Den spieghel van Philagie

[O esca vermium! o massa pulveris!]

 

O esca vermium! o massa pulveris!

O ros! o vanitas cur sic tolleris!

Quam breve festum est haec mundi gloria!

In ictu oculi clauduntur omnia!

O mensch! o nietich vleesch! van stof, en slijck beslaegen!
O alder wormen aes, die aen u sullen knaeghen:

Waerom soo machtigh trots op u gheslacht en Bloedt?

Maer eenen blick van d'oogh m'en licht u strax den voet!

Hoe glat gaet blijschap deur, hoe snellen de ghenuchten?
Sy komen saemen aen, en saemen gaense vluchten!

Ick nem' tot proef mijn Vrouw, o al-t'on-rijpe doot!

Sy opent my 't ghesicht die soo haer ooghen sloot!

Ah't leven schiet voor-by ghelijck de posten loopen!
En met een kist vol goudt is niet een ur' te koopen!

Dan is het proncken uyt in sijd', fluweel sattijn,

Dan sal een lijnen-kleedt de leste mode zijn.

Wilt dan wat meer u siel, u lichaem minder vieren,
Voor Godt ist best cieraet, sy selven niet te cieren,

Tracht naer een schoone doot, ah wat maer eens gebeurt,

Dient wel te zijn ghedaen, of wordt te laet betreurt!

Aen dit altemael dat voor-seydt is, sal ick de woorden vanden H. Hieronymus als eenen seghel aen-hanghen; sy sullen bevestighen, o Philagie, dat Godt die over-tollighe ydelheydt van kleedinghe niet altijdt on-ghestraft en sal ghedooghen.

[p. 49]

Praetextata, seght hy, een edele en ydele Mevrouwe binnen Romen, palleerde daeghelijcx, en cierde, en poeyerde, en friseerde het hooft van hare nichte Eustochium, ^(a) en dat soo wereldts als het kost gheschieden. Eustochium nochtans en was met al dat cieraet niet op-gheset, of verciert, want sy begheerden den Maeghdelijcken staet in alle seebaerheydt te beleven, en was de wereldt schier ontwassen. Terwijlen dat Praetextata dan besich is met gommen, en krommen, soo wordt haer oordeel en vonnis by dien grooten Godt ghemaeckt, en op den naer-volghende nacht den Enghel des Heeren tot haer af-gheveirdicht, die Praetextatam bejeghent heeft met dese dreyghementen: Tune ausa es caput Virginis Dei tuis sacrilegis attrectare manibus, quae jam nunc arescent, ut sentias cruciata quid feceris, &c. Zijt ghy soo stout en ver-meten gheweest dat ghy uwe kerck-schendighe handen hebt derren steken aen het hooft van eene Maeghet die Godt toe-gheheylicht is, weet dat de selfste op staenden voet sullen ver-drooghen, op dat u de straffe de ooghen open doet om te sien, hoe swaer dat ghy u hebt besondicht. Het welck ghelijck het den H. Enghel haer met groote ver-schrickinghe dreyghde, soo is het haer met groote droefheydt over-komen. Dit sijn de woorden vanden H. Hieronymus, wie kanse weder-legghen, wie kanse teghen-spreken?

Iae de H. Catharina van Senen ghetuyght van haer eyghen selven, en seght: Het helsch vier en was niet ghenoch om de sonde van mijn wereldts cieraet te suyveren en uyt-te-branden, en daerom bichtede ick die naderhandt dickwils, om die met droeve suchten, en overvloedighe traenen af-te-wasschen, en uyt-te-bijten.

^(a)Epistola ad Letam.

[p. 50]

Dit altemael, o Philagie, kan u dienen tot een recht snoer om daer naer te wercken, maer hier merck ick dat ghy gherne van my soudt weten wat my dunckt van die mouchen, en treck-plaesterkens diese in het aensicht, of slaep van't hooft draeghen. Ick antwoorde, dat sommighe oor-deelen datse dat doen om ghesontheydt, en ver-lichtinghe van hooft-pijne; andere in teghen-deel meenen dat het gheschiet uyt ydelheydt, om door die swerte plaesterkens de witticheydt van het lichaem op-te-steken, en door het swert te ver-hooghen. Wat my belanght, ick stel mijn vonnis noch wat uyt, om dat op andere gheleghentheydt eens uyt-te-boesemen; hoort onder-tuschen het naer-volgende, en oor-deelt dan selver: Een Enghelsche Ioffrouwe hadde albaste-witte handen, en over maeltijdt nam sy dan corael-roode kriecken tusschen haere vingheren, en sey: siet eens van wat hooghe coleur dat sijn dese vruchten, ten was haer om de kriecken niet ghedaen, maer om de witticheydt haerder vingheren te doen af-steken, sy is daer naer erm, jae een bedelerse gheworden, en als sy dan om Gods-wil een stuck roggen-broot kreegh, dan seyse (haere eerste verwaentheydt indachtich) hoe wel past dat swert broodt op mijne witte vingheren. Sy en hadde nu gheen roode kriecken meer van doen, als sy daeghelijckx van deur tot deur haelde een paer roode beschaemde kaecken. Siet, o Philagie, Godt vreeckt daer by niet en spreeckt, seght dan tot slot van al dat hier voor-gaende nu ver-handelt is: