De Belgische Illustratie. Jaargang 11

De Sandwich-eilanden.

Er ligt in de Stille Zuidzee een groep eilanden die een eeuw geleden nog geheel onbekend waren en in dat tijdverloop op bijzondere wijze in bloei zijn toegenomen. Wij bedoelen de Sandwich-eilanden, die vóór omstreeks honderd jaar door den welbekenden kapitein Cook ontdekt werden en hun naam ontleenen aan een engelschen lord, die bijzondere belangstelling in deze ontdekking toonde.

De bewoners waren destijds een dom, onnoozel volk. Toen zij Cook's schip zagen, kwamen zij in hunne kleine kano's ijlings toegesneld en met eerbied bleven zij de blanke vreemdelingen aangapen, in de meening dat het goden waren. Hunne huidkleur was bruin en zij konden zwemmen als visschen. De moeders maakten er niets uit om, met een of twee kinderen op den rug, in het water te springen wanneer zij er iets in hadden laten vallen.

Tafels en stoelen waren hun onbekend, en toen men hun kleine kralen aanbood, meenden zij dat het graankorrels waren en beproefden die te eten. Van ijzeren nagels leerden zij spoedig het nut inzien, en zij waren er binnen weinig tijds zóó op gesteld, dat zij voor een enkelen nagel verscheidene varkens in ruil gaven.

Hunne kleeding bestond slechts uit een doek, tusschen de beenen en om het middel geslagen, doch zij waren bovendien getooid met halssnoeren en armbanden van schelpen of tanden, terwijl zij in hunne lange, zwarte haren, die in eene menigte dunne vlechten langs den schouder neêrhingen, veelkleurige veêren droegen.

Hunne woningen, die den vorm hadden van hooischelften, waren voorzien van een opening die te gelijk als deur en als venster diende, en over den vloer was een dikke laag gras gespreid, welke voor tafel, stoel en bed gebruikt werd. Glazen en tellooren kenden de inboorlingen ook niet: zij aten en dronken uit gedroogde pompoenschillen.

In sommige opzichten waren deze eilandbewoners beter dan vele anderen die kapitein Cook ontmoet had, doch er kleefde één vlek op hen allen, en deze was dat zij menscheneters waren. Zij brachten niet alleen menschenoffers aan de goden die zij aanbaden, maar zij aten ook hunne krijgsgevangenen op en hielden het voor wettig en rechtmatig, zich op die wijze van een vijand af te maken.

De Sandwich-eilanden, die, wanneer men ze van uit het westen nadert, niets dan kale, sombere rotsen vertoonen, bestaan uit acht bewoonde eilanden; het grootste daarvan is Hawaië, somtijds ook Owhyee genoemd, en het was daar dat de beroemde

[p. 228]

zeereiziger, nu juist honderd jaren geleden, zijn dood vond in een schermutseling met de inboorlingen, die niettemin zijne beenderen in een aan hun god Lono toegewijden tempel bewaarden en ze goddelijke eer bewezen.

Deze eilanden zijn omringd door koraalriffen. Men vindt er een aantal uitgedoofde en werkende vulkanen en op den Moana-kea verheft zich de grootste vuurspuwende berg van de wereld. Hij heeft den vorm van een afgeplaiten kegel en is 3400 voet hoog. De voet van den Moana-kea, die eenige mijlen van de kust staat, is rijkelijk met boomen bezet, hooger op groeien slechts kruiden, inzonderheid varens en struikgewassen, terwijl de top van den berg eene massa lava is, omgeven met een kroon van eeuwigdurende sneeuw. Men kan dus begrijpen dat wanneer de zon schijnt, de Moana-kea een allerprachtigst gezicht oplevert.

bij den kiekenkoopman, naar karl rhode.

De vuurspuwende bergen, wel eens de schoor steenen van den aardbol genoemd, zijn ten allen tijde een voorwerp van angst geweest voor hen die in hunne nabijheid woonden. Somwijlen blijven zij geruimen tijd stil en rustig om dan eensklaps met een vreeselijk gerommel een stroom van vuur, asch, zand en vlammen uit te braken die met groote snelheid langs zijne wanden neêrglijdt. Geen wonder dat de mensch bij zulk een schouwspel siddert en dat hier op deze eilanden de heidensche inboorlingen geloofden

[p. 229]

dat hunne goden zelf in den schoot dier vurige verblijven huisden.

Zoo dachten zij dat diep in den krater van den Moana-kea de gevreesde Pele woonde. Pele was een wraakzuchtige godin, wier knorrige stem het gerommel in den berg veroorzaakte en wier toorn zich openbaarde door vuur en vlammen, ter verdelging harer onderdanen uitgeworpen. De god van den heiden is altijd wreed, meêdoogenloos en schraapzuchtig. Zoo ook Pele, en niemand durfde dan ook hare brandende woning voorbij gaan zonder offers te brengen. Menigmaal werden er een aantal levende varkens achtereen in den krater geworpen. Somtijds offerde men zelfs menschen, maar het baatte niets; nog altijd deed zich nu en dan de ontzettende stem hooren en braakte de godin, lava even als voorheen.

een gevallen ster, naar j. van beers.

Een paar jaren na den dood van Cook kwamen missionarissen op de Sandwich-eilanden het Kristendom prediken, en zij hadden het geluk van ook in het hart van Krapuolani, de vorstin van Hawaiï, het goede zaad, dat zij uitstrooiden, tot ontwikkeling te brengen. Eenige dezer zendelingen bezochten ook den Moana kea en aten zelfs van de zoete beziën die op Pele's grondgebied groeiden. De inboorlingen stonden verbaasd over deze vermetelheid; bevend en met de diepste bezorgdheid riepen zij:

‘Onze godin zal u verderven, blanken! Gij komt nooit levend terug. Aanstonds begint zij

[p. 230]

haar vuur uit te braken!’

De missionarissen gingen echter rustig hun gang en dat zij ongedeerd terug kwamen, werkte hun edel streven, om de inboorlingen aan het heidendom te onttrekken, krachtig in de hand. Voor velen was het een eerste aanleiding om het oude geloof te verzaken.

Om op de zoo even genoemde vorstin terug te komen, Krapuolani had lang vastelijk in Pele geloofd. Hoe kon het ook anders! Had zij niet eens, gedurende eene zware ziekte, tien menschen geofferd, en was zij toen niet beter geworden? Maar dat was vele jaren geleden, en nu zij het Kristendom omhelsd had, deed zij haar best om het bij hare onderdanen ingang te doen vinden. De voornaamste hinderpaal die zij daarbij ontmoette, was in Pele gelegen. Men vreesde dat de godin, zoo zij te weten kwam hoe men aan hare macht begon te twijfelen, in al hare woede zou opstuiven en een zee van vuur zou uitbraken. Te vergeefs poogde Krapuolani haar volk dienaangaande gerust te stellen en het ingewortelde bijgeloof uit te roeien. Hare betoogen werkten niets uit, en zij nam zich daarom voor, op een andere manier te beproeven haar doel te bereiken. Zij besloot den berg te beklimmen en alleen in den krater neêr te dalen, om daar den eenigen waren God te loven en te aanbidden.

Men kan zich voorstellen hoe bezorgd het volk zich maakte toen de geliefde vorstin haar voornemen aankondigde. Men weende en jammerde op hartverscheurende wijze. Het was zeker dat men haar niet levend zou weerzien; Pele zou zulk eene uitdaging niet verdragen; zonder twijfel zou zij haar verzwelgen, en niemand zou dit kunnen verhinderen, niemand zou de goede prinses kunnen verdedigen!

Zoo weeklaagden de onderdanen van Krapuolani, maar de kloeke vrouw liet zich door hunne tranen en smeekingen niet van haar besluit afbrengen. Zij besteeg den vulkaan, gevolgd door eene dichte menigte volks, en daalde met gevouwen handen in den donkeren krater af, terwijl de heidensche schaar, met angstige spanning, op den rand van den afgrond den afloop van het waagstuk bleef afwachten. Het was nu de tijd voor Pele om haar verdelgend vuur uit te braken en de indringster voor haar vermetelheid met den dood te straffen. Maar neen, de wakkere vrouw knielde neêr, aanbad met luider stemme haren Schepper en keerde toen terug zonder het minste letsel ontvangen te hebben.

Deze kloeke daad had de heilzame uitwerking welke de vorstin ervan verwacht had. Meer en meer openden zich de harten harer onderdanen voor het Kristendom, en naarmate dit verspreid werd, nam ook de beschaving onder deze eilandbewoners toe. Tegenwoordig telt het heidendom geen aanhangers meer op de Sandwicheilanden, ofschoon de sporen ervan nog op vele plaatsen te zien zijn in de ruïnen van altaren op welke de inboorlingen hunne offers aan hunne goden opdroegen.

De Sandwich-eilanden behooren thans tot de bloeiendste eilanden in den Stillen Oceaan. Hun gezamenlijke grootte wordt op 300 vierkante mijlen geschat en zij hebben eene bevolking van omstreeks 200.000 zielen. De bodem is zeer vruchtbaar en brengt vooral veel suikerriet en cacao op. Sedert de invoering van het Kristendom is er het peil der verstandelijke ontwikkeling steeds hooger geworden en men vindt er nu 357 scholen alsook verscheidene drukkerijen en eenige nieuwsbladen.