Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Het Antwerps liedboek. Deel 2. Commentaar (2004)

Informatie terzijde

Titelpagina van Het Antwerps liedboek. Deel 2. Commentaar
Afbeelding van Het Antwerps liedboek. Deel 2. CommentaarToon afbeelding van titelpagina van Het Antwerps liedboek. Deel 2. Commentaar

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (5.01 MB)

Scans (39.50 MB)

ebook (5.88 MB)

XML (1.57 MB)

tekstbestand






Editeurs

Dirk Geirnaert

Louis Peter Grijp

Hermina Joldersma

J.B. Oosterman

Dieuwke E. van der Poel



Genre

poëzie

Subgenre

gedichten / dichtbundel
liederen/liedjes


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Het Antwerps liedboek. Deel 2. Commentaar

(2004)–Anoniem Antwerps liedboek–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende
[pagina 63]
[p. 63]

7 Adieu schoon bloemken, Reyn Akeleye

Afscheidslied. Een man neemt afscheid van zijn geliefde en prijst haar deugdzaamheid en schoonheid.

1,2 welrieckende: aangenaam geurende
1,5 ick moet u laten schier: ik moet u weldra achterlaten
1,6 gepijn: verdriet
1,7 blije: gelukkig
2,3 ic blive, lief, in den rouwe: lief, ik blijf achter in het verdriet
2,4 geclach: ellende
2,5 alst wesen mach: als het zou kunnen
2,7 getrouwe: trouw
3,1 varen: vertrekken
3,4 druck: angst
3,5 wacht u voor al: wees vóór alles op je hoede
3,6 quade tonghen: lasteraars
  fenijn: giftige praatjes
3,7 schout sulck verswaren: vermijd dergelijke kwellingen
4,1 Oorlof: Afscheid
4,3 mijn sinnekens voechdersse: gebiedster van mijn gemoed
4,7 messe: mis

Dit lied is in alle opzichten een rederijkerslied. De vorm lijkt sterk op die van het rederijkersrefrein: vier strofen, de laatste is een prince-strofe (in 4,1 wordt de beminde aangesproken als princersse), en iedere strofe sluit af met een refrein of stok. Het refrein beslaat in dit geval de twee laatste verzen en wordt gevarieerd van strofe tot strofe, iets dat zeker in de vijftiende eeuw regelmatig voorkomt in rederijkersrefreinen. Ook het telkens herhaalde gebruik van één woord - hier Adieu - aan het begin van een versregel (anafoor) komt vaak voor in rederijkerslyriek.

 

De dichter van Adieu, schoon bloemken, reyn akeleye heeft deze bijzondere vorm niet zelf bedacht: zijn tekst is een contrafact op een lied dat minstens vier decennia ouder is: Aedde naturlic leven mijn. Dit model is bekend uit meerstemmige zettingen genoteerd in handschriften uit het eerste decennium van de zestiende eeuw. Een volledige tekst, met een in alle vier de strofen doorgezette anafoor, vindt men pas in het Venlo's liederenhandschrift (Gelre, tweede helft zestiende eeuw; hierin echter geen muzieknotatie). De eerste strofe luidt er:

[pagina 64]
[p. 64]
 
Aedde naturlick leven mijn,
 
Adde mijn troest, adde myn vrucht,
 
Adde het moet gescheyden syn.
 
Adde schoen bloem, reyn suver jucht,
 
Adde dye mij duck heft verhoecht,
 
Adde nu sietdy my onthoegen.
 
Dat heft gedaen vrou Venus ontucht,
 
By wael betruwen byn ick bedrogen.

Er zijn ook enkele geestelijke contrafacten uit de devote sfeer, die de beginregel van het model citeren (initiële ontlening). Een daarvan, genoteerd in het Devoot ende profitelijck boecxken (1539, nr. 65), heeft eenstemmige muzieknotatie. Deze hebben we voor Adieu, schoon bloemken, reyn akeleye gebruikt en geritmiseerd. De eenstemmige versie is slechts in de verte verwant met het melodische materiaal van de meerstemmige zettingen. Adieu schoon bloemken, reyn akeleye zelf is niet van buiten het Antwerps Liedboek bekend.

Literatuur: Kalff 1884, p. 335 en 346; Van Duyse 1903-1908, dl. 3, p. 2488-2491; Bonda 1996, p. 264-265; Van Dongen 1998, p. 89; Repertorium 2001, t0176, m0026.

Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken