Nieuws
De nieuwe titels van maart 2023
Henriette Roland Holst was in de eerste helft van de twintigste eeuw naast een belangrijk dichteres ook één van de belangrijkste inspiratoren en ideologen van de Nederlandse communistische beweging. Deze maand komt een groot aantal van haar werken online in DBNL, zoals beschouwingen over de Klassenstrijd in Spanje en Zweden, Communisme en moraal en Geweld en geweldloosheid in den strijd voor het socialisme. Een vroege publicatie van haar hand over het socialisme is haar invloedrijke Geschiedenis van den proletarischen klassenstrijd uit 1909.
Roland Holst begon haar politieke loopbaan in de sociaaldemocratische SDAP, maar stapte vanwege haar orthodoxere opvatting van het marxisme over naar de communistische SDP, de latere CPN. In 1927 brak ze weer met de communistische partij en nam ze steeds meer afstand van het orthodoxe marxisme-leninisme. Zij bewoog in de jaren dertig in de richting van het ‘religieus-socialisme’, dat zich niet alleen richtte op de ontwikkeling van de mensenmaatschappij, maar op de hele planeet. Hierover publiceerde zij in 1930 De zekerheid van het socialisme, uitgegeven in een reeks van de christelijk-socialistische Arbeiders-Gemeenschap der Woodbrookers in Holland.
Naast haar politieke beschouwingen komt ook een aantal literaire publicaties van Roland Holst online, zoals haar ‘Dramatische spreekkoor’ onder de titel Gedroomd gebeuren uit 1937. Ook verschijnen er beschouwingen over kunst en literatuur, zoals de biografie over haar echtgenoot, de kunstenaar Richard Roland Holst: Kinderjaren en jeugd van R.N. Roland Holst.
In de zedenroman Voor twee centen minder (1847) vertelt Eugeen Zetternam het trieste levensverhaal van een timmerman die worstelt met zijn omvorming tot dagloner. De Antwerpse Zetternam was zelf actief als meubelschilder, en hij schreef zijn sociaalkritische romans op een moment van sociale onrust. Zo verscheen De toverdoos in het revolutiejaar 1848, een werk dat op allegorische wijze de maatschappelijke strijd tussen de verschillende klassen verbeeldt.
Renate Rubinstein werd vermaard door haar columns in Vrij Nederland die ze schreef onder het pseudoniem Tamar, waarin ze graag ondogmatische stellingen innam. In Met verschuldigde hoogachting zijn meer dan vijftig columns opgenomen. De bundel verscheen in 1966 als deeltje in de populaire reeks Reuzensalamander.
Ten slotte voegen we deze maand een nieuwe almanak toe van exact 200 jaar geleden: de Gentsche Almanak voor den Jare 1823. De nieuwjaarsuitgave bevat onder meer informatie over komende eclipsen, koninklijk en lokaal nieuws, de gebeurtenissen van het voorgaande jaar, en artikels over de geschiedenis van Gent.