrijft iemand ons die bij 't on- Die Vlakte, getiteld: Liefde en Pug en een tooneel- derwijs vozrkzaam is: stuk van J. Lub: Eenvoudige menschen. „'t Spijt mij dat de regeling der briefwisseling tus- schen Holt. en Afr. leerlingen nog niet tot stand is Ned. muziek in Zuid-Afrika. gekomen. Mijn leerlingen zijn zeer verlangend in cor- respondentie te tredm, en zij tenminste zullen zeker Een paar maanden geleden hebben wij een aantal niet altijd in 't Engelsch correspondeeren; --want lied es van den Gentschen toondichter Ernie! Hulle- zooals ze rn2 van de week zeiden: „dan leeren wij er broeck aan verschillende voorname Zuia-Afrikaanders niets bij". Ik wanhoop zeer zeker niet aan 't Hol- gezonden met verzoek ze daar in 't openbaar te laten landsch bier, de kinderen hebben graag Hollandsche zingen, indien men ze er gtschikt voor vond. Van de les". meeste hebben wij per keerende post opgetogen dank- brief is gekreg'ert. Net iets voor ons yolk, is de al- Zuid-Afr. studenten in Nederland. gemeene toon dezer mededeelingen. Er studeeren dit jaar 33 Zuid-Afrikaanders aan Uit een, schrijven willen wij jets mededeelen: Noord-Nederl. Hoogescholen. Dit cijfer is zelfs voor „Ik het met grote ingenomenheid kennis gemaak den oorlog niet bereikt. met die liedjes van meneer Hullebroeck en sal daar Verblildend is ook, dat de gepromoveerden, later in werk van maak, dat dit hier word gesonge... Die hun land tErug, de jongelui in Zuid-Afrika opwekken wat u ons gestuur het, reken ik is baje geskik om hun studies in Nederland te voltooien. hiergesonge te word. Partij klink ons so wonderlik bekend in die ore, dat 'n mens amper kan denk dat Holl. club te Johannesburg. die komponis die wijsies hier opgevang het. Maar dit kan natuurlik niet wees nie. Dis vooral die geval Woensdag 27 Mei werd het derde jaarfeest gevierd met die wiegeliedje". (Moederke alleen. Red.). met een avond waaraan welwillend meewerkten de Dee zending heeft ons aanleiding gegtven ons met dames Engel—Wilson, Bal—Van Lier en het Sancta- een boekhandelaar in Z.-Afr. te verstaan om ze in Caecilia Dameskoor. v oorraad te houden. Hetprogramma vermeldt de namen van Helleman, Verschillende Z.-Afr. krantenmenschen hebben uit Holtrop, Beltjens, Helene Swarth, Arnold Spoel, J. e igen aandrang voorgesteld ze aan te. bevelen in hun Lub, mNr. David, S. de Lange, Verhulst, Hutschen- bladen. ruiter, Laurillard — een echt Hollandsche avcud dus. Z.-Afr. Volksmuziek. De Hollands-Afrikaanse Liederbundel begint aan zijn vocirnaamste doel te beantwoorden. Tal van zoet- vloeiende, echte volkswijsjes, nimmer op papier vast- gelegd en die dus dreigden verloren te gaan, zullen SURINAME nu wellicht worden bewaard. Een Transvaler schrijft ons over dezen Liederbundel o. m, dat hi' met een bekend Zuid-Afrikaansch kunstenaar heeft afgespro- ken „een reeks van die dinge op musiek te skrij voor 'n twede uitgaaf van die Liederalbum. U weet dit mias Jaarverslag over 1907 van Groep Suriname. vooral mij moeilikheid: ik kan dosijne van die deun- (Uittreksely. tjes krij, maar dit sweet in die lug of om die konser- tina,en di kuns is om dit op papier te kry". Algemeene beschouwingen. Bravo, wat 'n verheugende tijding. Dit zal ook Alcor Metgroote voldoening en tevredenheid ma wor- • Nederland en Vlaanderen winst zijn. Vele dezer 061- den teruggezien op het jaar dat achter ons lit. Met Afrikaansche liedjes — zooals Gertjie en Mama, 'k eenige zekerheid kan thans worden gezegd, dat het wil 'n man he — zijn dadelijk in trek gekomen bij A. N. V. in Suriname de kinderschoenen is onfwas- hen, die ze hoorden. sen. De belangrijke toename zijner leden, het op- treden naar buiten, de belangstelling van overheid en Het A. N. V. en de Afrikaanders. burgerij in den arbeid, even daar wel bewijzen van. Door verdeeling van arbeid en samenwerking met de Op de tweede samenkomst der „Unie van 1 rails- leden werd de bestuurstaak verlicht en de band tus- vaalse Debatsverenigingen", den 22en April 1:1 te schen bestuur en leden, en tusschen de leden onder- Standaton (Transv.), gehouden, is naar aanleiding ling hechter en nauwer. van een desbetreffend schrijven van den heer D. Krab- Bestuur. man deny Secretaris der Afdeeling Johannesbui g van Het bestuurslid J. A. Dragten trad in 1907 of en het A. N. V. een voorstel aangenomen, waarin de stelde zich niet mecr herkiesbaar. Het lid Ds. U. wenschelijkheid wordt uitgesproken, dat Debats-Ver- Hoekstra vertrok in den loop van 1907 met verlof eenigingen „zich aansluiten bij inrichtingcn niet alleen naar Nederland en bedankte, zoodat tweeplaatsen in in Z.-Afr., maar ook elders waar de zekerheid be- het bestuur openvielen, welke werden aangevuld door staat, dat ons doel en streven zullen worden bevor- de heeren Fred. Oudschans Dentz en J. M, Da Costa. derd". Op 15 November nam de voorzitter om persoon- Bij deze gelegtnheicl le de de voorzitter, de heer like redenen ontslag. J. P. Jooste, vanJohannesburg doel en streven van , De bestuurswerkzaamheden zijn thans als volgt ver- het Verbond uit. deeld: Onder-Voorzitter: F. C. Curie!; Penningtnees- Verschillende sprekers prezen het werk der Boeken- ter: C. van Drimmelen; le Secretaris: Fred. Oud- Commissie. schans Dentz ; 2e Secretaris : S. Da Silva; Leden : J. Bii deze Unie zijn thans 30 vereenigingen aangeslo- C. P. H. Boertje, E. B. J. Luitink, Dr. H. J. van ten met ruim 600 leden. der Schroeff en J. M. Da Costa. Een woord van waardeering past in dit verslag aan Afrikaansche dichtkunst. de heeren Hoekstra en Frowein, die van de oprich- Jan Celliers, de ook in Neerlandia aangehaalde en tin g der Groep of aan de belangen van het A. N. V. geprezen dichter van Die Vlakte, heeft een bundel ge- hebbengearbeid. dichten in het Afrikaansch voltooid. Tengevolge van het overlijden van den in 1903 be- NEERLANDIA. 11 noemden en in 1906 herbenoemden vertegenwoordiger en Doer—Kra met Hollandschen zang en kla- dezer Groep in het Hoofdbestuur, den heer W. H. V. vierspel medewerking verleenden. Graaf van Heerdt tot Eversberg, werd in diens plaats De tweede kunstavond was de Gezelleavond. Z. D. Mr. Dr. C. F. Schoch aangewezen, oprichter der Groep. H. de Bisschop, daartoe aangezocht door het bestuur, In deplaats van Mr. Schoch werd tot lid van de stelde welwillend Pater Verheggen in de gelegenheid commissie tot nazien der rekenen g en verantwoording om deze lezing te houden, welke eveneens door Hol- van hzt A. N. V. (art. 6 der algemeene statuten) door landschen zang en klavierspel, ditmaal door de dames het bestuur het oud bestuurslid Mr. J. F. BaronThoe De VriesRobles—Slijper en Charlouis Da Silva— Schwartzenberg en Hohenlansberg benoemd. Pereira werd afgewisseld. en woord van werkelijke Voorts stelde het bestuur een aantal vertegenwoor- dankbaarheidpast aan Monseigneur Meeuwissen en digers in de districten aan. aan de beide sprekers die op zulk een voortreffeihAe , Leeszaal en Groepskantoor. wijze beide dichters bij het Surinaamsche publiek De wensch, die reeds in het 3e jaarverslag werd hebben ingeleid. uitgesproken, n.l. de oprichting van eene Leeszaal en De eerste tentoonstelling van Hollandsche schilde- Boekerij werd dit jaar , ten deele vervuld. Het bestuur rijen werd door eene commissie, bestaande uit den richtte n.l. een Groepskantoor op, dat 6 Juni werd heer Barvon Hemmrsweil als voorzitter, J. J. Mac geopend. Kenzie als secretaris, mevr. Middelberg de heeren , Hier hebben de ledengelegenheid gehad meer in Booms en Loth aan het Verbond aangeboden. De be- aanraking te komen met het bestuur en alle inlich- stuursleden Boertje Oudschans Den0 werden door tin en te verkrijgen aangaande het Verbond en het het A. N. V. aan de tenioonstellings-commissie toe- Verbondsleven. Op den kantoor- en leesavond, welke gevoegd. De ontwerper dezer tentoonstellingen Luite- voorloopig slechts eens per week (n.l. Donderdag- nant Mac Kenzie komt alle eer toe. avond van 6-8 uurl wordt gehouden, hebben de le- Ten bate van de Verbondskas moeten nog vermeld den steeds van eenige welvoorziene leestafels gebruik worden eene uitvoering door de onder-officieren. en kunnen maken en tevens Verbondslectuur kunnen in- korporaals van het Garnizoen en de opvcering van zien, zoowel alsgeschriften op den Nederlandschen de klucht-operette Julius Ca e s a r. Ons mede- stam betrekkin hebbende. bestuurslid Luitenant Boertje komt alle hulde toe voor Door welwillende medewerking van den voormali- zijn verdienstelijke leiding. Op verlangen do- schen- gen Commandant der Troepen en van het Garnizoen kers moet het batig saldo worden besteed voor het Luitenant-Kolonel J. 0. Westerouen van Meeteren en maatschappelijk werk van de Groep. Deze vrij aan- diensopvolgers Kapiteins C. H. ten Kroesen en J. zienlijke schenking zal het bestuur in staat stellen H. Crena Uiterwijk, werd aan het Verbond het vrije daaraan uitvoering te geven. gebruik over de Garnizoens-Bibliothcek gegeven, waar- Het bestuurder Groep richtte een schrijven aan den tegen.over het Verbond ten behoeve der cantine op waarn. Chef van het Bouwdepartement in zake de enkele Nederlandsche tijdschriften inteekende. Negerengelsche opschriften op de drinkwaterputten en De lees- en kantooravond heeft aan de verwachtin- kreeg de verzekering op zijne medewerking in deze gen voldaan. te kunnen rekenen. Behalve de aan het Verbond toebehoorende boeken Voorts aan Z.Ex. den Gouverneur naar aanleiding werden sedert Juni 258 boeken nit de Garnizoens-Biblio- van e'en artikel in Onze West van 21 September over theek uitgereikt. De leessom is zeer gering, n.l. 5 cent de Koloniale Bibliotheek een angstvallig verborg'en per boekdeel voor 14 dagen. schat, en waarbij het de benoemingi eene commissie De bij de opening aangestelde kantoorhouder ver- verzocht tot her vorming van de Koloniale Bibliotheek liet kort na zijne benoeming Paramaribo en sedert en het Koloniaal Museum. Eene commissie weirdbij nam de Secretaris het Groepskantoor waar, door resolutie van 21October, No. 10069, benoemd. De niaand-commissarissen uit het bestuur bijgestaan. Gouverneur benoemde hierin o. m. den beer Luitinken Tot nu toe is deze leesinrichting de eenige, waar den heer Oudschans Dentz als lid en seQrctaris. leesstofgemakkelijk onder het bereik van het publiek Aan het Groot Opperhoofd der Aucaner bosch- wordtgebracht en waar het bezoek aantrekkelijk wordt negers Oseisie van Otterloo werd, evenals aan het ,....- gemaakt en aangemoedigd in de gezellig gemeubelde kantoor alhier, aan de club le Nickerie en aan de engoed verlichte zalen (ook niet-leden van 't A. N. school te Domburg eengekleurd portret van H. M. V. hebben er toegand. de Koningin geschonken. Het werken naar buiten. Aan de vereeniging ter bevordering van het houden Onder dit hoofd valt veel te vermelden. Het jaar van lichtbeelden te Amsterdam werd de vertoonde 1907 toch was een vruchtbaar jaar en al mogen en- reeks lantaarnplaatjes over Rembrandt afgestaan, welke kelen het A. N. V. een T. A. V. E. N. U. hebben ge- hiergemist kon worden; deze vereeniging hoopte ter noemd, toch is het bestuur van meening, dat het lion- zeifder ti' een andere reeks daarvoor terug te zenden. den van lezingen, kunstavonden, eene tentoonstelling Bij de huldiging van Suriname's grooten toonkun- van Hollandsche schilderij,en lichtbeeldenavondeti e. d. stenaar Dario Saavedra op den 19 Aug. meende het wel degelijk op den we ligt van het A. N. V. en den bestuur ook niet te moeten achterblijven, en schonk band onder de leden aanhaalt. hem een lauwerkrans met de nationale kleuren. Het jaar werd begonnen met de herdenking van Letterkundige Vereeniging. dengeboortedag van Rembr an d t. Het bestuurs- Het dot het bestuur leed te moeten vermelden, dat lid Luitinkvoerde daarbij in een belangwekkende stu- de letterkundige vereeniging van jongelieden in 1906 die het woord. De militaire apotheker D. G. J. Bol- opgericht met steun van het Verbond — er werd een tengaf voorts leerzamet lichtbeelden over malaria- bedrag van f 100.— aan g-eschonken uit de som door mu skieten. H. M. de Koningin ten behoeve van de Kolonien ter Met de DeRuiiter-herdenking bleef Su- beschikking van het Verbond gesteld een kwijnend riname niet achter. Het krachtig optreden van het A. bestaan voerde en ten slotte geheel ophield te bestaan. N. V. bij de herdenking van den nationalen held be- Rembrandt-albums en oud-Rolland- zorgde het vele vrienden en vele leden. Zijne Excel- sche Liederenbundels. lentie de Gouverneur noodigde de besturen van beide De door het bestuur uit Nederlandontboden 50 vereenigingen op 4 April op een maaltijd. Rembrandt-albums werden hier alle verkocht. Van de Het Verbond genoot het voorrecht in het afgeloo- Oe uitgave van het A. N. V., de oud-Hollandscile pen jaar twee oede sprekers te vinden in den heer Liederenbundel, werden in Suriname 68geplaatst, Luitenant-Kwartiermeester J. J. MacKenzie en den 24 zijn er nog beschikbaar. Eerwaarden Pater A. Verheggen. De eerste hield op De toekomst. 25 Mei een Perkavond, welke zee r in den smaak viel Met vertrouwen en moedgaat het bestuur, steunen- en waarn p de dames Middelberg—Vroesom de Haan de op de medewerking zijner leden, de toekomst in, 112 NEERLANDIA. met het voornemen ook in 1908 de hand aan den gen wees spreker erop, dat de heer Sniiders zich veel p loe g te slaan en met ernst de belangen te beharti- vrienden hadgemaakt op Curacao, omdat hi' een g en van het Verbond, zooals die in de statuten zijn Nederlander was, die het hart op de juiste plaats neergelegd. draagt, een Nederlander, die veel voelt voor de Ko- De Secretaris, lonie, die Curacao oprecht lief heeft en het zelfs in FRED. OUDSCHANS DENTZ. bescherming nam ter verdediging to 'en zijn eigen landgenooten. Daarom waren de Curacaonaars hem dankbaar en boden hem hier een,gouden horlogeket- tin g aan met afhangend schild, versierd met de be- ginletters van zijn naam, hoog opgewerkt aan de NED. ANTILLEN voorzijde en aan de achterzijde gegrift: „Aandenken van Curacaonaairs, 1908". Bij zijn aankomst in Ne- derland zou hem ook nog een stel zilver tafelgereed- schap overhandigd worden. Van het Groepsbestuur. Dat hetgemced van den heer Snijders vol schoot, was te begrijpen. Zijn dankbaarheid en liefde Maandagavond, 27 April hadden zich ten huize voor Curacao zullen steeds levendig in hem blijven. van den heer Moses S. L. Maduro vereenigd het Ten slotte vroeg Baron van Asbeck, de comman- Bestuur der Groep Ned. Antillen van het Alg. Ned. dant van de „Gelderland", het woord om hulde te Verbond, het Bestuur van de Afdeeling Curacao van. brengen aan Curacao voor ziine hartelijke gehecht- de Nederlandsche Vereeniging „Onze Vloot", als- held aan het Moederland en zijn diepe, innige ver- mede eenige heeren, die eene commissie hadden ge- eering voor H. M. de Koningin,. vorm, d om namens de Curacaotiaars den heer J. A. ** Snijders Jr. bij diens vertrek naar Nederland een aan- denken aan Curacao te vereeren. Op de den gen April 1908 gehouden verg'adering Nadat de heer Moses S. L. Maduro de vergade- van het Groepsbestuur werd na het behandelde van ring had geopend, verklaarde Z.Ed., dat men te za- de rapporten over de vo,rderingen van de door onze men( was gekomen, om Luit. Snijders te huldigen. Groep finantieel gesteunde jongelieden gedurende het Allereerst zou dit doen het Bestuur Ned. Antillen eerste kwartaal van hetjaar 1908 besloten, de hun toe- van het A. N. V., van welke Groep de heer Snijders g'ekende subsidie nog voor een jaar te verlengen. de oprichter was en de Secretaris-Penningmeester. Nadat verder verschillende zaken behandeld waren, Daar de voorzitter der Groep wegens die en rouw die voor dit overzicht niet van belang zij,n was aan over het verlies zijner echtgenoote afwezig was, nam de orde het benoemen van een bestuurslid in deplaats de onder-voorzitter, Pater Wahlen, namens de Bestuurs- van den heer Snijders, die we ens terugkeer naar Ne- leden afscheidvan den heer Snijders, hem dankend voor derland zijn betrekking' moet nederkggen. Nadat de 't vele goede aan de Groep bewezen. De heer Snijders onder-voorzitter namens het Grcepsbestuur in harte- beihoefde niet bevreesd te zijn, dat zijn werk na Zijn like woorden afscheid gencmen had van den aftre- vertrek it elkander zou vallen, gelijk zoo dikwerf denden secretaris-penningmeester, werd de laatste op gebeurt bij vereenigingen, wanneer de stichter die, voorstel van den onder-voorzitter bij acclamatie tot , der eere-lid van de Groep Ned. Antillen benoemd, welke zijn gloed en geestdrift daaTaan kan mededeelen. Zijn benoeming door den hear Snijders onder dankbetui- medeleden in het Bestuur hadden zijne werkwijze lee- ging en met de verzekering, dat hij, ook in het moe- re n kennen en ten deele reeds overgenomen. Geheel derland, steeds ziin beste krachten zou blijven wide en al in zijn geest zal worden voortgewerkt. aan de belangen van onze Groep aanvaard werd. , De bond was een bandgeworden tusschen Moeder- Daarop werd in zijn plaats tot bestuurslid, tevens land en Kolonien en de s'udiebeurzen hier en in Ne- secretaris-penningtneester, benoernd de heer C. S. Gor- derland kostbare, maar ook stevige es en welke die sira J.P.Ezn. banded gesloten hielden en niet spoedig zouden Nadat de secretaris nog had medegedeeld, dat de loslaten. heer Zwijsen zich bereid verklaard had, nogmaals een Dezegedachten, dat zijn werk krachtig wortel ge- PP opulaire lezing voor de leden van het Verbond te schoten had en voort zou blijven bloeien na zijn ver- willen houden, en wel over Vondel's Lucifer, welke trek zal het afscheid van de Groep veel verzoeten. rnededeeling door de vergadering met ing'enomenheid Namens den oud-voorzitter, den heer Mordy Henri- werd begroet, werd de bijeenkomst gesloten. quez en het tegenwoordig Bestuur, bood de onder- voorzitter nu den heer Snijders een gouden horloge aan, dat onder woorden van diepgevoelden dank werd aanvaard als aandenken aan de besten zijner vrienden. INGEZONDEN. De voorzitter der Curacaosche Afdeeling van de Nederlandsche Vereeniging „Onze Vloot", de heer Moses S. L. Maduro nam het woord om er aan te herinneren, hoe deze jeugdige vereeniging van den aanvang al zulk een krach.tigen steun gevonden had Het Ned. op onze stoomvaartlijnen. in den heer Sniiders. Aan zijnte vriendschappelijke tus- De Stoomvaart-Maatschappij „Zeeland" zal het mij sehenkomst was het te danken dat „Onze Vloot" wel niet euvel duiden indien ik in Neerlandia een be- niet als een mededingster van de Groep, maar veeleer roe p doe op haar nationaliteitsgevoel om van haare als eene zustervereeniging met gemeenschappelijk doel verkrijgen, dat de Nederlandsche taal op hare booten werd begroet en met deze Groep kon samen werken, recht wedervare. o. a. bij het zoo uitstekend geslaagd De Ruijterfeest. Ma g ik er even aan herinneren dat dez Maatschap- Uit dankbaarheid voor deondervonden vriendt- pi' met recht als eene edit Nederlandsche wenscht te schap bood „Onze Vloot" den heer Snijders een prach- worden, en ook wordt, beschouwd, dat zij steeds dit tie wijnkom op sierlijk voetstuk en met een ge- karakter droeg' en dat juist daarom de afwijkingen miji vleugelden arend als deksel aan. des te meer in 't oog vielen. Verrast engetroffen door zooveel bewijzen van Van Londen had ik de keus tusschen 2 snellever- waardeering en vriendschap bedankte de heer Snij- bindingen met Nederland, gedachtig aan de woorden ders die p geroerd. van het A. N. V.: „Steun Nederlandsche niiyerheid" ,Namens de Curacaonaars verkreeg nu de heer H. veTkoos ik de Zeeland lijn Queensborough—Vlissingen. M. Chumaceiro het woord. In hartelijke bewoordin- Aan boord komend deed het wapperen van de drie- NEERLANDIA. 113 kleur mij g,oed, de naam „Duitschland" op den stoo- den vreemde, zal toornen over bovenstaand gebruik mer ingoed Hollandsch gesteld, de opschriften kom- van een vreemde taalgeschreven door een Nederland- mandant, rooksalon (zaal ware beter), enz. brachten sche instelking, liever Nederlander, aan een Neder- mii dadelijk in mijn vaderland, ik voelde Innis on- lander *). Zeker het duet onaangenaam aan, bier het der Nederlanders. Helaas de betoovering duurde niet is het treurige resultaat van de langjarige bier te lan lang: pas was ik aan boord of een Hollander vroeg de bestaan hebbende ennog voor een groot deel be• mil in 't Engelsch mijn kaartje. Waarom ? Nooit is staandebekrompenheid van gezichtskring. Men men- mij op de Kales-, Dover-, Boulogne-, Folkestone-, degereed te zijn, zoo men de zaakjes binnenslands Dieppe-, Newhaven-, Naire-, Southampton linen met op pooten zette, maar wat betreft Ned. kolonisten, Engelsche bemanning aan boord mijn kaartje in het lak had men aan hen. Zuid-Afrika, Amerika, Smyrna Franschgevraagd, nooit vraagt een konducteur op de ja de heele wereld toont het u. Eere aan hen, die niet- Nederlandsche spoorwegen mij mijh kaartje een tegenstaande dit alles hun liefde voor het moeder- andere taal dan in 't Hollandsch, wanneer ik van land,door hetwelk ze als 't ware verschopt werden, Paris naar Amsterdam reis. hebben behouden en die daarvan thans nog, nu reeds J Had ik den man niet verstaan dan had hi' zijn vraag lan g een vreemde taal de plaats der taal van de oude in een andere taal kunnen herhalen, maar in welke kolonisten heeft ingenomen, de meest klinkende bewij- dan ? Men ziet mij nooit voor een Engelschman aan. zengeven. Immers op aanstichting van den voortreffe- Ik antwoordde dan ook met verzoek samen maar Ne- lijken Nederlander Jhr. De Sturltr, eertijds Consul- derlandsch te spreken. Ook de matrozen aan boord Generaal te Smyrna, hebben ze opgericht een Ned. hebben een voorkeur voor 't aanspreken, in 't Eng:elsch. Kamer van Koophandel, alsmede een Afdeeling van Een wandeling op 't bovendek vergrootte mijn iced, ons Verbond aldaar. daar stond op de raderkast b oven aa n: „Admit- Betreurenswaardig bliift bovengenoemd fejt, maar tance on the paddle boxes strictly forbidden", en zeer van zelf sprekend. Moe met krachtige medehulp d a a r o n d e r, dus op de 2e plaats: „Het is ten van de Nederl. Regeering, die in de laatste jaren streng'ste verboden op de raderkasfen te komen". hart begint te tocnen voor de Ned. kolonie te Smyr- Waarom die achterstelling onzer taal ? na,gezien de som door Minister Kuyper uitgetrok- In de eetzaal was de spijskaart geheel in 't En- ken voor den Ned. cursus, als-mede het wetsontwerp De gelsch tot de Dutch Cheese incluis. De vele Duitschers Marees van Swigcleren tot steun voor herstel der zullen toch eerder Hollandsch begrijpen en zij vor- Ned. kerk en hospitaal aldaar, bewerkt worden, dat men wel 't mzerendeel der reizigers. het jonger geslacht, waaronder vele a. s. kooplieden De rekening, de kwijtbriefjes in '1 Engelsch en in. en leden der Ned. K. v. K. in staat is te briefwis- Engelsch geld uitgedrukt, waarom niet in Mar- selen met Holland in de Dietsche tale. Moe ik in ken ? De landingkaart teen de reiskaart ingewisseld dit verband de re eerie nog even wizen op de no- geheel in 't Engelsch. to door Maurits Wagenvoort, lien wakkeren Hollan- Wanneer men als Nederlander aan eene Nederland- der, Min. Kuyper aangeboden en betreffende het on- scheopzettelijk de voorkeur geeft, dan doet dit derwijs in de Ned. taal te Smyrna en elders. pijnliJk aan, te meer wanneer men jaren lan (als met En dat ze hechten aan het stamland, dat blijkt over- mij 't geval is), in 't buitenland gevestigd zijnde, duidelijk, afgezien van 't bestaan van' bovengenoemde in- weet dat het een aanbeveling is Hollander te stellingen, aan ieder bezoeker. Hoe was een miner Ik wilgeen andere taal afbreken met dit schniven. vriendert, adelborst bij H. M. Marine nidt verrukt Gaarnegun ik iedereen trotsch te ziin op ziin moe- over de allerhartelijkste ontvangst door de Ned. Kolo- dertaal, maar daarom ook heb ik recht te vrag,en dat nie aan de Marine bereid. Maar hoe trof hem ook men mine moedertaal handhave daar waar de °utter- het zoogoed als onbekend ziin onzer moedertaal. Hi' neming eene Nederlandsche is. achtte het een schande, dat men hier in onze lage Moe dit schrijven onder de ocgen komen van be- landen zoo aartsdom sedert jaar en dag was opge- trokkenen en wanneer ik een volgende maal een Ne- treden engevoelde warme sympathie voor hen en derlandsch schip betreed van de Zeelaird lijn, hoop haar, die desniettegenstaande zoo op de bres stonden ik aangenamer gewaarwordingen te hebben dan op voor de Ned. belangen en die het gemis aan kennis mijn laatste reis van Queensborough naar Vlissingen. der Ned. taal ter dege gevoelen. En van dat oogen- P a r ij s, 11 April 1908. JOH. PIE RSON. blik schaardezich met voile overtuiging in onze gelederen. Moe de overtuiging allerwege veld winner" en vooral ook op de regeerings-departementen, dat het een der eersteplichten van het land is ook te zor- Treurig, maar waar. gen voor Ned. onderwijs in den vreemde. Moe op eerstvolgende Staatsbegrooting een flinke post uit- Een mijner vrienden, lid van het Verbond, toonde getrokken zijn voor Ned. onderwijs en Ned. scholen mij onlangs vol verbazing een brief door hem op een in den vreemde. Dat de overtuigde Verbondsbroeders schrijven aan de Ned. Kamer van Koophandel te en -zusters de Ned. Volksvertcgenwoordigiers doordrin- Smyrna van genoemd lichaam ontvangen. Genoemde gen van het hooge belang, dat hier op het spel staat. brief luidde: Dat de secretaris der Ned. K. v. K. te Smyrna Messieurs alsnog de gelegenheid vinde de Dietsche tale machtig te worden. Messieurs. P. H. STUURMAN. En reponse a votre lettre du ... courant, nous \Te- Zaanda m, 13 April 108. nons vous remettre ci-inclus une fiche de renseig- nernents sur la Maison de commerce de TIN.qui vous interesse. Veuillez agreer, Messieurs, nos saluta- tions distinguees, Nederlandsche winkel-opschriften. Nederlandsche Kamer van Koophandel. Evenals in Den Haag hebben ook te Amsterdam, De Secretaris, zooals trouwens wel in alle steden van Nederland het geval zal zijn, nog steeds de winkeliers de slechte A. LAVING. gewoonte hun ramen te laten beschilderen met Fran- leder, die niet een weinig op de hoogle is van de sche en Engelsche opschriften. Hoewel dd Amsterdam- g'roote achteloosheid een paar eeuwen aan den ctag gelegd. door het moederland en met name door de re- geering ten opzichte van Nederlandsche kolonies in Beide A, N. V.-ers. 114 NEERLANDIA. scheJongeliedeni-Afdeeling van het A. N. V. hiervan Dat de Vereeniging tot een rijken zegen moge zijn, het stuitende heeft ingezkn voor een rechtschapen Ne- een nauwere aaneensluiting onder de Nederlanders derlander heeft zij toch gemeend dat voorloopig niets moge bewerken, en eene eer voor den Hollandschen vanwege 'de Afdeeling daartegen kon• worden verricht, naam zij is onze wensch en naar wij vertrouwen ook daar de meeste Wen, die zich geroepen zouden de uwe. De Secretaris, voelen hierinverbetering te brengen, leerlingen zip J. J. VAN IJSSELDI j K. van • de AmsterdamscheGymnasia, Hoogere Burger- scholen en Handelsschool, en daardoor den tijd mis- sen zich met te veel andere dingen te bemoeien. Iets heel anders is echter het zich aan het hoofd stellen van een beweging teen buitenlandsche opschriften, Arnhem, 13 Maart '08. zich tot verschillende winkeliers wenden met het ver- De Redactie van Neerlandia, Dordrecht. zoek die opschriften door Nederlandsche te vervan- Mijne Heeren! gen, dan bij zijn eigen winkelier daarop aan te drin- Als bewijs hoe het Nederlandsche publiek zand in gen. leder der leden is dan ook op het hart gedrukt de oogert wordt gestrooid, diene deze onware reclame! *), in die richting zijn krachten aan te wenden. De firma Gimborn isgeene Hollandsche firma, €n Toen dus mijn kapper, de heer J. F. Be er is ook nietgevestigd te 's Heerenberg (0.).. ging verhuizen en ik voor zijn winkelruit reeds een De waar 'd is: dat de firma Gimborn haar f a- schilder de lettersvan het bekende woord „Coiffeur" b r i e k en kantoor heeftgevestigd te Emmerik zag' staan. afmeten, ben ik dadelijk den winkel binnen a/d.Rijn, dat de heer Gimborn een Duitscher is en gestapt en heb den kapper verzocht een Fransch op geen woord Hollandsch verstaat (ten, dienste der Ne- zijn ruiten te laten schilderen. Natuurlijk maakte hij derlandsche klanten heeft zij een Hollandschen boek- eerst tegenwerpingen, maar het eind van de geschie- houder en haar kantoor te 's Heerenberg bestaat niet). denis was toch, dat hi' zich lief overhalen in plaats De bestellingen worden g'ezonden naar een der be- van „Coiffeur" „Kapper ' te laten plaatsen, Wel merkte dienden, die daar de Hollandschepost naar Emmerik de schilder op, dat hi Fransch toch veel mooier brengt. Eigenaardig ma g' het wet heeten, dat de fabrikant vond dan Hollandsch en dat men niet kleingeestig zijn o n Gimborn in Duitschland, en in Holland V a n taal moest voortrekken, dat het erg streed tee de heet! tegenwoordige begrippen van een alg'emeene taal; maar Ik kan u de verzekering geven, dat het fabrikaat daar de heer Benkemper en Volapiik of Esperanto der firma Gimborn beslist Duitsch is. Natuurlijk heeft op zijn ruiten Wilde laten schilderen, werd toch be- dit niets te beteekenen, maar is het dan wel netjes sloten het Nederlandsche opschrift te gebruiken. De het Hollandschpubliek voor te lichten met het be s- schilder was echter niet tevreden en plaatste er onder t e Hollandsehe fabrikaat. „Salonpour la Coupe des Cheveux et de la Barbe". Mocht u eenigen, twijfel koesteren aan mine be we- Nu ontstak de heer Bent emper in toorn en in weer- ringen, dan gelieve u wel nadere inlichtingen t vra- wil van de kosten liet hij dat opschrift wegnemen en gen aan de Hollandsche fabrikanten Tales & er voor in deplaats zetten „Salon voor Scheren en Loon, Apeldoorn; Neelmeyer & Co., Apeldoorn; Haarknippzn". Daar hi' echter onder zijn klanten Blommenstein Ponalki, Apeldoorn; P. v. Son, De- ook vreemdelingen telt, hing hi' een klein scheerbek- venter. ken uit met het opschrift „Coupe et Barbe". Zoo had Hoogachtend, hi' dus iedereen tevreden gesteld. J. M. KLUPPELL, En waar woont nu die kapper in Amsterdam, die Lid A. N. V. ons Nederlandschgevoel niet wil krenken ? In de .••^^^^•^^••••^•^•^ winkelgalerij van de Raadhuisstraat. Gaat het zien en sijoort ook uwe coiffeurs, tailleurs en confiseurs aan *), De Gimborn's inkten worden aanbevolen als ,het voorbeeld te volgen, of geeft anders uw klandi- beste Hollandsche fabrikaat". Red. zie aan hen, die toonenhun taal hoog te houden. Cit Amsterdam.J. W. TE WINKEL. De Aves-eilanden. Leiden, Maart '08. Rosario de Santa Fe, 1 April 1908. Zoudt u onderstaande vraag in Neerlandia willen opnemen ? Hooggeach.te Redactie van Neerlandia. Wie °rider de lezers of daarbuiten kan inlichtingen In opdracht van ons Bestuur verzoek ik u vriende-- geven omtrent 't volgende: lip( het volgende op te nemen, waarvoor bij voorbaat In 't onlangs verschenen nummer over Bonaire onzen harteliiken dank. wordt medegedeeld, dat de vischvangst dier eilanden Den 24sten Maart 1.1. werd alhier op aanstichting in kwijnenclen toestand verkeert tengevolge van de be- van dr. J. van Lonkhuyzen, van de Gereformeerde lemmeringen door de Venezolaansche regeering' den Kerken nit het vaderland tot ons in Argentinie over- visschers in den weg gelegd bij, het uitoefenen van gekomen, eene Ned. Vereeniging voor Evangelisatie hun bedrijf de Aves-eilanden, grondgebied van opgericht, waartoe een root aantal mannen van ver- Venezuela. schillende richting zich hebben vereenigd, dank zij het In het Nederlandsch Handelsmag a- taktvol beleid vangenoemden predikant en de zee z ij n in 1843 te Amsterdam door de firma Died e- belangrijke en opofferende medewerking van onzen r i c h s uitgegeven komt onder Curacao voor: In de hooggeachten consul. nabijheid bezitten wij o. m. de Aves-eilanden. Het Bestuur, met volstrekte meerderheid van stem- Ook de Nieuwe Atlas der wereld van men gekozen, bestaat uit de heeren dr. J. van Lonk- J. Kuyper in 1867 te Amsterdam bij Stemler gedrukt huyzen, voorzitter; G. J. van Oppen, consul, onder- geeft de Aves-eilanden als Nederlandsch bezit aan. voorzitter; J. G. Bergenthuin, penningmeester; J. Ver- Nog niet zoo heel tang geleden, een jaar of 40, ha en J. Unser, Broomans en den ondergeteekende. golden dus die eilanden als Nederlandsch gebied. In de vastgestelde statuten worden als werkzaam- Hoe komt 't dat 't nu niet meer zoo is ? hedengenoemd: godsdienstoefeningen; godsdienston- Wellicht weet terplaatse, in onze West-Indische derwijs; bijbels, psalmboeken, traktaten en andere bezitting,en iemand hierover jets te vertellen. christelijke-lectuurverspreiding, terwij1 verband wordt U dankzeggend voor de opname. gehouden. met de Geref. Kerk in Buenos Aires, en Uw dw., alsgrondslag is uitgedrukt: de bijbel als Gods Woord. W. J. L. VAN ES. NEERLANDIA. 115 Dees-eilanden of Vogel-eilanden bestaan uit een zoo weer hier, als 't zegt van iemand die wat al te groep kleine, onvruchtbare rotseilandjes ten Z.-0. veel in de „Bar" heeft vertoeft, hij heeft de „leaning" van het Nederlandsche eilandje Bonaire. Eigerilijk zijn gepakt. Maar wat zouden onze voorname Bar-hou- het tweegroeper de eene uit twee, de andere uit4 ders zeggen, als zij warden gienoemd directeur drie eilanden bestaande en voorts uit klippen en zand- (eigenaar), van de Victoria, of Wilhelmina leuining banken. Zij zijn onbewoond, en hebben vooral be- enz. ? Toch zou 't juist wezen. lang door de guanolagen. M. D. Feenstra, die lang Moge ieder in zijn kring toch medestrijden tegen in dezegewesten vertoefde, wist in zijn boek: „De al dat gedoe! Nederlandsche West-Indische eilanden" (1837) de Met dank voor de plaatsing, Aves-eilanden aan als behoorend tot het Gouverne- Hoogachtend, ment van Curacao. Evenwel wordt door Van der Aa R ij 8 w ij k (Z.-H.), J. VAN ZWIETEN. Aardr. Woordenb. 1839 gezegd, dat het bezit onbe- slist is,. Het Ned. Gouvernement schijnt zich netsom a deze eilandes bekommerd te hebben. Aan wie zij be- hooren ? Op een kaart worden ze Britsch genoemd, Vreemdelingen, die Nederlandsch lezen. op. andere als tot Venezuela behoorend. Dit schijnt onjuist. Wij houden het met Scobel (Geographisches Prof. Age Meyer Benedictsen, Charlottenlund (De- Handbuch 1902), voor een bezitting van Venezuela. nemarken),; is in India geweest. Red. Dr. 0. Kohlschmidt, Evang. Pfarrer, Mönchenholz- hausen Weimar; heeft ,Waarheid en Droomen" van a Jonathan, „Pastorie te Mastland" van Koetsveld e. a. Nederlandsche werkenvertaald. Geachie Redactie, Prof. William J. Hull, Swarthmore College, Phila- Met belangstelling volg ik den strijd van Neer- delphia (Ver. Staten), stelt belang in Nederlandsche kerkgeschiedenis. landia's Redactie tegen de steeds niet verminderde neiging van onze Ned. pers en publiek, om woor- Harald vonDenier, „All g. Elektrizitatsgesellschaft", den van vreemden bodem en nog vreemder klank, Wladiwastok(Siberie); stelt belang in de geschiede- nis der naar Nederlandgevluchte Hugenoten. te stellen in plaats van onze schoone en krachtig zeg- Dr. Miloslaw Rybak, Ostrava (Moravie),; stelt be- gende eigen taal. lang in de Vlaamsche Beweging. Merkwaardig is de koppigheid waarmee de re- dacteuren van toonaangevende bladen in ons land aan S. Carstens, Overgade 601, Odense (Denemarkeny; dit soort „deftig doen" vasthouden. kan in1ichting geven omtrent natuur en toestanden in het hoog Noorden;, schrijft ook Nederlandsch. Ik meende er een op de vilgers te m gen tiT:cn Henrik Stiirop, to darts Kongensgade 27, Odense kort geleden, maar... 't was blijkbaar te veel gevergd (Denemarken); wenschtzich in 't Nederlandsch lezen van diens jpurnalistieke gastvrijheid. Men oordeele: toen de pers onlangs vol was van verder te oefenen. Wilh. Joersen, Thisted (Jutland, Denemarken),, even- op zekere Maastrichtsche fabriek gepleegde daden van zoo; stelt belang inhandel, letterkunde, vrede-vraag- vernieling, vermelde men dit niet in deze voor ieder sink, roeien, reizen). Nederlander zeker verstaanbare aanduiding., Neen! J. E. Hellmann, leeraar,Solt Kvaerndrup (Funen, 1 zou en moest sabottage *)1 heeten. 'n Haagsch Denemarken) stelt belang in onderwijs en dagblad- blad was wel zoo goedig er bid le plaatsen, dat sa- pers; levert vertalingen. bottage gelijk stond met vernieling (van 's andermans eigendom),, maar vroeg' ik, immers terecht ?, als dit P.R. Rausch, handelsreiziger in behangtelpapieren, dan zoo is, kunt u dan niet volstaan met 't Neder- Putlitzstr. 14,Berlin N. W. 5; wenscht zich te oefe- nen a. v. landsch zonder meer ? Maar ik kreeg geen gehoor. Max Zweig', koopman, Burgstr. 21, Berlin C 2, Ik maakte verder melding van 't feit, dat vreemde evenzoo; stelt belang in tooneel, muziek, nieuwe let- talen worden ingeburgerd door lui die geen flauw terkunde, maatschappelijke vraagstukken en volkskunde. begrip hebben van 't geen zij doen. Zij maken zich MaxSchAer, boekhouder, Wolfenbiittelerstr. 38 a, behalve schuldig aan een lafheid, ook nog bespot!e- Brunswijk, •a. v.; stelt belang in letterkunde en dag- lijk, ja, de stad, of de woningstand minstens in hun bladpers; verzamelt prentkaarten. buurt belachelijk. Verbeeld u dat Den Haag nu Binds den vorigen zomer een koffiehuis rijk is, genaamd: Richard Reischke, leeraar, Schlosstr. 23 II, Char- lottenburg, a. v.; letteren, opvoeding, zielkunde, dag- Victoria Beer! Op het Rijswijksche plein te 's Rage is blad pers. te lezen in plaats van Bar, Victoria Mr. Toch heeft de eigenaar 'ri goed Hollandsche naam. Zelf geen En- Otto Schirmer, ambtenaar, Ludwig Richterstr. 5 III, Dresden; verz.postzegels. gelsche taalkennis rijk waarschijnlijk, wil hij toch de Dr. Jur. Walter Bartsch, Wittenbergerstr. 1, Alt- Engelsche vlag voeren, maar 't is een Duitsche vlag, die, en dit is 't mooiste, in" Duitschland totaal on stadt, Dresden ; rechtspraak, natuur-onderzoek, mun- ten, zegels, Egypt. e. a. oudheden, Oostersche talen, bekend is. wijsbegeerte, volkenkunde, reizen; verz. handschr. en Dat woord Bar is toch al zoo mooi, prijkend meer en meer op voornaam uitziende koffie- en eethuizen. postzegels; verzoekt hem geen briefkaarten te zenden. Axel Jermstadt, apoth., Hamburg, wenscht a. v.; Als men eens algemeen wist dat 't feitelijk leuning, scheikunde, plantk., muziek, gesch.; geeft inlichtingen versperring beteekent, en afgeleid ook van de leu- omtrent Noorwegen. fling, scheiding, waarachter en waar v6Or heeren rech- Heinrich Schmitz, Emmastr. 8, Riittenscheidt b/Es- ters en advocaten plaats nemen in de Engelsche ge- sen, wenscht a. v.; geeft inlichtingen omtrent mijn- rechtshoven. Van daar in 't Engelsch bij promotie van bouw. 'n. Engelsch rechtsgeleerd student tot advocaat de dik- wijIs in de bladen te lezen zin: „Mr. X has been S. von Auw, koopman, Quai de la fraternite 25, Marseille(op brief te zetten: faire suivre), stelt be- admitted to the Bar". Wel 'n frame, uitlokkende re- lang in Ned. letteren; wenscht briefwiss. met Ned.; dame dus dit woord Bar. De volksmond is dikwijls geeft en verzoekt inlichting' omtrent handel in olien. in hear uitspraak zeer juist, zonder 't zelf te weten, Felix Malitz, „fonde de pouvoirs", Tonnay-Cha- ......., rents (Ch. inf.); handel, kunst, wijsbegeerte, letleren, landbouw(geboren Duitscher). *), Kramers Woordentolk vermeldt 't niet eens ; be- John Larsen, 12 Norman Terrace, Street Lane, hoeft dus ter wille onzer „on-nationalen" weer uit- Roundhay, Leeds (Eng4; wenscht a. v.; gymnast, breiding, terwijl ik het misbaksel meschien verkeerd wielrijder; verz. postz. en prentbrk. met postz. aan spel. BiiJft zoo ook maar eens bij! prentzijde (geboiren N.-Amerika),. 116 NEERLANDIA. Eustace C. Mongredien, in den koffiehandel, 11 zien, met de bescheiden vergeleken en alles in de beste Cranwich Road, Stamford Hill, London N.; wenscht orde bevonden hebben; dat zij op grond daarvan die a. v.; Godgeleerdheid, wijsbegeerte, zielkunde, lette- rekening goedkeuren en den algemeenen penning-. ren, schaakspel; geeft inlichting omtrent en meester te dezer zake van verantwoordelijkheid ont- Engelsch leven. heffen, onder dankbetuiging voor het gevoerde beheer. Richard von Groote, koopman, Kronprinzenstr. 55, Dordrecht, 18 Mei 1908. Dusseldorp; zoekt inlichting omtrent Indie. Hermann Baumfeld, klerk, P. O. Box 63, Malta; Voor Groep Nederland verz. dagbl. en tijdschr., geeft en verzoekt handels- (w. g.), J. VAN WAGENINGEN. inlichtingen. Voor ,Groep Belgie Bruno Foges, firma Finkelstein & Bruder, Brecher- (w. g.), H. J. M. TYSSENS. gasse 7? Wien XIX 5; wenscht a. v.; verz. postz. Voor Groep Ned.-Indie Heinrich Peter, controlechef, Aktienges. Sarajevo, (w. g.), JAN STOOP. Postfach, Sarajevo (Bosnie),, wenscht a. v.; verz. Voor Groep Suriname postz. (w. g.), THOE SCHWARTZENBERG. Rene de Fontelive-Vergne, koopman, Marosseika Voor Groep Ned. Antillen 10, Moskou; wenscht a. v.; verz. prentbrk. en plat- (w. g.) F. AGTERBERG. tegronden van steden (geboren Duitscher),. N.B. De verkorte rekening en verantwoording moet Prof. Gustav Werder, Notkerstr. 15, S. Gallen; wegens plaatsgebrek tot het volgend nummer blijven wenscht a. v.; stelt belang in handelswetenschappen, liggen. taal-, land- en volkenkunde. E. Arbenz, V. Neptunstr. 18, Zurich, verzameld Opleiding van Inlanders tot het Rechters- postzegels. ambt. Paul Breitag, Batu Puteh, Sandkan, Noord-Bor- In het woord in het vorige nummer aan de nage- neo; verz. postz.; geeft en wenscht inlichting om- dachtenis van Mr. Cohen Stuart gewijd, staat iets, trent tabak e. a. Indische gewassen. dat, blijkens ingekomen opmerking aanleiding zou kun- Leon Nyssen, apotheker, 3 Rue Babazonn, Algiers; nen geven tot misverstand. Er staat dat Stuart over- verz. prentbrk. met postz. aan prentzijde; geeft in- tuigd was van de wenschelijkheid van rechtspraak over lichting aan reizigers in Algerie (schrijft ook Ned.). Inlanders door Inlanders zelf en dat hid hiervan Juan Breckwaldt, Oruro, Bolivia (brieven uit Eu- de verwezenlijking heeft aanschouwd. Wie dit leest ropa via Panama, uit Azie via Buenos-Aires),; ver- en niet op de hoogte is, zal meenen, dat tot voor zoekt toezending van catalogs over photogr. toestel- korten tijd rechtspraak over Inlanders door Inlanders len en hulpmiddelen; stelt belang in dier- en plant- in Indie niet voorkwam. Dit is onjuist. Reeds 'anger kundig'e microscopie. dan een eeuw wordt, ook in de Gouvernementslanden, Louis de la Tarra (Canal. Zone), Culebra, Pana- een deel der rechtspraak overgelaten aan Inlanders en ma, tandarts; schrijft en spreekt ook Nederlandsch. bij de in 1848 ingevoerde algemeene wetgeving voor Gabriel Henniquez, spoorweg-ambtenaar, P. O. Box Indie zijn omtrent die Inlandsche rechtspraak allertei 186, Panama; schrijft ook Nederlandsch. bepalingen gemaakt, die in den loop der laatste halve John Palm, handels-bediende, Le Palais Royal, Pa- eeuw voortdurend zijn aangevuld en verbeterd. nama; schrijft en spreekt ook Nederlandsch. zaak is echter deze: dat tot dusver weinig niets is David M. Sasso, koopman, P. O. B. G., Panama. gedaan voor een behoorlijke opleiding der Inlanders John N. van der Werff, Munhall, Pennsylvanie, in- tot het rechtersambt en het is daarvoor dat, met vele genieur en scheikundige. anderen, Cohen Stuart heeft geijverd. Dit streven heeft Heinrich C. F. M. Bellwinkel, tabakshandelaar, geleid tot een wetsontwerp, waarbij de oprichting van 235 E, 48th Str., New-York. een Inlandsche rechtschool werd voorgesteld; het werd Jongeh. Alfred en jongejuffr. Julienne Cansse, Rue door de Tweede Kamer reeds aangenomen maar de Notre Dame 410, Montreal-Maisonneuve, Canada; ver- Eerste moet nog beslissen. In het stukje had dus ei- zamelen briefkaarten. genlijk gesproken moeten worden van „de wensche- Frank Czernay, koopman, Dire Daou (via Djibonti), lijkheid van rechtspraak over Inlanders door voor het Abessinie; geeft inlichtingen omtrent land en yolk al- reclitersambt opgeleide Inlanders". daar; wenscht oefening in 't Ned.; verzamelt tijdschr. Herman J. C. Henriquez, koopman, P. O. Box 186, Opgewekt Roll. leven te Johannesburg. Panama. Sol. M. Lansberg, koopman, P. O. Box 186, Pa- Uit een schrijven van den heer D. Krabman, Secre- nama. taris der Afdeeling Johannesburg: Dr. W. ZUIDEMA. „De hier gehouden landbouwtentoonstelling, was een Amster dam, Wyttenboekstr. 18, 24 Gras m. '08. succes. Alle aankondigingen waren in 't Engelsch en Hollandsch (vroeger waren alle aankondigingen alleen Gevraagd tegenwoordig verblijf van: in 't Engelsch. Red.),. A. P. A. W. du Bois van Alderwerelt, 1881 nit Gro- Op onze laatste Bestuursvergadering werd o. a. be- ningen vertrokken naar Sioux County, N.-Amerika; sluten W. H. Jintes, vroeger Boerensteiger 2, Rotterdam. 10. Eem permanente propaganda-commissie te vor- men bestaande tut de heeren: A. van den Broek, J. Lub en D. Krabman met 't recht daaraan twee leden toe te voegen. Deze zijn S. P. van Wijk-Botha en J. L. Erasmus. ALLERLEI EN MEDEDEELINGEN. 20. Een examen uit te schrijven voor alle W. W. Rand scholen. Als priizen zullen medailles worden uitge- reikt. De examen-commissie bestaat uit de heeren: F. W. Beyers, L. W. en J. Lub, Ds. Botha, Ds. L. E. Brandt en Dr. H. G. Breyer. VersW der Commissie tot nazien der Rek. 30. De koloniale secretaris te verzoeken b.v. ef., 250 en V erantwoording. vans de subsidie (X 600), voor de Johannesburger openbare bibliotheek per jaar te besteden voor aan- De ondergeteekenden, uitmakende de commissie koop van Hollandsche lectuur. Tot nu toe was het bedoeld bij artikel 6 der Statuten van het Algemeen bestede bedrag zeer gering. Nederlandsch Verbond, verklaren dat zij de rekening Er is hier een Hollandsch Vereenigingsblad opge- van den algemeenen penningmeester over 1907 nage- richt genaamd „De Boodschapper". In Juni zal het NEERLANDIA. 117 eerste nummer verschijnen. De raad van beheer be- rugkeert... Nooit blijft zij lang uit Nederland weg. staat uit de heeren: E. J. van Gorkom, voorzitter; Voor haar is 't h e t landvan de wereld. J. van Bruggen, namens de Nederl. Verg.; H. Koet- Zij staat sterk op het gebruik van het Nieder- ser, namens de Hall. Club; L. Beerstecher, penning- landsch. In de kinderkamer al wou ze alleen spelen meester, amens de Kamer van Koophandel; C. A. met kinderen, die Nederlandsch spraken. En er zijn Breyer, namens de Ned. Zangvereeniging en D. Krab- er meer die dit niet kunnen dan men zou dertken. man, secretaris,redacteur, namens de Afd. A. N. V. Want toen ter tijd heerschte er een zekere meening onder de aristocratie van Nederland, dat de Neder- Wilhelmina-Hospitaal te Smyrna. landsche taal en de Nederlandsche vormen voor haar nietgoed genoeg waren. De aristocratic zond haar Den 25en Mei heeft de inwijding plaats gehad van kinderen naar het buitenland om hun opvoeding te het Wilheltgina-Hospitaal en de Ned. Kerk te Smyrna, voltooien of liet haar onderrichtgeven door buiten- wier herstelling mogelijk is gemaakt door giften van landschegouvernantes, en de arme kleinen, maakten particulieren in Holland en de Levant en met steun zich de beschavigg en de manieren eigen van vreem- van de Ned.Regeering. de landen, maar leerden hun el en moedertaal nim- De instelling,en waarover in Neerlandia van Dec. mergoed gebruiken. 1905, blz. 221 en 229 mededeelittgen werden gedaan, Ook Koningin Wilhelmina had jaren lang een En- dagteekenen uit de eerste helft der 17e eeuw. Het hos- gelsche governess, en het is ook waar dat zij eerst itaal is de oudste instelling van dien aard in de P alleen Fransch kon spreken. Tom zij nog heel klein Levant. In de 17e en 18e eeuw tot grooten bloei ge- was, kreeg ze al les in 't Engelsch, Duitsch en Itali- komen, heeft het toen ter tide groote diensten bij epi- aansch. Later leerde ze zich zelf Maleisch, de taal demieen bewezen, zoowel aande Nederl. kolonie als harer 0.-I. bezikingen. aan de bemanning van Nederl. en vreemde schepen. Maarnooit vergat ze dat ze een klein Nederlandsch In de afgeloopen eeuw geraakte de instelling echter in meisje was. Zij had een hartgrondige minachting voor verval en het duurde tot 1903, toen de Nederlandsche menschen, die hun eigen taal niet konden spreken. kolonie in Smyrna, op aanstichting van den consul- Eens werd ten Hove eenjg one dame voorgesteld, generaal De Sturler, besloot deze gedenkteekens van die nauwelijks een woord Nederlandsch kende en die onze eeuwenoude vestiging in de Levant in eere te dan ook de Koningin in het Duitsch aansprak. herstellen. Wilhelmina keek haar even kwasi verbaasdaan als- Toen degeldmiddelen der kolonie bleken tekort te of zij Sanskriet had gesproken en verklaarde toen dat schieten, wendde men zich tot eenige belangstellenden zij liever zag dat dames die aan het Hof wenschten in Nederland, die een comite vormden, dat er in ge- te words n voorgesteld, eerst haar moedertaal leerden. slaagd is belangstelling bij het publiek te wekken en Gedurende de regeering van Koning Willem III, aan Smyrna een bedrag van f 20.000 kon overmaken haar vader, was Fransch de Hoftaal, maarsinds Ko- ten behoeve van de herstelling. ninOn Wilhelmina den troon heeft bestegen, is Neder- Sedert zette dit comae zich in eenvereeniging' om. landsch en alleen Nederlandsch de taal bij Hofgebrui- de Ned. vereeniging tot instandhouding van het Wil- ken". helmina-Hospitaal te Smyrna, die zich ten doel stelt blijvend de belangen dezer instelling te behartigen. Ned. scholen in het Buitenland. Bij de inwijding waren o. a. tegenwoordig de ge- heele Nederlandsche kolonie met den consul-generaal Naar aanleiding van dit op de Al g. Verg. van Van Uye Pieterse aan het hoofd, kapitein ter zee G. Groep Nederland te Amsterdam behandeld onderwerp Fabius, commandant van HT. Ms. pantserdekschip schrijft de heer W. van Deth te Brussel ons o. m.: „Friesland", de gehe4ie bemanning en de consuls-ge- Sedert Sep neraal van Duitschland en En eland. een Nederlandsche Christelijke School, 5 Nieu- Het woord werdgevoerd door dr. Von Eichstorfi, we Graanmarkt. Deze school isgeheel ingericht als voorzitter van het Smyrnasche comite voor de herstel- de Ned. scholen voor lager- en meer uitgebreid lager ling en nestor van de Nederlandsche kolonie, die o.m. onderwijs, omvat dezelfde vakken en gebruikt nage- zijn dankbaarheid uitsprak voor de belangstelling in noeg dezelfde leerboekfu. Aileen met het oog op de zoo ruime mate ondervonden, in de eerste plaats van omgeving, waarin we leven, wordt er meer dan in H. M. deKoningin, die Hare naam verleende aan Nederland tijd besteed aan de Fransche taal. Aan het het Hospitaal, dat voortaan Wilhelmina-Hospitaal zal hoofd staat een Ned, onderwijzer met hoofdakte, akte heeten. Fransch en aanteekening voor vrije- en ordeoefenin- Onze consul-generaal hieldvervolgens een rede, gen, bijgestaan door eene Ned. onderwijzeres met waarin hi' hulde bract aan de gastvrijheid, die de hulpakte, akte Fransch en Engelsch en een di lo- vreemdelingen in het al em en de Nederlandsche meerde Zwitsersche onderwijzeres voor het Fransch. natie inhet bijzonder steeds in Turkije genoten had- Het doel, dat tot oprichting leidde, was tweeerlei: den. eenerzijds eene religieuse bedoeling en anderzijds om Nog voerden het woord de heeren Ds. Le Bon- kinderen van Ned, ouders in Bel e. woonachtig in. vier, Alfred Lavino, AlfredKeun en W. F. H. van degelegeniieid te stellen eene Ned. opvoeding te ont- der Zee, de laatste om deg heer S. P. van Eeghen, van en de Ned. taal en geschiedenis zuiver te lee- den voorzitter van het Ned. Comite te huldigen. ren en zoodoende bekwaam te zijn om later de stu- Ka t. Fabius dankte voor de hulde aan de Ned. dienaan Gymnasium, Hoogere Burgerschool of Han- Marinegebracht. delsschool in Nederland te kunnen volgen. Consul-Generaal Van Uye Pieterse besloot met de De schoolgaat uit van de grondgedachte: onder- mededeeling van de benoeming der heeren Van Len- wijs te even in Christelijken geest en wel voldoend nep, Keun, Lavino en v. d. Zee tot ridders in de lager onderwijs, gedgrende de eerste zeven leerjaren Oranie-Nassau-orde. en voortgezet lager onderwijs gedurende de drie vol- gende, met dien verstande, dat de hoeveelheid ken- Een Engelsch blad over onze Koningin. nis aan het eind van het tiende leerjaar aangebracht, Home Chat, een Engelsch weekblad, wijdt in zijn ongeveer gelijk zij met dat, wat in Nederland als nummer van 25 April 1.1. een artikel aan Koningin eind-resultaat aan Hoogere Burgerscholen met drie- Wilhelmina. en Prins Hendrik. Wij ontleenen daaraan jarigen cursus wordt bereikt. het volgende: De vakken, waarin onderwijs gegeven wordt, zijn: „Zij regeert slechts over een klein landje, maar zij bijbelsche geschiedenis, kerkgeschiedenis, lezen, schrij- is er zeer trotsch op. ven, rekeneg, g'eschiedenis, aardrijkskunde, natuurkun- „Ik ben blij weer thuis te zijn", zegt zij altijd, de, zingen, wiskunde, Nederlandsch, Fransch, Engelsch wanneer zij van een bezoek aan een ander land te- en Duitsch. 118 NEERLANDIA. Voor Ned. cacaofabrikanten. In Amerika wordengroote toebereidselen gemaakt voor dit gedenkfeest. Daartoe behoort ook een vloot- Ontleend aan een brief uit Kaapstad: schouw. De sub-commissie voor dit onderded van het IngeslotEn zend ik w enige Uitki4sels uit het u, programma heeft nu officieel bericht ontvangen van zonder twijfel, goed bekende Ons Land. In dit blad, onzen tegenwoordigen minister van buitenlandsche za- dat bijna uitsluitend door Hollandse Afrikaners wordt ken,. jhr. mr. R. de Marees van Swinderen, vroeger gelezen, en waarin door verschillende nationaliteiten g'ezant te Washington, en van den gep. vice-admiraal (waaronder veel Engelsen), steeds in het HoHands( jhr. Roell, oud-minister van marine, dat zich hier te wordt geadverteerd, schittert een Ned. cacaofabrikant lande een commissie heeft- met het doel na- steeds door zijn Engelse reklame. Zoals u kunt zien, mens het Nederlandsche yolk aan de Regeering' van stelt een. der prentjes zelfs een Engels soldaat voor, de Vereenigde Staten als gelegenheidsgeschenk een mo- terwijl men op de achtergrond een kamp paarden ziet. del aan te bieden van de „Halve Maan", het schip Is dit misschien bedoeld om de treunge herinnerin- waarmede Hudson uitzeilde en de Amerikaansche kust gen van de onzalige oorlog levendig te houden ? bereikte. Zou het wonder zijn als een rechtgeaard Afrikaner Debedoeling is een vaartuig te bouwen, overeenko- zulke kakao zou „boycotten". mende naar atmeting en bouw met het historische schip. Een Engelsch geleerde over Hooft en Von- In de voorloopige commissie te Amsterdam heb- del. ben, naar vroeger reeds werd gemeld, zitting geno- Onlangs hield Prof., Grierson van Aberdeen voor men de heeren J. T. Cremer, president van de Ne- de Glasgow University Alexandrian Society een le- derlandsche Handelmaatschappij ; S. P. van Eeghen, zing over „Eenige Nederlandsche dichters der Zeven- voorzitter van de Kamer van Koophandel; mr. R. van tiende Eeuw". Hij begon met de plaats te schetsen, Rees, van de firma Adolph Boissevain & Co., En J. H. die het Holland van diem tijd in de geschiedenis, J. L. baron Sweerts de Landas, vice-admiraal, direc- staatkunst, kunsten en wetenschappen bekleedde. Na teur en commandant der Marine. een korte schets van de opkomst der Nederlandsche Ook te Rotterdam en te 's Gravenhag'e zullen comi- dichtkunst in de Zestiende eeuw, sprak hij over de te's worden gevormd. N. v. d. D.), twee voornaamste dichters der volgende, Molt en Vonidel. Hij, beschreef den eerste als den vertegen- woordiger van de in Holland weder ontwaakte klas- Lichaamsoefening en levensgereedheid. sieke kunst. De lyrische poezie van Hooft geleek in Uit een geschrift van den Amsterdamschen bond vele opzichten die van de dichters uit Koningin Eli- voor lichamelijke opvoeding komt onder bovenstaan- sabeth's tijd. den titel de volgende beschouwing voor van den heer Vondel was de grootste Hollandsche dichter. Hij L. Simons: vertegenwoordigfde meer de Christ(elijke reactie dan den terugkeer tot de klassieken. Vondel's Lucifer ver- „Beets, die nu dood is, heeft jaren geleden ons geleek deze geleerde bij Milton's Paradise Lost. yolk „een slecht onderwezen natie" genoemd. Wie het onderwijs gericht wil zien niet „op de Het vaderland getrouwe. school, maar op het leven", kan vandaag zeker nog Uit een brief van den heer H. V. P. C. Huizinga, niets afdoen, van deze ernstige beschuldiging. prof. aan het Trinity College te Hartford, Conn., V. Hoe ook in sommige opzichten het w e t e n van S: v. N.-A. dingen bevorderd is, het leeren d o e n, het toepas- Ontvang ingesloten mijn bijdrage als lid van het sen, het uitrichten en aanpakken blijft gebrekkig. A emeen Nederlandsch Verbond. Dit geldt schier zonder uitzoiitlering' van menschen et schijnt me toe, dat de Bond zeer veel kan van allerlei rang en stand. doen in de Vereenig'de Staten van Amerika voor het We zijn een veel redeneerende en veel delibereeren- bewustzijn van het Nederlanderschap. De oude „Knic- de natie; we zijn zwaartillend, tobbig, loom en lang- kerbockers" hebben een goeden naam, een roep die zaam. Er komt weinig werk uit onze handen; we niet weggenornen is doordat de erentfeste oude bazen zijn nog vreeselijk bang ons aan koud water te bran- dikwips belachelijk zijn gemaakt in de Amerikaansche den. De kunst van arbeidsverdeelkig, van onderschik- literatuur. I144 g'evoel sterk voor mijn Vaderkand Pn king, van maatschappelijk en economisch ingenieur- diraag er trots op Nederlander te zijn. lk noem me schap verstaan we slecht. echter altijd een „Hollander" of een „Netherlander", We hebben noodig te worden wakker geschud, ge- aangezien „Dutch" hier gewoonlijk met „Dui t- drild, geschoold. We moeten leeren klaar te staan, sche r" verward wordt. we moeten ons leeren voegen; we moeten leeren da- Dit is een buitenlandsch Nederlandsch misschien, delijk aanpakken; we moeten leeren, veel doen in wei- maar moet in aanmerking nemen, dat ik zeer wei- nig tijds, methodisch, gemakkelijk en kloek; we moe- nig Nederlandsch zie, bijna nooit schrijf en uiterst ten leeren durven en uithouden. zelden spreek. Heti goedmoedige, lobbesachtige, hobbezakkerige Jaren geleden echter schreef ik een artikel van uit slapschouderige, slapbeenerige van „kom ik er van- London voor het tijdschrift „Nederland". Dat was daag niet dan lukt het morgen wel", gevolg van de het laatste van mijn letterkundigen arbeid in mijne kleinheid onzer verhoudingen, moet er uit. moedertaal en sedert ben ik vrij wat verengelscht. De Behalve in de beoefening van den handarbeid zie taal is een machtige invloed in het leven em werkt ik een g'roote opvoedingsstuw in deze richting in onbewust in op onze denkwijze en levensaard. geordende sport en welgeleerd spel, hart en zin ben ik echter Nederlander gebleven, al in gymnastiek en lichaamsoefening in de open lucht. gaat de taal me op 't oogenblik niet zoo vlot van de Sport niet allereerst van wedstrijden, en vooral niet hand. Het Algemeen Nederlandsch Verbond zal wel- van hen die — daarbij toekijken. Rudyard Kipling' doen het bewustzijn van taal en Nederlanderschap le- had schoon gelijk, toen hij de Engelschen om de vendig te houden en te versterken, zelfs in den vreemde.ooren veegde, omdat ze sport tot een kijkspel ge- maakt hebben tegen entree, bij Lord's en aan den Oval. De fiat- en twintig-duizend menschen, die daar Het Hudsonfeest. plegen samen te komen om de professionals In September 1909 zal het feit worden herdacht dat te zien spelen, zullen niet veel van de opvoeding ge- 300 jaar geleden het eerste schip onder Nederland- nieten, Welke de sport kan geven. schevlag Amerika bereikte. Het was het vaartuig Wie er voordeel van trekken willen, moeten zelf van kapitein Hudson, een Engelschman, maar in Ne- mee doen, niet toekijken. derlandschen dienst. De Amsterdamsche Bond voor L. O. — met zijn NEERLANDIA. 119 program van actie elders omschreven — heeft dus in slecht Engelsch toe teroepen, aat er, na een mid- een werk van' groote hygienische en sociaal-economi- dag cefenens, gemakkelijk genoeg af. sche waarde te ondernemen. — 't Is geen werk dat Ik geef tennissers, die het met mij eens zijn in over- een enkele klasse of stand kan raken, — 't is er in- weging het volgende lijstje van vertalingen uit te derdaad een voor a 11 e burgers. — knippen en aan hun clubhuisie aan te plakken: gtd- Daarom moeten hier alien samenwerken". die ? — klaar ?; surruft — u speelt;lthf — nul; n— vijftren; seurtie — dertig; fogtie — veertig; Onder vreemde vlag. fogtie of — veertig gelijk; atfantach oud — voordeel In Allen Weerbaar maakt de heer A. E. Dudok uit; ruff, smoess — ruw, glad; single koorrt — klein van Heel de juiste opmerking dat men in ons landje veld; wellpleet — goed. zoo; keeme spel; set — dames, heeren ens kinderen met stroohoeden ziet rond- spell loopen, prijkende met linten of vlaggetjes in de Ame- Reisgidsen. rikaansche, Duitsche of Engelsche kleuren, maar nooit Verschenen: in de Nederlandsche. Reisboek 190 8, agave Morks & Geuze, Kleinigheden zal men zeggen. Zeker; ook bij Neer, Dordrecht, handleiding voor allen, die Nederland wit- landia golden zij niet voor meer dan zij waard zijn. len leeren kennen. Catalogus van reisgidsen en -kaar- Maar zou het niet prettiger zijn voor Nederlanders ten,plattegronden, hotel- en pensiongidsen, adresboe- en voor vreemdelingen, de nationale kleuren in Ne- ken, albums, reiswijzers enz. van Nederland. Met pla- derland te zien dragon ? ten. Wie begint ? Een dankbaar werk zal hij doen. Hij Gidsvan Putten met 12 lichtdrukken en ge- of zij, of beiden. kleurde wandelkaart,uitgave „De Veluwe" te Putten. De Amerikaansche trek naar Java. Holland op zijn best. De Amerikanen hebbenJava ontdekt. Zij roemen Prof. Huizinga van het Trinity College te Hart- het in hun bladen als „de Hof van Eden — met een ford schrijft d.d. 10 April: eerste klas-hotel". Het is het mooiste enhet es be- Prof. De Groot *), die in Hartford in Connecticut langwekkende land om er ontspanningsreizen been te voorlezingengeeft over den Chineeschengodsdienst, maken. „Er is zeldzame gelegenheid om te jagen, er maakt een bijzonder gunstigen indruk en wordt hoo- zijn oude tempels om te bezichtigen, mreemde zeden gelijk gewaardeerd in Amerika. Inzender dozes heeft der inboorlingen om te bestudeeren; zeldzamegeolo- aan alle ziiden hoogen to gehoord en bewondering gische en botanische aantrekkelijkheden en het land- voor den Hollandschengeleerde. Het viel hem op, dat schap is er onovertroffen mooi". zulke waardige vertegenwoordigers van:- Nederland den naam onzes yolks verheffen in de oogen der Amerika- Hollandsch-Belgisch. nen, die gewoonlijk niet een te hoogen dunk hebben De Brusselsche correspondent van de Nieuwe Rot- van de Europeanen. Het ware wenschelijk, dat er ge- terdamsche Courant schrijft aan zijn blad, onder het legenheid bestond de relaties voor Hollandschege- opschrift „Hollandsch-Bel Tentoonstelling": leerden in Amerika te vermeerderen. Eigentijk moest ik „Exposition Holikando-Belige" schrijven. Want alles, of bijna alles, is hier zorgvul- Graaf van Limburg Stirum. dig in het Fransch gehouden: opschrift en uitnoodi- Uitgen schrijven van den Secr. der Afd. Constan- gingen, reklaamkaarten en winkeljuffrouwen. Waarom tino 1: dan toch ? Brussel is de Vlaamsche hoofdstad van 'et is met innige spijt, dat ik U het vertrek uit een' hoofdzakelil Vlaamschland. Ik weet • niet wie onze stall mot melden van Zijne Excellentie Graaf deze tentoonstelling henft ingericht, maar ik stel vast Van Limburg Stirum, zaakgelastigde van Hare Ma- dat vooral Hollandsche en Vlaamsche huizen tenLtoon- jesteit alhier en tot een nieuwe n post aan het Minis- stellen. En nochtans : kwasi-alles in de, voor Holland terse van Buitenlandsche Zaken benoemd. en voor Vlaanderen vreemde, Franschetaal. Vreemd In het begin van dit jaar had Zijne Excellentie het in al de beteekenissen van het woord, het geen wel plan opgevat een Hollandschen tarsus op te rich- blijkt uit de wiize waar er mee om wordt geg'aan en ten, en begrijpend al het belang dat de Hollandsche gesprongen: „Prijzen voor Holland" wordt hier tele- industrieelenhadden hier een handelshuis op te rich- graphisch door „Prix pour Hollande" vertaald. En ten, had hij reeds tot dat doel onze pogingen aange- zoo ware er wel meer aan te halen... Wanneer gaan moedigd. de Nethrlanders dan toch be r" dat men — alle Wij ho en dat het door hem uitgestrooide zaad Vlaamschgezindheid er buiten gelaten — hier hunne vruchten voor de toekomst zal dragen en indien de taal best begrijpt ? Engelschen praten hier als overal, Hollandsche cursus nog niet officieel en voor ieder- Engelsch, En Duitschers, Duitsch. Waarom doen de een toegankelijk is, verwachten wij toch, dat weldra Hollanders dan de Vlamin.gen na, die vinden dat het al de kinderen van Hollandsche families in staat zul- gekleed staat, in Bel 'e niets dan Fransch te wauwe- lengesteld worden hunne moedertaal hier te leeren. len; nu vooral, dat het in sommige, lang niet geringe, Wij zouden aan onzen plicht te kort doen, indien kringen voor fijn geldt, Nederlandsch te brouwen ? wij hier ook een wood van hulde brachten aan de Gravin van Limburg Stirum,' wier vertrek nit Con- Sport-bargoensch. stantinopel een waar verlies is voor de liefdadige in- Verkort uit 't Hbld: stellingen. Het tennissen is weer in vollengang, en langs het g'roene veld of den cementen vloer klinkt weer uit voi- Ledenlijst Z.-A. le borst het bastaard-Engelsch, waarmede wij, ons In de exemplaren van het Mei-Nr. bestemd voor voor landgenoot en vreemdeling belachelijk plegen te Zuid-Afrika, werd eenlijst der Zuid-Afrikaansche le- miken. Vooral voor den laatste. Het moot b.v. den den van het A. N. V. gelegd, ten erode het winnen Engelschman wonderlijk te moede worden als hij, van nieuwe leden te vergemakkelijken. langs onze tennisvelden wandelend, eenige scherpe Nog een beperkt aantal dozer lijsten is op aan- klanken als ; „fochtie" of „seurtie" hoort roepeni, die vraag kosteloos verkrijgbaar aan het Kanloort A. N. V. in hem een flaw vermoeden wekken, dat men hier de Wijnstraat 81, Dordrecht. woorden „forty" en ,thirty" tracht na te bootsen. Het gebruik van he Hollandsch is zeer goed moge- lijk. Het vreemde, dat er voor Hollanders in gelegen *) Bedoeld wordt dr. J. J. M. de Groot,hoog-. is, om elkaar in beschaafdHollandsch, in plaats van leeraar te Leiden. Red. 120 NEERLANDIA. Lezingen op Java. Den Haag te wachten stond. De Jongelieden-Afdee- Consul-Generaal Bosschart te Melbouyne schrijft aan ling A. N. V. en de Gymnasiastenbond hadden de Neerlandia, dat hij plan heeft in Juli a.s. lezingen te mooie zaal Concordia op het Alexanderveld gehuurd gaan houden op Java, in denzelfden geest als hij ze en een feestavond te onzer eere ingericht: voordracht, het vorig jaar in Nederland hield. zang, muziek. Dr. Edward B. Koster, de dichter van N i o b e, verleende zijn gewaardeerde medewerking, Beiaard-Concerten te Mechelen. door voordracht van zijn gedichten. Hier werden we, na 't spelen van een Brabanconne — een Vlaamschen Alle Maandagen der maanden Juni, Augustus en Leeuw bleek men niet machtig te zijn — begroetn September bespeelt de bekende beiaardier, Jef Oenyn, een luimig gedicht door den beer Van Leeuwen, voor- het klokkenspel van den Romboutstoren. zitter van den Gymnasiastenbond, waarin hij mede- Programma's en beschrijvingen met foto's verschaft deeling deed van de zuchten, die wij geslaakt hadden de Mechelsche Tak van 't A. N. V. to 'en 15 centimes, bij 't bezichtigen van hun prachtig ingericht Gymna- Secr. Dr. H. Baccaert, Potterij 2, Mechelen. sium: En nu zijn ze hier gekomen Onze zegelljes. Op een reisie voor hun fool. Degroene zegeltjes, welke de leden van Groep Verbaasd stonden ze te droomen Nederland in het vorig nummer gevonden be b- Voor ons wonderschoone school. ben, zijn bestemd om geplakt te worden op brieven en rekeningen, die noodeloos in een En van nog andere zuchten... vreemde taalgesteld zijn en den afzenderworden Nog iets deed hun zuchten slaken, teruggezonden. Ook kan men ze op eigen Dat m'in Gent nog niet bezat. brievenplakken ingeval men antwoord in het Ze zouden revolutie maken, Ned. kan eischen en in een vreemde taal ver- Tot m'in Gent ook meisjes had. wacht. Mengebruike ze niet voor alle brieven. Meer zegels zijn kosteloos verkrijgbaar aan Dit slaat op... mijn schaapjes natuurlijk, niet op het kantoor A.N.V. Wijnstraat 81, Dordrecht. den herder. Ik zou nog vergeten — van een bevol- king van 260 gymnasiasten zijn jonge dames — Stamverkeer. dat de jongejuffrouwen met enkele jongeheeren ons bij ons bezoek op 't zingen van enkele mooie liede- (Evenvoor afdrukken ingekomen),. ren hadden onthaald. Maarhoor den dichter verder: Het ligt op den weg van het Verbond het reizen en verblijven inNoord-Nederland te bevorderen. Daar Om hun vast eens aan te raaien heeft vart de eerste tijden van het ontstaan onzer ver- Hoe zoo' n meisje wel behoort, een in Groep Belgie haar werk van gemaakt. Toonden wij hun fraaie Dit jaar heb ik een Lang gekoesterden wensch kun- Exemplaren van de soort. nen ten uitvoer brengen en ben met een groep leer- lingen uit Poesis Rhetorika van het Gentsche Athe- Ja daar zaten wij nu te midden dezer bekoorlijke naeum naar 't Noorden getrokken om hun het bewijs Haaische bloemen, hartelijk verwelkomd, en na 't ton- te leveren), dat Holland veel moois heeft en een bezoek cert zouden mijn schaapjes, onder een lusts dansje, meer dan overwaard is. Vier dagen zijn wii uit ge- nader met haar kennis maken, zoodanig, dat An- weest: op 4 Juni te 10 uur 's morons in Den Haag driesse 't in dengrond van zijn hart betreurde, dat aangekomen, hebben wij dien dag het Museum in het hij niet dansen kon en zwoer, dat zijn eerste zorg Mauritshuis bezichtig'd, een wandeling gedaan door in Belie zou zijn het heerlijke Haagsche Bosch • ; Huis ten Bosch gezien, 't Heeft dan ook wat moeite- om de schaap- Scheveningen, strand en Kurhaus en wandelhoofd, 'es voor de afreis wakker te krilgen. Te Rotterdam, waar in 't Koifiehuis, de Schotsche Kapel te onzer waar alweer tweegymnasiasten ons opwachtten, trof- eere, een onbeholpen, doch goed bedoelde Braban- fen we 't net, dat we, aan 't Park aan den boord con0 uitvoerde: dat hadden leden van Haagsch ong der Maasgezeten, 't vijfde grootste stoomschip der Nederland, die zoo vriendelijk waren ons te vergezel- wereld, zoo pas voor de Holland-Amerika-lip ge- len, weten te bewerl