Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
De Belgische Illustratie. Jaargang 9 (1876-1877)

Informatie terzijde

Titelpagina van De Belgische Illustratie. Jaargang 9
Afbeelding van De Belgische Illustratie. Jaargang 9Toon afbeelding van titelpagina van De Belgische Illustratie. Jaargang 9

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (33.18 MB)

Scans (1302.41 MB)

ebook (33.42 MB)

XML (3.03 MB)

tekstbestand






Genre

non-fictie

Subgenre

tijdschrift / jaarboek


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

De Belgische Illustratie. Jaargang 9

(1876-1877)– [tijdschrift] Belgische Illustratie, De–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

De vos.

Onder de lezers der Belgische Illustratie zullen er maar weinigen zijn voor wie Reintje de kiekendief een onbekende is, en juist daarom is het zulk eene gemakkelijke taak niet eene jacht op hem te beginnen. Was het nog met een geweer, à la bonne heure, maar met pen en inkt!.....

Toch willen wij beproeven eenige bijzonderheden van hem aan te halen die minder algemeen bekend zijn, en daardoor juist te meer in den smaak moeten vallen.



illustratie
de vos.


Een eigenlijk vaderland heeft de vos niet, want niet alleen dat hij thuis is in geheel Europa, maar ook in Noord-Afrika, Noord-Azië en zelfs in Noord-Amerika kan men hem in alle streken vinden. Van de duinen langs de kusten, waar hij jacht maakt op konijnen en strandvogels tot de eeuwige sneeuwvelden, waar hij de sneeuwmuizen vangt, het sneeuwhoen achter de veeren zit en de jongen der gemsen overvalt, is hij overal te vinden, waar het hem aan geenvoedsel ontbreekt, onverschillig of de bodem week of droog is. In uitgestrekte vlakten zal men hem echter zelden aantreffen, dewijl hij zich daar niet kan verbergen en hij te vreesachtig is om den mensch gerust onder de oogen te durven komen.

Het moet dan ook gezegd worden dat vriend Reintje zich nooit zeer beïeverd heeft om in goede verstandhouding met den mensch te leven, ofschoon door alle groote onderzoekers der natuurlijke historie beweerd wordt, dat hij zijne slimheid, voorzichtigheid, vindingrijkheid en andere eigenschappen te danken heeft aan zijn omgang met den mensch.

[pagina 77]
[p. 77]

Wat daarvan moge zijn, zullen wij niet onderzoeken, doch het is een feit dat het aantal vossen in eene landstreek verblijf houdende in omgekeerde verhouding staat tot het aantal menschen, dat die landstreek bewoont: hoe meer menschen hoe minder vossen en omgekeerd hoe meer vossen hoe minder menschen.

De vos houdt niet van den mensch, maar versmaadt het niet een rooftocht op zijnen stal te ondernemen, ten minste zoolang er in de vrije natuur niets te vangen is, want het is in zijne familie eene overlevering dat die strooptochten aan velen der voorvaderen het leven of ten minste de vrijheid hebben gekost, hoe slim zij het ook aangelegd hadden.

Toch zijn zijne lusten naar de huisdieren van den mensch zoo groot, dat hij het meest op zulke tochten levend gevangen of geschoten wordt, en het zou ook zoo goed als ene onmogelijkheid zijn om hem ooit in handen te krijgen, indien dit niet het geval ware.



illustratie
de villa oppenheim nabij florence.


De zonderlingste eigenschap van den vos is voorzeker zijne zelfbeheersching die hij zelfs niet verliest wanneer hij zijne vrijheid heeft verloren. Dr. Jäger, directeur der weener Zoölogie, deelt daaromtrent het volgende geval meê, dat meer dan de opsomming van een aantal eigenaardigheden van dit dier een denkbeeld zal geven van zijn manier van doen.

‘Ik had er mij reeds dikwijls over beklaagd dat begunstigers onzer Zoölogie ons zooveel vossen ten geschenke gaven en er waren soms oogenblikken dat ik er geen raad meê wist. Geen dier dat in eene kooi minder thuis is dan een vos. Na eenige vergeefsche pogingen om zijne vrijheid terug te krijgen, onderwerpt hij zich met eene koude onverschilligheid aan zijn lot; zijne geesteskrachten verliezen hare elasticiteit, hij zit



illustratie
dokter bulckens.




illustratie
de inwijding der porceleinfabriek te sèvres.




illustratie
lord salisbury.




illustratie
keizer alexander en zijn staf.


[pagina 78]
[p. 78]

den geheelen dag suf te zien met de gelatenheid van een wijsgeer. Het best zou ik hem kunnen vergelijken met een in eene cel opgesloten politieken misdadiger, die te trotsch is zoowel om zijn bewaker door vriendelijke woorden tot zachtheid te stemmen als om hem te laten gevoelen dat hij veel lijdt.

‘Dit verdroot mij en om van hen verlost te worden liet ik er op zekore tijdstippen eenige doodschieten. Op zekeren dag schoot mij echter een helsch gedacht door het hoofd en ik besloot eens de proef te nemen of Reintje wezenlijk zoo slim is als men van hem zegt. Ik wilde namelijk een dezer dieren in het beerenhok overbrengen, want, zoo dacht ik, is hij in wezenlijkheid het heerschap waarvoor hij bekend staat, dan moet hij er zich evengoed op zijne plaats bevinden als ergens anders. In het ergste geval bleef het daarenboven hetzelfde of het dier omkwam onder de klauwen der beeren of door een kogel uit mijn pistool.

‘Toen de vos voor 't eerst in het beerenhok kwam, scheen hij wel vreemd op te zien, doch ik kon niet bespeuren dat hij bang was. Met de behaaglijkheid van een modejonker die zijn das netjes vastknoopt, schudde hij zijn pels en zag bij gebrek aan een lorgnet, met de bloote oogen de vier lummelachtige beeren aan.

‘Een der jongste beeren naderde aanstonds om den nieuwen gast te besnuffelen en aan te gapen, wat Reintje niet kwalijk scheen te nemen. Toen de beer echter te dicht met de tanden onder de oogen van den vos kwam, beet hij hem in den muil, waarvan het gevolg was dat deze zich op een eerbiedigen afstand terugtrok.

‘Zonder zich van zijne plaats te bewegen nam de vos nu het hok van boven tot onderen geheel op, en ontdekte in den hoek van een torentje, een uitmuntend gelegen oorlogspunt, dat hij in twee sprongen bereikte, waardoor hij in den rug gedekt was. Het was tijd dat Reintje daarheen gevlucht was, want kort daarna maakte de boerenfamilie hem en corps hare opwachting. Het is licht te begrijpen dat de beren hun onwelkomen en ongenoodigden gast met geene vriendelijke oogen aanzagen. De vos echter liet geen vrees blijken en zag zijne tegenstanders zoo onverschillig mogelijk aan.

Nadat zij hem op die manier eenige oogenblikken aangekeken hadden, trad een der beeren een paar stappen vooruit en kwam langzamerhand dichterbij. Toen hij onder het bereik van den vos was krabde deze hem bliksemsnel met de voorpooten over den snuit, zoodat den beer het bloed uit den neus liep en hij snel in het gelid terugkeerde.

Het bleek nu duidelijk dat ook op de dieren den regel van toepassing is: men moet leeren met schade of met schande, want al de beeren kwamen na elkander een bebloeden neus halen, alvorens zij overtuigd waren dat Reintje savoir vivre genoeg bezat om ook met beeren om te gaan.

Voor dien dag bleef het daarbij, en gedurende de volgende dagen bleek het mij dat de vos zich in het beerenhok reeds geheel thuis gevoelde.

Later zag ik dat de vos in den boom welke midden in het hok geplaatst was, een nieuwe schuilplaats ontdekt en deze onmiddellijk in bezit genomen had. In het begin wilden dit de beeren niet dulden en trachtten hem daarvoor te straffen. De vos liet een der beeren echter gerust naar boven klimmen en eerst als deze hem wilde grijpen, sprong Reintje op den ruigen rug van zijn vijand en van daar op den grond om zoo tot zijne oude verblijfplaats te geraken. De beeren vonden dit, zooals duidelijk aan hun brommen te hooren was, alles behalve aardig, doch de vos was hen te vlug af, en na verloop van eenigen tijd lieten zij zich gewillig als voetbankjes gebruiken.

Deze overwinning bracht den vos op eene slimme, hem waardige gedachte. Zoolang hij in het beerenhok verbleef had hij 's nachts in het open hok zijne tent op moeten slaan, terwijl de beeren hun nachtverblijf opzochten. In den zomer ging dat goed, doch toen het kouder werd vond de vos dit minder aangenaam.

‘Op zekeren avond zag ik dan ook dat Reintje niet meer in het hok was en na lang zoeken vond ik hem midden tusschen de beeren gerust slapend. De beeren legerdon zich gewoonlijk dicht bij elkaar om meer warmte te hebben; zoodra zij sliepen, sloop de vos voorzichtig daareen, en legde zich zoo gemoedelijk tusschen hunne pooten, als waren de beeren wolbalen. Overigens bekommerde Reintje zich niet om zijn gevaarlijke makkers en leefde als een kluizenaar in hun midden.’

Dit voorval bewijst wel dat de vos zijn naam van slim te zijn volkomen verdient. Als een echte roover gaat hij alleen des nachts op buit uit en is hij te ver van zijn hol afgedwaald, om het voor het aanbreken van den dag te bereiken, dan zal hij de voorkeur er aan geven, zich ergens te verbergen, liever dan zich bloot te stellen van op weg naar zijn hol overvallen te worden.

Zijn voedsel is zoo verscheiden mogelijk. Het liefst eet hij warmbloedige dieren, als muizen en hoenders. Ook jonge reeën, kalveren en vogels versmaadt hij niet, terwijl hij bij gebrek daaraan ook wel padden en kikvorschen neemt. In den winter heeft hij het hard te verantwoorden en dan is alle gedierte wat hij vindt niet zeker van zijn leven, want het is zeer te betwijfelen dat ooit een vos van honger is gestorven zoolang nog een levend wezen in de streek, waar hij kruist, aanwezig is.


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken