Biekorf. Jaargang 15

Mengelmaren

Zuyd- en Noordschote

MEMORIEN en geschiedenissen uyt eenen handboek omme Pieter Pieters, filius Pieter, gebooren op den XIIII Maerte MDCLXV, op de prochie van Zuydschoote:

In X^bre 1679 en Febry 1680 heeft men gesien die schromelijke sterre met eenen steert, waer mede Godt ons heeft betoond de plagen die daer naer gevolgt zijn, te weten oorloge en dieren tijd.

In 't jaer 1692, op den 8 7^ber ontrent de twee uren naer den noene is er geweest eene schromelijke aardbevinge, zoo dat de melk in abondantie uyt de teelen gespaest heeft dat ze langst de kelders liep.

Van 5 January 1709 voort is er geweest een harden vorst van drie weken. Alles vervroos dat vervriezen kon; 25 eiers verkocht men 10 schellingen en 25 raepen aen 26 stuyvers, en andere dingen in advenante. De Febr. 1709 lag de sneeuw bij plekken zeven voet dikke.

Den Oegst van het jaer 1710 is geweest eenen oegst van gratie en abondantie.

Den 26 January 1699 is geteekend eenen vrede van 25 jaer tusschen den keyzer van Polen, Moscovien en den Grooten Turck.

In 1701 naer mynen Paeschen gehouden te hebben op Witten-Donderdag, zoo heb ik gevast van den Donderdag noene tot den Paeschen morgen, zonder iet 't minste te eten of te drinken, ten zij ontrent eenen lepel brandewyn des Zaterdags avonds, want myn herte flouw begon worden.

Toen ik schepen was in 1698 heeft men te Zuydschote den torre afgelezen tot het ravegat, ende nog leeger vermaeckt ende gerepareert. Gedaen door Andries Plateeu, schaliedekker te Rousselaere voor 110 pond grooten.

In 1713 veraccordeert met de eerw. pater Recolletten voor drie jaer om te Zuydschoote te komen vroegmisse lezen alle Zondagen en heylige dagen, mits 12 pond grooten 's jaers ende hun tractement. Ende daer naer veraccordeert voor dertien ponden gr. vlaemsch 's jaers met myn Heere Dubie, voor dezen geweest Caneuninck te Meessen, ende alsdan woonagtig tot het Sas, in zyn speelhof.

In 1716 den noordschen beuk, lang 96 voeten doen opmaecken dezelve hoogde ende wydde gelyk de 2 andere beuken van de kercke van Zuydschoote.

Het kloksken geborsten wegende 550 pond, ende had Zuydschoote gediend 60 jaer, ende voordien eenige jaeren geweest zonder klokke,

[p. 16]

alwaer getuyt was met eenen hooren als men misse zoude gaen doen. Drie nieuwe klokken zyn dan gegoten in Sept. 1717 door Ignatius De Cock, van Heestert. Zij wegen 800, 600 en 400 pond aen 12 stuyvers het pond.

In 1699 aan de kerke van Noordschoote opgemaekt den noordschen beuk van 52 voeten, zynde van te vooren een onderladt. Nu zyn er drie beuken. Het portael dat omtrent het midden stond naer het westeynde verstelt; oock de chooren met de deuren afgebroken, en daer van lyzen gemaeckt van zyden, ende oock den docksael gemaeck met den steeger omme naer de clocken te gaen.

In 1700 te Noordschoote aengenomen eenen capellaen. Geaccordeert voor 30 ponden, de vervallen en een woonhuys.

In 1700 te Noordschoote gezet eenen nieuwe hoogen autaer in hout, ende den ouden verschoven in Sinte Nicolaeys choor. In 1716 oock 15 schrynewerckbancken. Op de processie gingen er wel 50 brandende flambeeuwen voor het Alderheyligste, daerenboven de Gilde met trommel, fluyt ende violen ende spelen met het vaendel voor 't Hoogweerdig.

In January 1718 ingesteld het broederschap van de Trinitarissen door de Paters van Hondschoote.

Denzelven Pieter Pieters, overvallen door eenen kwaeden hoest ende felle pyne in de zyde, met eene aenhoudende korts, die begon vyament te zyn den 28 7^bre 1729, heeft ontvangen de Heylige Sacramenten der stervenden, en den 23 8^bre 1729, houdende in zyne hand de gewyde penninekkeerse, is hy van lyve ter doot gegaen, wiens ziele Godt wilt genadig zyn.’

L.S.

AL de Nederduitsche en Noordsche volkeren, die geern vaarden, zeggen bakboord tegen den linkeren en stuurboord tegen den rechteren kant van 't schip.

De latijnsche volkeren hebben die benamingen overgenomen.

De Franschen zeggen bâbord en tribord, de Spanjaarden babor en estribor, de Italianen babardo en tribordo.

Hoe dat uitgeleid? Het roer ligt immers aan den achtersteven en een schip wordt langs achter en niet aan den rechter kant bestuurd.

Langen tijd heeft men den uitleg bij 't haar getrokken om die zonderlinge en onverstaanbare benaming te verklaren.

Te Kiel is een oudsaksensche boot bewaard, een van die oude vaartuigen, waarmede de oude Saksen naar de kusten van de Noordzee overstaken.

Het roer kon vrij en vrank in eenen lederen ring bewegen; waar was die lederen ring vastgemaakt?

Op verrassende wijze werd de oorsprong der oude benamingen klaar; de lederen ring was aan den rechteren kant van het vaartuig vastgemaakt; de stuurman zat met zijn aangezicht naar den rechteren kant, naar den stuurboord en met zijnen rug naar den linkeren kant, naar den bakboord gekeerd.

Gazette van Brugge, 28-12-03.