Biekorf. Jaargang 71

[p. 389]

71e Jaargang 1970 - inhoud

I. Bijdragen

Sente Gillis in Provenchen (Saint-Gilles-du-Gard). Een bedevaart uit het oude Vlaamse strafrecht		A. Viaene	5
De indijking van enkele polders rond Oostende, 1700-1810:		J. De smet
	I. De indijking van de Nieuwe Polder van Zandvoorde		16
	II. De indijking van de Sint-Katerinepolder		159
	III. De indijking van de Polder van Snaaskerke en van de Keignaardpolder		224
Vlaamse zwingelaars in Normandië		W. Minne	23
Strijksters op Sint-Gillis		M. Cafmeyer	27 89 140
Antwerps beeldhouwwerk te Tielt		V. Arickx	33
De vlucht van Gezelle naar Kortrijk, 1872		A. Demeulemeester	34
Zakwoordenboek van het buitenleven. 1787		E.N.	36
De vrije compagnie van Tielt. Een gewapend verzet tegen tiendverpachting. 1718		V. Arickx	37 97
Brabantse rijven op rondgang in Vlaanderen 1448-1525		A.V.	45
Valenschwerc. Hispano-moreske faience op de galeien in Sluis (1441) en in musea van Damme en Brugge		A. Viaene	46
Koordedansen nu		G. Pottie	51
De rekeninghe ofte weirde der landt-maten. 1704
Vlaggen en kokarden in 1795		C.B.	54
Jan van Eyck in de belangstelling onder het consulaat. 1802		E.N.	55
Groot- en Klein-Vlaanderen als huis- en hoevenaam		C.B.	55
Naar 't Noorden vliegen		J.P.	56
Appelflauwte		E.N.	57
Legenden rond aartshertogin Isabella en het beleg van Oostende. De kleurnaam Izabel in de etymologie		A. Viaene	65
Grafsteen van Heindric Rogier te Wervik. 1528-1531		J. Roelandt	72
Tijl in ‘'t Oolik’ Roeselare. 1859-1968		M. De Bruyne	75 145
Een oud kniedeuntje uit Moorsele		G. Pottie	94
Een fransgezinde abt van Zonnebeke		A.V.	95
Praktische markttabellen van de wijnkoper 1704		C.B.	106
Wulfaert Hellinck van Axel. Zangmeester van de St.-Donaaskerk te Brugge. Zijn optreden te Gent in 1539		A. Viaene	109
Taalaantekeningen (alfabetisch)		K. de Busschere	W 111 Z 173
Baron Kervyn op Beverhoutsveld		A.V.	115
De opvolging van Gezelle in het Engels klooster 1899		A.V.	116
Joos van Ghistele en zijn familie op het kasteel van Zuiddorpe bij Axel, 1500-1552		E.N.	117
Feodale zalen in Oud-Vlaanderen		L. Van acker	118
Wanneer een stichting van ‘Vereniging voor oude Vlaamse Noordzeeschepen’?		J. Beun	119
Westhoeken en de Westhoek		C.B.	120
‘Wonderlyk leven van de Heylige Godelieve’. Bibliografische verkenning van een volksboek. 1740-1840		A. Viaene	129
Dokter Paret van Handzame		L. Van acker	153
Trouwgeld voor arme meisjes in oude testamenten en fundaties. 1473		A. Viaene	157
Vergroting van het stadhuis van Eeklo. Bijbouwen van een raadkamer. 1410-1411		L. Stockman	166
De Gilde van Sint-Ivo viert. Brugge 1639		G. Pottie	169
Meetkerkse Bamis- en andere paling		J. Geldhof	176

[p. 390]

Absenteïsme in de kasselrij Kortrijk 1396	J. Roelandt	179
Praktische rekenkundige handboekjes van Donaas van den Bogaerde 1650-1800	A.V.	182
Processiespelen verboden te Ieper, 1594	A.V.	185
De mei op Brugges halletoren	L. Van Damme	186
Van ‘Flandria Illustrata’ naar ‘Verheerlykt Vlaandre’. Bibliografische kanttekeningen op Sanderus, 1641-1735	A. Viaene	193
Een Weselse intrigant en pseudo-auteur ontmaskerd. Karel Hendrik Gerning. Brugge 1868	J. Geldhof	205
De windmolens van de Kruisvest te Brugge, 1580-1650	G. van Nieuwenhuyse	210
Viktor Huys als taalparticularist. De publikatie van zijn ‘Legenden van Sinte Franciscus van Assizië’. 1861.	A. Demeulemeester	215
Waarheid zeggen	E.N.	223
Caroline van Sint-Joris of een bewogen vrijage in de Jakobijnentijd. 1795	J. Raes	229 363
Panoptikum	G.P. Baert	236
Meester Dieric Rose, klokgieter te Brugge, 1495-1515	A. Deschrevel	240
Bargoens te Veurne	C. Denorme	241
Een novelle van dokter C. Paret 1884	J. Huyghebaert	243
Jonge kunstschilder ingehaald in Empire-stijl. Kortrijk 1812	J. Delbaere	244
Stremming in de haven van Ieper 1595	A.V.	246
Vissersboten en vistuig te Wenduine 1476	A.V.	247
Blankenbergse vis voor de prins 1749	C.B.	249
De heilige Godelieve van Gistel en het mirakel, 1050-1719	D. Callewaert	257 351
De laatste Breydel van Brugge als dragonder van Vlaanderen gevallen bij Falmagne 31 augustus 1790	A. Viaene	266
De omwenteling van 1830 in de doopnamen te Roeselare en omgeving	J. Huyghebaert	269
Herbergen te Woumen	J. Vlamynck	280
De studie van het landbouwvoertuig	H. Stalpaert	286
Het hof van Schoeringe te Zuienkerke. Bebouwing, paarden en veestand. 1446	B.	200
Oude Lissewegenaars vertellen. I. Moes de metser 291	M. Cafmeyer	291
Willem van Rubroek in Tartarije. Eerste Nederlandse vertaling van zijn reisverhaal. 1705	A. Viaene	302
De banier van de Brugse Sint-Lazarusgilde	A.V.	304
De uitvaart van ‘de grote voyagier’, ridder Joos van Ghistele Axel 24 september 1516	A. Viaene	306
Simon Stevin en Michiel van Damme in de geschiedenis van de boekhouding	A.V.	308
Bibliotheek van de Vlaamse notaris in 1787	C.B.	309
Drukpers op praalwagen	E.N.	310
Grafschrift van Jacob Besage te Oostende	C.B.	311
De prins de Ligne te Ieper voor de eedaflegging namens Keizer Karel VI 1720	E.N.	312
Sinte Niklaus in Warangeville. Een bedevaart in het oude Vlaamse strafrecht	A. Viaene	321
In het sterfhuis van kanunnik Johannes Steel, Brugge 1409	A. Dewitte	326
Clemens Carbon van Gits. Een beeldhouwer uit de neo-gothiek	A.T. van Biervliet	331

[p. 391]

Zevenjarig beleg van Gent in 965	C.B.	336
De Egmont-figuur bij de Duinkerkse toneeldichter Michiel de Swaen 1707	A. Viaene	337
Bomen en tronken op het Rijselhof te Kaprijke in 1461	L. Stockman	340
Politiek overzicht in 1591	A.V.	342
Een mislukt diligenceprojekt Gent - Oostende in 1723	R. Boterberge	343
Dreef - Dreve	M. Vermeulen	345
Rond de ‘Honderd Dagen’ te Bovekerke 1814-15	L. Van Acker	346
De wandelstok	G.P. Baert	360
Pastoor Vandendorpe etymologiseert	J. Geldhof	368
Zakkebroers - Zakkezusters	R. Dauw - A.V.	370
Marktrecht van het St.-Janshospitaal te Sint-Winoksbergen 1251	A. Viaene	372
De Westvlaamse windmolens in 1970	C. Devyt	375
Lovend getuigenis voor de familie van Hee te Lo in 1871	A. Demeulemeester	376
Arnoudt van Geluwe van hand tot hand	C.B.	378
Volksdans op Godelievekermis te Wierre-Effroy 1660	E.N.	379
Uit de school van het boerenpaard	A. Bonnez	380

II. Zakenwijzer

Plaatselijke geschiedenis

Brugge 6 10 11 13 14 20 26 27 34 45 46 48 50 54 55 63 64 82 89 99 106 108 115 116 119 121 130 132 138 140 157 161 168 169 178 182 186 191 193 202 204 207 210 213 217 220 233 240 247 255 258 265 273 279 289 294 304 308 310 319 322 323 326 334 349 353 374.

Aalter 125

Aalst 5 14 202

Aarsele 40

Aartrijke 125 268 319

Adinkerke 353

Anzegem 374

Ardooie 272 374 377

Armentiers 296

Avekapelle 375

Avelgem 56

Axel 117 306

Beernem 366

Belle 120 129 139 194 202 204 352

Beveren-IJzer 120

Beveren-Roeselare 130

Biersvliet 58 124 128 193

Blankenberge 249 279

Bovekerke 154 346

Broekburg 194 202 356

Clairmarais 203

Crochte 120

Dadizele 52

Damme 46 50 273 314 318

Deize 10 360

Dendermonde 5 6 14 202 203 265

Dentergem 238

Diksmuide 132 206 208 243 251 316 317 347

Doornik 74 158 230 231 234 235 278 371

Dowaai 6 194 278

Dudzele 325

Duinkerke 74 119 120 128 132 202 209 265 311 337

Eecke 102 125

Eeklo 99 116 365

Eernegem 188

Egem 200 232

Eke 187

Ekelbeke 120

Emelgem 232

Ename 203

Esen 120

Gent 5 10 17 33 36 54 63 97 105 109 115 130 156 178 182 184 191 193 202 204 207 234 237 239 244 273 276 279 287 307 309 312 319 323 324 336 343 370

Geraardsbergen 5 6 59 318

Gistel 16 257 262 265 309 351

Gits 240 331

Grevelinge 64 119

Gullegem 51

Halluin 24

Handzame 153 157 243

Harelbeke 58 41 98

Heestert 56

Heist 92 289

Herzeele 373

[p. 392]

Hoeke 374

Hondschote 251 317

Hontenisse 306

Houtave 56 289

Hulst 59 306 317

Hutste 374

Ieper 6 12 13 59 60 62 63 64 96 118 185 188 191 193 202 207 208 246 253 265 280 312 318 325 342

IJzendijke 164

Ingelmunster 208

Izegem 52 232 271

Izenberge 289

Kaprijke 340

Kassel 202 357

Klemskerke 325 374

Knesselare 364

Knokke 92 289

Koekelare 888

Koksijde 62

Koolkerke 208

Kortemark 310

Kortrijk 10 11 23 34 36 45 59 64 102 104 125 127 130 138 179 188 189 194 202 204 207 208 233 235 244 255 258 265 277 279 324 334 375

Langemark 118

Lapscheure 120

Lede 279

Ledeberg 336

Lessen 202

Lichtervelde 153

Lissewege 291 302

Lo 317 319

Lo 187 317 319 375

Loppem 35 208

Maldegem 125 295 365

Male 12

Mannekensvere 20

Marke 36

Meetkerke 176

Melle 203

Menen 24 125 127 155 172 192 208 265 279

Merkeghem 120

Merkem 280

Meulebeke 38 124

Moen 375

Moerbeke-Waas 161

Moerkerke 60

Moerzeke 187

Moorsele 23 26 52 94

Moorslede 23

Nevele 238

Nieuwkerke 368

Nieuwpoort 61 119 202 208 241 254 314 346

Ninove 202 203

Oedelem 229 232

Olsene 210

Oostende 16 18 65 74 92 119 128 133 159 160 164 208 224 228 245 311 316 343

Oostkamp 345

Oostkerke B 374

Orchies 194

Ossenisse 306

Oudenaarde 5 13 126 194 202 234 256 321 325

Oudenburg 16 192 256 317

Ouwegem 187

Pitgam 120

Pittem 231

Ploegsteert 296

Poperinge 158 208

Ramskapelle V 15

Rexpoede 120

Rijsel 10 24 64 118 184 251 278 324 340 371

Roeselare 51 75 122 127 145 206 208 209 216 218 220 232 241 269 271 332 334

Roesbrugge 375

Rollegem-Kapelle 51

Roubaix 237

Ruiselede 229 230 345

Rumbeke 81 232 272

Schellebelle 188

Schuiferskapelle 102

S. Andries 133 208 352

S. Denijs 888

S. Joris ten Distel 229 363

S. Margriete 163

S. Omaars 158 192

S. Winoksbergen 63 194 202 203 265 372 382

Sluis 46 50 60 61 187 265 325

Snaaskerke 16 224

Stavele 268

Steenkerke 375

Stene 16

Temse 188

Tiegem 374

Tielt 33 37 97 109 208 231

Torhout 155 156 208 252 253 350

Tourcoing 99 105

Veurne 13 165 168 188 189 191 202 208 241 346

Vichte 42

Vijvekapelle 192

Vlissegem 375

Waasmunster 203

Waterland-Oudeman 124

Watervliet 128

Watten 8 64 328

Wenduine 247

Werken 888

Wervik 59 72 74 233

Wevelgem 24 203

Wierre-Effroy 260 379

Wingene 99

Wormhoudt 373

Woumen 280

Zandvoorde O. 16 17 22 227

Zedelgem 184

Zeebrugge 298

Zillebeke 220

Zonnebeke 95 122

Zuiddorpe 117 306

Zuienkerke 188 290 320

Zaamslag 306

Antwerpen 13 23 50 131 204 207 257 273 274 277 308 310

Brussel 16 17 67 70 101 103 132 163 234 271 308

[p. 393]

Onomastica

Toponymica. Ambachtstraatje 165 Audburg 145 Augustinebrugge 30 Baye 123 de Bane 30 Batavia 30 Beverhoutsveld 115 de Blije 307 Bottanieken hof 177 Braambeierhoek 294 Breeninge 233 Campo (klooster du Désert te Doornik) 231 Dulleweg 294 Eerdeweg 89 de Garre 295 Gauwelozekreek 255 Gheerhouc 341 't Gebouw 28 Grijzeloke 362 Groot Vlaanderen 177 Grote Garre 298 Handbovenhof 31 Heed 341 Jonkershove 281 de Katte 176 Keignaardpolder 16 20 Klaredreefje 32 de Koeie 176 de Kwikker 292 Langhe reepen 341 Lanckwater 281 ter Leet 246 Lisseweegsvaartje 294 Maelstede 306 Meedekin busch 342 de Moere 176 292 341 Moere ter Hole 306 Molenaarelst (Merul) 122 Nieuwdorp 301 Nieuwstraatje 31 Noordhout 120 Noortbeilc 341 Oostbeilc 341 Oosthoec 120 Overleie 73 245 Paardekouter 238 Paermolen 295 300 Park Motje 146 de Posterij 232 ten Putte 262 Rattevalle 20 de Reigerie 293 't Reitje 30 Rijselhof 340 Sackbroederstrate 370 Schillewaerts 20 Schoeringe 2990 Schoonbroek 268 Schoon-Verbond (Belle Alliance) 192 Sint-Anna 29 Sint-Barbara 50 Sint-Gillis 27 Fort Sint-Filippus 17 Sint-Zillisdorpstrate 33 Slijkens 17 Speien 177 Stadboom 306 Strooien dorp 296 Twaalf gemeten 341 Vrijbusch 89 Warandebrugge 301 Westhoek 120 Witte Molen 301 Bachten Wyc 14 Wuppersbane 115 IJvegem 360 Zakkebandstraat 370 Zakkebroedersstraat 191 370 Zermana 31 Zuudhouc 160 Zwaanhouc 17 Zwichtroute 175.

Huisnamen. Akster 295 Apertje 291 Bitter 232 Boldershof 142 Damberd 235 289 Fransche Schild 56 Groot Land van Luycke 56 Groot Noorwegen 141 Grote Spiegel 234 Groot Turkie 56 den Hert 40 98 280 Kasteeltje 297 Katte 176 Cleen Land van Luycke 56 Cleen Turkie 56 Cleen Vlaenderen 56 Cleene Wulf 281 Craeye 277 Croone 280 Lossche Tuytte 255 Molenhuys 280 Mozar 143 den Osse 144 Papegaai 29 Roone 280 Rhoone Verdriet 282 Schaeck 281 Spriet 280 282 Uil 38 Valke 41 Wulf 281 Zokke 292

Vreemde namen. Die baye (Bourgneuf) 123 ten Oostren Baren (Bari) 312 Beelvoer (Beauvoir) 124 Bervliet (Barfleur) 250 Halewyne 24 Kesenete 73 Orengeville 324 Putte (Le Puy) 323 Salerne (Amalfi) 339 De Spelonke 6 Warengeville 321.

Elementen. Zwin zwen 175.

Topographica. Duytsch Vlaandre 198 Fransch-, Hollandsch Vlaendre 196 Keizers Vlaandre 1966 't Noorden 56 Vlaanderen Gallicant en Flamingant 198 Waals Vlaanderen 1988 Westhoek 120 Westvlaenderen (Flandre rétrocédée) 95 Zeventien Landen 342.

Persoonsnamen. Egidius/Gillis 14 Isabelle/Elisabeth 65 Leopold 269 Leopoldina 269 Leo Fidelis 256 Peegie 150 Proene 74 Tillo Tilbart Tijl 145 Vrombout 45 Willem 269 Wulfaert 110.

Familienamen. Aeldrinkere 385 Belle 8 Bouvaert 57 Cardemakere 385 Colemiers 8 Lakenboetre 189 Melemetre 60 Pelseboter-Pelseboetere 189 Van Doorne-Doornaert 74 Hellinck 110.

Fiktieve namen. Nobilio van Abilene 7 Jan Vindels 219.

Groepsnamen. Kaproenen(gilde 63 Ludekaers 251 Ridders der Duisternis 146 Uilenspiegelclub 146 Vlaanderlingen 128 172 Wil-

[p. 394]

de Yerschen 248 Wilde Schotten 248 Utrechtse Vlamingen 111 Zakkebroers Zakkezusters 370 Swarte Peerden 255.

Bijnamen. Baas Kimpe 83 Den Blenden 31 Generaal George 39 De Grote Voyagier 306 Hilda Kloef 281 Moes de Metser 291 Jan den heiligen geest 298 Jan Klaas 83 Jantje Kraam 83 Kamiel Zokke 292 De Klippe 142 De Kloefinne 291 Kobbe 296 Lewie Kloef 291 Mille Kasse 291 Moes 291 Paster Munte 302 Pier de duivel 291 Pieter Pater 295 Pietje Hoeps 40 44 Poete 301 Pol Zokke 292 Puid Jaks 295 Sarel den zwarten 31 Schelen Klerk 292 Schone Roze 294 Stien Zokke 292 Tamboer 141 Tieletje Zokke 292 Witte baard 299.

Scheldnamen. Jan de zot 238 Kwapenninck 151 Bloedsuypers van Harelbeke 38.

Schuilnaam. Willem de Hazelt 149.

Molennamen. Bonne Chierre 212 Draecken Hooft 210 Groote Werck 211 Helpt uyter Noodt 211 Coele Wey 210 Papegay 211 Schellemeulen 212 Sint-Janshuusmolen 212 Speymolen 210.

Volkshumor. Zoutenaaie 175 Plastronkwartier 113 Klakkekwartier 113.

Biographica

Ancot August litograaf 310 Guido Andries pottenbakker 50 Arents baljuw 41 102 Asselijn Thomas toneeldichter 337 Bakelandt Lodewijk 215 Lieven Bauwens 239 Begyn Josse drukker 136 258 Bernaert Franciscus drukker 134 Berquin K. Romaan 241 Besage Jacob kaapvaarder 311 Bethune Mgr. Felix 217 221 243 Bethune Jan-Baptist bouwmeester 34 Blaeu Jan en Cornelis 193 Blanchet Jan en Louis drukkers 136 258 Karel Blancke 206 Frans-Jozef Blieck 82 Blootacker Jan hagiograaf 132 Bly professor-filoloog 239 Bochart Eugène topograaf 67 graaf Boudewijn Hapke 156 Bonte Em. uitgever 63 Boone Mgr. Aimé 206 Braem Jan steenhouwer 63 Breydel Charles patriot 266 Buzelin Jean historicus 198 Calloigne Jan beeldhouwer 55 Carbon Clemens beeldhouwer 331 Christophori bisschop 132 Contrijn Jozef 152 Cooremans A.J. uitgever 266 Creton Jules reder 119 Daems Hector onderwijzer 81 De Baets Peter letterkundige 311 De Backer Louis historicus 129 Louis de Bersacques landmeter 204 Generaal de Bleckhem 266 Deken De Bo 58 127 191 De Brabant Filips dokter 78 De Brauwer Edward drukker 79 De Breyne V. plantkundige 128 De Busscher drukker 184 310 Charles de Coster 75 83 127 149 182 Ignace de Coussemaker 209 Michel de Ghelderode 69 86 De Graeve Hans drukker 248 De Gryse F.J. aartsdiaken 232 De Haerne Mgr. 64 272 310 De Hont Jacob kapelaan Axel 306 De Jonghe J.B. schilder 244 De Langhe Jan drukker 135 248 De la Tombe Cornelis geneesheer 313 De la Tombe Guilielmus kroniekschrijver 312 Prins de Ligne 95 312 Delplace uitgever 63 André Demedts 150 Jules De Meester drukker 192 Pol de Mont 146 151 De Moor Cornelis drukker 130 138 Willem Denys 146 149 De Pachtere Felix drukker 256 Deraedt boekverkoopsters 191 De Saint-Genois Jules 82 De Seyn Hendrik 241 De Sloovere Pieter drukker 183 Devenyn Lieven 212 De Wree J.B. beeldhouwer 33 Guido di Savino 50 Isaac d'Israeli historicus 66 Rembert Dodoens 57 Maria Doolaeghe 80 Drogo monnik 258 Du Caju Jacob uitgever 265 Adolf Duclos 35 Vedastus du Plouich 204 Egmont graaf Lamoral 337 loe English 84 Mgr. Faict 221 Roger Fieuw 149 151 Filips van

[p. 395]

de Elzas 7 13 Filips hertog de Goede 46 158 Filips hertog de Schone 128 Fillastre bisschop 158 Gustaaf Flamen 35 Fockenier drukker 205 J F. Foppens 194 311 Florian Frocheur 67 Jan Garemyn 121 Geiregat Pieter 311 Adriaen George generaal 38 98 100 Gerning Karel 205 Guido Gezelle 34 35 82 116 172 218 228 Gezelle Caesar 120 Gezelle Romaan 265 Gilliodts-Vande Maele landmeter 227 Goethals-Vercruysse 244 Gooris Jan kanunnik 132 Graet M. drukker 183 Gramaye 204 Guicciardini 204 Guldens Hans pottenbakker 276 Richard Hakluyt 302 Heems landmeter 164 Wulfaert Hellinck zangmeester 109 Hendrix J.B. toneeldichter 63 Hendrickx H. graficus 320 Herebout scheepstimmerman 119 Piet Heyn 128 311 Michiel Hillen drukker 76 Holvoet B.J. ambtenaar 255 Patricius Holvoet abt 65 Hector Hoornaert 116 Hopsomer H. plantkundige 128 Hendrik Horrie schilder 80 Hoste uitgever 78 Victor Huys 81 215 Inghels Jozef beeldhouwer 35 Aartshertogin Isabella 65 200 Isabella van Kastilië 66 Karel V keizer 255 278 338 Karel VI keizer 95 312 Karel van Lorreinen 249 Karel de Stoute 47 Kervyn de Lettenhove historicus 115 154 Lacroix M.J. drukker 136 Pieter Lanchals 157 Cornelis Lanem steenhouwer 255 Lauwerin Hieronymus 128 Lemaire Simon ondernemer diligencedienst 343 Lippens Jan Filips 161 164 Loosvelt A. drukker 76 Zeger Malfait 80 82 Malou bisschop 205 215 218 221 Malstaff landmeter 166 Marichal Camiel 82 Margareta gravin Henegouwen 8 Maria gravin Vlaanderen 8 Mergaert Désiré kunstschilder 310 Edmond Minne-Boudewyn 23 Miry Pieter komponist 78 Morette Jacob geestelijk schrijver 130 258 264 356 Armand Neut 215 Opdebeek Lode uitgever 86 Camille Paret dokter en schrijver 153 243 Plante Jan landmeter 17 21 Christoffel Plantijn 217 Palmer Putman 82 Willem Putman 150 Joseph Raepsaet magistraat 256 Raes Pieter geneesheer 153 Rembry Ernest historicus 6 8 116 Rembry Pieter Jan 172 191 Frans Rens 311 Pieter Robijn 212 Albrecht Rodenbach 83 151 Alexander Rodenbach 270 Constantijn Rodenbach 270 Ferdinand Rodenbach 146 270 Rogghé Willem 311 Mattheus Rombaut kaper 128 Dieric Rose klokkengieter 240 Willem Ruweel 308 Ruzette gouverneur 244 Theodoor Ryken 205 Rythovius bisschop 191 Sanderus 193 195 201 Scherpereel grootvikaris 216 Seaux Gustaaf 146 Serruys Charles landmeter 225 Simons bisschop 185 Ary Sleeks (K. Seys) 69 Herman Smout 239 Snoeck uitgever 76 Sollerius bollandist 130 257 263 351 Simon Stevin 308 Stijn Streuvels 236 Stock-Werbrouck drukker 217 Teel Jan kanunnik 326 Isidoor Teirlinck 241 Thijs drukker 76 Clemens Thiry 238 Van Acker Pieter burgemeester 154 346 Van Cuyck drukker 311 Van Damme Michiel koopman-boekhouder 308 Vanden Abeele Christiaen pottenbakker 276 Joseph Van den Berghe toneeldichter 82 Vandendorpe Philippus pastoor 368 Vander Pale kanunnik 48 Vander Plancke dokter 207 Vanderpoorten uitgever 82 Van de Vyvere-Petyt drukker 220 Prudens Van Duyse 83 311 Jan van Eyck 55 Arnoudt van Geluwe 377 loos van Ghistele 117 306 Alfons van Hee 375 Karel van Hee 375 Augustijn van Hernighem rederijker 185 246 342 Van Houcke Carolus geestelijk schrijver 131 Bruno Van Hove superior 206 209 220 Van Laere rekenmeester 237 Jacob van Maerlant 84 Walter van Marvis bisschop 14 Van Paemel uitgevers 76 118 Van Pee Judocus drukker 53 106 183 Hippoliet Van Peene 78 Joseph van Praet 304 Van Praet drukker 54 Willem van Rubroek 255 304 Van Ryckeghem L.J. schrijver 138 Van Susteren bisschop 194 Jan Karel Verbrugge 55 Professor Vercoullie 69 Verdussen Hieronymus

[p. 396]

drukker 134 310 Verdussen Martinus drukker 310 Verlende Carolus apoteker 315 Vermaut-Grafmeyer drukker 110 Amaat Vyncke 83 206 Frans Walckiers steenhouwer 163 Jan Wannyn leraar 238 Henri Wetstein uitgever 154 Filips Wielant 198 Windels uit gever 154 Wolf J.W. volkskundige 67 August Wybo 178 Pieter Yseree orgelmaker 281

Familiekunde. Ameye 241 Baets 311 Bie 266 Bogaerde 183 Borluut 10 Breydel 266 Buerse 10 Callebert 269 Caloen 35 Capelle 379 Carbon 331 Carlier 269 Casule 328 Caygny 104 Claeys 229 363 Claerhout 117 Clep 375 Clerck 98 105 176 Coninck (de Merckem) 155 Dobbelaere 230 Dhondt 311 Dhooghe 54 Dondeyne 296 Feverie 294 Floor 35 Gheldere 214 Ghistele 117 306 Gracht 117 207 307 Halewyn 117 270 Hee 375 Hende 160 230 Houcke 229 363 Huughe 270 Joigny 96 Lagae 332 Laigneil 332 Laywereyns 118 128 Lauwerin 128 Linde 241 Lippens 161 211 227 Maenhout 230 301 Man 375 Minne 23 Muylle 207 Mys 212 Ockerhout 211 Paret 153 Plasschaert 210 Pollaert 40 100 Poucke 229 Reingout 211 Rens 266 Rodenbach 83 146 151 270 Rosseel 98 Serweytens 207 Stock 79 Tombe 312 313 Velare 307 Viérin 332 Visart 92 191 244 Visschere 10 Vogels 269 Vynck 220 West 328 Windt 306 Wolfcarius 266 Wybo 177 178 Ydewalle 34 Zegherscapple 11 Zuylen 207.

Oudheidkunde en kunstgeschiedenis

Bouwkunst Burgerlijke en landelijke bouwkunst stadhuis Kortrijk 125 stadhuis Eeklo 166 halletoren Brugge 190 woonhuis Gent 189 molen 210 275 dijk 16 159 316 sluis 161.

- Kerken kapellen geestelijke inrichtingen Aalter St.-Corneliuskerk 125 Brugge hospitalen 190 Gent St.-Janskerk 190. Grafmonumenten Zuiddorpe 118 307 Oostende 311 Wervik 72.

Bouwmateriaal en -termen 60 64 124 126 166 167 251 252 316 368.

Schilderkunst 55 121 189 244 304 310 313 385.

Beeldhouwkunst 33 55 63 189 255 331 361.

Glas in lood 190 329.

Metaal edelsmeedwerk 318 356 munten 255 318 medaille 96 313 klokken 240 250 251 uurwerk 125 koper 250 314 315 329 385 ijzer 166 168 254 329 tin 126 316 318 lood 387 wapens 115.

Hout 125 meubels 125 126 166 314 328.

Aardewerk majolica 46-50 273-279.

Textiel 54 59 315 316 328 387 388 paramentiek 304.

Leder 59 62 188 pelswerk 188 189 330.

Huisraad en inrichting 328-330.

Vlechtwerk 59 60 62 388.

Voertuigen 286 343 vaartuigen 61 119 247 werktuigen 58 59 124 287 253 317 386 387 388.

Heraldica 96 118 127 187 188 306.

Typographica. Drukkers te Amsterdam 193 Antwerpen 131 134 137 Brugge 53 63 106 130 138 183 205 Duinkerke 209 Gent 36 63 134 138 182 307 309 Kortrijk 110 135 136 Leiden 303.

[p. 397]

Volkskunde

Advertentie 110 appelflauwte 57 artsenijpotten 277 bargoens 241 bedevaartvaantje 358 beenhouwerij (uitrusting) 247 bevlagging 54 bolspel 22 broederschap 359 buitenleven 36 concert 26 corneliusbalans 353 dansfeest 26 geneeskunde: waterkanker 111 verzweren 175 gildevaantje 63 graanmaten 64 74 373 haardrecht 253 halve jubilee 256 jaarmarkt 373 kerkgang (rederijkers) 109 kermis 380 keuken 169 181 316 klokken 240 250 kniedeuntje 84 kokarde 54 koordedansen 51 kraaien vangen 64 kraampenning 373 krachtpatserij 58 landbouwgereedschap verzameld Heist 289 Izenberge 289 landmaten 53 looifeest 143 marktgeld 372 meitak 186 naamgeving 256 269 nieuwjaarswens 26 113 opwegen 352 palingvangst 176 pastoorsinhaling 56 polderkoorts (polderstier) 57 praalwagen 310 processiespel 185 profetisme 223 recepten 277 scheepskerkhof 119 scheepsmodellen 119 schermersgild 96 249 strotap 64 strooigeld 382 toneelkostumering 110 touwtjespringen 51 trouwring 58 tuithoorn 382 uitvaart 306 visserij 249 volksboeken 131 209 volksgeloof 63 173 vrijage 229 vrijbuiterij 245 waarzegging 223 wassen en strijken 27 89 weerwijsheid 173 wolvejagermeester 256 zeerovers 311 zeeschepen bewaren 119 zeugekoten (kinderspel) 174 zondagrust 354.

Heiligenverering en -verbeelding

Heiligen: Andreas 10 12 329 Antonius abt 143 323 Arnold 256 Benedikt Labre 334 Cornelius 353 Dympna 352 Fredegand 192 Germana 31 Gertrudis 45 Gillis 5 323 Goar 139 Godelieve 129 139 209 257 309 351 380 Ivo 169 Jakob 8 13 15 324 325 Karel de Goede 131 Katarina 7 159 Lazarus 304 Maria Magdalena 104 Martinus 335 Michaël 33 96 Morianen 127 Niklaas 12 321 325 Ontcommere 109 O.L. Vrouw Alsemberg 45 185 - Bourbourg 356 - Halle 45 - Lorette 39 - Lübeck 12 323 - Napels 12 - Puy 10 323 - Vauvert 10 11 - Vive 192 Petrus 33 Quintinus 353 Rochus 334 358 Rombout 45 Sakrament 108 Twaalf Apostelen 157 Ursula 158 Wulmar 356.

Bedevaartplaatsen: Alsemberg 45 Amalfi 339 Bari 321 325 Compostella 8 13 15 324 325 Gistel 132 139 257 309 351 380 Halle 45 Jerusalem 7 Lübeck 12 323 Marseille 12 Meerssen 108 Rocamadour 10 11 12 Rome 13 324 325 Saint-Andrews 10 12 Saint-Antoine (Viennois) 10 12 Saint-Gilles 13 323 Salerno 339 Sinaï 7 Vauvert 10 Warangeville 12 321 Watten 8

Ziekten angina 358 breuk 357 epilepsie 353 keelpijn 354 koorts lamheid 358 melaatsheid 304 gevaren: bevalling inslikking verdrinking 358.

Gebruiken: bedevaartvaantje 358 bidprentje 357 exvotos 359 opwegen 137 352 putwater 137 357 reliekschrijn aanraken 357 offeranden: tarwe 352 353 vlas was zilver 352.

Volkslied

Patronaatsliedje 31 strijksterslied 93 140 kinderrijmpjes 94 schoolliedjes 51.

Aanvangregels: Als grootmoeder trouwde 31 En al de strijksters gaan naar den hemel 143 En als ik moest gaan loten 141 En de keukenmeid was zo verblijd 140 Kom aan mijn hert Marietje 93

[p. 398]

Komt vrienden in het ronde 141 Naar de Transvaal... voor de Boeren 141 Op mijn kloefen ga ik dansen 140 Wanneer ik weer in vrijheid zal zijn 93.

Knieliedje: Bachten sint Jans kapelleke 94.

Koordedansen: 20 liedjes uit Gullegem, 17 uit Moorsele, 5 uit Izegem, 5 uit Dadizele.

Volksvertelsel

Hemdgelofte van aartshertogin Isabella 65 duur van het beleg van Oostende 70 dood van Piet Heyn 128 311 legenden van hl. Godelieve 260 351 veldslag van Beverhoutsveld 115 zevenjarig beleg van Gent 336.

Rijmen: August de Muit 184 312 op de vrijbuiters 245 gedrukt op praalwagen 310 feestrijmen 56 politieke rijmen 342.

Uit de oude taalschat

Ael 285 anseroysch 108 ansoye 108 appel (handwarmer) 314 ayeren 21 baeysout 123 barbierbecken 314 bastaert (wijn) 108 bexkin met gaten 250 beddepanne 314 bestedynghe 282 besoodinghe 162 beverschen 17 tot den loopenden bloede 99 boede boeye 124 brey (drager, winnebroot) 169 brootkorf 59 delfmoer 383 doornicsche veinsteren 167 dromcopre 59 duyckerken 319 dwabecken 250 dwalier 314 engelsch ael 385 forneys (klokkengieter) 250 forneys (huishouden) 251 fresierbecken 250 fuust 108 galeiers 50 273 279 galeyers werk 48 273 ghaleyer wercman 275 ganzepanne 330 gefluwynt 315 gheleyers potbacker 50 271 gereidemakere 59 ghyl ghylcuupe gylvat 385 grauwe mutse 330 haberdaensch 59 hantsaghe 59 hantvat met twee toten 315 hau (bosbedrijf) 124 hebbeghewant 248 heerscapie 187 heefmeester 383 heynsel 187 heve 183 houcboot 247 houchuys 55 huerclocke 240 leste imbyt 251 inghebooden 246 iffers 20 izabel (kleur) 65 caefcleet 315 kaes de nuict 316 cafcoenysere 166 cafoorcleet 315 cardemakere 386 carden 248 carpelpasteyen 316 carteleeren (heraldiek) 188 catteye 316 keerselade 126 keerschale 276 kersavent (fooi) 384 coerame 60 coetse, coucke 330 keeten 161 cuer (tin) 316 conreebanc 317 crembolie 181 cruijne 162 crunen 317 laert 171 lasersche 304 linteel 190 loot (van distributie) 386 lootmeestere 386 manghelynghe 290 marckrafoelen 170 natte maten 106 meier 64 melemetre 60 meylandt 159 moerbrief 383 moneel 190 more 38 moriaen 252 mortelstroy 60 morteltardre 252 mostaertzaet 317 naystede 386 neder hoygars 318 oesthanscoen 188 ontbiedene 109 ontprochianen 252 oorloosche scepen 61 opmatsen 20 ossecalf 252 overwercken 165 paelplancken 163 pataterzaet 318 peistersac 252 pelseboetere 188 perdeman 383 pertsenaers 13 petau (wijn) 108 pijlen 163 pype 106 proficiatten 169 raziere 64 reese 170 rescauffoir 384 rivagebert 125 rivagehout 125 rode roede 101 romanie (wijn) 108 romanijsche fuusten 108 rooc 253 roofcot 245 roose roosere (scheepsterm) 61 rysbaken 61 zale 64 scarslypere 387 scincvierendeel 126 scoude 124 schuyf-uyt 319 scotelynghen 290 scroore 189 seeteve 62 segene (net) 62 seynevisch 62 zetboot 247 zelhuus 124 zettewand 248 sevencie 253 slagbalcken 163 slingerkaai 19 sluutcorf 62 spanninge 126

[p. 399]

speaultre 318 spysenhout (spieshout) 33 staecnetten 240 stooffen 170 sturtebedde 20 162 sukerlade 126 tapvierendeel 126 tarras 163 temmerwapene 252 tiendebare 42 toochnetten 248 trechoirkin 330 troncheecke 341 troncwulghe 341 turfmul 383 valensch werc (keramiek) 46 vassche zyde 20 vellecannen 161 verjustyd 253 vernisch 384 vertreckamere 277 vloeghewant 248 voudtafelkin 330 waeyghespan 189 warande 254 watermale 189 weerebout weerschouder 169 weckercloxkins 240 wendyser 330 wendlys 330 wyte (huif) 387 wyte (mand) 387 wytsel 318 wilde Yerschen 64 den wint gheven 254 wit inde wapene 254 witwerker 254. - Boedellijst 1409 Brugge 328-330.

Levende volkstaal

Achterzanten 56 afgeregend 58 afstrijken 93 appelflauwte 57 azowbus 27 bachten 't gat 24 bamespaling 176 ballesong 295 bespot 24 beun 177 de bleek 90 blokijzer 91 boed (boud) bier 142 briekebakker 297 damppanne 91 deserteur 27 dreupeltje 143 dreve 320 345 droge vis 92 eekeltje 30 flienkaart 142 frottertje 90 frut 295 gevuilzopt 89 halve jubilee 256 hilte 177 kabiong (kamion) 89 kamphuis 295 kapelle 28 kapesong 32 kippe 142 kleermakers wandeling 238 kluite 141 knollaartsbier 127 knokkel de mokkel 27 kooi 300 koppenharing 30 koppelvel 58 kornootjes 302 kortvoer 255 kousebijter 255 leiwagen 256 268 levaart 25 lierlauwen 93 lippe 32 lokvinken 142 looifeeste 143 maders 28 mangelhuis 91 meipaling 176 mijne 294 mulletje 143 muurreze 247 muziek 88 nieuwloopte 272 naar 't noorden vliegen 56 offisie 32 openleggen 24 opmaak 23 opzegginge 28 palaber 23 pasters rugge zien 330 peme 192 pillen 293 planke 23 pliessee solei 92 pliesseren 144 ponk 312 poperie 141 pote 26 present 25 prongelette 30 pulle 25 reeze 127 180 247 rekkewijd 350 rondetje 32 ruttelen 144 schalbijter 255 schaverdijnen 176 schelfertje 89 schep 297 sieminoos (cheminots) 295 slabakken 144 smijten 319 spoelkot 90 stikkewasschige 31 stribben 176 strijkkamer 91 strijkvodden 144 strotap 64 timmeren (bouwen) 319 travoo travomannen 295 trimard 150 tuithoorn 191 383 uitpakken 24 versteekgat 320 382 vogelvrij 64 volleerd 89 vuurkot 24 vuurpijl vuurvogel 191 265 wagewijd wijdewage 320 350 wollevis 27 zang 88 zevengetijdenklaver 256 zevenurenblomme 320. - Spreuken: half gekweekt 313 elk voor zijn zelven 268 waarheid zeggen 223 over muziek en zang 88.

Taalaantekeningen Lit W 111 Z 173.

Bargoens te Veurne 167 241. Scholing boerenpaard 380.

Boekennieuws

Catalogus van de tentoonstelling 1970 ‘De comptabiliteit door de eeuwen heen 308. B. De Prest. Jan Garemijn. Kritische analyse van schilderijen 121. F. De Vleeschouwer. Caesar Gezelle (VWS-Cahiers) 120 L. Devliegher. Een Westvlaamse inventaris uit 1824 121. W. Riemens. Kenterend getij (fotoboek Zeeland) 376. Sanderus. Verheerlykt Vlaandre (herdruk) 193. [Prof. Dr. J.K. Steppe]. Uit het schilderijenbezit van het Prinselijk Begijnhof te Brugge 313. J. Theuwissen. Het landbouwvoertuig in de etnografie van de Kempen 286.

[p. 400]

H. Van Nuffel. Lamoraal van Egmont in de geschiedenis, literatuur, beeldende kunst en legende 337. G. Vermeulen. Zonnebeke vóór 1914. Deel II 122. Vlaanderen West (fotoboek) 377. Beertje XXX (1971) 379. Manneke uit de Mane 382.

In memoriam Prof. Dr. Egied Strubbe 374.

Illustratie

Buiten tekst. Illustraties uit ‘Wonderlyk leven van de heylige Godelieve’ 136-137. Het kasteel van Zulte (1640) 199. De Brugse leprozenbanier (1502) 305. De polder van Zandvoorde 19. Saint-Gilles in Provence: de westportalen; de krypt in de westbouw 9 Pelgrimsteken van Sint-Gillisvaarder 15. Schelen Klerk van Lissewege 299. Schotel in hispano-moreske faience (ca. 1490) 49. Sint-Godelieve in de Nederlandse heiligenkalender 137 139. De Brugse stadsmolens op de Kruisvest 211. Clemens Carbon van Gits 333. Vaders wandelstok met hertshoornen kruk 361.

Vraagwinkel

Beantwoorde vragen weggelaten

Spel van Sint-Godelieve. Toen de mensheid sterker was. Steenhouwer Jan Braem. De Kaproenengilde. Hoeveel riem is een baal? 63. Kraaien vangen. Strotap. Meiers in Oud-Vlaanderen 64. Banieren op de schouders. Broedmachine. Wapenstok van deurwaarder. Knollaartsbier van Kortrijk. Driehonderd Morianen 127. Maximum 49. Frans-Vlaamse plantkundigen. Witte linkermouw 128. Boekhandel te Veurne. Drukkerij van bisschop Rythovius 191. Geschiedenis van Vyve-Kapelle. Lokale pestpatroon (Fredegand). Waterloo. Spel van de Verloren Koning Peme 192. Klinkende blinkende penningen. Lijfwacht. De Lossche Tuyte. Steenhouwer Cornelis Lanem. Kortvoer 255. Relikwieën van Sint-Arnold. Zevengetijdenklaver. Wolvejagermeester. Patriotten-naamgeving. Halve jubilee 256. Beleg van Gent in 965. Duyckerken en Schuyf-uyt. Prijskamp voor wijtewagens in 1850. Apotheker Carolus Verlende 319. Smijten. Egmont en Hoorne. Zevenureblomme 320