Almanak voor de Nederlandsche West-Indische bezittingen, en de kust van Guinea. Jaargang 1859

[p. XI]

Kalender voor het jaar 1859,

met opgaaf van de Hoog-waterstanden aan de Gouvernements-trap te Paramaribo, voor elken dag van het jaar.

[p. XII]

I. Kalender voor het jaar 1859, met opgaaf van de Hoog-waterstanden aan de Gouvernements-trap te Paramaribo, voor elken dag van het jaar.

1859. Januarij. Louwmaand, 31 dagen.
Doorloopend dagnummer des jaars.	Dagnummer der maand.	dagnamen.	feesten, heilige dagen en verjaardagen van het koninklijk huis.	Standen der Maan.
1	1	Zaturdag	Nieuwjaarsdag
2	2	Zondag	1
3	3	Maandag
4	4	Dingsdag		Nieuwe Maan, Dingsdag 4 Januarij.
5	5	Woensdag
6	6	Donderdag	Drie Koningen
7	7	Vrijdag
8	8	Zaturdag
9	9	Zondag	2
10	10	Maandag	Koppermaandag
11	11	Dingsdag		Eerste Kwartier, Dingsdag den 11den.
12	12	Woensdag
13	13	Donderdag
14	14	Vrijdag
15	15	Zaturdag
16	16	Zondag	3
17	17	Maandag
18	18	Dingsdag		Volle Maan, Dingsdag den 18den.
19	19	Woensdag	Verj. v. H.M. de Koningin Moeder (geb. 19 Jan. 1795)
20	20	Donderdag
22	21	Vrijdag
21	22	Zaturdag
23	23	Zondag	4
24	24	Maandag
25	25	Dingsdag		Laatste Kwartier, Dingsdag den 25sten.
26	26	Woensdag
27	27	Donderdag
28	28	Vrijdag
29	29	Zaturdag
30	30	Zondag	5
31	31	Maandag

1859. Januarij. Louwmaand, 31 dagen.
Doorloopend dagnummer des jaars.	Dagnummer der maand.	dagnamen.	Hoog water aan de Gouvernementstrap te Paramaribo.
			Des morgens.		Des namidd.
			uren.	min.	uren.	min.
1	1	Zaturdag	4	11	4	37
2	2	Zondag	5	3	5	29
3	3	Maandag	5	54	6	12
4	4	Dingsdag	6	36	6	52
5	5	Woensdag	7	16 Sp.	7	29
6	6	Donderdag	7	51	8	3
7	7	Vrijdag	8	23	8	34
8	8	Zaturdag	8	54	9	7
9	9	Zondag	9	27	9	40
10	10	Maandag	10	0	10	15
11	11	Dingsdag	10	38	10	55
12	12	Woensdag	11	22	11	46
13	13	Donderdag	-	-	0	20
14	14	Vrijdag	0	58	1	30
15	15	Zaturdag	2	21	2	54
16	16	Zondag	3	48	4	20
17	17	Maandag	4	59	5	28
18	18	Dingsdag	5	58	6	18
19	19	Woensdag	6	48	7	9
20	20	Donderdag	7	34 Sp.	7	50
22	21	Vrijdag	8	14	8	29
21	22	Zaturdag	8	52	9	8
23	23	Zondag	9	30	9	47
24	24	Maandag	10	9	10	26
25	25	Dingsdag	10	50	11	15
26	26	Woensdag	11	41	-	-
27	27	Donderdag	0	15	0	47
28	28	Vrijdag	1	30	2	1
29	29	Zaturdag	2	49	3	15
30	30	Zondag	3	49	4	19
31	31	Maandag	4	40	5	9

NB. Des morgens, beteekent den tijd van middernacht tot 12 ure 's middags. Des namiddags, beteekent den tijd van 12 ure 's middags tot middernacht. De springtijen zijn aangeduid door Sp.; op de dagen waarop - - is ingevuld, is het maar éénmaal hoog water.

[p. XIII]

Aanteekeningen, betrekkelijk de geschiedenis van Suriname.
1 Jan. 1827	Invoering van nieuw papieren geld door den Gen.-Maj. A. de Veer. 1833. Invoering van een nieuw Regerings-Reglement.
2 Jan. 1833	Embargo op alle Hollandsche schepen.
5 Jan. 1833	Provisionele versterking der Schutterij te Paramaribo.
6 Jan. 1683	Het bezit der volkplanting Suriname bij accoord, te 's Hage geteekend aan de West-Indische Maatschappij overgedragen voor eene som van f 260000.
8 Jan. 1816	Een Nederl. eskader, onder bevel van den Adm. van Braam, kwam ter reede aan, om, ten gevolge der Conventie van den 13 Aug. 1814, de kolonie van de Engelschen over te nemen.
9 Jan. 1842	Aankomst van het eerste stoompakket de Clyde uit Engeland, bestemd voor de maildienst.
10 Jan. 1775	Kwam een nieuw transport van 240 manschappen, onder bevel van den Kolonel Seybourg, ter versterking van de krijgsmagt van den Kolonel Fourgeoud aan.
14 Jan. 1833	De Schutterij betrekt het fort Zeelandia.
17 Jan. 1680	Heeft de Provincie en de Admiraliteit van Zeeland op zich genomen, de kosten voor het vervoeren van 120 of 150 man naar Suriname, tot versterking van het garnizoen aldaar.
19 Jan. 1710	Aanvaardde Johan de Goijer het bestuur als Gouverneur.
20 Jan. 1840	Werd het opgerigte tooneelgebouw Thalia geopend.
21 Jan. 1821	Zware brand te Paramaribo, waarbij o.a. de koepelkerk der Hervormde Gemeente in de asch werd gelegd.
22 Jan. 1716	Johan Mahony aanvaardt het bestuur als Gouverneur. - 1833. De schepelingen der Ned. vaartuigen betrekken het fort Nw. Amst.
24 Jan. 1757	Wigbold Crommelin wordt als Gouverneur bevestigd.
24 Jan. 1799	Oprigting van het tooneelgezels.: Kunst wordt door arbeid verkregen.
26 Jan. 1833	Teregtstelling van eenige brandstichters.
26 Jan. 1734	De Gouverneur Karel Emilius Hendrik de Cheusses overlijdt, en Johan Frederik Cornelis de Vries treedtals Gouverneur a.i. op. - 1735. Jacob Alexander Hendrik de Cheusses overleden en wordt vervangen door Johan Frederik Cornelis de Vries a.i.
29 Jan. 1672	Verbleef het dominium utile der kolonie, hetwelk Zeeland tot nu toe voor zich behouden had, aan de Algemeene Staten.

[p. XIV]

1859. Februarij, Sprokkelmaand, 28 dagen.
Doorloopend dagnummer des jaars.	Dagnummer der maand.	dagnamen.	feesten, heilige dagen en verjaardagen van het koninklijk huis.	Standen der Maan.
32	1	Dingsdag	Verj. van H.K.H. Prinses Frederik der Ned. (geb. 1 Februarij 1808)
33	2	Woensdag		Nieuwe Maan, Woensdag den 2den.
34	3	Donderdag
35	4	Vrijdag
36	5	Zaturdag
37	6	Zondag	6
38	7	Maandag
39	8	Dingsdag
40	9	Woensdag
41	10	Donderdag		Eerste Kwartier, Donderd. den 10den.
42	11	Vrijdag
43	12	Zaturdag
44	13	Zondag	7
45	14	Maandag
46	15	Dingsdag
47	16	Woensdag		Volle Maan, Woensdag den 16den.
48	17	Donderdag
49	18	Vrijdag	Klein Purim
50	19	Zaturdag	Verj. v. Z.M. den Koning Willem III (gebor. 19 Februarij 1817.)
51	20	Zondag	8 Septuagesima
52	21	Maandag
53	22	Dingsdag
54	23	Woensdag
55	24	Donderdag		Laatste Kwartier, Donderd. den 24sten
56	25	Vrijdag
57	26	Zaturdag
58	27	Zondag	9
59	28	Maandag	Verj. van Z.K.H. Prins Frederik der Ned. (geb. 28 Febr. 1797).

1859. Februarij, Sprokkelmaand, 28 dagen.
Doorloopend dagnummer des jaars.	Dagnummer der maand.	dagnamen.	Hoog water aan de Gouvernementstrap te Paramaribo.
			Des morgens.		Des namidd.
			uren.	min.	uren.	min.
32	1	Dingsdag	5	32	5	53
33	2	Woensdag	6	17	6	29
34	3	Donderdag	6	52	7	5
35	4	Vrijdag	7	25 Sp.	7	36
36	5	Zaturdag	7	56	8	7
37	6	Zondag	8	27	8	36
38	7	Maandag	8	56	9	10
39	8	Dingsdag	9	33	9	46
40	9	Woensdag	10	10	10	23
41	10	Donderdag	10	56	11	20
42	11	Vrijdag	11	53	-	-
43	12	Zaturdag	0	34	1	30
44	13	Zondag	2	4	2	34
45	14	Maandag	3	19	3	49
46	15	Dingsdag	4	16	4	44
47	16	Woensdag	5	22	5	50
48	17	Donderdag	6	28	6	54
49	18	Vrijdag	7	10 Sp.	7	23
50	19	Zaturdag	7	48	8	0
51	20	Zondag	8	22	8	38
52	21	Maandag	9	0	9	13
53	22	Dingsdag	9	38	9	57
54	23	Woensdag	10	22	10	44
55	24	Donderdag	11	9	11	41
56	25	Vrijdag	-	-	0	12
57	26	Zaturdag	1	0	1	27
58	27	Zondag	2	18	2	44
59	28	Maandag	3	25	3	50

[p. XV]

Aanteekeningen, betrekkelijk de geschiedenis van Suriname.
2 Febr. 1838	Overleed de oud-Gouverneur de Veer te Paramaribo.
3 Febr. 1780	Bernard Texier aanvaardt het bestuur als Gouverneur.
5 Febr. 1833	Is door den Gouverneur van Heeckeren de eerste steen gelegd der Hervormde kerk.
6 Febr. 1668	Ph. Julius Lichtenberg als Gouverneur aangesteld. - 1847. Werd bij Koninklijk besluit bepaald, dat al het bankpapier van Suriname zou ingetrokken en daarvoor Nederl. muntspecien zouden uitgegeven worden.
7 Febr. 1836	Werd er eene Roomsch-Kath. kerk op Batavia aan de Coppename ingewijd en aan St. Roch gewijd.
9 Febr. 1674	Door den vrede van West-Minster, werd het bezit van Suriname nogmaals aan de Staten der Vereen. Nederlanden verzekerd.
12 Febr. 1692	Gaf de Douarière van den Heer van Sommelsdijk kennis aan de Burgemeesteren van Amsterdam, dat zij haar aandeel in de kolonie Suriname aan Willem den derden, Koning van Groot-Brittannie, had verkocht.
16 Febr. 1669	Legde Ph. Julius Lichtenberg den eed, als Gouverneur van Suriname, in handen van Abraham Krijnsen af.
17 Febr. 1775	Werd een tweede transport van 240 uit Holland aangekomene militairen met de krijgsmagt van den Kol. Fourgeoud vereenigd.
19 Febr. 1852	Jhr. Johan George Otto Stuart von Schmidt auf Altenstadt tot Gouverneur benoemd.
20 Febr. 1767	Besluit van de Algemeene Staten, dat, van dien tijd af, de vaart op de kolonie Suriname niet zou mogen geschieden dan met schepen en vaartuigen, gebouwd in het regtsgebied van den Staat, in de Nederlanden uitgerust en met inlandsche victualie voorzien.
25 Febr. 1827	Zware brand in de Keizerstraat, naast de Ned. Israël. Synagoge.
27 Febr. 1779	Dood van den Gouv. Jan Nepveu, in 60 jarigen ouderdom, na 45 jaren verschillende betrekkingen in de kolonie te hebben vervuld. - Bernard Texier aanvaardt als Gouvern. a.i. het bestuur. - 1816. De Generaal-Majoor Willem Benjamin van Panhuis neemt als Gouverneur de kolonie van het Engelsch Bestuur over.
28 Febr. 1667	Werd door de Zeeuwen het fort, thans Zeelandia genaamd, onder den Admiraal Abraham Krijnsen, de Kapiteins Ph. Julius Lichtenbergh en Maurits de Rama, met drie onder hunne bevelen staande schepen, en 390 soldaten bemand, ingenomen.

[p. XVI]

1859. Maart, Lentemaand, 31 dagen.
Doorloopend dagnummer des jaars.	Dagnummer der maand.	dagnamen.	feesten, heilige dagen en verjaardagen van het koninklijk huis.	Standen der Maan.
60	1	Dingsdag
61	2	Woensdag
62	3	Donderdag
63	4	Vrijdag		Nieuwe Maan, Vrijdag den 4den.
64	5	Zaturdag
65	6	Zondag	10
66	7	Maandag
67	8	Dingsdag	Vasten-avond
68	9	Woensdag	Asch-Woensdag
69	10	Donderdag
70	11	Vrijdag		Eerste Kwartier, Vrijdag, den 11den.
71	12	Zaturdag
72	13	Zondag	11
73	14	Maandag
74	15	Dingsdag
75	16	Woensdag
76	17	Donderdag
77	18	Vrijdag		Volle Maan, Vrijdag den 18den.
78	19	Zaturdag
79	20	Zondag	12 Purim
80	21	Maandag	Schuschan Purim
81	22	Dingsdag
82	23	Woensdag
83	24	Donderdag
84	25	Vrijdag	Maria boodschap	Laatste Kwartier, Vrijdag den 25sten.
85	26	Zaturdag
86	27	Zondag	13
87	28	Maandag
88	29	Dingsdag
89	30	Woensdag
90	31	Donderdag

1859. Maart, Lentemaand, 31 dagen.
Doorloopend dagnummer des jaars.	Dagnummer der maand.	dagnamen.	Hoog water aan de Gouvernementstrap te Paramaribo.
			Des morgens.		Des namidd.
			uren.	min.	uren.	min.
60	1	Dingsdag	4	28	4	41
61	2	Woensdag	5	6	5	24
62	3	Donderdag	5	43	6	1
63	4	Vrijdag	6	21	6	33
64	5	Zaturdag	6	53	7	6
65	6	Zondag	7	27 Sp.	7	38
66	7	Maandag	7	59	8	12
67	8	Dingsdag	8	33	8	46
68	9	Woensdag	9	12	9	27
69	10	Donderdag	9	55	10	14
70	11	Vrijdag	10	46	11	10
71	12	Zaturdag	11	50	-	-
72	13	Zondag	0	28	1	10
73	14	Maandag	1	59	2	31
74	15	Dingsdag	3	24	3	56
75	16	Woensdag	4	30	4	53
76	17	Donderdag	5	22	5	41
77	18	Vrijdag	6	4	6	20
78	19	Zaturdag	6	43	6	56
79	20	Zondag	7	20 Sp.	7	33
80	21	Maandag	7	58	8	11
81	22	Dingsdag	8	34	8	50
82	23	Woensdag	9	14	9	30
83	24	Donderdag	9	56	10	18
84	25	Vrijdag	10	44	11	9
85	26	Zaturdag	11	40	-	-
86	27	Zondag	0	13	0	48
87	28	Maandag	1	24	1	59
88	29	Dingsdag	2	40	3	7
89	30	Woensdag	3	39	4	2
90	31	Donderdag	4	26	4	46

[p. XVII]

Aanteekeningen, betrekkelijk de geschiedenis van Suriname.
1 Maart 1722	Aanvaardde Hendrik Temminck het bestuur als Gouv.-Generaal der kolonie. - 1847. Oprigting der Surinaamsche Maatschappij tot bevordering van den Landbouw. - 1852. Overgifte van het Bestuur door den Baron R.F. van Raders aan Mr. Ph. de Kanter.
2 Maart 1718	Jan Coutier, als Gouverneur der kolonie benoemd. - 1853. Aankomst der Duitsche Commissie van Kolonisatie per 't schip Cuba.
3 Maart 1757	Wigbold Crommelin, als Gouverneur-Generaal benoemd.
4 Maart 1826	De Roomsch-Katholijke kerk, vroeger een schouwburg, ingewijd.
5 Maart 1667	Aanvaardde Maurits de Rama het bestuur als Gouvern. d. Kolonie.
6 Maart 1748	Werd het fort Sommelsdijk verlaten. - 1754. Werd P.A. van der Meer tot Gouv.-Gen. benoemd. - 1667. Het fort Zeelandia bij verdrag aan de Nederlanden overgegaan.
9 Maart 1829	Oprigting der P.W.I. Bank.
12 Maart 1689	Jan van Scharphuizen aanvaardt de Regering als Gouverneur.
15 Maart 1770	Het huis van Sommelsdijk, den voorslag gedaan hebbende, om deszelfs aandeel in de W.I. Societeit aan de stad Amsterdam over te dragen, worden Burgemeesteren gemagtigd om het koop-contract te sluiten.
16 Maart 1763	De eisch van Directeuren der W.I. Maatschappij, wegens de subsidiegelden, welke aan hen door de prov. Utrecht zouden verschuldigd zijn, wordt bij Resolutie van H.H.M. ontzegd.
22 Maart 1677	Overleed de Luitenant-Gouverneur Pieter Versterre.
23 Maart 1848	Werd de handel en de vaart op Suriname voor alle volkeren opengesteld.
26 Maart 1781	46 Boschnegers boden zich als soldaten aan om het fort Nieuw-Amsterdam te helpen verdedigen tegen eenen mogelijken aanval der Engelschen, welke in December 1780 den oorlog aan de Nederlanden hadden verklaard.
27 Maart 1802	Vrede van Amiens geteekend, waardoor de kolonie weder door de Engelschen werd teruggegeven. - 1854. Aanvang van den opbouw van een quarantaine-hospitaal op de redoute Leijden.
31 Maart 1842	Trad Julius Constantijn Rijk als Gouverneur af.

[p. XVIII]

1859 April, Grasmaand, 30 dagen.
Doorloopend dagnummer des jaars.	Dagnummer der maand.	dagnamen.	feesten, heilige dagen en verjaardagen van het koninklijk huis.	Standen der Maan.
91	1	Vrijdag
92	2	Zaturdag		Nieuwe Maan, Zaturdag den 2den.
93	3	Zondag	14
94	4	Maandag
95	5	Dingsdag
96	6	Woensdag
97	7	Donderdag
98	8	Vrijdag	Verj. van H.K.H. de Gr. Hertog. v. Saxen-Weim.-Eisen. (geb. 8 April 1824)
99	9	Zaturdag		Eerste Kwartier, Zaturdag den 9den.
100	10	Zondag	15
101	11	Maandag
102	12	Dingsdag
103	13	Woensdag
104	14	Donderdag
105	15	Vrijdag
106	16	Zaturdag		Volle Maan, Zaturdag den 16den.
107	17	Zondag	16 Palm Zondag
108	18	Maandag
109	19	Dingsdag	Israelitisch Panschfeest
110	20	Woensdag	2de dag. Isr. Paaschfeest
111	21	Donderdag	Witte Donderdag
112	22	Vrijdag	Goede Vrijdag
113	23	Zaturdag
114	24	Zondag	17 1ste Paaschdag	Laatste Kwartier, Zondag den 24sten.
115	25	Maandag	2de Paaschdag
116	26	Dingsdag	Einde Israel. Paaschfeest
117	27	Woensdag
118	28	Donderdag
119	29	Vrijdag
120	30	Zaturdag

1859 April, Grasmaand, 30 dagen.
Doorloopend dagnummer des jaars.	Dagnummer der maand.	dagnamen.	Hoog water aan de Gouvernementstrap te Paramaribo.
			Des morgens.		Des namidd.
			uren.	min.	uren.	min.
91	1	Vrijdag	5	6	5	26
92	2	Zaturdag	5	48	6	2
93	3	Zondag	6	26	6	36
94	4	Maandag	6	59	7	13
95	5	Dingsdag	7	39 Sp.	7	51
96	6	Woensdag	8	20	8	32
97	7	Donderdag	9	0	9	18
98	8	Vrijdag	9	47	10	10
99	9	Zaturdag	10	40	11	8
100	10	Zondag	11	50	-	-
101	11	Maandag	0	20	0	56
102	12	Dingsdag	1	43	2	11
103	13	Woensdag	3	0	3	24
104	14	Donderdag	4	4	4	28
105	15	Vrijdag	4	53	5	18
106	16	Zaturdag	5	36	5	50
107	17	Zondag	6	16	6	31
108	18	Maandag	6	55	7	11
109	19	Dingsdag	7	34 Sp.	7	49
110	20	Woensdag	8	13	8	27
111	21	Donderdag	8	53	9	13
112	22	Vrijdag	9	36	9	57
113	23	Zaturdag	10	21	10	43
114	24	Zondag	11	7	11	35
115	25	Maandag	-	-	0	2
116	26	Dingsdag	0	31	1	3
117	27	Woensdag	1	33	2	4
118	28	Donderdag	2	36	3	7
119	29	Vrijdag	3	40	4	0
120	30	Zaturdag	4	20	4	40

[p. XIX]

Aanteekeningen, betrekkelijk de geschiedenis van Suriname.
1 April 1777	Vertrek van den Kolonel Fourgeoud met de hulptroepen naar Nederland. - 1822. De Gen.-Maj. A. de Veer aanvaardt het bestuur als Gouverneur. - 1835. Plegtige viering van het 50jarig bestaan der Maatschappij: ‘Tot Nut van 't Algemeen,’ in het kerkgeb. der Moravische Gemeente. - 1842. Overgave van het bestuur der Kolonie door d. Gouv. Rijk aan Mr. Ph. de Kanter.
5 April 1842	Vertrek van J.C. Rijk naar Nederland, als zijnde benoemd tot Directeur-Generaal der Marine.
7 April 1847	Afkondiging van 's Konings besluit, bepalende de vervanging van de biljeten der W.I. Bank door schatkistbiljetten.
8 April 1672	Werd Kapitein Pieter Versterre, Kommandeur en Raad van Politie, Luit.-Gouv. der Kolonie. - 1852. Vertrek van Z. Exc. den Baron R.F. van Raders met Zr. Ms brik de Sperwer
10 April 1751	De Baron von Spörcke voorloopig tot Gouv. aangesteld; hebbende de Gouv. Mauricius verzocht, om, ter zijner verantwoording, naar het vaderland te mogen worden opgezonden.
12 April 1751	Trad de Gouv.-Gen. Mr. Jan Jacob Mauricius af. - Baron von Spörcke aanvaardt het bestuur als Gouv. en zendt zijnen voorganger J.J. Mauricius in de daarop volgende maand, ter zuivering van tegen hem bij de Hooge Regering ingebragte klagten, naar Nederland op.
13 April 1747	Het kerkgebouw der Luth. Gemeente plegtig ingewijd. - 1784. J. G, Wichers als Gouv.-Gen. der Kolonie aangesteld. - 1797. Viering van 't 50 jarig bestaan der Luth. kerk. - 1833. Plegtige afdanking der vrijwillige schepelingen. - 1847. Plegtige viering van het 100 jarig bestaan van het kerkgebouw der Evang. Luth. Gem.
15 April 1805	Trad Sir Charles Green als Gouv.-Gen. der Kolonie af.
16 April 1805	Werd W.C. Hughes Luit.-Gouv. der Kolonie.
18 April 1761	James Abercrombie en J.R. Zobre begeven zich in commissie naar de Aucaners, om 't vredesverdrag tot stand te brengen. - 1763. Paramaribo door een' zwaren brand geteisterd.
19 April 1770	Het aandeel van het huis van Sommelsdijk in de Kolonie Suriname gaat aan de stad Amsterdam over, voor eene som van f700000, in drie termijnen te voldoen.
21 April 1845	Werd R.F. Baron van Raders tot Gouv. der Kolonie aangesteld.
28 April 1804	Ging de Kolonie weder bij verdrag aan de Engelschen over, onder Sir Charles Green en Samuel Hood. - 1828. Aankomst van den Comm.-Gen. Johannes van den Bosch.

[p. XX]

1859. Mei, Bloeimaand, 31 dagen.
Doorloopend dagnummer des jaars.	Dagnummer der maand.	dagnamen.	feesten, heilige dagen en verjaardagen van het koninklijk huis.	Standen der Maan.
121	1	Zondag	18
122	2	Maandag		Nieuwe Maan, Maandag den 2den.
123	3	Dingsdag	Kruisvinding
124	4	Woensdag
125	5	Donderdag
126	6	Vrijdag
127	7	Zaturdag
128	8	Zondag	19
129	9	Maandag	Verj. van H.K.H. Prinses Marianne (geb. 9 Mei 1810)	Eerste Kwartier, Maandag den 9den.
130	10	Dingsdag
131	11	Woensdag
132	12	Donderdag
133	13	Vrijdag
134	14	Zaturdag
135	15	Zondag	20
136	16	Maandag		Volle Maan, Maandag den 16den.
137	17	Dingsdag
138	18	Woensdag
139	19	Donderdag
140	20	Vrijdag	Verj. van H.K.H. Prinses Hendrik der Ned. (geb. 20 Mei 1830)
141	21	Zaturdag
142	22	Zondag	21
143	23	Maandag
144	24	Dingsdag		Laatste Kwartier, Dingsdag den 24sten.
145	25	Woensdag
146	26	Donderdag
147	27	Vrijdag
148	28	Zaturdag
149	29	Zondag	22
150	30	Maandag
151	31	Dingsdag

1859. Mei, Bloeimaand, 31 dagen.
Doorloopend dagnummer des jaars.	Dagnummer der maand.	dagnamen.	Hoog water aan de Gouvernementstrap te Paramaribo.
			Des morgens.		Des namidd.
			uren.	min.	uren.	min.
121	1	Zondag	5	6	5	29
122	2	Maandag	5	55	6	11
123	3	Dingsdag	6	40	6	55
124	4	Woensdag	7	25 Sp.	7	40
125	5	Donderdag	8	10	8	26
126	6	Vrijdag	8	57	9	15
127	7	Zaturdag	9	45	10	5
128	8	Zondag	10	33	10	59
129	9	Maandag	11	37	-	-
130	10	Dingsdag	0	4	0	30
131	11	Woensdag	1	11	1	35
132	12	Donderdag	2	20	2	42
133	13	Vrijdag	3	29	3	50
134	14	Zaturdag	4	21	4	44
135	15	Zondag	5	9	5	27
136	16	Maandag	5	53	6	8
137	17	Dingsdag	6	33	6	49
138	18	Woensdag	7	15 Sp.	7	31
139	19	Donderdag	7	57	8	9
140	20	Vrijdag	8	35	8	51
141	21	Zaturdag	9	15	9	30
142	22	Zondag	9	53	10	12
143	23	Maandag	10	33	10	53
144	24	Dingsdag	11	15	11	35
145	25	Woensdag	-	-	0	4
146	26	Donderdag	0	40	1	2
147	27	Vrijdag	1	40	2	3
148	28	Zaturdag	2	47	3	10
149	29	Zondag	3	40	4	8
150	30	Maandag	4	32	5	2
151	31	Dingsdag	5	24	5	54

[p. XXI]

Aanteekeningen, betrekkelijk de geschiedenis van Suriname.
2 Mei 1829	De Kap.-Luit. van Es, kommanderende Z.M. brik de Valk, bragt een kaperschip, met name Dorego, en een' door den kaper gemaakten prijs, genaamd Lebre, ter reede van Paramaribo. - 1832. Jhr E.L. Baron van Heeckeren als Gouv.-Gen. met den rang van Gen.-Maj. begiftigd en ingehuldigd.
4 Mei 1809	Aanvaardt Charles Graaf Bentinck het bestuur als Gouv.-Gen. der Kolonie. - 1828. Aankomst van den Schout bij Nacht P.R. Cantzlaar.
5 Mei 1837	De Hoogd. Synagoge, waarvan de eerste steen in 1835 door Prins Hendrik der Nederlanden is gelegd, ingewijd. - 1838. Eerste steen gelegd van het tooneelgebouw Thalia.
6 Mei 1680	Is, na het overlijden van den Gouv. Heinsius, eene verandering in de Regering voorgevallen, en, in plaats van zeven, twaalf Raden van Politie en Justitie aangesteld. - 1756. De Gouv. Pieter van der Meer sterft en wordt in het Bestuur opgevolgd door Wigbold Crommelin (ten tweedenmale) als Gouv. a.i.
8 Mei 1689	Zeilde eene Fransche vloot van negen oorlogschepen en ééne bombardeergaljoot, onder den Adm. du Casse, de rivier op, en werd na een hevig bombardement van het fort Zeelandia, dat drie dagen duurde, genoodzaakt, geheel ontredderd en met verlies, weder zee te kiezen.
9 Mei 1804	Pierre Berranger treedt af als Gouv.-Gen. der Kolonie.
14 Mei 1696	Mr. P. van der Veen volgt den Heer v. Scharphuizen als Gouv. op.
17 Mei 1679	Eenige kooplieden en geïnteresseerden bij de Kolonie leverden een smeekschrift in aan Hunne Hoog Mogenden om bijstand en hulp tegen de in opstand geraakte Indianen. - 1833. Zware brand op de pl. Waterloo in de Nickerie.
21 Mei 1683	De W.I. Komp. verkoopt één derde der Kolonie aan Cornelis van Aerssen van Sommelsdijk en één derde aan de stad Amsterdam, wordende door de gezamentlijke eigenaren eene Maatschappij opgerigt onder de naam van Geoctroijeerde Societeit van Suriname. - 1776. Maakte de vrije neger Kwassie, door zijne gedane diensten tegen de Boschnegers bekend, zijne opwachting in eene particuliere audientie bij Z.D.H. den Heere Prins Erfstadhouder.
22 Mei 1761	Vredes-verdr. met de Aucaner-negers op eene plegtige wijze gesloten.
28 Mei 1853	Werd bij Gouv. Res. de kolonisatie te Groningen geheel opgeheven.
29 Mei 1828	Aftr. van den Gouv. Abr. de Veer, en overname van het bestuur door P.R. Cantzlaar, als Gouv.-Gen. voor de Ned. W.I. Bezitt.

[p. XXII]

1859. Junij, Zomermaand, 30 dagen.
Doorloopend dagnummer des jaars.	Dagnummer der maand.	dagnamen.	feesten, heilige dagen en verjaardagen van het koninklijk huis.	Standen der Maan.
152	1	Woensdag
153	2	Donderdag	Hemelvaartsdag
154	3	Vrijdag
155	4	Zaturdag
156	5	Zondag	23
157	6	Maandag
158	7	Dingsdag		Eerste kwartier, Dingsdag den 7den.
159	8	Woensdag	Isr. Pinksterfeest
160	9	Donderdag	2^e dag Isr. Pinksteren
161	10	Vrijdag
162	11	Zaturdag
163	12	Zondag	24 1^e Pinksterdag
164	13	Maandag	2^e Pinksterdag. Verj. van Z.K.H. Prins Hendrik der Nederlanden (geb. 13 Junij 1820)
165	14	Dingsdag		Volle maan, Dingsdag den 14den.
166	15	Woensdag
167	16	Donderdag
168	17	Vrijdag	Verj. v. H.M. de Koningin (geb. 17 Junij 1818)
169	18	Zaturdag	Slag van Waterloo
170	19	Zondag	25 H. Drievuldigh. Dank- en biddag voor Waterloo
171	20	Maandag
172	21	Dingsdag	Langste dag,
173	22	Woensdag
174	23	Donderdag	H. Sacrementsdag	Laatste kwartier, Donderd. den 23sten.
175	24	Vrijdag	St. Jansdag
176	25	Zaturdag
177	26	Zondag	26
178	27	Maandag
179	28	Dingsdag
180	29	Woensdag	H. Petrus en Paulus
181	30	Donderdag	H. Paulus-gedenkdag	Nieuwe maan, Donderd. den 30sten.

1859. Junij, Zomermaand, 30 dagen.
Doorloopend dagnummer des jaars.	Dagnummer der maand.	dagnamen.	Hoog water aan de Gouvernementstrap te Paramaribo.
			Des morgens.		Des namidd.
			uren.	min.	uren.	min.
152	1	Woensdag	6	24	6	43
153	2	Donderdag	7	16 Sp.	7	34
154	3	Vrijdag	8	4	8	21
155	4	Zaturdag	8	49	9	8
156	5	Zondag	9	34	9	53
157	6	Maandag	10	18	10	40
158	7	Dingsdag	11	6	11	35
159	8	Woensdag	-	-	0	7
160	9	Donderdag	0	30	0	59
161	10	Vrijdag	1	36	2	0
162	11	Zaturdag	2	46	3	10
163	12	Zondag	3	51	4	15
164	13	Maandag	4	45	5	10
165	14	Dingsdag	5	33	5	55
166	15	Woensdag	6	18	6	36
167	16	Donderdag	7	0	7	15
168	17	Vrijdag	7	38 Sp.	7	51
169	18	Zaturdag	8	14	8	27
170	19	Zondag	8	49	9	2
171	20	Maandag	9	23	9	36
172	21	Dingsdag	9	56	10	13
173	22	Woensdag	10	33	10	52
174	23	Donderdag	11	13	11	35
175	24	Vrijdag	-	-	0	3
176	25	Zaturdag	0	41	1	7
177	26	Zondag	1	50	2	18
178	27	Maandag	3	5	3	36
179	28	Dingsdag	4	11	4	43
180	29	Woensdag	5	9	5	42
181	30	Donderdag	6	6	6	35

[p. XXIII]

Aanteekeningen, betrekkelijk de geschiedenis van Suriname.
1 Junij 1832	Instelling van het Militair-Geregtshof en van de Ned. W.I. Bank.
2 Junij 1662	Karel II van Engeland geeft bij acte de landen en kusten van Suriname in vollen eigendom ten geschenke aan Sir Francis Willoughby, Graaf van Parham en aan Laurens Hide, tweeden zoon van den Groot-Kanselier, Graaf van Clarendon. - 1838. De Gouverneur E.L. van Heeckeren geeft, uit hoofde van vertrek uit de Kolonie, het bestuur tijdelijk over aan Mr. Ph. de Kanter, Procureur-Generaal.
5 Junij 1838	Vertrok de Gouverneur van Heeckeren met verlof naar Nederland.
6 Junij 1682	Zeeland ontdoet zich van de Kolonie Suriname voor f260,000 aan de W.I. Komp.
8 Junij 1712	Zeilen twee Fransche vaartuigen onder den Adm. Jacques Cassard de Suriname op, onder het bestuur van Johan de Goijer; doch reeds den 14 waren de schepen genoodzaakt zee te kiezen.
14 Junij 1852	Overlijden van Mr. Ph. de Kanter, Gouv. a.i.. C. Barends aanvaardt als Gouverneur a.i. het bestuur der Kolonie.
15 Junij 1790	Vertrek van den Gouv. Jan Gerhard Wichers naar Nederland, in de regering a.i. opgevolgd wordende door Jurriaan François de Friderici. - 1838. Overleed te Curaçao de Gouvern. van Heeckeren, op zijne reis naar Nederland.
18 Junij 1852	Kwam de Gouv. Jhr. J.G.O.S. von Schmidt auf Altenstadt te Paramaribo aan.
20 Junij 1845	Aankomst der eerste Kolonisten op het etablissement Voorzorg aan de Saramacca.
21 Junij 1842	Aankomst van den Wel Eerw. Heer J.H. Betting en drie landbouwers, benoemd om eene geschikte landstreek alhier tot vestiging eener Europesche kolonisatie te kiezen.
22 Junij 1852	Aanvaardde de Gouv. von Schmidt auf Altenstadt het bestuur der Kolonie.
25 Junij 1836	De eerste steen gelegd van het Stadhuis (steenen gebouw) bezijden het Geregtshof, door Z. Exc. den Gouv. in tegenwoordigheid van de civiele en militaire autoriteiten.
26 Junij 1835	Aankomst van Z.K.H. Prins Willem Hendrik met Zr. Ms. fregat de Maas.
28 Junij 1730	Overvielen de wegloopers de Negers van de plantage Bergendaal, die in het veld bezig waren riet te kappen, namen hunne kapmessen weg, en vlugtten, na eenige moorden te hebben gepleegd, door de Negers gevolgd.

[p. XXIV]

1859. Julij, Hooimaand, 31 dagen.
Doorloopend dagnummer des jaars.	Dagnummer der maand.	dagnamen.	feesten, heilige dagen en verjaardagen van het koninklijk huis.	Standen der Maan.
182	1	Vrijdag
183	2	Zaturdag	Maria Visitatie
184	3	Zondag	27
185	4	Maandag	Onafhankelijkheidsverklaring der N. Am. Unie.
186	5	Dingsdag	Verj. van H.K.H. Prinses Maria (geb. 5 Julij 1841.)
187	6	Woensdag		Eerste kwartier, Woensdag den 6den.
188	7	Donderdag
189	8	Vrijdag
190	9	Zaturdag
191	10	Zondag	28
192	11	Maandag
193	12	Dingsdag
194	13	Woensdag
195	14	Donderdag		Volle maan, Donderd. den 14den.
196	15	Vrijdag
197	16	Zaturdag
198	17	Zondag	29
199	18	Maandag
200	19	Dingsdag	Begin der Hondsdagen
201	20	Woensdag	St. Margriet
202	21	Donderdag
203	22	Vrijdag		Laatste kwartier, Vrijdag den 22sten.
204	23	Zaturdag
205	24	Zondag	30
206	25	Maandag
207	26	Dingsdag
208	27	Woensdag
209	28	Donderdag
210	29	Vrijdag		Nieuwe maan, Vrijdag den 29sten.
211	30	Zaturdag
212	31	Zondag	31

1859. Julij, Hooimaand, 31 dagen.
Doorloopend dagnummer des jaars.	Dagnummer der maand.	dagnamen.	Hoog water aan de Gouvernementstrap te Paramaribo.
			Des morgens.		Des namidd.
			uren.	min.	uren.	min.
182	1	Vrijdag	7	5 Sp.	7	26
183	2	Zaturdag	7	56	8	11
184	3	Zondag	8	36	8	52
185	4	Maandag	9	16	9	33
186	5	Dingsdag	9	56	10	14
187	6	Woensdag	10	37	10	57
188	7	Donderdag	11	27	11	50
189	8	Vrijdag	-	-	0	20
190	9	Zaturdag	0	57	1	23
191	10	Zondag	2	9	2	36
192	11	Maandag	3	22	3	49
193	12	Dingsdag	4	25	4	51
194	13	Woensdag	5	17	5	37
195	14	Donderdag	6	2	6	17
196	15	Vrijdag	6	41	6	54
197	16	Zaturdag	7	16	7	26
198	17	Zondag	7	49	8	1
199	18	Maandag	8	21	8	31
200	19	Dingsdag	8	51	9	3
201	20	Woensdag	9	23	9	36
202	21	Donderdag	9	56	10	14
203	22	Vrijdag	10	34	11	0
204	23	Zaturdag	11	20	11	52
205	24	Zondag	-	-	0	24
206	25	Maandag	1	10	1	45
207	26	Dingsdag	2	30	3	14
208	27	Woensdag	3	50	4	30
209	28	Donderdag	5	3	5	32
210	29	Vrijdag	6	4	6	25
211	30	Zaturdag	6	57	7	10
212	31	Zondag	7	38 Sp.	7	51

[p. XXV]

Aanteekeningen, betrekkelijk de geschiedenis van Suriname.
1 Julij 1853	Oprigting van het letterlievend Genootschap: Oefening kweekt kennis, te Paramaribo.
3 Julij 1835	Oprigting van het nieuwe kerkgebouw der Nederl. Israel. Gem.
5 Julij 1835	Werd de nieuwe Hervormde kerk ingewijd.
6 Julij 1735	Aanvaardde Johan Raije, als Gouv.-Gen. het bestuur der kolonie. - 1834. Werd de nieuwe Luth. kerk ingewijd. - 1835. Vertrek van Z.K.H. Prins Hendrik der Nederl. met Zr. Ms. fregat de Maas.
7 Julij 1839	Aankomst van den Schout bij Nacht J.C. Rijk, benoemd Gouv. van Suriname, met Zr. Ms. korvet Amphitrite.
8 Julij 1668	Vertrok Sir Henry Willoughby, op bepaalden last van Karel II, en Krijnssen nam toen weder het bevel over als Kommandeur van Suriname.
9 Julij 1822	Werd door den Gouv. de Veer de eerste steen gelegd v.h. Waaggeb.
10 Julij 1691	Oprigting eener kamer van kleine zaken (subalterne collegie).
16 Julij 1839	Aanvaardde de Gouv.-Gen., Schout bij Nacht J.C. Rijk het bestuur der Kolonie.
17 Julij 1747	Magtiging van Hoog Mogenden aan Gouv. en Raden der Kolonie om zoowel Holl. als Eng. schepen op de reede tot verdediging te doen strekken ingeval van aanval, mits de schade vergoedende.
18 Julij 1816	Overleed de Gouv. W.B. van Panhuijs, opgevolgd wordende door Mr. C.R. Vaillant als Gouv.-Gen. a.i.
19 Julij 1688	Werd C. van Aerssen van Sommelsdijk door 11 muitende soldaten met zesenveertig wonden doorboord. - 1816. De Raadfiscaal Mr. Cornelis Reinhard Vaillant neemt a.i. het bestuur op zich.
20 Julij 1684	Op verzoek van den Heer van Sommelsdijk werd door de Staten van Holland besloten, in plaats van de misdadigers in de tuchthuizen te sluiten, hen naar de Kolonie te zenden, doch later wist de Kolonie zich daarvan te ontslaan.
21 Julij 1718	De Gouv. Jan Coetier bepaalt de doodstraf tegen weggeloopen slaven. - 1776. Eerste toediening van den H. Doop aan een' negerslaaf door de zendelingen der Moravische Broedergem.
23 Julij 1855	Aankomst van Z. Exc. den Gen.-Maj. C.P. Schimpf, benoemd tot Gouverneur der kolonie Suriname.
25 Julij 1688	Abraham van Vredenburgh aanvaardt het bestuur a.i.
26 Julij 1839	Aanvaarding van het bestuur door den Gouv. J.C. Rijk.
30 Julij 1688	Werd in Suriname een dank-, vast- en bededag gehouden, voor de genadige bewaring der Kolonie en het herstel der rust.
31 Julij 1667	Vrede van Breda gesloten; het bezit der kolonie Suriname aan de Nederlanders gewaarborgd.

[p. XXVI]

1859. Augustus, Oogstmaand, 31 dagen.
Doorloopend dagnummer des jaars.	Dagnummer der maand.	dagnamen.	feesten, heilige dagen en verjaardagen van het koninklijk huis.	Standen der Maan.
213	1	Maandag
214	2	Dingsdag
215	3	Woensdag
216	4	Donderdag
217	5	Vrijdag	Verj. v. H.K.H. de Kroonprinses v. Zweden (geb. 5 Aug. 1828)	Eerste kwartier, Vrijdag den 5den.
218	6	Zaturdag	Transfig. van Christus
219	7	Zondag	32
220	8	Maandag
221	9	Dingsdag
222	10	Woensdag
223	11	Donderdag
224	12	Vrijdag
225	13	Zaturdag		Volle maan, Zaturdag den 13den.
226	14	Zondag	33
227	15	Maandag	Maria Hemelvaart. Hartjesdag
228	16	Dingsdag
229	17	Woensdag
230	18	Donderdag
231	19	Vrijdag	Einde der Hondsdagen
232	20	Zaturdag
233	21	Zondag	34	Laatste kwartier, Zondag den 21sten.
234	22	Maandag
235	23	Dingsdag
236	24	Woensdag
237	25	Donderdag	Verj. van Z.K.H. Prins Alexander, 2^e zoon van Z.M. (geb. 25 Aug. 1851)
238	26	Vrijdag
239	27	Zaturdag		Nieuwe maan, Zaturdag den 27sten.
240	28	Zondag	35
241	29	Maandag
242	30	Dingsdag
243	31	Woensdag

1859. Augustus, Oogstmaand, 31 dagen.
Doorloopend dagnummer des jaars.	Dagnummer der maand.	dagnamen.	Hoog water aan de Gouvernementstrap te Paramaribo.
			Des morgens.		Des namidd.
			uren.	min.	uren.	min.
213	1	Maandag	8	14	8	28
214	2	Dingsdag	8	52	9	7
215	3	Woensdag	9	31	9	46
216	4	Donderdag	10	10	10	29
217	5	Vrijdag	10	55	11	18
218	6	Zaturdag	11	50	-	-
219	7	Zondag	0	21	0	50
220	8	Maandag	1	38	2	4
221	9	Dingsdag	2	57	3	23
222	10	Woensdag	4	4	4	24
223	11	Donderdag	4	56	5	16
224	12	Vrijdag	5	38	5	55
225	13	Zaturdag	6	16	6	30
226	14	Zondag	6	50	7	2
227	15	Maandag	7	21 Sp.	7	31
228	16	Dingsdag	7	51	8	0
229	17	Woensdag	8	20	8	32
230	18	Donderdag	8	52	9	8
231	19	Vrijdag	9	28	9	45
232	20	Zaturdag	10	7	10	29
233	21	Zondag	10	55	11	14
234	22	Maandag	11	40	-	-
235	23	Dingsdag	0	56	1	28
236	24	Woensdag	2	20	3	0
237	25	Donderdag	3	50	4	18
238	26	Vrijdag	4	50	5	18
239	27	Zaturdag	5	42	6	6
240	28	Zondag	6	28	6	48
241	29	Maandag	7	0 Sp.	7	28
242	30	Dingsdag	7	48	8	4
243	31	Woensdag	8	24	8	42

[p. XXVII]

Aanteekeningen, betrekkelijk de geschiedenis van Suriname.
1 Aug. 1828	Het Regerings-Reglement, door den Comm.-Gen. J. van den Bosch ingevoerd, in werking gebragt.
3 Aug. 1688	Werden de elf rebellen, die den Gouverneur van Aerssen v. Sommelsdijk hadden vermoord, ter dood gebragt.
4 Aug. 1779	Werd B. Texier Gouv.-Gen. der Kolonie.
10 Aug. 1774	De eerste Surinaamsche Courant uitgeven door Mr. W.J. Beeldsnijder Matroos, (later benoemd tot Gouv. der Kolonie in 1782).
11 Aug. 1737	De Gouv. Mr. Joan Raije sterft.
12 Aug. 1742	Aftreding van den Gouv. Gerard van de Schepper. - 1796. Stierf aan boord van 's Lands schip van oorlog de Piet Hein, in den ouderdom van 60 jaren, de Vice-Admiraal van de roode vlag Adriaan Braak, en werd den 13^en plegtig op het fort Nieuw-Amsterdam begraven.
13 Aug. 1814	Guiana bij tractaat teruggeven, met uitzondering van Demerary, Essequebo en Berbice.
14 Aug. 1715	Overleed de Gouverneur Johan de Goijer, en wordt vervangen door François Anthonij de Raijneval a.i. - 1853. Aankomst te Braamspunt van de eerste 124 Portugesche emigranten, met het schip Maravetha, Kapitein Conde.
15 Aug. 1826	Z.M. neemt het besluit tot de in werking brenging van het Nederl. muntstelsel.
17 Aug. 1799	Kwam een Engelsche vloot, onder den Adm. Seymour de rivier opzeilen, en de Kolonie ging toen bij verdrag over.
18 Aug. 1798	Door eenige jonge lieden opgerigt het liefhebberij tooneelgezelschap onder de zinspreuk: Door ijver bloeit de kunst.
24 Aug. 1792	Jurriaan François de Friderici als Gouv.-Gen. tevens Gen.-Maj. der Infanterie enz. plegtig ingehuldigd.
25 Aug. 1855	Overgave van het bestuur door Z. Exc. Jhr. J.G.O.S. von Schmidt auf Altenstadt aan Z. Exc. den Gen.-Maj. C.P. Schimpf.
29 Aug. 1844	In den nacht werden drie hevige schokken van aardbeving gevoeld, de zwaarste die, naar het geheugen der oudste kolonisten, immer in Suriname hebben gewoed.
31 Aug. 1846	Plegtige inwijding van het kanaal naar Kwatta door den Gouverneur R.F. Baron van Raders, in tegenwoordigheid van alle civiele en militaire autoriteiten. - 1855. Vertrek van Z. Exc. den oud-Gouv. Jhr. J.G.O.S. von Schmidt auf Altenstadt naar Nederland.

[p. XXVIII]

1859. September, Herfstmaand, 30 dagen.
Doorloopend dagnummer des jaars.	Dagnummer der maand.	dagnamen.	feesten, heilige dagen en verjaardagen van het koninklijk huis.	Standen der Maan.
244	1	Donderdag
245	2	Vrijdag
246	3	Zaturdag		Eerste kwartier, Zaturdag den 3den.
247	4	Zondag	36 Verj. van Z.K.H. de Prins van Oranje (geb. 4 Sept. 1840)
248	5	Maandag
249	6	Dingsdag
250	7	Woensdag
251	8	Donderdag	Maria Geboorte
252	9	Vrijdag
253	10	Zaturdag
254	11	Zondag	37	Volle maan, Zondag den 11den.
255	12	Maandag
256	13	Dingsdag
257	14	Woensdag	Kruisverheffing
258	15	Donderdag
259	16	Vrijdag
260	17	Zaturdag
261	18	Zondag	38
262	19	Maandag		Laatste kwartier, Maandag den 19den.
263	20	Dingsdag
264	21	Woensdag
265	22	Donderdag
266	23	Vrijdag
267	24	Zaturdag
268	25	Zondag	39
269	26	Maandag		Nieuwe maan, Maandag den 26sten.
270	27	Dingsdag
271	28	Woensdag
272	29	Donderdag	Isr. Nieuwjaarsfeest
273	30	Vrijdag	2^e Isr. Nieuwjaarsfeest

1859. September, Herfstmaand, 30 dagen.
Doorloopend dagnummer des jaars.	Dagnummer der maand.	dagnamen.	Hoog water aan de Gouvernementstrap te Paramaribo.
			Des morgens.		Des namidd.
			uren.	min.	uren.	min.
244	1	Donderdag	9	6	9	22
245	2	Vrijdag	9	48	10	5
246	3	Zaturdag	10	31	10	54
247	4	Zondag	11	30	11	55
248	5	Maandag	-	-	0	36
249	6	Dingsdag	1	8	1	33
250	7	Woensdag	2	24	2	49
251	8	Donderdag	3	18	3	42
252	9	Vrijdag	4	24	4	43
253	10	Zaturdag	5	7	5	25
254	11	Zondag	5	45	5	57
255	12	Maandag	6	17	6	30
256	13	Dingsdag	6	50	7	1
257	14	Woensdag	7	22 Sp.	7	33
258	15	Donderdag	7	54	8	3
259	16	Vrijdag	8	29	8	40
260	17	Zaturdag	9	8	9	22
261	18	Zondag	9	52	10	14
262	19	Maandag	10	44	11	14
263	20	Dingsdag	11	50	-	-
264	21	Woensdag	0	50	1	14
265	22	Donderdag	2	12	2	42
266	23	Vrijdag	3	27	3	57
267	24	Zaturdag	4	28	4	54
268	25	Zondag	5	19	5	40
269	26	Maandag	6	5	6	21
270	27	Dingsdag	6	47	7	1
271	28	Woensdag	7	28 Sp.	7	41
272	29	Donderdag	8	7	8	19
273	30	Vrijdag	8	46	9	1

[p. XXIX]

Aanteekeningen, betrekkelijk de geschiedenis van Suriname.
2 Sept. 1721	De Gouv. Jan Coetier sterft, en Franç. Anthonij de Raijneval treedt ten derdenmale als Gouv. a.i. op. - 1744. De eerste steen gelegd van 't Luthersche kerkgebouw. - 1775. Werden de plantages Schoonauwen en Altona, in Perica, door de weggeloopene Negers afgeloopen en geplunderd.
3 Sept. 1832	Zware brand te Paramaribo, waarbij het kerkgebouw der Luthersche Gemeente eene prooi der vlammen is geworden.
5 Sept. 1742	Was een octrooi geteekend van de Staten aan W. Hack c.s. onder den Gouv. Mauricius, ter oprigting eener Mijn-kompagnie; doch deze onderneming mislukte, door het ongelukkig omkomen van 42 arbeiders, in eenen gebrekkigen mijngang te Bergendaal.
7 Sept. 1752	De Gouv. van Spörcke sterft, en wordt in 't bestuur opgevolgd door Wigbold Crommelin a.i.
9 Sept. 1678	Door H.E.M. de Heeren Staten van Zeeland en Z.D.H. den Heere Prins van Oranje werd tot Gouv. van Suriname aangesteld de Heer Johannes Heinsius, welke in 1653 Secretaris van den Raad van Justitie in Brazilie geweest was. - 1793. De eerste steen gelegd van het gebouw, alwaar het Hof van civiele en militaire Justitie, thans het Geregtshof, zitting houdt.
10 Sept. 1832	Zware brand op de Joden-Savannah.
11 Sept. 1737	Gerard van de Schepper als Gouv. Gen. aangesteld.
17 Sept. 1727	De Gouv. Hendrik Temminck overlijdt. - 1818. Werd bij Koninkl. besluit de slavenhandel afgeschaft, hetwelk den 28 December van dat jaar in Suriname werd afgekondigd.
19 Sept. 1732	Vrede gesloten met den stam der Samaraccaner Boschnegers.
20 Sept. 1749	Werd de eerste vrede met ongeveer 1600 wegloopers in de Boven-Suriname, gesloten.
21 Sept. 1854	De eerste steen gelegd van den walmuur aan de westzijde van het waaggebouw, naar de platte brug.
23 Sept. 1682	Verkrijgt de W.I. Kompagnie een vernieuwd octrooi voor tien jaren van de Algemeene Staten.
24 Sept. 1764	Zeven misdadigers, die zich schuldig gemaakt hadden aan het afloopen van den Oost-Indievaarder Nijenburg, gevoerd door H. Ketel, en die op uitdrukkelijk bevel van H.H.M. voor het Hof v. Pol. en Just. in Suriname waren teregtgesteld, ondergaan het doodvonnis ter reede van Paramaribo.
25 Sept. 1782	Mr. W.J. Beeldsnijder Matroos, de eerste uitg. van dagbladen in Suriname, wordt Gouv. der Kol. - 1783. Overl. de Gouv. B. Texier.
27 Sept. 1808	Stierf de Gouv.-Gen. Carlijon Hughes te Paramaribo.
30 Sept. 1808	Sir John Wardlaw neemt het bestuur over.

[p. XXX]

1859. October, Wijnmaand, 31 dagen.
Doorloopend dagnummer des jaars.	Dagnummer der maand.	dagnamen.	feesten, heilige dagen en verjaardagen van het koninklijk huis.	Standen der Maan.
274	1	Zaturdag
275	2	Zondag	40
276	3	Maandag	Leiden ontzet	Eerste kwartier, Maandag den 3den.
277	4	Dingsdag
278	5	Woensdag
279	6	Donderdag
280	7	Vrijdag
281	8	Zaturdag	Alkmaar ontzet. Isr. verzoendag
282	9	Zondag	41
283	10	Maandag
284	11	Dingsdag		Volle maan, Dingsdag den 11den.
285	12	Woensdag
286	13	Donderdag	Isr. Loofhuttenfeest
287	14	Vrijdag	2^e Isr. Loofhuttenfeest
288	15	Zaturdag
289	16	Zondag	42
290	17	Maandag
291	18	Dingsdag		Laatste kwartier, Dingsdag den 18den.
292	19	Woensdag	Isr. Palmenfeest
293	20	Donderdag	Einde Isr. Loofhuttenfeest
294	21	Vrijdag	Isr. Vreugde der Wet
295	22	Zaturdag
296	23	Zondag	43
297	24	Maandag
298	25	Dingsdag		Nieuwe maan, Dingsdag den 25sten.
299	26	Woensdag
300	27	Donderdag
301	28	Vrijdag
302	29	Zaturdag
303	30	Zondag	44
304	31	Maandag

1859. October, Wijnmaand, 31 dagen.
Doorloopend dagnummer des jaars.	Dagnummer der maand.	dagnamen.	Hoog water aan de Gouvernementstrap te Paramaribo.
			Des morgens.		Des namidd.
			uren.	min.	uren.	min.
274	1	Zaturdag	9	28	9	45
275	2	Zondag	10	12	10	33
276	3	Maandag	11	2	11	26
277	4	Dingsdag	11	58	-	-
278	5	Woensdag	0	31	0	55
279	6	Donderdag	1	37	2	0
280	7	Vrijdag	2	44	3	4
281	8	Zaturdag	3	40	4	0
282	9	Zondag	4	27	4	47
283	10	Maandag	5	7	5	23
284	11	Dingsdag	5	44	5	56
285	12	Woensdag	6	19	6	31
286	13	Donderdag	6	57	7	7
287	14	Vrijdag	7	35 Sp.	7	47
288	15	Zaturdag	8	14	8	30
289	16	Zondag	8	58	9	17
290	17	Maandag	9	45	10	10
291	18	Dingsdag	10	39	11	4
292	19	Woensdag	11	40	-	-
293	20	Donderdag	0	20	0	55
294	21	Vrijdag	1	40	2	14
295	22	Zaturdag	2	56	3	25
296	23	Zondag	3	57	4	23
297	24	Maandag	4	49	5	12
298	25	Dingsdag	5	39	5	57
299	26	Woensdag	6	24	6	38
300	27	Donderdag	7	5 Sp.	7	20
301	28	Vrijdag	7	47	8	1
302	29	Zaturdag	8	28	8	43
303	30	Zondag	9	8	9	26
304	31	Maandag	9	45	10	9

[p. XXXI]

Aanteekeningen, betrekkelijk de geschiedenis van Suriname.
1 Oct. 1721	Hendrik Temminck als Gouv.-Gen. der kolonie aangesteld.
4 Oct. 1707	De Gouv. W. de Gruijter sterft, en wordt in het bestuur opgevolgd door François Anthonij de Raijneval a.i.
5 Oct. 1686	Werd de Kolonie, ingevolge Resolutie van H.H.M. de Heeren Staten-Generaal, gebragt onder het opzigt en het bestuur van de geoctroijeerde Societeit van Suriname.
8 Oct. 1712	Kwam Cassard ten tweedenmale, nu met 8 groote oorlogschepen en 30 kleine vaartuigen, waarop 3000 man soldaten, de Suriname opzeilen.
9 Oct. 1832	Oprigting van een gezondheidsbestuur te Paramaribo. - 1845. Aankomst van den Gouv. Baron v. Raders te Paramaribo.
11 Oct. 1812	Dood van den oud-Gouv. J.F. de Friderici.
12 Oct. 1785	Het eeuwfeest van het bestaan der Synagoge op de Joden-Savannah luisterrijk gevierd.
13 Oct. 1830	Vonnis ter executie gelegd tegen de gezaghebbers en verdere Officieren van het op den 2en Mei des vorigen jaars prijs gemaakte kaperschip Dorego. - 1845. Aanvaardde de Gouv. Baron van Raders het bestuur.
14 Oct. 1834	Vertrek van het eerste vijftal personen of huisgezinnen tot stichting van eene kolonisatie op Voorzorg aan de Saramacca.
15 Oct. 1667	Zeilde de Kapitein John Hermans met eene Eng. vloot de rivier Suriname op en nam de Kolonie den 18en bij verdrag over.
18 Oct. 1853	Aankomst per Zr. Ms. transportschip Merwede uit Oost-Indie van 14 Chinesche landbouwers voor de Gouv.-plant. Catharina Sophia.
20 Oct. 1695	Werd Mr. Paul van der Veen Gouv. der Kolonie.
21 Oct. 1766	Voelde men 's morgens kwartier voor vijf ure eene zware aardbeving, welke drie achtereenvolgende dagen duurde.
22 Oct. 1754	Aanvaardde Pieter Albert van der Meer het bestuur als Gouv.-Gen. der Kolonie.
23 Oct. 1706	Mr. Willem de Gruijter aangesteld als Gouv.-Gen. der Kolonie.
26 Oct. 1826	Werd de Publicatie tot het tierceren van het circulerend papierengeld afgekondigd.
27 Oct. 1712	Onderhandeling voor eene brandschatting met den vlootvoogd Jacques Cassard. - 1769. Jan Nepveu aanvaardt het bestuur als Gouv.-Gen.
29 Oct. 1766	Dank- en bededag gehouden wegens den gelukkigen afloop der aardbeving.

[p. XXXII]

1859. November, Slagtmaand, 30 dagen.
Doorloopend dagnummer des jaars.	Dagnummer der maand.	dagnamen.	feesten, heilige dagen en verjaardagen van het koninklijk huis.	Standen der Maan.
305	1	Dingsdag	Allerheiligen
306	2	Woensdag	Allerzielen	Eerste kwartier, Woensdag den 2den.
307	3	Donderdag
308	4	Vrijdag
309	5	Zaturdag
310	6	Zondag	45
311	7	Maandag	H. Willebrordus
312	8	Dingsdag
313	9	Woensdag
314	10	Donderdag		Volle maan, Donderd. den 10den.
315	11	Vrijdag
316	12	Zaturdag
317	13	Zondag	46
318	14	Maandag
319	15	Dingsdag
320	16	Woensdag
321	17	Donderdag		Laatste kwartier, Donderd. den 17den.
322	18	Vrijdag
323	19	Zaturdag
324	20	Zondag	47
325	21	Maandag
326	22	Dingsdag
327	23	Woensdag
328	24	Donderdag		Nieuwe maan, Donderd. den 24sten.
329	25	Vrijdag
330	26	Zaturdag
331	27	Zondag	48 Eerste Advent
332	28	Maandag
333	29	Dingsdag
334	30	Woensdag

1859. November, Slagtmaand, 30 dagen.
Doorloopend dagnummer des jaars.	Dagnummer der maand.	dagnamen.	Hoog water aan de Gouvernementstrap te Paramaribo.
			Des morgens.		Des namidd.
			uren.	min.	uren.	min.
305	1	Dingsdag	10	30	10	54
306	2	Woensdag	11	19	11	43
307	3	Donderdag	-	-	0	8
308	4	Vrijdag	0	41	1	9
309	5	Zaturdag	1	40	2	10
310	6	Zondag	2	41	3	8
311	7	Maandag	3	37	3	56
312	8	Dingsdag	4	25	4	42
313	9	Woensdag	5	11	5	25
314	10	Donderdag	5	54	6	8
315	11	Vrijdag	6	36	6	50
316	12	Zaturdag	7	22 Sp.	7	36
317	13	Zondag	8	7	8	22
318	14	Maandag	8	53	9	12
319	15	Dingsdag	9	39	9	58
320	16	Woensdag	10	30	10	50
321	17	Donderdag	11	22	11	52
322	18	Vrijdag	-	-	0	25
323	19	Zaturdag	1	0	1	34
324	20	Zondag	2	10	2	45
325	21	Maandag	3	20	3	51
326	22	Dingsdag	4	16	4	45
327	23	Woensdag	5	10	5	34
328	24	Donderdag	5	58	6	19
329	25	Vrijdag	6	45	7	4
330	26	Zaturdag	7	25 Sp.	7	45
331	27	Zondag	8	5	8	25
332	28	Maandag	8	44	9	4
333	29	Dingsdag	9	24	9	41
334	30	Woensdag	10	2	10	18

[p. XXXIII]

Aanteekeningen, betrekkelijk de geschiedenis van Suriname.
1 Nov. 1741	Gerard van de Schepper als Gouv.-Gen. ontslagen.
2 Nov. 1774	Is bij Braamspunt op de modderbank blijven zitten een cachelot; deze visch was 48 voet lang, houdende van den neus tot de oogen 12 voet, en, op de zijde liggende, 7½ voet Rijnl. hoogte.
8 Nov. 1811	Overleed de Gouv.-Gen. Graaf Bentinck.
9 Nov. 1728	Aanvaardde Mr. Karel Emilius Henry de Cheusses het bestuur als Gouv.-Gen. der Kolonie.
10 Nov. 1785	Kwam binnen de rivier Suriname een éénmastvaartig, bemand met slechts één man, genaamd J. Schakfort, komende met eene lading krijt van Londen, laatstelijk van l'Orient, van waar hij den 6en Julij was vertrokken.
11 Nov. 1811	Pinson Bonham treedt als Gouv.-Gen. op. - 1842. Aankomst van den Gouv.-Gen. B.J. Elias.
15 Nov. 1717	Jan Coetier als Gouv.-Gen. aangesteld. - 1842. Overname van het bestuur door den Gouv.-Gen. Elias.
20 Nov. 1798	Werd het tooneelgezelschap: De verrezene Phoenix opgerigt. - 1827. De Surinaamsche Maatschappij van Weldadigheid opgerigt.
22 Nov. 1786	Wigbold Crommelin, Gouv.-Gen., treedt af en vertrekt met verlof naar Nederland.
23 Nov. 1802	De Kolonie door Blois van Treslong (ten gevolge van de vrede van Amiens), overgenomen van den Engelschen Adm. Campbell.
24 Nov. 1683	Kwam Cornelis van Aerssen, Heer van Sommelsdijk, Plaat, Bommel, Spijk, enz. als Gouv.-Gen. in de Kolonie.
26 Nov. 1668	Hebben H.H.M. de Heeren Staten-Gen. der Vereenigde Nederlanden den Heer Philip Julius Lichtenberg tot Gouverneur van Suriname benoemd.
27 Nov. 1808	Overlijden van den Gouv.-Gen. W.C. Hughes.
28 Nov. 1852	Plegtige viering van het 25jarig bestaan der Surinaamsche Maatschappij van Weldadigheid.

[p. XXXIV]

1859. December, Wintermaand, 31 dagen.
Doorloopend dagnummer des jaars.	Dagnummer der maand.	dagnamen.	feesten, heilige dagen en verjaardagen van het koninklijk huis.	Standen der Maan.
335	1	Donderdag
336	2	Vrijdag		Eerste kwartier, Vrijdag den 2den.
337	3	Zaturdag
338	4	Zondag	49
339	5	Maandag
340	6	Dingsdag	St. Nikolaas
341	7	Woensdag
342	8	Donderdag	Maria Ontvangenis
343	9	Vrijdag		Volle maan, Vrijdag den 9den.
344	10	Zaturdag
345	11	Zondag	50
346	12	Maandag
347	13	Dingsdag
348	14	Woensdag
349	15	Donderdag
350	16	Vrijdag		Laatste kwartier, Vrijdag den 16den.
351	17	Zaturdag
352	18	Zondag	51
353	19	Maandag
354	20	Dingsdag
355	21	Woensdag
356	22	Donderdag
357	23	Vrijdag		Nieuwe maan, Vrijdag den 23sten.
358	24	Zaturdag
359	25	Zondag	52 1^e Kersdag
360	26	Maandag	2^e Kersdag
361	27	Dingsdag
362	28	Woensdag
363	29	Donderdag
364	30	Vrijdag
365	31	Zaturdag	Oudejaarsavond	Eerste kwartier, Zaturdag den 31sten.

1859. December, Wintermaand, 31 dagen.
Doorloopend dagnummer des jaars.	Dagnummer der maand.	dagnamen.	Hoog water aan de Gouvernementstrap te Paramaribo.
			Des morgens.		Des namidd.
			uren.	min.	uren.	min.
335	1	Donderdag	10	38	10	57
336	2	Vrijdag	11	22	11	41
337	3	Zaturdag	-	-	0	11
338	4	Zondag	0	34	1	4
339	5	Maandag	1	33	2	3
340	6	Dingsdag	2	39	3	9
341	7	Woensdag	3	43	4	13
342	8	Donderdag	4	41	5	10
343	9	Vrijdag	5	33	5	59
344	10	Zaturdag	6	24	6	48
345	11	Zondag	7	13 Sp.	7	34
346	12	Maandag	7	59	8	20
347	13	Dingsdag	8	47	9	3
348	14	Woensdag	9	28	9	46
349	15	Donderdag	10	11	10	30
350	16	Vrijdag	10	56	11	24
351	17	Zaturdag	11	50	-	-
352	18	Zondag	0	25	0	55
353	19	Maandag	1	30	2	3
354	20	Dingsdag	2	45	3	19
355	21	Woensdag	3	50	4	23
356	22	Donderdag	4	45	5	18
357	23	Vrijdag	5	43	6	4
358	24	Zaturdag	6	27	6	48
359	25	Zondag	7	8 Sp.	7	28
360	26	Maandag	7	46	8	3
361	27	Dingsdag	8	19	8	36
362	28	Woensdag	8	52	9	9
363	29	Donderdag	9	24	9	41
364	30	Vrijdag	9	58	10	15
365	31	Zaturdag	10	35	10	52

[p. XXXV]

Aanteekeningen, betrekkelijk de geschiedenis van Suriname.
4 Dec. 1802	Werd de Gouv.-Gen. Jurriaan François de Frederici gesupendeerd en het bestuur door Blois van Treslong en twee Raden waar genomen.
5 Dec. 1775	Werd de plantage Killenstein Nova, in de Casiwinica, door de wegloopers afgeloopen en geplunderd.
6 Dec. 1776	Kwam een transport van 350 krijgslieden uit Holland aan; met deze versterking maakte de Kolonel Fourgeoud een boschtogt naar de rivier Marowijne.
9 Dec. 1803	P. Berranger Gouverneur-Generaal.
11 Dec. 1734	Jacob Alexander Henrij de Cheusses aanvaardt het bestuur als Gouv.-Gen.
12 Dec. 1712	De Admiraal Cassard verlaat de Kolonie.
15 Dec. 1831	Overleed Z. Exc. de Heer Gouv.-Gen. P.R. Cantzlaar.
19 Dec. 1831	Mr. E.L. Baron van Heeckeren Gouv-Gen. a.i.
20 Dec. 1688	Werd Jan van Scharphuizen Gouv.-Gen. der Kolonie.
21 Dec. 1791	Werd voor het eerst het etablissement Voorzorg, aan de Saramacca, door besmette Negers bevolkt.
22 Dec. 1784	Werden twee zware schokken van aardbeving gevoeld, welke echter geene schade hebben veroorzaakt.
23 Dec. 1735	Joan Raije aanvaardt het bestuur als Gouverneur.
27 Dec. 1853	Oprigting van het Onderwijzers-gezelschap.
29 Dec. 1851	Werd bij Koninklijk besluit de Gouv. R.F. Baron van Raders eervol ontslagen.
31 Dec. 1782	Het Collegium Medicum opgerigt. - 1841. Brand in het fort Zeelandia, in de nabijheid van het kruidmagazijn. - 1846. Staking van het kanaal naar Kwatta, op last van het Min. van Kolonien.

[p. XXXVI]

a. Tijdperken van het jaar 1859.

De Juliaansche periode	6572
De Schepping, naar de Israëlieten 5619 en met 29 September	5620
De geboorte van Christus	1859
De jaartelling der Javanen	1784
De tijdrekening der Mahommedanen, begin 1 Augustus	1276
De ontdekking van Amerika	371
De Kerk-hervorming	362
Het afwerpen van het Spaansche juk	279
De Gregoriaansche of Nieuwe stijl	277
De in bezit neming der Kust van Guiana	264
De grondvesting van de magt der Nederlanders in Oost-Indie	239
De bemagtiging van Curaçao	225
De waarborging van het bezit van Suriname	192
De verovering der Vereenigde Nederlanden	64
Het decreet van inlijving in Frankrijk	49
Het herstel van de onafhankelijkheid der Vereenigde Nederlanden	46
De teruggave van Suriname, bij traktaat	45
Het traktaat van vrede met en scheiding van Belgie	18
De troonsbeklimming van Willem III	10

b. Kerkelijke tijdrekening.

Het Guldengetal	17
De Epacta	26
De Zonne-cirkel	20
De Romeinsche Indictie	2
De Zondagsletter	B
Drie Koningen	6 Januarij
Septuagesima	20 Februarij
Vastenavond	8 Maart
Aschwoensdag	9 Maart
Palm-Zondag	17 April
Goede Vrijdag	22 April
Paschen	24 April
Hemelvaartsdag	2 Junij
Pinksteren	12 Junij
Eerste Advent	27 November
Kersmis	25 December

c. Opgaven omtrent den Almanak.

De Maancirkel, of het Guldengetal, is een tijdkring van 19 jaren, na verloop van welke de nieuwe en volle manen weder omtrent op dezelfde dagen van het jaar invallen.

De Epacta is het getal, dat, volgens den Almanak, den ouderdom der maan in het begin van het jaar aanwijst. Hieruit volgt, dat, indien de nieuwe maan op den 1 Januarij invalt, de Epacta van dit jaar nul is; maar in het volgende jaar zal zij elf wezen, vermits het maanjaar slechts 354 dagen heeft, terwijl het zonnejaar 365 dagen telt. In het derde jaar daarna zou zij dus drie-en-dertig moeten zijn; doch men trekt, zoodra de Epacta dertig dagen, of eene volle maand, zou te boven gaan, van dit getal 30 af, en dus krijgt men in het gesteld geval niet drie-en-dertig, maar drie dagen.

Men kan door middel van de Epacta voor elke maand den dag der nieuwe maan, en den maans-ouderdom op een' bepaalden dag vinden.

De Zonne-cirkel is een tijdkring van 28 jaren, na verloop van welken de dagen der week weder op denzelfden dag der maand invallen. Deze tijdkring heeft echter deszelfs naam niet ontleend aan den schijnbaren loop der Zon, maar aan den Zondag, den dag, aan de Zon gewijd.

De Zondagsletter is een der zeven eerste letters van het ABC, om in elk jaar de dagen, van den 1sten Januarij af, te noemen. Die letter, welke de Zondagen van het jaar aanwijst, wordt Zondagsletter geheeten. Een Schrikkeljaar heeft twee Zondagsletters, te weten: eene van

[p. XXXVII]

1 Januarij tot 24 Februarij, en eene andere van 25 Februarij tot het einde des jaars. Daar nu de dagen der week, na een tijdsverloop van 28 jaren, met dezelfde dagen der maand overeenkomen, zoo moeten ook, na dat zelfde tijdsverloop, de Zondagsletters terugkeeren.

Teekens van den Zodiak of Dierenriem.

0 Teeken	♈ Aries.	of Ram	0 gr.
1 Teeken	♉ Taurus.	of Stier	30 gr.
2 Teeken	♊ Gemini.	of Tweelingen	60 gr.
3 Teeken	♋ Cancer.	of Kreeft	90 gr.
4 Teeken	♌ Leo.	of Leeuw	120 gr.
5 Teeken	♍ Virgo.	of Maagd	150 gr.
6 Teeken	♎ Libra.	of Weegschaal	180 gr.
7 Teeken	♏ Scorpio.	of Scorpioen	210 gr.
8 Teeken	♐ Sagittarius.	of Boogschutter	240 gr.
9 Teeken	♑ Capricornus.	of Steenbok	270 gr.
10 Teeken	♒ Aquarius.	of Waterman	300 gr.
11 Teeken	♓ Piscis.	of Visschen	330 gr.

d. Tafereel van ons Zonnestelsel.

NAMEN der Hemel-ligchamen.	Afstand van d. Zon in ronde getallen.	Tijdverloop der omwenteling rond de Zon.
	Millioen Duitsche mijlen.	jar.	dag.	uren.
Zon
Mercurius	8	0	87	23
Venus	15	0	224	17
Aarde	21	1	000	6
Mars	32	1	321	17
Vesta	49	3	240	0
Juno	55	4	130	0
Ceres	58	4	220	0
Pallas	58	4	221	0
Jupiter	108	11	314	20
Saturnus	199	29	166	19
Uranus	398	84	8	18
Neptunus	636	166	135

NAMEN der Hemel-ligchamen.	Tijdverloop der omwenteling rond de As.		Uitgebreidheid der Hemel-Ligchamen, de Aarde 1.
Zon	25 d.	14 u.	1328460,
Mercurius	24 u.	5 m.			0,0565
Venus	23	20			0,8828
Aarde	23	56			1
Mars	24	31			0,17
Vesta	} Onbekend.				0,00003
Juno	} Onbekend.				0,005
Ceres	} Onbekend.				0,007
Pallas	} Onbekend.				0,015
Jupiter	9 u.	56 m.		1546,60
Saturnus	10	16		887,34
Uranus	Onbekend.			77,47
Neptunus

De planeten Mercurius, Venus, Mars, Jupiter en Saturnus waren bij de Ouden bekend; Vesta werd door Olbers, in 1807, Juno door Harding, in 1804, Ceres door Piazzi, in 1801, Pallas door Olbers, in 1802, en Uranus door Herschel, in 1781, ontdekt. Leverrier ontdekte in 1846 Neptunus. Er zijn in de jongste jaren nog een zestal kleine planeten ontdekt, en wel in den gordel van ons zonnestelsel tusschen de loopbanen van Mars en Jupiter, te weten: Astrea, in 1845, Hébé, in 1847, beide door Hencke; Iris en Flora, beide in 1847, door Hind; Metis, in 1848, door Graham; en Hygiea, in 1849, door de Gasparis.

De thans bekende planeten zijn in drie groepen te verdeelen:

1^o. De Binnengroep: de vier van oudsher bekende planeten Mercurius, Venus, Aarde, Mars, die middelmatig groot, betrekkelijk digt

[p. XXXVIII]

en weinig afgeplat zijn, en ongeveer 24 uren rondom eene vrij hellende as draaijen, zonder manen, behalve die der aarde.

2^o. De Middelgroep: Asteroïden of Planetoïden geheeten, zijnde kleine planeetbollen; thans zijn er drie en dertig bekend, in deze volgorde, te weten: Ceres, Pallas, Juno, Vesta, Astrea, Hébé, Iris, Flora, Metis, Hygiea, Parthenope, Victoria, Egeria, Irene, Eunomia, Psyche, Thetis, Melpomena, Fortuna, Massilia, Lutetia, Calliope, Thalia, Themis, Phocea, Proserpina, Euterpe, Bellona, Amphytrite....., Urania, Pomona, Polyhymnia. Alle deze Asteroïden zijn zonder manen; de banen zeer digt bij elkander en als dooreen geslingerd; sommige met eene aanmerkelijke helling op de ecliptica; zeer uitmiddelpuntig, moeijelijk voor 't oog van de vaste sterren te onderscheiden.

3^o. De Buitengroep: deze telt de tot dusver bekende vier planeten: Jupiter, Saturnus, Uranus en Neptunus, zeer groot, weinig digt, sterk afgeplat, en, voor zoover bekend is, snel om de as draaijend, mel vele manen, de banen weinig hellend op de ecliptia, weinig uitmiddelpuntig, Saturnus heeft een ring.

De maan is 51000 mijlen van de aarde af; zij loopt rond deze in 29 dagen, 12 uren en 44 minuten; zij is 50 maal kleiner dan de aarde. Jupiter heeft 4, Saturnus 7 en Uranus 6 manen of satellieten.

Eene Duitsche mijl, waarvan boven gesproken is, bedraagt 7407 Nederlandsche ellen of 1966 Rijnlandsche roeden. Zij is gelijk 1/15 middelbare graad. Eene Fransche mijl of lieue is gelijk 1/25 middelbare graad, of 4444 Ned. ellen of 1198 Rijnlandsche roeden. Eene Hollandsche mijl of uur gaans is gelijk 1/20 middelbare graad, of 5555 Ned. ellen, of 1475 Rijnlandsche roeden.

e. Hemelverschijnselen in 1859.

In dit jaar zullen 4 zons- en 2 maans-verduisteringen plaats hebben.

1^e. Eene gedeeltelijke zons-verduistering, den 2en Februarij 1859. Het begin op de aarde zal plaats hebben des namiddags ten 1 u. 4 m.⁽¹⁾; de grootste verduistering ten 1 u. 22 m. en het einde ten 1 u. 40 m. Alleen zigtbaar aan de Zuidpool.

2^e. Eene totale maans-verduistering, in den nacht van den 16en op den 17en Februarij 1859. Het begin des namiddags ten 8 u. 56 m.; het midden ten 10 u. 42 m. en het einde des nachts ten 12 u. 28 m. - Zigtbaar in Amerika, Australie en het oostelijk gedeelte van Azie.

3^e. Eene gedeeltelijke zons-verduistering, den 4en Maart 1859. Het begin op de aarde ten 5 u. 38 m.; de grootste verduistering ten 6 u. 54 m. en het einde ten 8 u. 11 m. - Zigtbaar in het noordelijk gedeelte van Azie en het noord-westelijk gedeelte van Amerika.

4^e. Eene gedeeltelijke zons-verduistering, den 29en Julij 1859. Het begin op de aarde ten 8 u. 26 m.; de grootste verduistering ten 9 u. 56 m. en het einde ten 11 u. 25 m. - Zigtbaar in het noordelijk deel van Azie, het oostelijk deel van Noord-Amerika, noordelijk Europa, in IJsland, Lap- en Finland.

5^e. Eene totale maans-verduistering, den 13en Augustus 1859. Het begin ten 2 u. 36 m., het midden ten 4 u. 34 m. en het einde ten 6 u. 32 m. - Zigtbaar in Australie, Afrika, Azie en zuidelijk Europa.

en 6^e. Eene gedeeltelijke zons-verduistering, den 27en Augustus 1859. Het begin op de aarde des namiddags ten 3 u. 30 m.; de grootste verduistering ten 5 u. 1 m. en het einde ten 6 u. 31 m. - Alleen zigtbaar in zuid-oostelijk Afrika.

(1) Alles middelbaren tijd van Greenwich.