IAy^/ tijdschrift voor literaire vorming Register op de jaargangen 1-6 Register op de jaargangen 1 - 6 samenstelling Tessy Duncker Stichting Promotie Literaire Vorming, 1997 Bijlage bij Tsjip/Letteren 7/3 Oktober 1997 INHOUD 6 Vooraf 10 Tsjip (begincitaat) 11 Bij het omslag 12 Ontwikkelingen in het literatuuronderwijs 15 In klas of leeskring 16 Overige bijdragen voor de lespraktijk 17Interviews 18 Over literatuur van vroeger en nu 20 Culturele en kunstzinnige vorming in spe 21 Basisonderwijs/Jeugdliteratuur 21 School, bibliotheek en andere instellingen 22 Besproken boeken/Ingekomen boeken 24 Uit bestuur en werkgroepen 25 Column 26 Externe betrekkingen 4 REDACTIE jaargangen 1-6 Wam de Moor, hoofdredactie Dees Maas, eindredactie Frans Bernards Anja Bijlsma-Lindaart Kees Combat V¨¦ronique Damoiseaux Joop Dirksen Harry Habets Ank Hendricks Tracy van Poppel Ronald Soetaert M¨¢rgitka van Woerkom Uitgegeven met steun van het Ministerie van WVC resp. de Stichting Lezen VOORAF Nu de Stichting Promotie Literatuuronderwijs en de Vereniging Europese Letteren in 1997 zijn samengegaan en zowel in Nederland als in Vlaanderen hun nieuwe bestaansvorm hebben gevonden - in Nederland betekent SPL voortaan Stichting Promotie Literaire vorming, in Vlaanderen hebben stich-ting en vereniging zich gevonden in de Stichting Literaire Vorming (SLV) -, was het zinvol ook de tijdschriften van beide instanties samen te voegen. In Tsjip/Letteren, waarvan inmiddels het eerste nummer is verschenen, tot ge-noegen van velen en met een meer dan dubbel abonnementenbestand: 700. De redactie van Tsjip vond het jammer wanneer voor de Tsjip/Letteren-lezers die het blad van de SPL onvoldoende of niet kenden, een grote reeks bijdragen over het literatuuronderwijs onbekend zou blijven. Vooral ten gerieve van deze lezers is dit register op Tsjip samengesteld. In de zekerheid bovendien dat wij daarmee ook degenen die het blad w¨¦l kenden een plezier doen. Een nuttig plezier natuurlijk, want Tsjip was - en is - er vooral om in de ontwikkelingen in en buiten de school een kompas te zijn. In deze zes jaar is een nieuw literatuuronderwijs in de steigers gezet, met name in Nederland, waar de Commissie Vernieuwing Eindexamens Nederlands voor havo en vwo en de CVE-moderne vreemde talen in 1991 hun plannen presen-teerden , de basisvorming per september 1993 de literaire vorming expliciet in de kerndoelen 10 en 17 opnam, en meteen daarna begonnen werd met de re-constructie van de bovenbouw in een tweede fase, die per 1 augustus 1998 van start gaat. Met voor het literatuuronderwijs grote consequenties ten aanzien van de wijze van presenteren van literatuur, de kennis die verworven dient te worden, de persoonlijke leessmaak en literaire ontwikkeling van de leerlingen en tenslotte de noodzaak vanuit verschillende vakken tot een re.le, intensieve samenwerking te komen. Ook met de collegae van de kunstvakken in het nieuwe kunst- en cultuurvak Culturele en Kunstzinnige Vorming voor allen (CKV 1). Tsjip heeft al deze ontwikkelingen nauwkeurig, vaak met instemming, soms met tegenwoord, gevolgd. Een vraag die hier gesteld mag worden is: hoe kwamen wij redacteuren daartoe? Daarvoor even terug naar het begin. De stichting `Het literatuuronderwijs dreigt te worden ondergesneeuwd en weggeduwd door de nadruk op basisvaardigheden zoals spreken, luisteren en schrijven. Bunde-ling van krachten is dus nodig'. Aldus citeerde KUZIEN, het kwartaalblad van de Katholieke Universiteit Nijmegen in de herfst van 1990 ondergetekende. Die bundeling van krachten had, blijkens de verslaggeving in het universi-teitsblad ook te maken met het verlangen om het literatuur-onderwijs meer structuur te bezorgen. `Op de ene school behandelen ze de hele rit vanaf Karel ende Elegast tot aan Nootebooms Rituelen keurig chrono-logisch. Op de andere school werken ze met thema's zoals de dood, de vriendschap of het feminisme in de literatuur. Hier mogen ze alleen oorspronkelijk werk lezen, daar zijn ook vertalingen toegestaan.' De honderdvijftig docenten en didactici die op 18 en 19 september 1990 naar Nijmegen kwamen, wilden het hebben over het begrip literaire competentie als doelstelling voor het literatuuronderwijs. Of zoals prof. W. Bronzwaer het formuleerde: `De literatuur spreekt haar eigen taal. Doel van het literatuuron-derwijs is derhalve de inwijding van leerlingen in dit literaire systeem'. Hoe de inwijding zou moeten gebeuren, d¨¢¨¢rover vooral ging het. En d¨ªe discussie vooral betekende, nadat enkelen van ons al jarenlang het idee geopperd hadden om een platform tegen de verloedering te vormen, ook ch stimulans om tot de oprichting te komen van de Stichting Promotie Litera-tuuronderwijs, waarvan de formele stichtingsacte in december 1990 de notaris passeerde. Longitudinaal, latitudinaal Met een eerste bestuur, gevormd door de initiatiefnemers uit Nederland Koos Hawinkels (voorzitter), Wam de Moor (secreta ris-penningmeester) en Anja Bijlsma-Lindaart en uit Vlaanderen Ronald Soetaert (vice-voorzitter) en Nicole Rowan. Later, toen besloten werd de werkzaamheden te verdelen over meer mensen, ontstond een hoofdbestuur en deelbesturen voor Vlaanderen en Neder-land, en voegden zich bij de voorgaanden docente Nederlands, Spaans en film Dor¨¦e de Kruijk, classica Ank Hendricks, neerlandicus-didacticus Cor Geljon, vakdidacta Spaans Lily Coenen, germanist Eus Schalkwijk, angliste Francis Staatsen en uit Vlaanderen de neerlandici/germanisten Johan van Iseghem, Mark van Bavel en Elianne van Alboom. Wie naar de docentschappen van de betrokkenen keek, kon zien dat het hier ging om een interdisciplinair gezelschap. Wat betekende dat de Stichting Promotie Literatuuronderwijs wilde staan voor het hele literatuuronderwijs, zelfs voor een categorie zoals het basisonderwijs, die hier niet vertegenwoor-digd was. Want de SPL wilde dat het literatuuronderwijs een longitudinaal en latitudinaal karakter zou krijgen, omdat literaire competentie verworven wordt vanaf het eerste verhaal dat je als kind krijgt voorgelezen tot de zelfstandige interpretatie van een niet zo eenvoudig gedicht en het zelf kunnen vinden van boeken die je geschikt en interessant acht om te lezen met de achtergrondin-formatie die je daarbij eventueel nodig hebt. Alle vakken met literatuur erin kunnen daartoe bijdragen, vandaar die latitudinaliteit. In 1997 terugkijkend kunnen we zeggen dat de SPL in dit opzicht dicht bij het bereiken van haar doelen is gekomen. Latitudinaliteit vond haar realisatie in de voorstellen voor vakoverstijgend literatuuronderwijs, terwijl thans se rieus wordt gewerkt aan ge.ntegreerd literatuuronderwijs. Longitudinaliteit laat zich zien in de samenhang tussen basisvormend literatuuronderwijs en het litera-tuuronderwijs in de tweede fase, dat met name door het gebruik van het lees-dossier en de didactische procedures die daarbij ontwikkeld worden, veel meer rekening zal houden met het persoonlijk domein van de leerling. Na haar oprichting heeft de stichting aanvankelijk heel wat werkgroepen in het leven willen roepen. Daarvan bleken uiteindelijk die voor onderzoek - met onder meer Gert Rijlaarsdam, Joop Dirksen, Tanja Janssen, Theo Witte en Gerard de Vriend - en het blad van de stichting levensvatbaar. De werkgroep Onderzoek droeg bij aan de opzet van de Nijmeegse conferenties, in wezen een initiatief, sinds 1983, van de Katholieke Universiteit, maar sinds 1992 mede gedragen door de SPL. En vooral was zij van betekenis voor de leden zelf, van wie met name Joop Dirksen en Gerard de Vriend steun kregen voor de ont-wikkeling van onderzoek dat leidde tot hun dissertaties en promoties in 1995 en 1996. De formatie Dat het hier nu verder zal gaan over het tijdschrift waarvan u thans het register over de zes jaar zelfstandig opereren in handen houdt, spreekt haast vanzelf. Het eerste nummer verscheen in april 1991, geboren uit enige zeer opgewekte bijeenkomsten op kamer 6.11 van het Erasmusgebouw in Nijmegen, waar twee redacteuren - M¨¢rgitka van Woerkom en ik - hun normale werk voor ch literatuurdidactiek verrichtten. Daar kwamen: uit Uden docent Nederlands Frans Bernards die zich had laten kennen als voorstander en uitvoerder van leerlinggericht internationaal litera-tuuronderwijs, uit Hellevoetsluis Anja Bijlsma-Lindaart, in Nijmegen afge-studeerd op de didactiek van het literatuuronderwijs Engels, docent-didacticus klassieken Harry Habets, eerder genoemde Ank Hendricks, mede-organisator van de conferentie van 1990, en, een enkele keer uit Gent, Ronald Soetaert, van wiens kennis, wijsheid en humor wij gerust vaker hadden willen genieten. We prijzen ons als redactie gelukkig dat er weinig mutaties in de samenstel-ling van ons team zijn geweest. Zij die gingen, zoals Frans Bernards en Ank Hendricks, werden opgeslokt door turbulent onderwijs. Vanaf de tweede jaargang leverde docente Frans, Tracy van Poppel, ook in Nijmegen afgestudeerd, haar bijdragen, vanaf de derde docent Nederlands-Duits Kees Combat, vanaf de vijfde Joop Dirksen, gepromoveerd op de betekenis van de reader response critics voor het literatuuronderwijs. Cultuurweten-schapper Dees Maas fungeerde voor verschillende nummers van de laatste jaargangen als bekwaam en gedreven eindredacteur en V¨¦ronique Damoiseaux, afgestudeerd op museumeducatie, kwam, met CKV1 in aantocht, in de zesde jaargang de redactie versterken. Menig medewerker zou ik hier graag met ere noemen, maar, met de opmer-king dat heel wat bestuursleden van de SPL, hiervoor aangeduid, in het bij-zonder de voorzitter, zich actieve medewerkers hebben getoond, beperk ik mij tot het vermelden van de de bijdragen van leeskringleidster Willy Geursen, die ons stimuleerde de literatuur zelf te laten ademen in ons tijdschrift. De formule Het curieuze van Tsjip is geweest, dat wij vrijwel vanaf het eerste nummer een formule hebben gevonden die we bleken te kunnen handhaven. De naam werd ontleend aan het geliefde boek van Elsschot en leidde meteen tot ch soortnaam `tsjip' waarmee wij graag onze nummers openden: een pakkend citaat van omvang, liefst in relatie tot het dominante thema van een afleve-ring. Een `redactioneel' om de gekozen thematiek toe te lichten sprak vanzelf. Omdat we een behoorlijke omvang van ons tijdschrift nastreefden, wilden we het ook illustreren. Hoe doe je dat zonder extra kosten te maken, want op het geld moesten we nog even wachten? We besloten, waar dit verantwoord was in verband met de inhoud van het nummer, een boek te bespreken met behoor-lijk wat aardige illustraties, dan zijn die als het ware, gestrooid door het blad, een versterking van de waardering die je voor het besproken boek uitspreekt. Daar hebben we inderdaad bijna nooit problemen mee gehad. E¨¦n keer wel, maar men was ons terwille. Vaste rubrieken werden de literaire en didactische analyse van een boek, dat kort tevoren bekroond was met een literaire prijs, een tijdlang interviews met mensen uit het veld, ontwikkelingen in het literatuuronderwijs, boekbespre-kingen en ingekomen boeken. En onze relaties met de zeer ruime buiten-wacht, de bibliotheekcentra, de kunstinstellingen, de opleidingen en de ver-wante tijdschriften brachten onder in de rubriek met de lelijkste naam die we konden bedenken: `Externe betrekkingen'. Dat deden we niet omdat we lelijk wilden doen, maar we vonden zo gauw geen mooiere. Als u in dit register de verschillende rubrieken langs loopt, zult u zien in welke mate ons tijdschrift zijn aandeel heeft gehad in de dicussies over en ch ontwikkeling van het literatuuronderwijs in de laatste zes jaar. Het accent ligt daarbij op de ontwikkelingen in Nederland. Daarmee is niet gezegd dat er in Vlaanderen minder gebeurt. Maar in de praktijk bleek het minder eenvoudig dan wij in onze dromen voorzagen om de Vlaamse collegae tot regelmatige bijdragen te bewegen voor een tijdschrift dat nogal ver van hun bed werd ge-produceerd. Het is een ervaring die in 1996 ook zou leiden tot ¡À (vriendschappelijke) splitsing binnen de SPL zelf in een Nederlandse fusie met de Vereniging Europese Letteren en een Vlaams samengaan van beide instel-lingen met vergelijkbare doelen. Mogelijk dat de financiering van de SPL en daarmee van Tsjip door uitslui-tend het Nederlandse ministerie van CRM, later OC&W, vertegenwoordigd door de stichting Lezen te Amsterdam, hierbij een rol speelde en speelt. En zolang het aandeel in de kosten vanuit Brussel niet enigszins op relatief even-waardige basis gebeurt, mag men ook niet doen alsof dit gegeven genegeerd kan worden omwille van het ideaal van een beter literatuuronderwijs. Tussen droom en daad staan w¨¦rkelijk wetten in de weg. En eerder genoemde prakti-sche bezwaren: een blad moet gewoon betaald worden. Tsjip werd eenvoudig betaald uit een groot subsidie van het Nederlandse ministerie voor cultuur en 85% Nederlandse abonnees. Veel meer zou te zeggen zijn over de bijdragen zelf, maar mij dunkt dat het werk dat student-assistente Tessy Duncker heeft verricht met de samenstelling van dit register, in zichzelf vooral een werk van dienstbaarheid is. En dat betaalt zich het beste uit, doordat u, of u nu bekend was met Tsjip of ermee wilt kennismaken, dit register blijkt te kunnen raadplegen. En dat ook doet! Om de rubrieken te laten spreken, hebben we waar nodig enige toelichting gegeven. Meestal doen ze dat wel voor zich. Ze zijn in dit register geplaatst in de volgorde waarin de verschillende rubrieken doorgaans hun bestemming kregen in het tijdschriftnummer. Nijmegen, juli 1997 Dr. Warn de Moor, hoofdredacteur Tsjip 1991-1996 BIJ HET OMSLAG Hier worden boeken vermeld waaruit de illustraties voor de eerste zes jaargan-gen afkomstig zijn, niet alleen voor het omslag, maar ook voor de verdere illustrering. Daarbij is steeds een toelichting gegeven, dikwijls met suggesties voor de literatuurles. Die toelichting gold in het eerste nummer overigens niet een boek, maar een kalender voor 1991, onder leiding van docente Riet Ross getekend en geschreven door leerlingen van het Christelijk Streeklyceum te Ede. Vanaf het tweede nummer waren het de boeken die de illustraties lever-den, te beginnen met de dichtbundel van Annie M.G. Schmidt uit 1952, Veer-tien uilen. In de laatste jaargangen ontbreekt de rubriek `Bij het omslag' van tijd tot tijd en wordt de bron van de illustraties vermeld in het Redactioneel. In enkele nummers zijn de illustraties per artikel anders gekozen. Boheemen, Petra van, Duivels en demonen, catalogus, 4/1, 9-10 Busch, Wilhelm, Max and Moritz, 3/4a, 4-5 Carroll, Lewis, Alice in Wonderland / Through the Looking-Glass, 6/2, 4 Cole, William, Louis Phillips, SEX: `The Most Fun You Can Have Without Laughing'...and other quotations, 5/3, 3 Cole, William, Folk songs of England, Ireland, Scotland and Wales, 6/1, 6-8 Creston, R.Y, Journal de Bord de Saint-Brendan ¨¤ la recherche du Paradis, 1/3, 84, en 5/4 Eberson, John e.a., Unterricht im Bildgedicht, 3/4a, 4-5 Koolhaas, A., Stiemer en Stalma, 2/4, 4-5 Kusters, Wiel, Het veterdiploma, 2/3, 72-73 Ligthart, J. en H. Scheepstra, Nog bij moeder, 3/1, 4-5 Lieshout, Ted van, Multiple Noise, 3/3, 4-5 Minnaard, Joost, Verhalen van en over de Aboriginals in Australi., 4/2, 19-27 Robinsons, Tjalie, Piekerans van een straatslijper, 5/2, 5-6 Ross, Riet c.s., Kalender Streeklyceum Ede, 1/1, 7-8 Schmidt, Annie M.G., Veertien uilen, gedichtenbundel 1952,1/2, 4-5 Stahl, P.-J., Sc¨¨nes de la vie priv¨¦e et publique des animaux, 4/3&4, 5-6, en 6/3 Tellegen, Toon, Juffrouw Kachel, 2/1, 52-55 Vesseur, Theo, Ach, er is meer dan je denkt, 2/2, 4-12 Vos, Jacques, Alfons van Heusden, Allemaal letters, 3/2, 4-5 ONTWIKKELINGEN IN HET LITERATUURONDERWIJS In deze rubriek zijn bijeengebracht de bijdragen die de neerslag vormen van & ontwikkelingen in de didactiek van de literaire vorming: basisvorming zo goed als tweede fase, doelstellingendiscussie, ontwikkelingen in Nederland en Vlaanderen. Aarnoutse, C., Show it, laat ze zien wat er gebeurt als je leest, 3/1, 15-22 Bekkering, H., Het gelijk van de Belgen [literaire canon], 3/1, 43-52 Boer, M. de e.a., Fictie in de basisvorming, een leerplan, 3/4, 7-58 Bijisma-Lindaart, A., Ook in de VS gaat het gestoei om de Lijst verder, 1/3, 63-65 Bijisma-Lindaart, A. e.a., De lijst: verstarring of beweging, 2/1, 19-24 Combat, K., Literatuurdidactische omzwervingen in Vlaanderen, 3/1, 32-38 Combat, K., Dichtklapper voor po.zie in basisvorming, 3/3, 35-40 Combat, K., We willen ze een referentiekader geven [vakoverstijgend litera-tuuronderwijs], 4/3&4, 59-63 Combat, K., Het eerste studiehuis van Nederland, 5/4, 18-23 Combat, K., In 2000 de eerste examens nieuwe stijl [tweede fase], 6/1, 40-45 Dirksen, J., Leesbevordering via de wand [stichting Plint], 6/1, 28-33 Dirksen, J., Literatuuronderwijs rond de eeuwwisseling, 6/2, 5-12 Dirksen, J., Over smaak en smaakontwikkeling, 6/3, 4-9 Dijk, A. van, Een kwestie van keuze, Zuidafrikaanse literatuur, 5/4, 39-44 Freije, A., Een raamleerplan voor cursussen literair schrijven, 3/3, 73-76 Habets, H., Expansie van klassieke leerboekenmarkt [vernieuwing onderwijs klassieken], 1/3, 50-54 Hawinkels, K., Eindelijk eens wat te beleven, 2/1, 10-18 Hawinkels, K., Over een onderzoek naar het literatuuronderwijs Nederlands in de bovenbouw, 2/4, 47-51 Hawinkels, K., Een feestelijk gevoel [leerplan fictie in de basisvorming], 3/3, 5-6 Hawinkels, K., Een SPL-vlonder over een brede kloof, 3/4, 51-56 Hawinkels, K., Ex Flandria Lux, 4/1, 66-69 Hawinkels, K., Een daad van eenvoudige rechtvaardigheid uit eigenbelang, 4/3&4, 86-96 Hawinkels, K., Daar ben jij langzamerhand te oud voor [jeugdliteratuur in dh tweede fase], 5/1, 79-84 Haykens, I. en J. Vos, De papieren schoolmeester, 3/2, 39-45 Hendricks, A., Latitudinale samenwerking, 2/3, 65 Hooff, A.van, Vertaling in nieuwe functie bij de oude talen, 1/2, 6-11 Iseghem, J. van, Over het resultaat van een uurtje stilzitten, 3/1, 39-42 Kerkhof, P. van de, Wij moeten niet, daarom doen wij, 5/1, 85-88 Kruijk, D. de en F. Staatsen, Opvattingen van Bleich en Holland [Over J. Dirksen, Lessen, literatuur, leerlingen], 5/3, 59-67 Kwakernaak, E., Vakoverstijging of apartheid in het literatuuronderwijs mo-derne vreemde talen, 6/2,13-21 Lentz, L., Tegen fictie in de basisvorming, 4/2, 4-13 Maas, D., Vakliteratuur uit de Verenigde Staten, 5/2, 93-96 Maas, D., Vakliteratuur uit de Verenigde Staten, 5/3, 92-93 Maas, D. en H. Wissink, Het schoolvak Nederlands, 3/4, 57-60 Moor, W. de, De wereld die Eens de Onze was [Over het literatuuronderwijs in Engeland], 1/1, 57-62 Moor, W. de, Een doorbraak voor het literatuuronderwijs? [N.a.v. het CVEN-rapport] 1/3, 4-6 Moor, W. de, Een bruggehoofd tussen wetenschap en didactiek [N.a.v. Litera-tuur in functie door E. Andringa en D. Schram], 1/3, 55-61 Moor, W. de e.a., Over het leesdossier en de procedures, 2/2, 23-31 Moor, W. de, Een misverstand omtrent tekstervaringsmethoden, 2/2, 43-49 Moor, W. de, The poetry Symposium at Durham, 3/1, 6-14 Moor, W. de, Literatuur in de basisvorming volgens Bonset&Verbeek, 3/2, 6-13 Moor, W. de, The poetry Symposium at Durham II, 3/2, 46-55 Moor, W. de en F. Staatsen, Een voor literatuuronderwijs fatale ontwikke-ling, 4/1, 4-8 Moor, W. de, Een handboek voor in de handtas, 4/1, 70-72 Moor, W. de, De 2e fase voor literatuur bij de moderne vreemde talen 5/4, 5-14 Moor, W. de, Een goede aanzet tot intercultureel onderwijs, 6/1, 79-82 Moor, W. de, Waarom geven we eigenlijk literatuurles. Literatuuronderwijs als voldongen feit, 6/1, 64-69 Moor, W. de, Vakontwikkelgroep MVT wil literatuuronderwijs dat leerlingen serieus neemt. In gesprek met voorzitter Martin Thijssen, 6/2, 22-28 Moor, W. de, Ontdekkingen in een oerwoud van kennis. Moedertaalonderwijs van Piet-Hein van de Ven, 6/4, 113-119 Pappot, G., Mis¨¨res et grandeur van de eerstegraads lerarenopleidingen, 6/4, 101-108 Prak, D., Leo in het land der dwergen, 4/3&4, 119-127 Ross, R., De aanbieding van Het CVEN-rapport, 2/1, 6-9 Schalkwijk, E., Keuzes van een literatuurboekauteur, 1/2, 35-40 Schalkwijk, E., Nieuwe eindexameneisen voor het literatuuronderwijs, 2/2, 13-20 Schlundt Bodien, W.A., Van literair, maatschappelijk en persoonlijk belang, 3/4, 45-50 Soetaert, R. en G. van Belle, Schermen met geletterdheid, 4/3&4, 7-15 Staatsen, F., Is internationale literatuur wenselijk en nodig?, 6/2, 40-47 Ven, P.H. van de, Literatuur voor kennis en inzicht, 3/2, 27-38 Vriend, G. de, Op weg naar zelfstandig lezen van literatuur, 6/4, 95-100 Vroomen, J. de, Vertellen: literaire kunst van het levende woord, 1/3, 67-69 Vos, J., Van leesplezier naar literaire competentie, 3/1, 80-82 Wissink, H. en M. van der Maas, Honderd pagina's is nooit genoeg [Over voorleesteksten], 4/2,14-18 Witte, T., Tussen droom en daad [Over ge.ntegreerd literatuuronderwijs], 4/3&4, 44-58 Woerkom, M. van, Literatuur lezen is nou eenmaal moeilijk. Amerikaans onderzoek naar de rol van de docent, 2/1, 46-51 Woerkom, M. van, BOVAG-garantie of miskoop van de week?, 3/1, 60-70 Woerkom, M. van, De rol van het leesdossier in het literatuuronderwijs, 2/2, 32-42 Woerkom, M. van, Discussi.ren in de klas, 1/1, 24-35 IN KLAS OF LEESKRING Sterk op de lespraktijk is afgestemd de rubriek waarin een met AKO-, P.C.Hooft-, Libris-prijs of Bookerprize bekroond boek of een evergreen ondr de vrhalen een literaire ¨¦n didactische analyse ondergaat. Met name door lees-kringleider Willy Geursen, en de redacteuren Anja Bijlsma-Lindaart, Kees Combat en Wam de Moor zijn voor deze rubriek veel bijdragen gverd. Bijlsma-Lindaart, A., Bookerprizewinnaar Roddy Doyle in de klas, 4/1, 49-51 Bijlsma-Lindaart, A., Michael Ondaatje in de klas, 3/2, 56-59 Bijlsma-Lindaart, A., Gordimers July's people in de klas, 2/1, 40-45 Bijlsma-Lindaart, A., Private lives en The Cement Garden, 5/3, 45-49 Combat, K., De vertaalkring als leeskring, 2/3, 27-32 Damoiseaux, V., De binocle van Couperus in de klas, 6/2. 63-75 Dirksen, J., Twee verhalen-met-sex- erin in de klas, 5/3, 39-44 Dirksen, J., D¨¦sanne van Brederodes Ave Verum Corpus in klas of leeskring, 6/4, 53-58 Galama, J., Alice in wonderland in klas of leeskring, 6/2, 50-62 Geursen, W., De harmonie bij Hella Haasse, 3/4, 30-39 Geursen, W., Een les in waarnemen, Eerst grijs, dan wit, dan blauw van Magriet de Moor , 2/4, 30-32 Geursen, W., Met Sam, Lisa, Ralph op weg door het leven, Het grote verlan-gen van Marcel Wring, 4/2, 37-42 Geursen, W., Nelleke Noordervliets Het oog van de engel in de klas of lees-kring, 3/1, 71-76 Geursen, W., Thom¨¦ses Zuidland in leeskring en klas, 1/3, 27-30 Habets, H., Cicero, Pro Milone, 3/3, 70-71 Habets, H., Horatius 2000, 3/3, 71-72 Lieshout, M. van, Lezen tegen de keer, homo- en lesbische erotiek in dh literatuurles, 5/3, 22-32 Montessori, N., Het Zuidamerikaanse verhaal in de les, 5/2, 59-66 Moor, W.de, Thom¨¦ses Zuidland in de klas, 112, 12-19 Moor. W. de en A. Hendricks, Biegels Anderland in de klas, 1/3, 15-26 Moor, W. de, Lezen in leeskringen in Limburg-2J3, 5-11 Moor, W. de, Vestdijk lezen, een gesprek met Els Schrover, 2/3, 23-26 Moor, W. de, Koolhaas' Vanwege een tere huid in de klas, 2/3, 46-58 Moor, W. de, Eerst grijs, dan wit ,dan blauw van Margriet de Moor in d1 klas, 2/4, 15-29 Moor, W. de, Tessa de Loo in klas en leeskring, 4/3&4, 16-24 Moor, W. de, Indische duinen van Adriaan van Dis in de klas, 5/2, 41-49 Moor, W. de, Connie Palmens roman De Vriendschap in klas of leeskring, 5/4, 45-56 Moor, W. de, Het veerhuis van Ida Gerhardt gelezen, 6/3, 60-62 Muller, E., G.L. Durlacher, een auteur die verstaan wil worden, 5/1, 49-55 Schakenraad, W. en M. Spronken, Leeskringen in Nederland, 2/3,12-15 Woerkom, M. van, Niemand wordt van lezen uitgesloten, tenzij hij zichzelf uitsluit, 2/4, 39-46 OVERIGE BIJDRAGEN VOOR DE LESPRAKTIJK In deze categorie is de verscheidenheid het grootst. Het uitgangspunt van ale redactie om aandacht te schenken aan het hele literatuuronderwijs, van Nedrlands tot de klassieken toe, is gerealiseerd in deze veelheid aan bijdragen, buitenschoolse projekten zo goed als reguliere experimenten in de klas, mate-riaal uit binnen- en buitenland. Akker, A. van den, Creatief schrijven met Oulipo, 1/2, 20-30 Bouman, L. en R. van Maanen, Who's afraid of literature in de basisvor-ming?, 3/2, 23-26 Buyckx, M., Ervaringen met tekstervaring bij Catullus, 3/3, 41-48 Bijlsma-Lindaart, A., Diver in de klas via leesdossier, 2/2, 61-63 Bijlsma-Lindaart, A., In Hellevoetssluis leest men po.zie in bundels, 3/3, 33-34 Bijlsma-Lindaart, A., Het literatuurboek in de klas, 1/2, 31-34 Bijlsma-Lindaan, A., Lezen in Hellevoetssluis en erover praten, 4/3&4, 84-85 Bijlsma-Lindaart, A., Where the heart is, 6/3, 63-64 Campen, M. van, KIVO-project 'Met angst en beven', 4/3&4, 106-110 Combat, K., Een zeer beproefde roomse didactiek van het bijbelverhaal, 6/4, 59-66 Dirksen, J., Het ontwikkelen van een vak in een groep, 5/4, 15-17 Faassen, H. van, De herinnering van een leraar Nederlands, 2/3, 59-60 Fisser, C. en C. Geljon, Homerus, Hartman en de Held, 4/3&4, 71-79 Geene, E.J.M. van, Om het inoperabel tekort. Een pleidooi voor de po.zie, 6/4, 78-85 Hooff, A. van, Klassieke muzen op de Parnassus van de bovenbouw, 4/3&4, 117-118 Huijgevoort, H. van, Basisvorming, Frans en literatuur: gaat dat samen?, 3/2, 14-22 Maas, D., Rare jongens, die Romeinen [Asterix en Obelix in het geschiede-nisponderwijs], 3/3, 61-69 Maas, D., Schrijfonderwijs in de USA, 5/1, 90-92 Poppel, T. van, Goed bijhouden en niet te druk maken [over het leesdossier], 4/2, 46-53 Poppel, T. van, Onder het stof vandaan: po.zie, 3/4, 24-28 Roelofs, A., Geraakt worden door de wereld die jou niet raken kan, 3/2, 64-70 Schulte, F., Het project 'The Color Purple' [digitaal experiment], 6/1, 46-55 Soetaert, R., Gents symposium 'Klassieken in de klas', 3/1, 53-55 Tahey, C., Een opzoekles voor gebruik in de bibliotheek, 4/1, 32-38 Ven, P.H van de, Kalle, 12 jaar. Portret van een lezer uit Zweden. Bijlage bij 1/3, december 1991 Woerkom, M. van, Gedachten over gedichten, 4/1, 40-48 Woerkom, M. van, Gedachten over gedichten 2, 4/2, 28-35 Wolthers, M., De ontroering vertaald, een affectieve benadering van po.zie-onderwijs n.a.v. een gedicht van W.H. Auden, 5/2, 87-92 INTERVIEWS De meeste interviews hebben het literatuuronderwijs tot onderwerp. In een enkel geval is sprake van een gesprek over het werk en leven van de betrokken schrijver. Voor het gemak van de gebruiker van het register is de alfabetische volgorde hier gericht op de ge.nterviewden. Moor, W. de, Nooit meer naar het verloren paradijs. In gesprek met P.C. Hooftprijswinnaar A. Alberts, 5/2, 7-20 Woerkom, M. van, 'Ook een gedicht is maar een mens'. In gesprek met T. van Deel, 3/3, 6-15 Ester, H., In gesprek met Michael Ende, 4/1, 59-65 Maas, D., W. de Moor, Het goddelijke is te groot om te bevatten. In gesprek met Kees Fens, 6/4, 5-10 Poppet, T. van, Ik wil later een oude, wijze dame zijn. In gesprek met [leeskringleider] Paul de Graaff, 2/3, 16-22 Woerkom, M. van, Interview met [RSKV-consulent] Joop Mols over po.-zie, 1/3, 7-14 Moor, W. de, De leraar moet zich overbodig maken, in gespek met [schoolboekenauteurs] Simon Ophof en Jan Heerze, 1/3, 39-49 Maas, D., Een compleet programma CKV. In gesprek met Ine Pels, 6/3, 35-41 Hendricks, A., In gesprek met [curriculumontwikkelaar Engels] Robert Proterough, 3/1, 28-31 Maas, D., The show is over, in gesprek met [docent Nederlands] Frits Roe-lofs, 5/4, 24-28 Moor, W. de, Ik fungeer natuurlijk niet als een soort vermaakcentrum. In gesprek met literatuurdocente [Nederlands] Riet Ross, 1/2, 41-47 Woerkom, M. van, Sirene: lonken of verlokken naar goede literatuur. In gesprek met Enny Snoeren, 4/1, 11-16 Moor, W. de, Vakontwikkelgroep MVT wil literatuuronderwijs dat leerlingen serieus neemt. In gesprek met voorzitter Martin Thijssen, 6/2, 22-28 Lierop, A. van en C. Groenenboom, Altijd een beetje een show maken van ch les. In gesprek met literatuurdocent [Engels] Jan Valkenburg, 1/1, 47-56 Moor, W. de, In gesprek met moedertaaldidacticus Piet Hein van de Ven, 2/1, 25-37 Woerkom, M. en W. de Moor, Literatuuronderwijs is echt geen vrijblijvende zaak. In gesprek met literatuurdocent [Duits] Dick Volmer, 1/3, 62-66 Poppet, T. van, Er is meer dan er staat geschreven. In gesprek met literatuur-docent [Frans] Frank Vos, 2/2, 50-55 OVER LITERATUUR VAN VROEGER EN NU Het streven van de redactie om vanuit een eigen didactisch perspectief, maar met een verantwoord literar-kritisch inzicht naar de literatuur zelf te kijken is gerealiseerd, niet alleen in de bijdragen over bekroonde boeken in klas of leeskring, maar ook in de hieronder gecategoriseerde onderwerpen. Bergh, H. van den, Multatuli en 'Oost-Indi.', 5/2, 21-25 Combat, K., Wat moeten we aan met zulke belegen 'bevrijdingspo.zie'?, 5/1, 73-76 Combat, K., Serenade, een geamputeerde roman [Leon de Winter] 5/1, 89 Combat, K., Dresdens huiver voor de esthetiek van het verhaal over vervol-ging en vernietiging, 5/1, 62-68 Combat, K., Po.ziecriticus Guus Middag: 'Lees en herlees', 3/3, 27-32 Combat, K., Lezen in Moesson en Indische Letteren, 5/2, 67-72 Combat, K., Het verloren paradijs in de spiegel, 5/2, 31-34 Combat, K., Liedjes uit de tijd van de Compagnie, 5/2, 50-52 Combat, K., De ondeugende liedjes van de VOC, 5/3, 33-38 Dirksen, J., De generatie Nix, 5/2, 74-77 Dirksen, J., Sex in de tekst, 5/3, 4-9 Dirksen, J., Over beleving en werkelijkheid: het verloren paradijs (Indonesi.), 5/2, 26-30 Dirksen, J., Begrip voor het onbegrijpelijke. Afkeurenswaardig gedrag in oorlogs- en vredestijd als onderwerp van de literatuurles, 5/1, 69-72 Dijk, S. van, "Litt¨¦rature" is vrouwelijk, 3/1, 77-79 Ester, H., Afrikaner schrijvers en schrijfsters als prille lezers, 2/1, 38-39 Ester, H., De literaire verwerking van het 3e rijk in de DDR, 5/1, 26-39 Ester, H., Over Onan, zoutpilaren en de weduwe van Sarefat, 6/4, 35-38 Geljon, C., Het gelijk van de bobo's. Bekkering weersproken, 3/2, 60-63 Geljon, C., Een zielig verhaal, maar gelukkig is die tijd voorbij. Teksten over de Tweede Wereldoorlog, 5/1, 42-48 Gerritsen, M., Foei, wat is dat onzedelijk, 5/4, 64-71 Goedegebuure, J., De Schrift herschreven: een inleiding, 6/4, 26-31 Habets, H., Bij de klassieken op receptie, 2/2, 56-60 Habets, H., Klassiek vertalen en de klassieke vertaling, 1/3, 31-38 Habets, H., Niets is wat het lijkt, niets blijft wat het is, 4/3&4, 64-70 Habets, A. en A. Hendricks, Vertalingen van dode talen, 2/3, 33-45 Hooff, A., Mythe als multicultureel medium, 6/1, 34-39 Hooff, A. van, Natte dromen uit de oudheid, 5/3, 16-21 Kruyk, D. de, Wat niet-lezers willen lezen, 4/2, 43-45 Lanzmann, C., Twee teksten over Shoah, 5/1,18-20 Maas, D., Een persoonlijke wereldgeschiedenis. lk denk zoveel aan jullie van Hedda Kalshoven-Brester, 5/1, 21-25 Maas, D., Factie en fictie van een verloren paradijs, 5/2, 35-39 Mekaoui-Jansen, Y., Wij horen hier even goed thuis als zij, 3/4, 6-14 Mekaoui-Jansen, Y., Als klein kind tussen twee culturen, 4/1, 52-58 Mekaoui-Jansen, Y., Het koloniale verleden van Frankrijk? Koloni.n als verloren paradijs? De Maghreb!, 5/2, 55-58 Minnaard, J., De literatuur van de aboriginals, 4/2,19-27 Minnaard, J., Je mag Indi.r zijn of Italiaan, maar geen Aboriginal, 4/3&4, 97-105 Montaigne, M. de, Essays, 2/4,12-14 Moor, W. de, Even boven het evenwicht. In memoriam Armand van Assche, 1/1, 9-20 Moor, W. de, Teksten als tekens van leven. In memoriam Theo Vesseur, 2/2, 4-12 Moor, W. de, De dauwtrapper en 24 andere dichtbundels. Po.zie in het Lexi-con, 3/3, 16-26 Moor, W. de, The forms of poetry: een beeldig boek, 3/3, 49-52 Moor, W. de, 'Hoe doof is een kwartel? I Wat? I/ Zei je wat?'. Po.zie in het Lexicon 2, 314a, 15-23 Moor, W. de, Het is oorlog. Over een leesgeschiedenis uit de Tweede Wereld-oorlog, 5/1, 5-14 Moor, W. de, Overweldigd door een oeverloos verdriet. Primo Levi's heimwee naar het verlorene, 5/1, 56-61 Moor, W. de, Het verhaal komt en gaat..., 6/4, 32-34 Moor, W. de, De psalmen: po.zie die nooit hoeft te vervelen, 6/4, 40-45 Mulder, E., Shoah, meesterwerk van het eeuwige heden, 5/1,15-17 Pappot, G., Het middelmatige van Montaigne, 2/4, 6-11 Pappot, G., Tournier, Flaubert, Sade, 3/3, 54-60 Ree, G. van, De bijbel als literair werk, 6/4, 46-52 Smolders, J., Het koloniale verleden van Frankrijk? Van Martinique tot Viet-nam, 5/2, 53-54 Uyttendaele, J., Nog meer over de middeleeuwen, 3/1, 56-59 Verrier, J., Aandacht voor het begin van de roman, 4/3&4, 25-41 Verrier, J., Het begin van het eigenlijke verhaal, 5/2, 78-86 Verrier, J., Het vraagstuk van het personage, 5/3, 77-87 Verrier, J., Kenschetsing van het begin van romans, 5/4, 72-81 Verrier, J., Kenschetsing van het begin van romans 2, 6/2, 86-97 Verrier, J., Kenschetsing van het begin van romans 3, 6/3, 65-71 Vesseur, T., Ach, er is meer dan je denkt, 2/2, 9-12 Vos, J., Over een schatbewaarder. Over W.L.M.E. van Leeuwen, 3/2, 71-73 Wackers, P., De middeleeuwen nog niet voorbij?, 2/4, 33-38 Woerkom, M. van, 'Ook een gedicht is maar een mens'. In gesprek met T. van Deel, 3/3, 6-15 CULTURELE EN KUNSTZINNIGE VORMING IN SPE Toen de SPL het tijdschrift begon was het begrip CKVI nog volslagen onbe-kend. Nu Tsjip overgaat in de combinatie Tsjip/Letteren domineert het nieuwe vak in wording de discussies. Vandaar dat wij alle artikelen die tot deze discus-sie kunnen bijdragen hier bijeen hebben gezet. Ook de enkele stukken over ck relatie tussen school en bibliotheek zijn hier ondergebracht. Combat, K., Minder of juist meer perspectief voor de kunsten in de educatie, 5/4, 31-38 Combat, K., Zeer Zinnige Zaken in Lunetten, 6/2, 29-39 Damoiseaux, V., Culturele en kunstzinnige vorming is meer dan kunsteduca-tie alleen, 6/1, 22-27 Damoiseaux, V., Ook voor de "pretvakken" mag je leren ! Kunstmethodes met elkaar vergeleken, 6/3, 22-34 Damoiseaux, V., Van cultuurbeleving tot documentatiecentrum. Het educatief aanbod van het Bijbels Openluchtmuseum en het Catharijneconvent, 6/4, 67-75 Dirksen, J., Culturele en kunstzinnige vorming, 5/4, 28-30 Dirksen, J., Over smaak en smaakontwikkeling, 6/3, 4-9 Maas, D., Een compleet programma CKV. In gesprek met Ine Pels, 6/3, 35-41 Moor, W. de, De enthousiasmerende fascinatie voor het erotische in Vermeer. Schneiders goudmijn voor schrijvende kijkers, 6/1, 9-15 Moor, W. de, De kunsteducatieve praktijk van een fusieschool. 6/3, 42-46 Moor, W. de, Dit is de tijd die blijft. Literatuur en beeldende kunst: het beeld-gedicht, 6/2, 76-85 Moor, W. de, Gekust door de muzen: de liefde gewekt? Ervaringen met ch praktijk van kunsteducatie, 6/3, 10-18 Moor, W. de, Het fundament onder kunstonderwijs (en wat is precies die goede praktijk?), 6/4, 86-94 Speybroeck, D. Van, Onder de gedaante van olie en doek. Eigentijdse verbeel-dingen van God, 6/4, 16-25 Vlies, M. van der, Het nieuwe vak aan de horizon, 6/3, 19-21 Vooges, A., Ervaring en geloof, 6/4, 11-15 BASISONDERWIJS/JEUGDLITERATUUR Ofschoon Tsjip zich in deze zes jaargangen vooral richtte op het voortgezet onderwijs en in mindere mate op de leeskringen is daarmee niet het principe opgegeven van de longitudinaliteit in de leesontwikkeling. Vandaar de aparte vermelding van enkele bijdragen over het lezen door kinderen in de voor-schoolse en basisleeftijd. In deze rubriek zijn voorts besprekingen van pas verschenen jeugdboeken en meer theoretische beschouwingen of hartekreten bij elkaar gehouden. Bekkering. H., Is jeugdliteratuur volwaardige literatuur?, 3/4, 40-44 Bekkering, H., Over Van den Hovens jeugdliteraire opvattingen, 4/3&4, 111-116 Bergh, I. van den en M. Thalens, Van boeken om op te sabbelen tot boeken met een verhaal, 6/3, 47-53 Bijlsma-Lindaart, A., Lekker lezen, 6/1, 18-21 Bijisma-Lindaart, A., Dagboek van een leesbeest van bijna twee, 6/1, 16-17 Hawinkels, K., Jonge grage lezers over wat ze lazen, 5/3, 88-91 Hawinkels, K., Schat, je gaat het helemaal maken. Jeugdliteratuur internatio-naal, 5/3, 55-58 Hawinkels, K., Het eerste boek van J. Gaarder en andere jeugdliteratuur, 6/1, 83-86 Hawinkels, K., Kaf en Koren, 6/1, 70-78 Hawinkels, K., Mooie boeken van Cynthia Voigt en andere jeugdliteratuur, 6/2, 98-102 Hawinkels, K., Het nieuwste boek van Quintana en andere jeugdliteratuur, 6/3, 56-59 Maas, D., De wereld van Sofie van Jostein Gaarder, 6/1, 56-61 Moor, W. de, Juffrouw Kachel, een overgeschoten kapo [Bij het omslag], 2/1, 52-55 Rowan, N., Jong geleerd, oud gedaan, 2/3, 61-64 SCHOOL, BIBLIOTHEEK EN ANDERE INSTELLINGEN Combat, K. en D. Maas, Baak, Bronkhorst en Bibliobus, 4/1, 22-26 Combat, K., Odysseus en de Sirenen in Zeeland, 4/3&4, 80-83 Combat, K., Een behoedzaam en integer aarzelen. Het einde van drie projecten voor leesbevordering, 5/4, 83-85 Combat, K., Als een spin in het web. Bibliotheek en school in de Tweede fase, 5/4, 57-61 Roestenberg, D., Laten zien dat de wereld groter is dan je denkt [onderzoek gebruik bibliotheek in regio Arnhem-Nijmegen], 4/1, 17-21 Simons, F., Literaire vorming in de centra voor kunstzinnige vorming, 5/3, 68-76 Woerkom, M. van, Sirene: lonken of verlokken naar goede literatuur. In gesprek met Enny Snoeren, 4/1, 11-16 BESPROKEN BOEKEN / INGEKOMEN BOEKEN In deze rubriek zijn de titels (alfabetisch op auteur) uiterst summier aangedu id. Men vindt ze in de rubrieken 'Boekbesprekingen' en 'Ingekomen boeken'. In het eerste geval is sprake van analyse en kritiek, in het tweede geval beperkt de redactie zich tot een korte samenvatting van de inhoud. Altena, E. van, Op een pad van briefpapier, 3/1, 88 Anbeek, T., Samenwerking Nederlands en moderne vreemde talen, 3/2, 81 Bakker, M. e.a., De rol van schoolbibliotheek en openbare bibliotheek, 3/2, 81 Barend, M. e.a., Historische letterkunde, 3/2, 81 Blom, J. en L. Leavis, Life into literature, 3/1, 88 Bonset, H. e.a., Nederlands in de basisvorming, 2/3, 70 Bergen, J. van en H. Poolland, Literatuurgids, 6/2,104-105 Buul, T. van e.a., Altijd acht gebleven. Over de kinderliteratuur van Annie M.G. Schmidt, 1/2, 51 Campert, R. e.a., Schrijvers over het leraarschap, 3/2, 81 Chevy, F. en I. Gorkovoi, Introduction a la literature francaise, 1/3, 81-83 Decreus, F. en A. Verbruggen-Aelterman (red), Literatuuronderwijs en lera-renopleiding. Feestbundel A. Bolckmans, 1/2, 56 Doyle, R., The commitments, 4/1, 74 Duijvestijn, Dr. B. en Drs. P. Schobben (red), Kurzweil, 2/1, 59-60 Fisser, C., Cicero, Pro Milone, 3/3, 70-71 (door H. Habets) Fisser, C. e.a., Horatius 2000, 3/3, 71-72 (door H. Habets) Gooi, J. van e.a., Handleiding voor leeskringen, 2/4, 54-57 Gorp, H. van en D. de Geest (red), Even boven het evenwicht, 2/4, 73 Haasse, H. e.a., De leraar Nederlands als sleutelfiguur, 3/2, 81 Handboek voor het Literatuuronderwijs Nederlands 1993, 3/2 (MvW), Heerze, J. en E. Veenstra, Taal integraal, 1/2, 56 Holtrop, A. e.a., Jeugdliteratuur, 3/2, 81 Hoven, P. van den, Guus Kuijer, 3/1, 88-89 Klassieke literatuur in beeld, 2/1, 56-58 (door H. Habets) Kooistra, J. e.a., Lees-en literatuuronderwijs in lbo/mavo, 3/2, 81 Kraaijeveld, R., Theo Hoogstraten, 3/1, 89 Kraaijeveld, R., Jan de Zanger, 3/1, 89 Leeflang, E. e.a., Voorlezen, een indringende confrontatie, 3/2, 81 Leeflang, E., Muisstil. Voorlezen in het voortgezet onderwijs, 2/3, 71 Linden, N. ter, Het verhaal gaat..., 6/4, 32-34 Markesteijn, C., Evert Hartman, 3/1, 89 Mollison, E. e.a., Spiegel van de Engelse po.zie uit de gehele wereld, 4/1, 75-76 Moor, W. de en M. van Woerkom (red.), Neem en lees. Literaire competentie, 2/3, 70; 3/1, 80-82 (door J. Vos) Moor, W. de (red), Een zoen van Europa. Literatuur van klasse, 2/3, 70 en 5/4, 86-87 Moor, W. de e.a., Schatbewaarder tussen coryfee.n, 2/4, 73 (door J. Vos) Moor, W. de (red), Literatuuronderwijs. Grenzen van toetsing, 3/2, 81 Mulder, J. en M. Wijffels, Literatuur & Persoonlijke Ontwikkeling, 3/1, 60-70 (door M. van Woerkom) Nuis, A. e.a., Literaire kritieken in de klas, 3/2, 81 Pennac, D., In een adem uit...Het geheim van het lezen, 3/4, 76 Platform Kunsteducatie, Als't er in zit, wil `t er uit, 5/4, 86 Priollaud, Ruel et Bouchet, Litt¨¦rature Fran.aise, 4/2, 56-58 (door T. van Poppel) Schut, B. en J. de Zanger, Kijk eens naar literatuur. Leessuggesties voor literatuuronderwijs Nederlands met audiovisuele middelen. NBLC, Den Haag 1991, 1/2, 56 Thompson, L., The teaching of Poetry, 6/2, 103-104 Ven, P.-H. van de, Moedertaalonderwijs, 6/4,113-119 (door W. de Moor) Verwer, A., Domweg gelukkig in de dapperstraat , 4/1, 76-77 Vliet, E. van, Vn Andreus tot Zeeman en van Borges tot Transtr¨®mer, 4/1, 78 Westbroek, M. en R., Samen gedichten schrijven in de klas, 3/3, 82 Woodland,C., Inside Comprehension, Cambridge University Press 1984, 1/3, 78-79 UIT BESTUUR EN WERKGROEPEN Met name de eerste vier jaargangen bevat de rubriek 'Uit bestuur en werkgroe-pen'. Daarin werd de binding met de SPL uitgedrukt. Later is besloten medede-lingen van de stichting los van het tijdschrift te verspreiden, eventueel als inlegvel. Bijlsma-Lindaart, A., De aanloop naar de stichting, 1/1, 21-23 Beleidsplan, 1/3, 70 Bestuur, 1/2, 50 Bestuursstructuur, 4/3&4, 129-130 Bestuurstafel, 1/3, 72 Geen monumentenzorg voor luchtkastelen, 3/4, 61-66 Hendricks, A. en W. de Moor, Geslaagde workshops op eerste stichtingsdag, 1/1, 36-40 Intercultureel Literatuuronderwijs, 3/2, 74-75 Jeugdliteratuur in de basisvorming, 3/1, 83 Klassejury's, 4/3&4, 130 Kruijk, D. de, De SPL op andere conferenties, 6/4,109-111 Leerplan fictie, 3/3, 77 Leerplanontwerp, 4/3&4, 130-131 Mededelingen, 4/1, 73 Meesterverhalen, 4/3&4, 131 Nieuwe onderzoeksvragen, 2/1, 62-64 Oproep, 3/1, 83 Overleg bestuur en werkgroepen, 2/1, 61-62 Overleg besturen en werkgroepen, 2/4, 52-53 Overleg voorzitters werkgroepen en bestuur, 1/3, 71 De SPL op andere conferenties, 6/4,109-11 (D. de Kruijk) De SPL 'volop in beweging', 2/2, 64-66 De SPL-werkgroepen in Vlaanderen, 3/1, 83-84 Stand van zaken werkgroepen, 2/4, 52 Studiedag "Leesvorderingen", 1/3, 73 Studiedag Levende Talen, 1 /2, 50 Subsidie toegekend, 1/3, 70 Symposia, 4/3&4, 130 Symposium, 3/1, 83 Van de Stuurgroep Profiel, tweede fase Voortgezet onderwijs, 4/2, 54-55 Vlaams symposium "Literaire competentie", 1/2, 49-50 Werkgroep exit, 4/3&4, 129 Werkgroep Onderzoek, 1 /2, 48-49 Werkgroep Scholing en Nascholing, 1/3, 72-73 Werkgroep Nascholing, 2/2, 66 Werkgroep Vrouwenliteratuur, 3/2, 76 Een zoen van Europa, 1/3, 70 COLUMN Vanaf het derde nummer van de derde jaargang schreef Jacques de Vroomen zijn column. Vroomen, J. de, Geloof, 3/3, 53 Vroomen, J. de, Po.zie als duisternis, 3/4, 29 Vroomen, J. de, Intertaal, 4/1, 39 Vroomen, J. de, Literatuur van de straat, 4/2, 36 Vroomen, J. de, Lezen als Boris, 4/3&4, 42-43 Vroomen, J. de, Tour of duty, 5/1, 77-78 Vroomen, J. de, Mijn schilt ende betrouwen, 5/1, 40-41 Vroomen, J. de, Het nut van het lelijke, 5/2, 73 Vroomen, J. de, Indi. of het verdriet van moeder Dao, 5/2, 40 Vroomen, J. de, Anton, 5/3, 54 Vroomen, J. de, Spelling, 5/4, 62-63 Vroomen, J. de, Lezen om te leren, 6/1, 62-63 Vroomen, J. de, Over oude mannen en dingen die voorbij gaan, 6/2, 48-49 Vroomen, J. de, CKV, 6/3, 54-55 Vroomen, J. de, God, een verschoten gobelin, 6/4, 76-77 EXTERNE BETREKKINGEN Verslagen door redacteuren van conferenties en studiedagen, mededelingen en aankondigingen van cursussen, besprekingen van tijdschriften op het gebied van de jeugdliteratuur of de didactiek; dat is de inhoud van deze rubriek. Adressen NBLC en Provinciale Bibliotheekcentrales, 3/4, 74-75 Afscheid van het lezen? Welneen, 6/3, 77 Aidan Chambers over lezers, 4/3&4, 135 Armada tijdschrift voor wereldliteratuur, 6/1, 91-92 Beeld van belezenheid, 3/4, 67-68 Boekpromotie en leesbevordering, 2/2, 69-70 Bruggen slaan: beleidsplan, 6/2,109 BulkBoeks Dag van de Literatuur 1995, 5/2, 98 BulkBoeks Dag van het Literatuuronderwijs 1992, 2/4, 63-64 BulkBoeks Dag van de Literatuur 1993, 3/2, 77-78 Cursus Literatuurwetenschap en didactiek, 1/1, 67-68 De winnaar Quintana gee.rd [Woutertje Pieterseprijs 1995], 6/1, 88-89 Documentatieblad kinder- en jeugdliteratuur, 2/2, 68-69 Documentatieblad kinder- en jeugdliteratuur blijft, 2/4, 65-66 Dood en verderf, 5/3, 95-96 Een zoen van Europa, 4/3&4, 138-139 Een jonge Gouden Uil, 6/2,124 Gratis nummer tijdschrift over jeugdliteratuur, 6/1, 90 Hongarije-Nederland-Vlaanderen, 1/1, 68-69 Iedereen heeft wat te zeggen, 3/2, 78 Internet en E-mail voor de moderne talenklas, 6/4,121-122 Jazz-gedichten, 5/2, 98-99 Jenny Smelik IBBY prijs voor Naima El Bezaz, 6/3, 76-77 Jeugdliteratuur in de basisvorming, 6/3, 72-73 Jongeren Theater Festival in Utrecht, 5/3, 94 Klassieke oudheid, 5/1, 93 Kulturele Instellingen en Voortgezet Onderwijs, 5/4, 92 Kunst van het vertellen, 2/3, 67-68 Landdag leeskringen, 2/3, 66-67 Landelijk Platform Kinder- en jeugdliteratuur, 2/4, 64-65 Leesbevorderingen 14+, 5/2,100 Leeskringen in Noord-Holland, 4/1, 81 Leesteken Magazine, 6/2,106-107 Lesmateriaal Literatuuronderwijs Duits, 1/3, 77 Letteren, 6/1, 87 Letteren, 6/3, 78-79 Lezenswaardig Literatuur, 6/3, 75 Libris literatuurprijs, 6/2, 107 Literaire Almanak, 5/4, 91 Literair verhaal in de klas, 5/1, 93 Literaire vorming bij het LOKV, 2/2, 67 Literaire vorming in de centra, 5/4, 90 Literature and Personal Development, 2/4, 70 Literatuur in Breder perspectief&auteurs over literatuuronderwijs, 2/3, 68 Literatuur en emoties, 3/4, 72 Literatuur en leerling: een antithese, 1/1, 68 Literatuur zonder leeftijd, 3/1, 85-86 Literatuur zonder leeftijd, 3/4, 73 Literatuur zonder leeftijd, 4/2, 60 Literatuur zonder leeftijd, 5/3, 95 Literatuur zonder leeftijd, 6/1, 89 Lijsters, 6/1, 92 LOKV's congres over kunsteducatie, 3/4, 68-71 LOKV krijgt in socioloog Knuist eigen hoogleraar, 5/4, 88-90 Massamedia bij Nederlands, 4/3&4, 136-137 Memo Jeugdliteratuur, 5/3, 94-95 Nascholing aan de V.U. Amsterdam, 1/3, 75-76 Nascholing voor de sectie Nederlands, 4/3&4, 136 Nederlandse Taalunie niet alleen op drift, 6/3, 79-80 Van Nijntje tot Nabokov, 6/4, 124 Post-HBO cursur Hogeschool voor de kunsten Utrecht, 4/1, 80-81 Receptiedag V, 3/2, 80 Salondag Didactiek van het Schrijven, 3/2, 79 Salondag Didactiek van het Schrijven, 3/3, 78-80 Salondag Schrijven , 2/2, 67-68 Samen en apart, Ge.ntegreerd Literatuuronderwijs APS, 5/4, 90-91 Sappho-dag aan de Vrije Universiteit, 4/3&4, 138 SARDES en RAiN slaan een brug, 4/2, 61-64 School en museum: partners van de toekomst, 6/4,122-124 Schoolvak Nederlands, 5/3, 95 Schrijven en laten schrijven, 3/3, 80-81 Schrijven van gedichten en verhalen, 3/4, 71 Schrijvers School Samenleving, 1/1, 66-67 Signalement, 6/1, 88 Stichting Landelijk Platform Kinder- en jeugdliteratuur, 1/1, 69-70 Stichting Lezen, 1/3, 75 Stichting Lezen vernieuwd, 4/1, 82 Stichting Schrijvers School Samenleving, 4/1, 82-83 Studieconferentie Kinderen tussen Letteren, 6/3, 74 Studiedag Po.zie in eigen taal, 3/2, 79 Studiedagen VUA, 5/2,97 Taaldrukken, 2/1, 68-69 Tiende conferentie Het Schoolvak Nederlands, 6/3, 73-74 Theatergroep Duizel, 1/3, 74-75 Twintig jaar Bulkboek, 2/1, 67-68 Tweede Wereldoorlog, 5/1, 94-95 Vereniging Europese Letteren, 4/1, 80 Vereniging Europese Letteren opgericht, 2/4, 66-68 Vijf auteurs over literatuuronderwijs, 2/1, 65-67 Vraagbaak Nederlands, 4/3&4, 137-138 Vraagbaak Nederlands, 5/1, 96 Vrouwen in de Franse Literatuur, 4/2, 59 Weetje nog een goed boek?, 1/3, 76-77 Werkmap voor Taal- en Literatuuronderwijs, 2/4, 69-70 Werkmap voor Taal- en Literatuuronderwijs, 3/4, 72 Werkmap voor Taal- en Literatuuronderwijs nr.77, 6/2,110-111 Werkmap voor Taal- en Literatuuronderwijs nr. 79, 6/4,121-122 What yuh haffi say bout dat?, 6/1, 91 Wonderlijk blad: Leestekens, 6/2,106-107 Woutertje Pieterse Prijs, 5/1, 96 Zeeuwse en Gelderse Projecten Leesbevordering van start, 2/4, 68-69 Zoveel lezen we niet, 6/2,107-109 28 ISSN 0926-2668 NUGI 724 201554,028 Jsj001regi01 Tsjip. Register op dejaargangen 1-6 1 o ÈË¡¢ L NC ¡« '^^^^^^^ ǧ^ O De publicatie van Tsjip wordt mede mogelijk gemaakt door het ministerie van Onderwijs Cultuur en Wetenschappen op advies van de Stichting Lezen. L^en