Martin Reints leest Constantijn Huygens (De Langste Dag, 10 december 2010)

Martin Reints leest Constantijn Huygens

Hamer

Een' kort woord, snell en fel gesproken, heeft meer kracht
Dan een lang swaer bericht dat slaep'righ uytgeseght werdt:
Een kleinen hamer, snel gedreven, heeft meer macht
Dan een swaer Yser dat maer op den Bout geleght werdt.

eod.

Bron: Constantijn Huygens, Gedichten. Deel 6: 1656-1661 (ed. J.A. Worp). J.B. Wolters, Groningen 1896

Willen sterven

Op blijven noemden wij 't in onse kindsche dagen
Niet vroegh te bedd te gaen, en 'twas hard om verdragen
Te moeten rusten als de Sonn pas onder ging.
Die kindsheit komt weerom; is 't niet een wonder ding!
Hoe datmen ouder werdt, hoe m' ouder soeckt te wesen,
Op blijven is de vreughd, te bedde gaen, het vreesen
Van alle menschlickheit? 't Schijnt dat de tyd hier naer
Yet sonderlings belooft, dat levens waerdigh waer,
En daerm' om wenschen moght noch heel lang op te blijven

[p. 40]

 

⁺

10

[Om 's Werelds end, misschien, en Graf-schrift te beschrijven.]

 

In 'teinde komt de vaeck, 'tis hier Graveel, daer Gicht,

 

Hier monden sonder tandt, daer oogen sonder licht,

 

En ooghen die haer self, gelyck die vande kind'ren,

 

Op houden met geweld, en van selfs voelen mindren.

15

[Wel hem, die, sonder dat, Godvruchtelick bedacht,

 

Heel geern', en heel gerust kan seggen, Goeden nacht.]

Bron: Constantijn Huygens, Gedichten. Deel 7: 1661-1671 (ed. J.A. Worp). J.B. Wolters, Groningen 1897

+ [krit] vs. 10 niet in het HS.; er staan daar stippeltjes. - vs. 11 In 'teinde K.b.: Ten lesten - vs. 14 van selfs K.b.: doorgaens - vs. 15 en 16 niet in het HS., maar onder vs. 14 staan de kruisjes * * *, die aanduiden, dat het vers niet af is.

Aen de sneeuw

Droogh water, koele woll, witt roet, gehackte veeren,
Weest welkom boven op mijn besten hoed en kleeren,
Ick sie niet hoemen u met reden haten sou,
Die ons van boven brenght de Warmte met de kou.

17. Dec.

Bron: Constantijn Huygens, Gedichten. Deel 3: 1636-1644 (ed. J.A. Worp). J.B. Wolters, Groningen 1893

Biecht en troost

Ick ben geboren in het quaed,
Quaed dat ick noch niet naer en laet,
Hoe wel het mijn gemoed verstaet,
Maer dat van quaed tot erger slaet,
Daer vleesch en wereld nae mij staet,
Met haer betreckelick gelaet,
En daer de Duyvel om mij gaet
Tot alle mogelicke schaed.
In desen kommerlicken staet
En ben ick doch niet buyten raed,
Daer komt mij eene hulp te baet
Daer ick mij eenigh op verlaet,
Myn Rechter is mijn Advocaet.

Ib. eod.

Bron: Constantijn Huygens, Gedichten. Deel 5: 1652-1656 (ed. J.A. Worp). J.B. Wolters, Groningen 1895

Overlang leven

Bejaerde Lieden, die om noch meer levens wenschen,
Zijn meer als Kinderen, dat 's Kinderen en Menschen.
Op blijven, is van jongs der kinderen vermaeck;
En blijvens' op, wat dan? sy waggelen van vaeck.
Ouw' Lieden waggelen soo wel als jonge kind'ren;
Gehoor, Gesicht en Smaeck en alle dingen mind'ren,
De voeten stooten aen, en d'een is al in 't Graf,
En dat 's haer leste vaeck: noch is 't haer als een' straf
Te moeten scheiden en niet langer op te blijven,
Als waerder veel en veel meer wonders te bedrijven
Als watter lang gesien, en lang bedreven is.
Hoe tast de menschlickheit tot op haer einde mis!
Hem danck ick die mij lang en wel zijn heeft gegeven,
Ick waggel van geen vaeck en heb lang op gebleven.
Is rustens uer voor deur? mijn Rol is afgedaen,
God roep' als 't hem gevalt, 'kwil wel te bedde gaen.

Ib. 20. Sept.

Bron: Constantijn Huygens, Gedichten. Deel 8: 1671-1687 (ed. J.A. Worp). J.B. Wolters, Groningen 1898

Ouderdom

Der Menschen ouderdom is als haers levens winter,
Sij dorre bladeren, die noch aen 't tackje staen,
Men vindter die der los af slingeren; men vindter
Die taey, en hard en steech, als noo ter aerde gaen.

De tyd is niettemin verloopen soo hij placht,
Het jaer verstaet geen jock. Het Blad moet van de rijsen.
Een windje, een rijpje van een Coortsje doet het rijsen:
En dan wie min of meer gewaeckt hebt, goeden nacht.

16. Nou.

Bron: Constantijn Huygens, Gedichten. Deel 8: 1671-1687 (ed. J.A. Worp). J.B. Wolters, Groningen 1898

Waken

Is dit niet min als nett,
Ick schrijv het in de luren
Des mergens om vier uren
Gelegen in mijn Bedd
Op eenen elleboogh,
Met een half open oogh.

Ten 4.^en uren smergens 6^en Sept.

Bron: Constantijn Huygens, Gedichten. Deel 8: 1671-1687 (ed. J.A. Worp). J.B. Wolters, Groningen 1898

Tweederhands gewoel

Dirck droomt den heelen nacht, Wilm woelt den heelen dagh:
Wie of de beste tijd-besteder heeten magh?
Tyd spillense alle beij: maer, naer ick 'tscheel bevroede,

Een draeght het lichtste pack:

Wilm droomt en maeckt sich moede,

Dirck woelt op syn gemack.

Ibid. 16. Sept.

Bron: Constantijn Huygens, Gedichten. Deel 7: 1661-1671 (ed. J.A. Worp). J.B. Wolters, Groningen 1897

Op een wieg

Wij woelen sonder end voor kinderen en erven;
En 'tgaet ons in 'tgewoel gelijck 'tgewiegde kind;
Wij woelen ons in slaep door allerley bewind,
En vallen moe daer heen, met d'oogen toe, en sterven.

(26. Sept.)

Bron: Constantijn Huygens, Gedichten. Deel 7: 1661-1671 (ed. J.A. Worp). J.B. Wolters, Groningen 1897

Ontaal

Ick droomde dat ick lagh en liep.
Siet, wat een kluchtigh seggen
Van slaep, van loop, van leggen:
Ick lagh, en liep, en lagh, en sliep.

ult. (30) Nou.

Bron: Constantijn Huygens, Gedichten. Deel 8: 1671-1687 (ed. J.A. Worp). J.B. Wolters, Groningen 1898

Twee grafschriften;Dit is mijn hondjes graf

Dit is mijn Hondjes Graf:

Ick segger niet meer af,

Als dat ick wenschten (en de Werld waer niet bedurven)
Dat mijn klein Geckje leefde en all' de groote sturven.

Hofw. 25. Oct.

Bron: Constantijn Huygens, Gedichten. Deel 8: 1671-1687 (ed. J.A. Worp). J.B. Wolters, Groningen 1898

Twee grafschriften

Nogh

Een koetsier

Dromen en ontwaken

Doods geluck

Aan mijn kinderen op mijn 89ste verjaringh

Iemants grafschrift

Loogenaars grafschrift

Adel

Jichtig

Genezing van Jicht

Op de dood van Sterre

Het grafschrift op mijn lieve kinds kindje