Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 17. Eerste stuk

[Johannes Theodorus Schalbruch]

SCHALBRUCH (Johannes Theodorus) werd te Duisburg aan de Rhoer geboren, studeerde in de godgeleerdheid, eerst te Leiden en vervolgens te Dordrecht onder Salomon van Til, die hem in de voorrede zijner uitgave der Opera analytico-practica van Adrianus Junius zeer prijst. Na het rectoraat te Briele te hebben waargenomen, werd hij in 1689, in plaats van H. Neuspitser, tot rector aan de latijnsche school te Dordrecht beroepen. In 1693 werd hij door den hoogleeraar Joannes Meijer gepolst, ‘of hij het rectoraat en de extraordinaire professie van de grieksche en latijnsche talen te Harderwijk wilde aannemen.’ Op verzoek van Curatoren, die zijne jaarwedde met 100 rijksdaalders verhoogden, bleef hij, doch in het volgende jaar vertrok hij als rector naar Amsterdam. In 1697 werd hij hoogleeraar in de logica, op eene wedde van f 300, een eer, die Tiberius Hemsterhuis, en, volgens velen, te regt toekwam en bij dezen hevig misnoegen verwekte. In het volgende jaar verhief hem de Geldersche hoogeschool tot doctor in de wijsbegeerte, en in 1704 volgde hij Petrus Francius, als hoogleeraar in de geschiedenis en welsprekendheid aan het Athenaeum op. Geschriften van zijne pen zijn ons onbekend. Wij zagen alleen de door hem uitgegeven Opera philosophica Johannis Claubergi, Amst. 1694. 4^o. Zijne letterkundige vrienden waren velen, o.a. Janus Brouckhusius, Johannes Tangierius en David van Hoogstraten, prorector aan het gymnasium te Amsterdam, die eenige latijnsche gedichten, o.a. een bij het afsterven van zijn eenigen zoon en naamgenoot, aan hem wijdde. In 1722 werd hij emeritus en opgevolgd door den conrector Isaac Verburg, wiens plaats door Mr. Abraham Wieling, later professor en rector te

Rotterdam werd vervuld. Hij stierf in 1723, in welk jaar ook zijn rijke boekverzameling, waarvan de catalogus drie deelen 8^o. uitmaakt, opentlijk geveild werd. Zijne dochter Catharina huwde (1718) met Frederik Wilkens, suikerrafinadeur te Dordrecht, welk huwelijk door Johannes Mauricius werd bezongen.

Zie d'Orville, Orat. in centes. Ath. natal. p. 55; van Lennep, in altera Ath. saec. p. 181, in annott. ad d'Orvillii orat p. 167; Hoogstraten, Poëm. p. 342, 343; Bouman, Gesch. d. Geld. Hooges., D. II. bl. 114; Schotel, Kerk. Dordr., D. I. bl. 40; Dez., Ill. School, bl. 93, 94; Hemsterhuis, Praef. ad Pollucem, p. 43; Mauricius, Dichtk. Uitsp., bl. 92; Rabus, Boekz. v. Europa 1695, bl. 338; A. Junii Oper. anal. practic Tom. singul., (Dordr. 1685) Praef.; Vrolijkhert, Vliss. Kerkh., bl. 366, 367.