Biekorf. Jaargang 64

[p. 305]

De familie Hennessy van Roeselare
Aansluitend bij de vraag gesteld in Biekorf blz. 224.

Onder de 246 bekende Ierse laureaten van de Universiteit te Leuven, komen volgende leden voor van de familie Hennessy, allen afkomstig uit Fidardien of Fidere in Ierland: Michaël (1687), die later rector werd van het Ierse College te Antwerpen, Richard (1702), Michiel en Guilielmus (1734). Zij zijn de enige Ierse laureaten uit deze plaats afkomstig en ongetwijfeld verwant aan mekaar. Zoals ook luitenant-kolonel Hennessy van het regiment Bulkely (1747) in Franse dienst in de Nederlanden, waarvan geen verdere plaats van herkomst in Ierland bekend is⁽¹⁾.

Er waren nog leden van deze familie in ons land. Op 29 augustus 1738 aanvaardde Patricius Hennessy fs. Joannes, ‘docteur in de medecyne’, gehuwd met Joanna Vermandere, het poorterschap van Roeselare⁽²⁾.

Hennessy was gehuwd met de dochter van Carel VermandereDevos, winkelier en kamslager te Hooglede.

De Vermandere's behoorden tot de gegoede burgerfamilies, die in de streek aanzien en gezag genoten. De enige broer van Joanna Vermandere, Carel Vermandere, was in 1747 priester te Roeselare. Tot de familie Devos behoorde o.m. Jan Devos, kapelaan van Sint-Quirinus en onderpastoor-jubilaris te Hooglede in 1742, aan wie J. Delbaere een belangwekkende bijdrage wijdde⁽³⁾. Verder had de kapelaan een broer Jacob Devos, die procureur was te Ieper.

Onder de peters en meters der kinderen van het gezin Hennessy-Vermandere, geboren te Roeselare, treffen we weeral invloedrijke locale burgerfamilies aan uit de streek, zoals sieur Mattheus de Mey, griffier van Hooglede⁽⁴⁾, Pieter-Mattheus van Massenhove, pastoor te Westrozebeke. Alsook Michiel Hennessy, kanunnik van de collegiale kerk van O.-L.-Vrouw te Kortrijk, die zal te vereenzelvigen zijn met de Leuvense laureaat uit 1734, en die een broer was van Patricius Hennessy⁽⁵⁾.

Ook Patricius Hennessy was een oudstudent van Leuven. Hij was licentiaat (of doctor?) in de medicijnen, schepen (1745-1754) en voorschepen van de stad Roeselare. In 1734, nog vóór hij poorter werd, aanvaardde hij het ambt van ‘docteur medecyn ten

(1) A. O'Flanders, Toen Vlaanderen groot was (1930), 204-205, 226, 264.

(2) G. Marichal, De poorters van Roeselare (1955), 34.

(3) Biekorf 1952, 133-143; dhr. J. Delbaere uit Rumbeke was ook zo vriendelijk mij zijn archiefexcerpten over de Heunessy's te laten inzien.

(4) Naar het schijnt is de Hoogleedse familie de Mey de stamfamilie van de Noordnederlandse adellijke familie de Mey van Streefkerck.

(5) Deze en nog andere gegevens werden ons bereidwillig medegedeeld door dhr. D. Cracco.

[p. 306]

pensioene’ der stad Roeselare, wat hij bleef tot aan zijn dood in 1760⁽⁶⁾.

Toen Hennessy overleed werden zijn 6 minderjarige kinderen bevoogd met Pieter-Jacob de Mey, baljuw van Oostieperambacht te Hooglede, en kanunnik Hennessy uit Kortrijk.

Deze kinderen waren: Patricius-Joannes, die later priester en kanunnik werd te Torhout, verbannen naar Oléron, en te Roeselare overleden in 1836⁽⁷⁾; Thaddeus-Albert, later stadsdokter en eerste schepen zoals zijn vader⁽⁸⁾; Michiel, later advocaat en griffier te Waasten, wiens weduwe daarna te Ieper woonde; en drie meisjes waaronder Anna-Carolina, de latere abdis in Sint-Trudo te Brugge.

Patricius Hennessy had zich vlug opgewerkt tot een vooraanstaande figuur in het stadsleven van zijn tijd. In 1752 was hij koning en in 1754 hoofdman in de Sint-Jorisgilde met de voetboog⁽⁹⁾. De inventaris van zijn sterfhuis vermeldt landerijen te Hooglede, Gits, Rumbeke, Oostnieuwkerke, Meulebeke, Lichtervelde, Zonnebeke, Passendale en Langemark, grotendeels afkomstig van de kant der vrouw, en voor méér dan 12.000 pond renten. Hij had een wijnkelder die op 510 pond werd geschat. Zijn medische practijk was uitgebreid; verschillende personen waren samen voor nog meer dan 600 gulden schuldig wegens medicamenten en visiten. Hij bezat een welvoorziene bibliotheek en zijn ‘apotequers wynckel’ met ‘alle de materiaelen ende instrumenten’ was 75 pond waard.

Nochtans kon Hennessy zijn Ierse afkomst niet vergeten. Hij stond in nauwe relatie met andere Ieren in ons land. Onder de peters van zijn kinderen verschijnt in 1751 Thaddeus Ryan, stadsdokter en schepen te Oudenaarde, die dezelfde zal zijn als Thadeus M. Rian, uit Casselien in Ierland, laureaat te Leuven in 1727.

In zijn testament geeft Patricius Hennessy 50 Missen aan de paters ‘Hiersche recollecten tot Loven ende 50 aen de paters Hiersche predicheeren ende 50 aen de hiersche Paters van het Hiers College’. Verder schenkt hij ‘6 guinen in specien aen mynen broeder om uitgedeelt te syn aen eenige oude vrienden in Hierlandt’. Het latijnse grafschrift dat in het testament wordt voorgeschreven maakt eveneens gewag van zijn Ierse afkomst.

Het is niet uitgesloten dat de dochters en dus ook Anna-Carolina Hennessy, abdis van Sint-Trudo, in hun jeugd de abdijschool der Ierse nonnen te Ieper bezochten. Deze school was in de 18e eeuw de enige Ierse kostschool in de Nederlanden.

(6) M. Debruyne, De bestuurlijke inrichting van de stad Roeselare tot aan de Franse Omwenteling (1962), 81-82.

(7) G.F. Tanghe, Geschiedenis van Iseghem, 309.

(8) M. Debruyne, De eed van de Magistraat van Roeselare in het licht der politieke gebeurtenissen (1960), 8, 11; a.w., 82.

(9) F. De Potter, Schets eener gesch. der stad Rousselare (1875), 178.

[p. 307]

In alle geval wijzen de familiebanden en de relaties der familie Hennessy en de families van de moederlijke zijde, Vermandere en Devos, naar Ieper en de kasselrij Ieper. Zodat het begrijpelijk is dat Anna-Carolina Hennessy bij haar wijding in 1789 bedacht werd met een Iepers drukje, dat daarenboven misschien nog kan uitgegaan zijn van haar eigen Ieperse familie; met Brugge had ze, voor zoverre bekend is, geen speciale connecties, met Ieper en het Ieperse daarentegen wel.

De historie van haar familie leert ons ook iets over het gesloten en weinig bekende milieu van de katholieke vooraanstaande Ieren, die in onze gewesten het nieuwe en gastvrije toevluchtsoord vonden, dat voor de meesten onder hen een tweede vaderland werd.

l. van acker