Maria van Daalen leest het mooiste uit het Gruuthuse-handschrift. Deel 2 (De Langste Dag, 10 december 2010)

Maria van Daalen leest het mooiste uit het Gruuthuse-handschrift

Proloog van het eerste allegorische gedicht

Dertiende allegorische gedicht

Het vierde gebed: De Achrostichons

Het zesde allegorische gedicht

Nature haet in mich so ghewracht,
Das ich met steiden bem bedacht
Tsoe dinen dienst, troutzaerte reine,
Wes icht beweine.⁴
Lijf ende goet met ganser macht
Es dijn alleine,
Vor di ne gheine!
‘Sekerlijch,
Das hueghet mijch.’⁹
Up minen heit, vrauwe duechden rijch,
Ghelooft das ich met truwen meine!¹¹

4 ‘hoe ik het ook moge beklagen’.

9 ‘dat verheugt mij, dat vind ik aardig’.

11 aldus naar het hs.; het is echter ook mogelijk dat 11 en 30 ieder uit twee korte versregels bestaan en dat er dus tegenover de vier -eine-rijmen evenveel -ich-rijmen staan.

[p. 431]

 

Venus, danc hebbe dijn zuetse cracht!

 

Mijn hertze aenstu daer tzoe ghebracht,

 

Das ich ne creech so lief nye eyne

15

Als di alleine.¹⁵

 

 

 

Nature haet in mi so ghewracht,

 

Das ich met steiden bem bedacht

 

Tzoe dinen dienste, troutzaerte reine,

 

Wes icht beweine.

 

 

20

Al mijn ghedinken dach ende nacht,

 

Dats al om dir, so wie mijns acht.²¹

 

Saltuus verghessen, souvereine?

 

Das huecht mi cleine.²³

 

Troutliefste vrauwe, mijn liden zacht,²⁴

25

Rechts gonst ghemeine,²⁵

 

Gheen troost mich leine!²⁶

 

‘Das gan ich dijch,

 

Wes vruechden rijch,

 

Dijn stridicheit ghelievet mijch.’²⁹

30

Des dankich dich, lief zuese reine!

 

 

 

Nature etc.

Bron: K. Heeroma (ed.), Liederen en gedichten uit het Gruuthuse-handschrift . E.J. Brill, Leiden 1966

15 di alleine: dit moet tot de geliefde gezegd zijn en niet tot Venus.

21 so wie mijns acht, ‘wie er ook acht op mij slaat, al trekt niemand zich iets van mij aan’.

23 ‘dat doet mij verdriet’.

24 troutliefste: een persoonlijke vorming van de dichter evenals troutzaerte; verg. lied 81, r. 3.
mijn liden zacht, ‘verzacht mijn lijden’; verg. lied 107, r. 29.

25 ‘laat mij, gelijk ik verdien, delen in uw gunst’ (Verdam); het ww. ghemeinen komt in deze betekenis alleen hier voor.

26 ‘geef mij uw troost niet in tijdelijk gebruik, te leen, maar om blijvend te bezitten’.

29 stridicheit, ‘ijver, volhardend streven’; alleen op deze plaats.

De jonc vrouwe seit