Biekorf. Jaargang 31

De oorlog in Dickebusch en omstreken.

(Vervolg van bl. 161).

1915. Dinsdag, 23ⁿ in Schrikkelmaand. Weinig geschot.

De gezondheidstoestand wordt vanlangsom slechter. Uit het leger dienaangaande 'n weten we nietvele: we 'n kennen de mannen niet; en daarbij, scheelt er wat mee, seffens zijn ze weg eer dat 't entwie gewaar is. Maar 't schijnt, toch is er sprake van typhus, verkoudheden, borstvliesontsteking; alleszins neemt het uit onder hen van sukkelaars met vervrozene voeten, meer dan bij 't fransch volk, misschien wel een vijfde van 't leger. Onder onze menschen woekert de typhus met alle geweld, alom, hier en daar van huis tot huis effenop, vaneigen aleens min aleens meer. Aanvankelijk werd weinig daartegen gezorgd; nu wil men ‘de ziekte’ te keere, spijts al en door al. Te ‘Pop’ d.i. Poperinghe hebben de Engelschen een groot gasthuis daarvoor ingericht, s. Elisabeth's gasthuis voor onze inlandsche lieden. De eerste zieken die uit Dickebusch ernaartoe gevoerd wierden hadden 't lijk zelf moeten vragen. Thans komen u de Engelschen halen willen of niet, bij de eerste sperke der kwale. Pop's gasthuis is vol nu; 't zothuis van Yper (minder of nietmeer beschoten) dient ook al. Wie in die huizen niet 'n bezwijkt, en 't vervoeren wordt te vermogen, die moet dan verderop naar dat van S. Omar's. Overal in die huizen zijn 't Zusters of Juffrouwen van 't Roo-Kruise, en de zieken zijn er ten uiterste best.

[p. 210]

De geneesheer is heden weerom uit op den kijk, effenop trekt hij binnen ter Neerplaatse. Zeven liên die eraan zijn, worden weggevoerd. Vannuvoortaan alzoo een drie-vier uithalingen te weke. Sommige zieken willen gereedelijk mee; anderen vergruwd, duiken hunne kwale - ten hunnen eigen nadeele dikwijls - weigeren hen te leggen, blijven op, en verbieden den geneesheer te manen. Als geneesheeren hebben we hier HH. Verbeke van Vlamertinghe en Van Walleghem uit Zonnebeke vluchteling te Poperinghe. Die Heeren zijn verplicht waar ‘de ziekte’ is, ervan aan de Engelschen mare te doen

De huizen waar ‘de ziekte’ geweest is worden ontsmet. Overal ten anderen worden de kelders bezichtigd; ook 't water wordt gekeurd: iedereen is gezeid ditzelve te laten ziên een uur lang, of er wat in te doen van een poeier welke men kan krijgen bij den veldwachter. Daarbij bevel ons allen ‘de ziekte’ te laten zetten: geldeloos, op maandag, donderdag en zaterdag van 4 1/2 tot 6 1/2 bij Juul Lauwyck tenden de Kerkstrate.

Die droeve plage woekert even geweldig op Vlamertinghe, te Yper, Boesinghe, Elverdinghe en zelfs Reninghe. Zuidwaarts echter te Locre, Kemmel, enz. min.

24ⁿ Woensdag. Veel gedommel al Langhemarck. Hier achter den noen eenige bommen bij Krommenelst en in den Vyver, en een boven den molen.

Om de vliegers te verschalken begint men nu valsche schietstukken en voorraadwagens op te stellen, lijk verdoken onder de takkelinge.

Vanlangsom meer menschen gaan hun brood verdienen op het vechtgrachtgebied: wel een twee-drie honderd uit alle gewesten. Eerstmaal totzelfs knapen van 13-14 jaar oud; thans evenwel geen meer onder de 16. Ze werken meest tusschen Voormezeele en Vierstrate. Ze hebben daar b.v., vóór iederen gracht een hinderstaan aan te brengen: een hinderstaan is alsof je zou'-zeggen een wielgetrek van onder een wagen, anderhalven meter van hoogten, twee wielen dus, één aan weerkanten 'n liggen-

[p. 211]

den boom, maar 't en zijn niet eigenlijk wielen, 't is 't herte ervan, 't zijn de gespeeken alleene zonder de velgen(drievier staken dooreengeschrankt, is lijk alzoo een zes of acht speeken weerzijds), en de wielboom zoogezeid is een balke van een 4 of 5 meter; stekkerdraad wordt dan gespannen top en top meegaandeweg met die balke van speeke tot speeke, zoo een zes of acht draân, met aloverend-over die draân omendomme nog andere draân. Ze moeten ook nog in de bosschen bij den Plas de sperren gaan kappen om die hinderstukken te maken. Ze kappen verder veel ander hout, om ermee een bane aan te leggen van den Ruysschaert naar den steenweg, dwers door die bosschen. Anderen delven grachten. En al dat volk bestaat in 8 ploegen, ieder van 40 man aangevoerd door twee uit de engelsche krijgswerkschap en een taalsman. Drie grachtwerklieden-alzoo zijn reeds dood, getroffen door duitsche kogels die immer daar omvliegen. Verder, wel 150 gasten werken bij dage in de wegen: reinhouden en vermaken, en de vuiligheid delven of wegvoeren. Loon? Allemaal tegen drie frank daags.

Het leven is goedkooper dan 't pleegt: van in gelegd vleesch, 't is er beukens en bakens. Petrol: 0,80 fr. insteê van 1,20. Zwijns 1,10 fr. Eiers ten winkele 0,20 fr., bij de boeren 0,15. Maar 't brood wordt uitgevochten; de vier bakkers 'n kunnen hun steke niet houden, want het leger 'n komt niet toe. Boter: te boere 4 fr., in de winkels 4,50 fr. De hommel aan 30 fr. De sikoreiboonen te Bârnesse 16 fr., nu echter 36, zoodanig dat vele vluchtelingen die ze achterlieten ze zoeken weder te naderen.

Donderdag 25ⁿ. Sneeuw. Een Duitschman gevangen.

Vrijdag 26ⁿ. Aan Yper-Kruisstrate zes menschen doodgesmeten, waaronder drie die naar hier togen om in 't grachtwerk te doen. 't Is te Dickebusch immers op Plaatse dat die werkliên vergâren.

('t Vervolgt)

[A.V.W.]