Biekorf. Jaargang 56

[p. 247]

De vismarkt in Brugge

Koningen en Keizers hebben hun naam gevlochten in de ‘kleine geschiedenis’ van de Brugse Vismarkt.

De ‘Vrije Vischcoopers’ hadden eeuwenlang hun standplaats op de noordzijde van de Grote Markt; hun kramen en stallen bezetten er de plaats waar tegenwoordig de Koornmarkt - de Zaterdagse Graanbeurs - gehouden wordt. De Koornmarkt was oudtijds op de Braamberg. Vismarkt en Koornmarkt verwisselden van plaats in 1745, naar aanleiding van de plechtige intrede van Koning Lodewijk xv van Frankrijk. De magistraat wilde voor deze gelegenheid de Grote Markt vrij en schoon - en de Vischcoopers kregen bevel ‘de markt behoorlick te suyveren ende voor den tydt van het verblyf vanden Coninck alhier’ met kramen en stallen te verhuizen naar de afgelegen Biskajersplaats.

De verplaatsing was zeker niet naar hun zin. Hun privilegiën leerden dat hertog Karel hun voorzaten in 1469 de standplaats op de Markt had toegewezen, nadat zij een eeuw lang (vanaf 1350) op de Braamberg hadden gestaan. Hun woordvoerder ter Camer was Jonker Pieter Anchemant, proost van de Confrerie van het Heilig Bloed, schepen van de stad en tresorier van de ‘Vrye Vischcoopers’.

Nauwelijks had Louis-Quinze de stad verlaten, of ‘die van den visschenambachte’ namen hun aloude plaats weer in. De verhuizing gebeurde over nacht. De magistraat stond, op de vroege morgen van 2 Augustus, voor het voldongen feit.

Het College wilde blijkbaar voorgoed de Markt gezuiverd houden; de resolutie laat horen dat het Brugse publiek met de verplaatsing van de onwelriekende kramen instemde: ‘.... gheconsidereert - zo luidt de motivering van de wetheren - dat het voor den dienst van de Majesteyt ende van het publicq niet en betaemt dat soo een schoone plaetse met deselve visch-stallen causerende eenen grooten stanck ende vuylic-

[p. 248]

heydt soude belemmert blyven....; werdt gheresolveert ter provisie ende sonder prejudicie van hun reght ende van het voorder ondersoeck van de saecke, dat hun vischstallen souden getransporteert ende ghestelt worden opden Braembergh ofte Coorenmarkt.’

Jonker Anchemant, door de magistraat ontboden, kon geen toestemming vanwege zijn Nering mededelen. De Vrije Vischcoopers beschouwden de resolutie als een inbreuk op hun voorrechten; zij onderwierpen zich ‘ter provisie’ en waren op 2 Augustus, tegen zes uur 's avonds - de gestelde termijn - opgekraamd naar de Braamberg, voorlopig en voorgoed, tot heden ten dage.

De verdere geschiedenis van de Vismarkt is alleen nog een stukje bouwgeschiedenis, waarmede toch nog de naam van een Keizer verbonden is. Napoleon werd gedurende zijn bezoek te Brugge in Mei 1810, door de maire Baron de Croeser in de stad rondgeleid. J.K. Verbrugge noteerde daarover het volgende in zijn Gedenkweerdige Aenteekeningen (Oospr. handschrift blz. 152):

‘Den 19. [Mei] heeft Zyne Majesteyt gezien de vismert, en alzoo reeds door onzen Meijer, M. den baron de Croeser. waren twee vischstallen gemaekt, in orduyn gezet en met schaillen gedekt, 't welk eenen schoonen oogslag gaf op of tegen de brugge; zoo vroeg de Keyzer aen den Meijer of dit veel zoude gekost hebben, om alle die koutte-stallen in orduyn te maeken gelijk deze twee: daerdoor te kennen gevende dat dit een ornement voor de stad zoude geweest hebben. Hetwelk den meijer lanck hiernaer en op bequamen tijt ten uijtvoer gebraght heeft.’

Baron de Croeser zou inderdaad nogmaals burgemeester worden, onder koning Willem, eer onze arduinen Vismarkt ‘style Empire’ naar het plan van Calloigne voltooid werd. Verbrugge noteerde (a.w. blz. 390 en 394) de gedenkwaardige gebeurtenis:

‘Ontrent half september [1821] waren de schoone nieuwe visch-stallen met schaillien in 't drooge.’
‘De stallen op de visch-mert met den eersten april [1822] in gebruyk genomen van de vischwijfs, zijn zeer duer ver-

[p. 249]

pacht geweest. Sommige stallen met vier verkoopsters om de pacht te konnen opbringen.’

In 1852 werden de planken van de stallen vervangen door tafels in arduin van Ecaussines die er toe bijdragen de lucht tussen de dorische zuiltjes reiner te houden.

Meldenswaard is de betrekking van het geslacht Anchemant met ‘die van den visschenambachte.’ Jonker Pieter Anchemant, die in 1745 optrad als tresorier van de Vischcoopers, was afstammeling van de Bourgondiër Pierre Anchemant, raadsheer en secretaris van prins Maximiliaan en van hertog Philips de Schone, die zich in 1493 te Brugge kwam vestigen. Hij verkreeg er 27 December 1493, voor bewezen diensten, het voorrecht van ‘Vrije Vischcooper’. Dit voorrecht, erfelijk in zijn geslacht, bestond in een visstal op de Brugse Markt die verpacht werd aan eea ‘actieve’ viskoper en de Anchemant's een jaarlijks inkomen van 10 pond groten heeft bezorgd tot de afschaffing van het ambacht in 1793.

A.V.

- Brugge. Stadsarchief. Resolutiebouck 1744-45, f. 270; 274-75. Kronieken van Allaert en Buyck. Gedenkweerdige Aenteekeningen van J.K. Verbrugge t.a.p.