Almanak voor de Nederlandsche West-Indische bezittingen, en de kust van Guinea. Jaargang 1859

[p. 4]

IV. Kustlichten en zeilaanwijzingen in West-Indie.

a. Voornaamste Kustlichten op de West-Indische eilanden en bijgelegene kust van Zuid-Amerika.
(getrokken uit de Verhandelingen en berigten betrekkelijk het Zeewezen, enz., door Jacob Swart, Jaargang 1857, n^o. 2).
NB. De peilingen zijn naar het regtwijzend kompas.

naam van het licht.	juiste plaats.
Cayenne	Hoek van de Infanterie-kaserne.
Suriname	Drijfvuur voor het inkomen der rivier.
Berbice-haven	Drijfvuur digt bij de Oostpunt van het inkomen.
Berbice-haven	Nieuw-Amsterdam.
Demerary	Drijfvuur in 4 vadem water omstreeks 3 D. mijlen, N.N.O. ½ O. van het inkomen der rivier.
Demerary	Aan de O. zijde van het inkomen.
Orinoco (Venezuela)	Drijfvuur ten N. van de Barima punt in 19 Amst. voet. water
Trinidad	Post Espana, op den stijger.
Tobago	Scarborough, op de Bacolet- of roode-punt.
Roques (Venezuela)	Cayo Grande, Z.O. punt.
La Guayra (Venezuela)	Op het hoofd
Porto Cabello (Venezuela)
Tucacas (Venezuela)	Brava punt
Curaçao	St. Anna haven
Klein-Curaçao	Op de zuidzijde
Bon-Ayre	Lacre of zuidpunt
Santa-Martha (Nieuw-Grenada)	Betin-punt
Limon of Navy baai (Nieuw Grenada)	Manzanilla-eiland
St. Jago de Cuba	90 el beoosten het Morro-kasteel.
Kaap San Antonio Cuba)	Op de Kaap

naam van het licht.	noorderbreedte.			westerlengte van greenwich.
	gr.	m.	s.	gr	m.	s.
Cayenne	4	56	12	52	14	50
Suriname
Berbice-haven	6	19	18	57	22	30
Berbice-haven	6	14	0	57	22	40
Demerary	6	59	30	58	5	0
Demerary	6	49	20	58	11	30
Orinoco (Venezuela)	8	37	0	60	42	0
Trinidad	10	38	40	61	31	0
Tobago	11	10	0	60	44	0
Roques (Venezuela)	11	48	0	66	33	0
La Guayra (Venezuela)	10	37	0	66	56	30
Porto Cabello (Venezuela)	10	29	0	68	0	0
Tucacas (Venezuela)	10	47	0	68	18	30
Curaçao	12	6	0	68	59	0
Klein-Curaçao	12	2	0	68	38	0
Bon-Ayre	12	2	0	68	17	0
Santa-Martha (Nieuw-Grenada)	11	15	30	74	15	20
Limon of Navy baai (Nieuw Grenada)	9	23	0	79	53	0
St. Jago de Cuba	19	57	29	75	58	48
Kaap San Antonio (Cuba)	21	51	50	85	1	18

[p. 5]

naam van het licht.	Zigtbaar bij helder weder, in Duitsche mijlen.	nadere bijzonderheden.
Cayenne	2	Vuurtoren met één vast licht.
Suriname	2¼	De juiste ligging en andere bijzonderheden van dit vuurschip zijn afzonderlijk en uitvoerig opgegeven onder IVb.
Berbice-haven	3¾	Den geheelen nacht één vast licht; bij dag een zwarte bal.
Berbice-haven	2½	Vuurtoren met één vast licht.
Demerary	3	Den geheelen nacht één vast licht; bij dag een breede wimpel. Miswijzing 3^o N.O.
Demerary	3½	Achtkante vuurtoren, rood en wit geschilderd; des nachts één vast licht.
Orinoco (Venezuela)	2	Den geheelen nacht één vast licht.
Trinidad	2½	Zeskante toren met één vast licht; zigtbaar tusschen N.O. ten N. door het westen tot Z.O.
Tobago	3	Vijfhoekige toren, rood en wit, met één vast licht; zigtbaar tusschen de peilingen O.N.O. door het Zuiden tot Z.W. ten W.
Roques (Venezuela)		Toren met één vast licht; in aanbouw (1857).
La Guayra (Venezuela)		Havenlicht.
Porto Cabello (Venezuela)		Vuurtoren, in aanbouw (1857).
Tucacas (Venezuela)
Curaçao	2¼	Toren met één vast licht.
Curaçao		Toren met één vast licht, den geheelen nacht.
Bon-Ayre	2½	Toren met één vast licht.
Santa-Martha (Nieuw-Grenada)	3	Witte toren met vertikale roode strepen; des nachts één vast licht.
Limon of Navy baai (Nieuw Grenada)		Toren met één vast licht; in aanbouw (1857).
Limon of Navy baai (Nieuw Grenada)	2½	Open houten gebouw; wit geverwd; met één vast licht.
St. Jago de Cuba	6	Wit geverwde, ijzeren toren met één draaijend licht op 243 Amst. voeten boven hoog water; de tijd der omwenteling van het licht is 1 minuut.
Kaap San Antonio (Cuba)	3½	Toren met het woord Roncali er op geschilderd; met één draaijend licht; tijd der omwenteling 1 minuut.

[p. 6]

naam van het licht.	juiste plaats.
Havana	Morro-kasteel, oostelijk inkomen.
Cardenas-baai (Cuba)	Piedras-Cay
Nuevitas-haven (Cuba)	Maternillos-punt
Jamaica	Plum-punt, 60 ellen benoorden de punt.
Jamaica	Morant-punt
Jamaica	Fort Augusta
St. Domingo	San José, fort
Porto-Rico	Fort San Juan op de Morro.
St. Thomas	Oostelijk inkomen op de Mohlenfels-punt.
St. Christopher	Op het strand te Basseterre.
Antigua	Engelsche haven, fort Berkeley.
Montserrat	Op h. strand te Plymouth
Guadeloupe	Terre-de-Bas, een der eilandjes Petite-Terre.
Dominica	Op den vlaggestok van het fort Young.
Martinique	Punt des Nègres
Martinique	Fort St. Louis of Royal
St. Lucia	Tapion-batterij, zuidelijk inkomen van Castries-haven.
St. Lucia	Op de aanlegplaats
Barbados	Zuidpunt, 183 ellen landwaarts.
Barbados	Carlisle-baai, Needham-punt

naam van het licht.	noorderbreedte.			westerlengte van greenwich.
	gr.	m.	s.	gr	m.	s.
Havana	23	9	10	82	22	18
Cardenas-baai (Cuba)	23	14	0	81	7	38
Nuevitas-haven (Cuba)	21	39	40	77	20	55
Jamaica	17	55	45	76	47	0
Jamaica	17	56	0	76	11	0
Jamaica	17	57	0	76	53	0
St. Domingo	18	28	5	69	52	30
Porto-Rico	18	29	0	66	7	8
St. Thomas	18	19	22	64	55	8
St. Christopher	17	18	0	62	42	45
Antigua	17	0	0	61	45	42
Montserrat	16	43	0	62	12	0
Guadeloupe	16	10	29	61	4	54
Dominica	15	18	0	61	25	0
Martinique
Martinique	14	36	7	61	4	12
St. Lucia	14	0	0	61	5	0
St. Lucia				61	1	0
Barbados	13	2	45	59	33	30
Barbados	13	4	0	59	37	10

[p. 7]

naam van het licht.	Zigtbaar bij helder weder, in Duitsche mijlen.	nadere bijzonderheden.
Havana	4½	Toren met één vast licht, met schitteringen elke 30 seconden.
Cardenas-baai (Cuba)	3½	Steenen huis met één draaijend licht er op; heeft elke minuut eene verduistering van 10 seconden.
Nuevitas-haven (Cuba)	3¾	Toren met het woord Colon er op geschilderd; met één draaijend licht; tijd der omwenteling 1 minuut.
Jamaica	3	Wit geschilderde toren met één vast licht; het licht is rood als men het ziet tusschen de peilingen N.W. ten W. ¼ W. en N. ten O., en wit van N. ten O. door het Oosten tot Z.O. ten Z. ½ O.
Jamaica	5¼	Witte ijzeren toren, met één draaijend licht; tijd der omwenteling 1 minuut.
Jamaica		Klein gebouw met eene lamp; vast licht; N. ten O. ½ O. gepeild wordende, geleidt dit licht door het Zuid-Kanaal.
St. Domingo	2¼	Witte koepel met één vast licht; van het O. komende zorge men niet te vervallen op het rif dat zich Z.W. van P. Torrecillo uitstrekt.
Porto-Rico	3¾	Één draaijend licht; heeft elke 2 minuten eene schittering van 8 seconden.
St. Thomas	3¾	Witte toren met één vast licht.
St. Christopher	3	Houten gebouw met één vast, roodkleurig licht; tevens dienende als havenlicht.
Antigua	2	Toren met 3 vaste lichten, in een driehoek, 5 ellen van elkander; het bovenste rood. Deze lichten branden slechts tijdelijk als schepen of stoomschepen verwacht worden.
Montserrat		Toren met twee vaste lichten, die alleen branden wanneer er schepen of stoombooten verwacht worden.
Guadeloupe	3¾	Toren met één vast licht.
Dominica		Eén vast licht.
Martinique	1½	Eén vast roodkleurig licht op eene roode mast.
Martinique	1½	Twee horizontaal staande vaste lichten, die den geheelen nacht branden.
St. Lucia		Twee horizontaal geplaatste vaste lichten; dienen alléén voor de Mail-stoomschepen.
St. Lucia		Eén vast licht; dient alleen voor de Mail-stoomschepen.
Barbados	4½	Toren met roode en witte banden beschilderd; des nachts één draaijend licht met eene verduistering van 24 sec. in elke minuut. Het licht is niet zigtbaar bewesten Z.W. ten W. en moet goed opengehouden worden om het Cobbler-rif te vermijden.
Barbados	1½	Gebouw met één vast licht. In het Z. gezien is dit licht rood en uit het N. wit.

[p. 8]

b. Vuurschip van Suriname.

Voor het inkomen der rivier Suriname, is een vuurschip geplaatst, dat vertuid ligt in vier vadem (met laag water van spring) in de navolgende peilingen:

Braamspunt, Z. 25 gr. 20 min. O. (Z.Z.O. ¼ O.), op 2¼ mijl afstand.

Het Oostelijkst zigtbaar land, Z. 73 gr. 8 min. O. (O.Z.O. ½ O.).

Van af het vuurschip met den koers van Zuid in den wal sturende, zal men spoedig de buitenton aanloopen, om verder langs de tonnen naar binnen te sturen. Deze betonning bestaat uit twee kegelvormige en ééne ankerboeivormige ton (allen zwart), welke men bij het inkomen aan bakboord moet houden.

De uiterton (eene kegelvormige) ligt in 13 Amst. voeten harde grond (laagwater van spring) in de peilingen:

Het vuurschip N. 2 gr. 50 min. O. (N. ¼ O.).

Het Oostelijkst zigtbaar land, Z. 89 gr. O.

Het baken bij Braamspunt, Z. 39 gr. O.

De tweede ton (eene ankerboeivormige) ligt in 15 voet (laag water van spring) met:

Het Oostelijkst zigtbaar land, N. 84 gr. O.

Het baken bij Braamspunt, Z. 46 gr. O.

De uiterton, N. 4 gr. W.

De derde ton ligt in 17 voeten, zachte grond (laag water van spring), met:

Het baken bij Braamspunt, Z. 59 gr. O.

De tweede ton, Z. 21 gr. 30 min. O.

Al deze peilingen zijn met regtwijzend kompas.

Op dit schip is een stilstaand vuur geplaatst, op 32 Amst. voeten boven water, dat van zons-ondergang tot zons-opgang brandt en met helder weder op 1¾ à 2¼ mijlen goed zigtbaar is.

Van om de Oost komende zal men door in 4 vademen (laag water) langs de kust te sturen in alle omstandigheden zigt van het vuur krijgen.

c. Aanwijzing tot het doorvaren der geul naar de rivier Marowijne, behoorende bij eene kaart, volgens de opname der officieren van Z.M. stoomschip Sindoro, in 1856 bewerkstelligd.

Langs de kust zeilende en den wil naar de rivier Marowijne hebbende, zal men in 5 vademen varende de monding zeer goed verkennen, daar dezelve Z.Z.W. gepeild wordende geheel open is. Van uit deze, ja zelfs van uit 7 vademen diepte zal men het onderwand van eenen schoener halfweg oploopende, de uiterton bij tamelijk helder weder zeer goed verkennen, hebbende de hoeken der rivier zich alsdan ter naauwernood gevormd.

Van de uiterton, die rondom Marowijne n^o. 1 gemerkt is, zal men de tweede ton op gelijke hoogte boven den waterspiegel even goed kunnen zien, doch is dezelve even als de uiterton op die afstanden van het dek niet zigtbaar.

De uiterton die in 18 voeten gewoon laag water ligt, kan men

[p. 9]

aan weêrszijde passeren, doch men houdt overigens de tonnen allen Oost, of naar binnengaande aan bakboordszijde van zich, zijnde de Oostzijde van het vaarwater alléén betond, moetende men dezelve niet digter dan op eene scheepslengte passeren.

De derde ton ligt tegen de Fransche bank aan. Deze bank loopt steil op en brandt bij laag water met harden wind; bij kalm weder doet zij dit niet en is in dit geval moeijelijker te verkennen, doch bij deze bank heeft men de Mana-rivier, beoosten van de Marowijne gelegen, open.

Deze drie tonnen zijn zooveel mogelijk in eene regte lijn geplaatst en strekken zich Z.Z.W. ¾ W. uit. Mogten zij daar al van afwijken dan zal zulks gering zijn en het aan de uiterton haperen. Van af de derde ton stuurt men op de Hollandsche hoek aan, zorgende de vierde ton even vrij van dezelve te houden.

Van af de vierde ton stuurt men op het midden der rivier aan, achtgevende liever iets meer naar de Hollandsche dan naar de Fransche zijde te houden, om vrij te blijven van een bankje waar tusschen en de Fransche hoek een naauw vaarwater loopt.

De vierde ton is gelegen op het punt waar de Mana zich juist weder sluit en is voor binnenvarende schepen minder dan voor uitvarende schepen dienstig, daar deze laatsten, de rivier uitkomende, indachtig moeten zijn met de eb niet op de Fransche bank gezet te worden, waarvoor nu, door op de vierde ton aan te sturen en deze aan stuurboord te houden, niet de minste kans bestaat. Alhoewel niet breed, zal dit vaarwater zeer goed opgelaveerd kunnen worden, moetende het lood het naderen der Hollandsche bank aangeven, hetgeen gevoegelijk geschieden kan, daar deze grond geleidelijk afneemt. Men zal echter vermoedelijk nimmer behoeven op te werken, daar de land- en zee-winden afwisselend tusschen N.O. en Z.O., de laatsten somwijlen uit het Z.W. en daar bewesten, doorwaaijen.

In geval men de rivier moet aandoen, zonder dat de geul betond is, kan het volgende in aanmerking genomen worden.

Breng Papegaaijenhoek, zijnde de eerste van den Franschen wal uitspringende hoek ½ mijl binnen de rivier gelegen, (en die men in 3 en 4 vademen beter ziet dan de eigenlijke Oostelijke hoek der rivier, Blufpunt genaamd, welke zich in het land verbergende, zich enkel door de donkerder kleur op dezen afstand onderscheidt en alléén van om de Oost komende het eerst gezien wordt), in het Z.Z.W. ¾ W. en stuur met deze koers door, tot dat men de Mana open heeft, stuur dan onmiddellijk, om geen gevaar van de Fransche bank te loopen, Z.W. ½ Z. op de Hollandsche hoek aan tot dat de Mana zich weder sluit, houdende van dit punt het midden der rivier, tot dat men de Papengaaijenhoek Oost peilt, als wanneer de koers digt langs den Franschen oever valt.

De schepen die de rivier uitgaan moeten de eb afwachten en bij voorkeur met den dag trachten met de landwind uit te zeilen, sturende van het midden der rivier N.t.O. ½ O. ongeveer ½ mijl, peilende alsdan het kamp Jean Pierre Z.Z.O., als wanneer de Mana zich begint te openen. Van hier moet men N.N.O. ¾ O. sturen tot dat de Mana zich weder sluit en vervolgens met N.N.O. tot in 5 vademen diepte.

Schepen meer dan 10 voeten diep tredende, zullen, vooral naar

[p. 10]

buiten gaande, hoog water, en gedurende dat de rollers op de kust loopen het springgetij moeten afwachten, daar in de geul zich vele harke plekken juist op het ondiepste bevinden.

In de geul heeft men de trekking van de stroom der rivier en zet de eb op de Fransche bank. De uiterton ligt buiten dien invloed en hebben wij de vaart der stroom slechts éénmaal 1½ mijl bevonden te zijn, kunnende men dezelve gemiddeld op ¾ mijl stellen.

Met nieuwe en volle maan is het ten 5 ure 30 min. hoog water, gaande het water alsdan 8 à 10 voeten op en neer, bij gewone tijden, 5 à 6 voeten.

Paramaribo, 16 October 1856.

De Kommandant van Z.M. stoomschip Sindoro, (Was get.) J.J. Wichers.

Wij voegen hier nog ten gerieve van de scheepvaart bij, dat bij het inkomen der rivier Marowijne, het vaarwater tusschen de Acoetipata eilanden en den Franschen wal ligt, en eerst voorbij die eilanden in eene schuinsche rigting, meer naar den Hollandschen oever nadert. Ook zij hier opgemerkt dat reeds nu (April 1858) de uiterton aan de Marowijne door de zware rollers is weggeslagen.

d. Zeil-aanwijzing en betonning van het gat der Nickerie.

Opgenomen in October 1847, geverifieerd in September 1850 door den Luitenant ter Zee 2de klasse, G. Lambert.

Het fort der Nickerie of van Nieuw-Rotterdam, ligt op 5 gr. 58 min. 30 sec. N.B. en 57 gr. 6 min. 13 sec. W.L. van Greenwich. De miswijzing van het kompas is 2 gr. 30 min. N.O. Het havengetal is 5.

De diepten zijn opgegeven in Amsterdamsche voeten bij laag water in de gewone springgetijden, wanneer bij de binnenton een verval van water is van 9 tot 12 voet. Met de doode getijden is het verval van water is van 9 tot 12 voet. Met de doode getijden is het verval van water 6 à 7 voet.

Van de Oost komende, de wil naar Nickerie, houdt men op de hoogte van het verbrande bosch in den wal, tot in 3 à 3½ vadem water; koerst vervolgens om de West en W.Z.W. in deze diepten, tot dat het Papegaai-eiland (gelegen in de rivier Corantijn), een handspaak lengte uit Blufpunt (de Oosthoek der Corantijn), komt, of wel met Blufpunt in het Z.W.t.Z. heeft, wanneer men om de Z.W.t.Z. boegende, Gordonshoek (de Oostelijke landhoek) in het O. ½ Z. brengt, om alsdan Z.Z.W. te sturen, tot dat de vlaggestok van het fort in het midden van het huis van den Doctor, of in het Z.O.t.O. komt, wordende alsdan de koers Zuid, tot dat de vlaggestok van het fort in de N.O. gevel van het huis van den Heer Gordon⁽¹⁾ is, of wel in het O.t.Z. ¼ Z.; met de Z.Z.W. koers zeilt men namelijk de tonnen door, passeert dezelve ten westen en boegt alsdan om de O.Z.O. ¼ Z. tot dat het huis van den Landdrost in het N.O.

(1) Het huis van den Heer Gordon is zeer kennelijk, strekt boven de westelijke huizen uit, en is daar het eenigste met een ligt grijs dak.

[p. 11]

t.O. ½ O. komt, om alsdan om de O.t.Z. tot voor de landingsplaats of wel het fort te loopen.

Stroomen. In het gat trekt de vloedstroom tot aan de tonnen om de Z.W. en Z.W.t.Z. naar de Corantijn rivier en verder naar beloop van het land met eene zuidelijke tot zuid oostelijke rigting naar de Nickerie rivier, waarom men dan ook bij het inzeilen de loef of oostkant van het vaarwater tracht te houden. Bij het uitzeilen moet men tot aan de binnenton indachtig zijn, dat voor het ebgetijde goed door is, hetzelve noordelijk trekt naar de loef bank, later volgt het nagenoeg den loop van dit gedeelte van het vaarwater; van de tonnen verder het gat uit, krijgt men om de N.O. en N.O.t.N. de ebbe uit de rivier Corantijn. Bij het uitwerken gaat men van af de tonnen op het lood af, den vlaggestok van het fort Z.O. hebbende, kan men Papegaai-eiland in en bijna uit Blufpunt brengen.