Nieuwsbrief

Nieuwe titels van juli

Pauls ontwaken (1974, heruitgave) van Frederik van Eeden is een indringend werk over het veel te jong overlijden van zijn zoon, de kunsthandelaar Paul van Eeden. Voetzoekers (1932) is een serie opstellen van Jan Gresshoff, en Adriaan Roland Holst schreef in 1926 een werkje Over den dichter Leopold.

In 1973 verscheen Gerard Kornelis van het Reve en De groene anjelier, waarin Hedwig Speliers het oeuvre van Gerard van het Reve vergeleek met De groene anjelier van Oscar Wilde. Voor Wilde was de groene anjelier hét herkenningsteken van het homoseksuele milieu, en Speliers zag in het werk van Van het Reve een vergelijkbaar symbool. Ook van Speliers: De pool van de droom (1983), een verzameling essays van en over de Vlaamse auteur Johan Daisne, en Die verrekte gelijkhebber (1973), een polemische bundel over de actualiteit.

Het zeerooversjongetje (1920) is het bekendste ‘Indische’ jeugdboek van Marie van Zeggelen, een Haagse auteur die in toenmalig Nederlands-Indië woonde. Ze besteedde in haar jeugdboekjes veel aandacht aan de Boeginese bevolking op Celebes (zonder daarbij overigens de koloniale machtsverhoudingen aan de kaak te stellen). Dit boek gaat over het jongetje Bo, dat op het eiland Banggai woont, bij Celebes. Hij wordt samen met een groot aantal dorpsgenoten ontvoerd door Alfoerse zeerovers. Op voorspraak van een zendeling komt hij vrij.

Ook veel poëzie deze maand. Van Bertus Aafjes komt de verzamelbundel Gedichten (1947) uit, van Albrecht Rodenbach de verzameling Keurgedichten, en van Willem de Mérode de bundel Eenvoudige gedichten (1939). Johanna Othonia publiceerde in 1617 Poematia, een bundel Latijnse gedichten. Ook Een dichter verliefd. Brieven van Jacques Perk aan Joanna C. Blancke bevat de nodige poëzie.

Klioos kraam, vol verscheiden gedichten is een tweedelige bloemlezing van Nederlandstalige poëzie uit 1656, waarmee de noordelijke dichters zich presenteerden aan hun collega’s in het westen. Naast het voorwoord, waarin Klio haar ‘Kraam voor Nederduitsche Gedichten’ aanbiedt aan Apollo, bevat het o.a. werk van Anslo, Asselijn, Sibylle van Griethuysen, Gabbema, Oudaen, Anna en Maria Roemers, Jan Six, Vollenhoven, Vondel en Westerbaen.

Van Willem Bilderdijk verschijnt het treurspel Floris de Vijfde (editie uit 1912, oorspronkelijk 1808). Mede doordat Bilderdijk de handeling ondergeschikt maakte aan de poëzie, genoot het stuk weinig populariteit. De enige tegemoetkoming aan de lust tot spektakel van het publiek is dat Floris de Vijfde op het toneel wordt doodgestoken. Multatuli besprak het stuk in zijn Ideeën en liet er weinig van heel.

Anna van Schrieck (1642-1688) was een Antwerpse begijn, wier autobiografische werk onderdeel vormde van de vrouwelijke mystieke belijdenisliteratuur. In 1698 werden haar teksten, voorzien van een biografie, uitgegeven door twee medebegijnen in Cort begryp van het godtvruchtigh ende deughtsaem leven van Sr. Anna van Schrieck.

Ten slotte ook nieuwe jaargangen van de Nieuwe Belgische Illustratie en De Tweede Ronde. Dat laatste tijdschrift bevat onder andere een themanummer over Friese poëzie uit 2002.
 

Bekijk de nieuwe titels

Parels uit DBNL: ‘Venetiaans avontuur’ van Johan Fabricius

De zomer is begonnen en voor velen betekent dat ook zonnige vakantiebestemmingen. Mocht dat niet het geval zijn voor jou, dan kan je altijd nog reizen via de duizenden teksten op DBNL. Eén van de tochten die je zou kunnen maken is naar het Venetië van de roaring twenties, via de roman Venetiaans avontuur (1931) van de Nederlandse schrijver Johan Fabricius.

In de roman volgen we de Weense Walther Drachentöter die plotseling beseft dat hij zijn leven als kantoorbediende liever inwisselt voor het avontuur en voor een toekomst aan de zijde van een rijke dollarprinses: ‘Zou het denkbeeld dan tóch nog niet zo onmogelijk zijn? Zou dat dan werkelijk zo maar gaan: naar een aardig, rijk meisje omkijken, er een vinden en haar en haar bruidsschat trouwen?’

De locatie voor Walthers avontuur is Venetië. Hij is bij zijn aankomst zo onder de indruk van de schoonheid van de stad dat hij zich zelfs even afvraagt ‘wát hij eigenlijk met zoveel geld beginnen wil, als men slechts vijftig centesimi hoeft te bezitten om tussen deze voorbijglijdende paleizen, die de illusie van alle aardse rijkdom zelf zijn, recht in de gouden morgenzon te varen?’ Toch zet hij zijn zoektocht naar een miljonairsdochter verder. En al snel vindt hij niet één, maar meerdere kandidaten. Wat volgt is een verhaal vol dolle avonturen en gezellige ontmoetingen, en dit alles op het ritme van bruisende jazzmuziek.

Venetiaans avontuur is een roman die je niet alleen mee neemt naar Venetië. Evengoed word je door het lezen van het verhaal in de woelige wereld van de jaren twintig gezogen. De roaring twenties worden gekenmerkt door grote sociale en culturele veranderingen, maar ook door bevrijding en uitbundig plezier. Het is dit laatste waarmee het Venetiaans avontuur doorspekt is. Walther gaat van het ene feest naar het andere, bezoekt de publieke tuinen, wordt omring door een dansende menigte, ontmoet revuesterren en luistert naar swingende muziek van jazz ‘die joelend de glorie van het heden verkondigt, de glorie van dit uur, van deze seconde’. Het plezier krijgt in de roman ook de vorm van de zogenaamde flapper girls: jonge, vrijgevochten vrouwen die vaak gekenmerkt werden door een jongensachtig voorkomen. Deze flappers worden goed vertegenwoordigd in de roman door ‘Tiller-girls’ die Walther ontmoet:

‘Hé kijk daar eens! Voor hem uit gaan drie geheel gelijk geklede jongedames in een shantoeng wandelkostuumpje met rode parasol. Dat ze hetzelfde tasje en dezelfde schoentjes uit cobraleer dragen en hetzelfde kluchtige hoedje met aan weerszijden een paar dartele blonde krulletjes, is echter nog niet zo merkwaardig als het feit, dat ze alle drie op een halve centimeter na even groot zijn en geheel hetzelfde knaapachtige figuurtje hebben en, op elastisch verende wijze, in één ritme hun weg vervolgen.’

Fabricius plaatst zich met romans zoals Venetiaans avontuur tussen de complexere modernistische literatuur (bv. Eva van Carry van Bruggen) en pure ontspanningsliteratuur. Daarmee volgt hij tijdgenoten zoals A. den Doolaard en Madelon Székely-Lulofs.

Het Venetiaans avontuur is dus mogelijk een perfecte roman om in de zomer te lezen, gevuld met plezier en luchtigheid. Voor sommige tijdgenoten van Fabricius was de roman misschien net iets té luchtig. Zo noemde een journalist in 1931 de roman een ‘flodderig verzinseltje’ en schreef hij: ‘Voor een vlot, boeiend, speels verteller is altijd wel plaats en zeker in onze topzware Hollandse letterkunde. Deze keer echter heeft Johan Fabricius het zich wel wat al te gemakkelik gemaakt.’ Of de roman effectief te luchtig en inhoudsloos is, kan je zelf ontdekken op DBNL. 

Sarah Fierens is projectleider DBNL Vlaanderen bij de Vlaamse Erfgoedbibliotheken.

Johan Fabricius, Venetiaans avontuur. Querido, Amsterdam 1976 (4de druk).

Lees meer over de roaring twenties op Literatuurgeschiedenis.org.