Den spieghel van Philagie

[p. 123]

[Ist datter is een lastich kruys]

ISt datter is een lastich kruys,
Dat is voor-waer een twistich huys,
Waer dat den vrede wordt ghestoort,
En daermen niet als kyven hoort.
Want korselheydt, en droef ghekijf
Die gaen aen siel en aen het lijf.
Ghy Distelina, hoorjet wel,
Ghy zijt den haemel met de bel,
Ghy sijt te korsel, en te stuer,
Ghy siet te bitter en te suer,
Ghy stelt het huys staegh in verdriet
En zijt een kruyken roert my niet.
Nu wilje sus, nu wilje soo,
Ghy kneutert om een haever-stroo,
Ghy wilt dat kinders, dat de maeght
Dat ieder een u tongh ver-draeght,
En ghy blijft om een hallif woordt
Wel heele daeghen lanck verstoort,
Dan hoortmen niet een woordt van min,
Maer hebt den stommen Duyvel in.

Laest had een kindt u werck gheraeckt,

Wat roock hebt ghy daerom ghemaeckt?
Ghy wierdt terstondt soo helsich gram,
Gh'en spoude niet als vier, en vlam,
Ghy dreyghde 't kindt met eenen steen,
Ghy wouwt het breken hals, en been:
En wat had doch het schaep ghedaen?
Een van u bouwtjens raeckten 't aen:
O vuyl, en vrede-loose dant,
Hoe speelt ghy met den tuyte-bant!

Aen taefel gaet het alsoo slecht,

Daer knort ghy schier op elck gherecht,

[p. 124]

 

Dit is te heet, dat is te kout,

 

Dit is te soet, dat is te sout,

 

Dan kraeckt het moes noch naer het sandt,

 

Dan is de bloem-pap aen-ghebrandt,

 

Dan sijn de eyers hallif rot,

 

Dan smaeckt het rundt-vleesch naer den pot,

 

Dan is te maegher het ghebraet,

 

Dan vindt ghy slecken in't saelaet,

 

Dan is de boter u te wit,

 

Dan dat den kees vol maeyen sit.

 

En noch en segh ick niet met al

 

Van u ghetier, en bitse gal,

 

Als laest de maert, die haestigh was,

 

In 't spoelen brack een fijn gelas.

 

O korsel-hooft, o vuyl malloot!

 

Met uwen langhen sueren toot!

 

Hoort vies fatsoen, hoort spijtich dier

 

Een die wil rocken groot ghetier,

 

En drijven teghen jeder dwers,

 

Die waer veel nutter kluyseners,

 

Of sloegh haer aen den hey-kant neer,

 

Soo hoordemen gheen kijven meer.

 

Een die vreed-saemich leven wil,

 

Die swijght ghelijck een muysken stil.

 

En hoort hy laster-woorden aen,

 

Hy laetse sachtjens henen gaen.

 

‘Den peys staet daer op vasten voet

 

Daerm' oorlogh aen sijn tonghe doet;

 

Daerm' al sijn driften weder staet,

 

En daermen goet treckt uyt het quaet.’

 

Tot uwent dan, in 't kort gheseyt,

 

Ont-breckt het aen lanck-moedicheyt.

[p. 125]

 

O Godt hier val ick voor u neer

 

En bid, terwijl ick d'ander leer,

 

Maeckt dat ick sijn magh lief-ghetael,

 

En jeder een beleeft ont-hael,

 

Dat noyt ver-wijt, of schamperheyt,

 

My schielijck uyt de lippen scheyt,

 

Dat ick mijn tongh wel souten magh,

 

Om soet te sijn den heelen dagh:

 

Want seker een vreed-samich mensch

 

Is jeders vreucht, en jeders wensch,

 

Om dat sijn goetheyt over al

 

Oock honich treckt uyt bitter gal.

Philagie dese on-lustighe en kijf-achtighe Distelina soude konnen ghenesen worden door een flesken van dat mondt-waterken, door wiens ghebruyck sekere korsele vrouwe veel peys en vrede met haeren man heeft bekomen, en seker het teghen-spreken, en het leste woordt te willen houden, en spijticheydt met spijticheydt willen vergelden, wat kan daer af komen als kijven, knorren, pratten en muylen? t'is mijns oordeels, wel gheseydt: teghen quaede koppen moet men hebben goede tonghen, en teghen herde haemers, aen-beelden van pluymen.

Daer is soo veel aen-gheleghen dat ymandt alles in een rechte plooy weet te slaen, en met de rechterhandt op te nemen, en tot voor-deel van peys en vrede weet te duyden. Het is vermaeckelijck en leer-saem dat ick hier by sal voeghen. Philippus Coninck van Vranckrijck sat met de Coninghinne tot Reims in de Kercke om tot de Croon

[p. 126]

ghehuldt, en ghesalft te worden. Heel Vranckrijck was uyt-ghelaeten en den toe-loop en het gewoel was on-gheloofelijck groot, waer door sulck een gherucht, en geraes ont-stont, dat men noch sien en koste noch hooren. Onder andere was daer eenen langhen bel-haemel, die dapper de meester maeckte, het welck soo het van eenen Colonel ghemerckt wierde, heeft hy sijnen Colonels-stock den schreeuwer om hals en ooren geworpen, dan 't allen ongheluck! in plaets van sijnen voghel te treffen, heeft hy de lampen, die boven den Coninck en Coninghinne hoofden honghen, in stucken ghesmeten, waer door sy leelijck met den olie wierden overgoten, een jeghelijck bersten van spijt, en wierdt met vraeck-sucht ontsteken.

Vraeght ghy my nu, o Philagie, hoe den Coninck dit affront heeft op-genomen, en of hy dien Colonel niet datelijck naer de Bastilie en heeft doen sleypen? ick salt u seggen. Sekeren Raedts-heer, riep terstondt met luyde stemme: Veel gheluckx Heer Coninck, want hier door wil den Hemel betoonen dat by de regeringhe van Sijne Majesteyt het Rijck met over-vloedicheydt van alles, en met rijcken seghen sal over-goten worden. Welcke on-verwachte voorspellinghe heeft des Coninckx gramschap, en de bitterheydt des volckx in een bly gheschal en toejuyginghe ver-andert. Siet eens, Philagie, hoe veel datter aen gheleghen is datmen met eene ver-nufte behendicheydt een saecke sus of soo weet op-te-nemen! onder-tusschen was het eene groote lanck-moedicheydt des Coninckx, die sach datse ghe-oliet waeren, eerse ghe-salft waeren.

[p. 127]

By desen Philippus Coninck van Vranckrijck stel ick eenen anderen Philippus Coninck van Spaenjen, desen had den heelen nacht besich gheweest met sijn liefste dochter Isabella met eenen langhen brief aen sijne Heyligheydt te schrijven. Hy ghebiedt sijnen Pagie daer sant over te stroyen. Desen vervaeckt sijnde, neemt den int-pot voor het sandt-doosken, en giet die over den brief, dat het maer eene kladde scheen te wesen. Philippus dit onachtsaem mis-verstandt, en plompen fael-greep siende, en sprack niet een oneffen woordt, maer sey alleen: gheeft my een ander bladt om weer te beghinnen. Wat ghy in dierghelijcke occasie soudt doen, Philagie, dat en weet ick niet, maer wat een korsel-hooft en eene Distelina soude doen, dat waer lichtelijck te bevroeden; vielender gheen slaeghen, ten minsten soude sy den plichtighen met een deel on-reyn grondt-sop van lasteringhen over-gieten. Maer Princen hebben Princelijcke ghedachten, en weten haer passen in-te-binden, en te kort-vlercken, het welck soo wy in alle huys-ghebreken naer-volghen, soo sal onsen handel en wandel naer peys en vrede smaecken, en wy sullen hier als Engelen onder malkanderen leven, het welck, op dat ick het van mijnen kant oock magh te weghe brenghen, soo val ick u o Heere te voet, en versoecke oitmoedelijck met uwen Propheet: ^(a)Pone Domine custodiam ori meo, & ostium circumstantiae labijs meis.

^(a)Psal. 140.