Biekorf. Jaargang 38

Mengelmaren

De Kaasboot van Duinkerke.

- De boot die bij 't volk te Duinkerke best van al gekend is, bij kleine en groote, is de Kaasboot: een klein stoomschip dat regelmatig vaart op Rotterdam. Het behoort aan de Compagnie Franco-Néerlandaise die er den fieren doopnaam op schilderde: Amiral Lhermitte. Maar bij 't volk is en blijft het de trouwe-goede Kaasboot. Hij vaart immers naar Jantje-Kaas en telkens als hij uit Rotterdam weerkeert spuigt hij kaasbollen op de kaaie van Duinkerke. Kaas is zijn gewone ladinge, zijn ‘retourvracht’ zouden de Hollanders zeggen: een kaasbolle is op zijn schouwe geschilderd als zinnebeeld van zijn streven: dat moeste bij 't volk de Kaasboot worden!

V.G.

Mollege, mollege maarte
Koopt ons kindje een taarte
een schuiferling
een lekkerling,
en een verschen verschen paling.
We trappelen dien paling op zijnen steert
dat hij krinkelt al rond den heerd,
en we trappelen 't puidje zijn oogsken uit,

[p. 63]

 

zijn beentjen in tween,

 

toen had het maar één,

 

toen springt het puidjen op één been!

Het begin trekt op een deuntje vroeger alhier IX, 1898, bl. 252 medegedeeld.

Oost-Nieuwkerke.

Werkbie.

Winterwerken met de saks

De gang van 't werk in 't polderland liet ik me door een boer van Uitkerke als volgt uiteendoen.

Eerst valken d.i. de stoppels omme leggen, met een lichten ploeg of de tweescharre;

dat wordt dan geslecht met de eegde, ‘de schelle moet los gereên zijn en de zunne moet dat roosten’;

daarna moet ge 't versteken d.i. entwat dieper of valken, met de tweescharre of de saks;

dan moet ge 't nog winterwerken, en dat is altijd met de saks:

- 't Is al verstoken: we gaan die partie nu winterwerken.

- Doet ge dat met denzelfden ploeg?

- O nee', met de saks, mijne man, anders en geraakt g'er nooit deure!

De saks is de ploeg in de polderstreek gebruikt om 't zwaar labeur, het winterwerk te doen. 't Zijn meest duitsche ploegen. Zou de beteekenis misschien zijn: ploeg van Saksen?

Ten slotte, in den uitkomen moet ge 't gereed leggen, slechten te Maarte met de ijzereegde of de keteneegde.

H.F.

De stake uittrekken

- Hij en gaat nooit de stake van den ouden uittrekken!

Gezeid van een zoon die minder bekwaam is dan zijn vader.

Kapellegebod houden

- Ge moeste kapellegebod gehouden hên! zei een van onze Schuttersgilde, die niets en wist van de getroffen schikkingen en er spijtig om was. Hij wilde zeggen: Ge moest daarvoor eene algemeene vergaring beleid hebben.

Loo

L.V.

Beesten koopen

De koeiekoopers van Eecloo die alhier kwamen beesten koopen - 'k spreke van over een dertig jaar, - riepen achter den drijver al vloeken en hun kruis maken, totdat de gekochte beeste van 't hof gedreven was.

[p. 64]

Aan 't kapelleke langs den steenweg van Male en zouden ze nooit voorbijgegaan zijn met een beeste, zonder hun kruis te maken en een gifte in den offerblok te steken.

Sysseele

R.V.

Zwingelen met de mannejes

- Te Ruyter's en Synaeve'ns ze zwingelen daar met de mannejes.

- ?

- Ja, met d'ijzeren mannejes, met die groote machienen [mijn zegsman bedoelde de zwingelturbienen]: ze steken 't in al den eenen kant, in 't midden dat slaat klinke en 't verzwingelt al den anderen kant, en z'en hên 't maar af te pakken.

Gulleghem

D.C.

Vragen en antwoorden

Kynckernelle. - In de Rekening van Oyghem over 1601-1606, f. 18 v. lees ik: ‘Betaelt an Jan Bostyn vande leverynghe van vier ellen blau kynckernelle, ten pryse van 57 sc. delle, omme de kinderen van Jacques van Westen, officier... 11 pond 4 sc.’ - Staatsarchief Brugge, Acquisitions n. 2881, stuk I.

Kynckernelle is blijkbaar een soort stoffe, laken misschien, doch 'k en vond nievers de juiste beteekenis van dit woord. Er bestaat een oud Fransch woord Quinquernelle, maar 't beteekent in 't oud recht: een uitstel van betaling voor vijf jaar; 't kan dus moeilijk met ons Vlaamsch woord in betrekking gebracht worden. Wie helpt er een handje?

P.D.B.

Herte Vrouwe. - De Kindergedichtjes van Karel de Gheldere zijn al folklore geworden, zoo 'k zie in den lesten Biekorf. Althans heeft een Werkbie Herte vrouwe zat in (niet op) de schouwe uit de Gheldere's Landliederen als lekker folklore-zeem in den korf binnengesmokkeld. Wel een teeken dat K.d.G. den echten volkstoon getroffen heeft.

R.G.