handleiding bij het zoeken in teksten
Door het opgeven van één of meer zoekwoorden kunnen alle beschikbare teksten doorzocht worden. Als u meer dan één woord opgeeft (bijv.: ‘lente zomer herfst winter’) wordt alleen gezocht naar teksten waarin al deze woorden voorkomen.
Voor het zoeken op vaste combinaties van woorden dient de reeks woorden tussen dubbele aanhalingstekens te worden geplaatst (bijv.: “zij houdt van hem”).
Wildcards zijn te gebruiken na intikken van één of meerdere letters gevolgd door een asterisk (bijv.: ‘s*’ of ‘rederijkers*’ of hu*de*oper). De zoekresultaten worden dan zonder citaat weergegeven.
sorteren
Het resultaat kan op verschillende manieren gesorteerd worden: op auteursnaam, op titel, op jaar van verschijnen en op relevantie. In de regel die volgt is een sortering te kiezen: oplopend of aflopend. Bij auteurs en titels wordt hiermee respectievelijk alfabetisch (a-z) en omgekeerd alfabetisch (z-a) bedoeld, bij jaar van verschijnen chronologisch. Bij relevantie worden automatisch resultaten getoond met de hoogste relevantie. Met de keuze voor ‘oplopend’ wordt dat omgedraaid.geavanceerd zoeken
Er kan ook worden gezocht in selecties van het totale aantal teksten. Hiervoor kunnen verschillende criteria worden gebruikt: eigenschappen van auteurs en/of eigenschappen van teksten.
Bij auteurs kan bijvoorbeeld sekse als criterium worden opgegeven (‘doorzoek alleen teksten van vrouwen’), of beroepsgroep (‘doorzoek alle teksten van classici’) of plaats of provincie van geboorte (doorzoek alleen teksten van auteurs geboren in ‘Gent’), dan wel plaats of provincie van overlijden. Vele auteurs zijn werkzaam op de grens van twee perioden, bijvoorbeeld Willem Bilderdijk. Wanneer bij periode ‘achttiende eeuw’ wordt opgegeven wordt van de achttiende-eeuwse auteur Bilderdijk ook dat deel van zijn oeuvre doorzocht dat in de negentiende eeuw is verschenen.
Bij titels kunnen teksten uit een heel specifieke reeks van jaren worden opgevraagd, bijvoorbeeld 1973-1977, daarnaast kan er worden gezocht op (combinaties van) hoofdgenre (bijv.: ‘proza’ of ‘drama’) en subgenre (‘roman’ of ‘klucht’).
Na het opgeven van de criteria en een of meerdere zoekwoorden geeft de zoekmachine aan welke en hoeveel titels aan criteria en zoekwoord(en) beantwoorden.
zoekresultaten
Na het opgeven van een zoekwoord en het aanklikken van de ok-knop wordt de zoekactie in de betreffende teksten uitgevoerd. Bij het zoekresultaat valt weer af te lezen in hoeveel teksten de zoekterm(en) is (zijn) aangetroffen.
De zoekresultaten zelf worden als citaat weergegeven. Het hele werk, dan wel het betreffende onderdeel van de tekst, is aanklikbaar, waarna gemakkelijk in de tekst verder gezocht en gelezen kan worden. De woorden waarop gezocht is, worden grijs gemarkeerd in de lopende tekst. Ook de zoekmogelijkheden in de browser van de computer of telefoon zijn te gebruiken om de tekst verder te doorzoeken.
beperkingen
- De lijst met beroepen is van beperkte lengte en bevat niet alle mogelijke beroepen/beroepsgroepen.
- De lijst met subgenres is lang, maar niet uitputtend.
- Bij het zoeken op termen met diakrieten komen in de zoekresultaten alleen treffers op met exact dezelfde schrijfwijze: ‘café’ geeft alleen fragmenten met ‘café’, ‘cafe’ alleen fragmenten met ‘cafe’.
- De DBNL biedt veel oudere teksten in een moderne editie. Deze moderne edities bevatten over het algemeen een inleiding en verschillende vormen van toelichtingen zoals voetnoten, aantekeningen en bijlagen. Een mogelijkheid om bij het zoeken de oorspronkelijke tekst en editeurstekst te scheiden is in ontwikkeling. Bij ruim 1.000 teksten kan al gezocht worden in bijvoorbeeld uitsluitend het oorspronkelijke deel zeventiende-eeuwse tekst van een twintigste-eeuwse tekstuitgave. Zo is Bredero's Griane te vinden als onderdeel van de uitgave van De werken (1968-1986), maar ook als afzonderlijke tekst met de datering 1616.