Biekorf. Jaargang 81
(1981)– [tijdschrift] Biekorf–
Auteursrechtelijk beschermd
[pagina 245]
| |
Literair kleingoed in ambtelijke registers van het stadsarchief van BruggeMenig stukje kleingoed uit de oude literaire kunst bleef door een gelukkig toeval bewaard, omdat een of ander schrijflustig mens het eenmaal, zonder blijkbaar doel, neerpende op een verloren boekje van een perkamenten of papieren blad. Dit schreef Prof. Dr. R. Foncke in een artikel gewijd aan een reeks gedichtjes, die in een handschrift van de Koninklijke Bibliotheek te Brussel staan, en die men aldaar allerminst zou zoeken. Het betreft immers een register, aangelegd in de 17e eeuw, met oude costumen, wetten en protocollen, alsmede rekwesten en chronologische lijsten van burgemeesters en schepenen van de stad BruggeGa naar voetnoot(1). Gelukkig is het genoemde handschrift van de Koninklijke Bibliotheek geen unicum. Er bestaan ongetwijfeld veel meer dergelijke handschriften. Zo bezit het Brugse Stadsarchief verscheidene handschriftelijke registers van zuiver administratieve aard, waarin geen plaats was voorzien voor literatuur of poëzie, doch die niettemin menig stukje literatuur bevatten. Enkele uitzonderingen niet te na gesproken, mag veilig aangenomen worden dat deze literaire proeven niet de vrucht zijn van de eigen vinding en bekwaamheid van de personen die ze neerschreven, maar aan andere schrijvers werden ontleend. Het verzorgde schrift, het wegblijven van doorhalingen en vooral het feit dat dezelfde literaire stukjes op verschillende tijdstippen en plaatsen door verschillende personen werden neergeschreven, wettigt het vermoeden dat ze niet tegelijk werden gemaakt en geschreven, maar tot het gemeengoed van de geletterde burgerij behoorden. Zonder op volledigheid aanspraak te maken - er kan altijd nog een of ander handschrift aan onze speurtocht zijn ontsnapt - hebben wij het literaire kleingoed uit de ambtelijke registers van het Brugse Stadsarchief verzameld. Dit literaire kleingoed bestaat zowel uit schietgebeden en teksten uit de H. Schrift, als versjes en gedichten meestal van didactische of moraliserende aard, of verband houdend met persoonlijke aangelegenheden, benevens enkele kroniekachtige aantekeningen, zelfs een genealogische nota betreffende het geslacht van Belle. | |
[pagina 246]
| |
Wat betreft de bronnen waaruit de hiernavolgende literaire proeven werden bijeengebracht, komen op de eerste plaats de reeks protocollen van de klerken van de Brugse vierschaar. Dat waren openbare ambtenaren, bevoegd om authentieke akten van burgerlijke aangelegenheden op te stellenGa naar voetnoot(2). Op de tweede plaats komen de Pachtboeken van de stadsofficiën. Dit zijn registers met aantekeningen betreffende de verpachting van bepaalde wettelijk gereglementeerde functies en beroepenGa naar voetnoot(3). Verder bevatten de Feriën of beslissingen van de stadsthesauriers een tiental gedichtjes, waarvan het merendeel reeds werd gepubliceerd door J.G. Claeys in de ‘Handelingen van het Genootschap voor Geschiedenis te Brugge’, LXXVII (1934), blz. 1-14. Daarenboven leverden een Vlaams koopmansboek, een register met voorgeboden of Hallegeboden van de stad Brugge, en een boedelbeschrijving uit de reeks Staten van goederen telkens één gedichtje. Tenslotte voegen wij daar nog één rijmpje aan toe, dat niet uit een handschrift van het Brugse Stadsarchief komt, maar uit een band met rekeningen van de Brugse O.-L.-Vrouwekerk, thans bewaard in het Rijksarchief te Brugge. Deze literaire aantekeningen werden zogoed als alle neergeschreven op de voorste of de achterste schutbladen van de betrokken registers. In de regel mogen ze derhalve als penneproeven beschouwd worden. A. SCHOUTEET A buen bocado buen grito. Pachtboek 1567-1574 Accipe dum postulat quia post accosio calva. Protocol van M. Knudde 1633-1635 Ad honorem Dei, Deipareque Virginis gloriam. Protocol van P. Wauckier 1652-1660 Adjutorium nostrum in nomine Domini. Protocol van M. Knudde 1632-1633 Adjutorium nostrum in nomine Domini, qui fecit celum et terram. Protocol van M. Knudde 1640-1645 Id. van dezelfde 1646-1647 Ad maiorem Dei gloriam. Protocol van J. vander Haghe 1621-1622 Id. van W. Nollet 1652-1689 en volg. Id. van D. Pieterssens 1680-1694 Id. van J. Ghys 1695-1700 Id. van F. De Craecke 1703-1727 e.a. | |
[pagina 247]
| |
Ad maiorem Dei, Deipareque Virginis gloriam. Protocol van J.B. Matin 1652-1671 Alleene te zyne onder de lien,
Met ziende ooghen niet te zien,
Doof te zyne ende met beeden ooren hooren,
Gram te zyne zonder verstooren,
Aerme te zyne in grooten goede,
Ende rycke in grooten aermoede,
Last te draghen zonder pyne,
Ghewont ende niet ghequetst te zyne,
Schade te hebben zonder verlies,
Alle goet willen zonder verlies.
Die hem hiertoe can begheven,
Hy liet voorwaer een stervende leven,
Maer goeden loon zal hy ontfaen,
Als hy van der doot zal in 't leven gaen.
D.e van Godts liefde es ghewont,
Het waere hem leet worde hy ghesont.
Protocol van M. Knudde 1628-1630 Als ick ryck was en veel mochte geven,
Doen vont ick veel nichten ende neven,
Maer als nu myn goet ontgaet,
En vinde ick niemandt die my bystaet.
Protocol van F. de Zwarte 1617-1618; 1618-1619; 1626-1627; 1627-1628 Als volo gheeft sententie
Da michi gheeft audiëncie
Ende Placebo es advocaet
Zo eyst al quaet zack en zaet.
Protocol van Z. Bisschop 1569-1577 Al tot meerste eere ende glorie Godts ende van Godts Moedere ende altyt onbevleckte Maghet Maria. Protocol van R. de Smidt 1628-1654 Amor omnia vincit. Protocol van J. Digne 1551-1552 Amour beaucoup, argent faict tout. Protocol van B. Berot 1583-1584 Au jour de la Pentecouste
des noeufz sorliers quoy que couste.
Protocol van Jan Gheeraerts 1572-1575 Bemint, hebt de vreese ende zouct in als de heere Godts. Protocol van Z. Bisschop 1569-1577 Benedictus brootdroncke muenycken
't Zyn te Ghendt al zotte canuenyckenGa naar voetnoot(1).
Hallegeboden 1530-1542 | |
[pagina 248]
| |
Bon faict scavoir aulcun mestier
ou quelque science honorable,
pour soy secourir s'il est mestier
contre fortune la variable.
Protocol van N. Philippet 1588-1590 Catho heeft ons bescreven,
dat hy es dom ende zeere onfroet,
die zoovele heeft wechghegheven
dat hy namaels bidden moet.
Protocol van J. de Tilly 1577-1580 Causidicis, erebo, fixo fas vivere rapto est militibus, medico, tortori occidere ludo est, mentiri astrologis, pictoribus atque poetis tonsoribus. Pachtboek 1567-1574 Che la morte e fin de una jorinone obscura
per gli animi gentils per gli altri e noix
che hanno posto vel largo om lor cura
chacun del al che nasce a sua aventura
choi un bel moriere toutta la vita honora.
Pachtboek 1567-1574 Christo duce et auspice. Protocol van L. van Liebeke 1606-1610; Id. 1610-1612; 1612-1615; 1618-1619 Commissaris ghecommen in 't leghere van duuc de Parme met die van Andwerpe: mynheere Alegonde, mynheere van Assels, mynheere van Duffel ende mynheere Schoonhove, omme te tracteren van den pays voor de voors. stadtGa naar voetnoot(2). Protocol van B. Berot 1584-1585 Cort en goetGa naar voetnoot(3). Protocol van J. de Corte 1584-1595 Cort en goed, wel leven doetGa naar voetnoot(3). Protocol van C. de Ruddere 1580-1581 Crescit amor nummi quantum ipsa pecunia agat
Crescit amor nummi quantum ipsa pecunia crescit.
Protocol van J. Digne 1551-1552 Cum fueris felix que sunt adversa caveto,
Non in eodem casu respondent ultima primis.
Protocol van J. van Overdyle 1542-1545 Da veteri vetera juveni juvenalia vinaGa naar voetnoot(4). Feriën thesauriers 1578-1585 | |
[pagina 249]
| |
Deliberandum est diu quod faciendum semel. Protocol van L. van de Velde 1579-1582 Id. van dezelfde 1585-1600 Den XVIIIen maerte 1582 quam te Brugghe de tydinghe van Andworpe hoe mynheere den prince van Oraignen doorschoten was deur zyn cake van eenen Gaspar......, wesende eenen Spaignaert van zyn natieGa naar voetnoot(5). Ferièn thesauriers 1574-1578 Deo gratias. Protocol van B. Boone 1745-1749 Id. van dezelfde 1752-1756 Deus adsit nobis gratia. Protocol van J. Lambrecht 1570-1572 Id. van dezelfde 1575-1576 Deus adsit nobis gratia tua. Protocol van H. de Zaghere 1597-1603 Deus in adjutorium meum intende, Domine ad adjuvandum me festina. Protocol van M. Knudde 1620-1631 Die een wyf trauwt
hem zelven met 't jock benauwt.
Pachtboek 1567-1574 Die my met scoone woorden dient
ende niet anders, en es myn vriend.
Hem zo willic weder leenen
scone woorden zonder meenen.
D'e zyne apotecke draeght in zyne buerse,
zyne ooghen draeght up zynen nuese
ende zyne voeten draeght in zyne handt,
die toppen alle van den cant
Pachtboek 1567-1574 Die zyn leet met leet wil vreken
Manu bellatoria
Sampsons macht zal hem ghebreken
Nee erit victoria
Dus laet hu leet met lyden vreken
Et vives in gloria.
Protocol van J. Dassonneville 1590-1593 Diligenter notant
ubi divites egrotant
Illic currunt nee cessabunt
donec eos tumulabuntGa naar voetnoot(6).
Feriën thesauriers 1574-1578 | |
[pagina 250]
| |
Die zyn wyf laet gaen tot allen feesten
ende zyn peert laet dryncken met ander beesten,
't mach commen by eenich gheval,
hy cryght een hoere ende een croyngneGa naar voetnoot(7) up 't stal.
Protocol van C. Beernaerts 1549-1551 Id. 1551-1552 Diu deliberandum quod semel in hoc libro scribendum. Protocol van M. Knudde 1628-1630 Diu deliberandum quod semel faciendum Protocol van M. Knudde 1626-1628 Dimios concussi sustulit alter aves. Protocol van J. vander Haghe 1650-1653 Disce aliquid nam cum subito fortuna recedit
Ars remanet vitam que hominis non deserit unquam.
Protocol van L. Sproncholf 1595-1597 Domine sicut scis et sicut vis miserere mei. Protocol van M. Knudde 1635-1638 Duer aermoede hem zelven. Protocol van J. Gheeraerts 1572-1575 Dum egrotus egrotatur
Et processus ventilatur
Studeas accipere,
Nam egroto liberato
Et processu terminato
non est qui vult solvere.
Protocol van G. Coolman 1538-1541 Id. van dezelfde 1541-1542 Id. van H. de Zaghere 1593-1597 Dum moritur dives
concurrunt undique cives
Pauper si moritur
vix unus adesse videturGa naar voetnoot(8).
Feriën thesauriers 1574-1578
Ecce iacent Morini, prosternes Carole GallosGa naar voetnoot(9). Protocol van J. de Corte 1550-1555 En dyet en plant niet en temmert niet
ende en zyt nyemands borghe
zo mueght ghy leven zonder zorgheGa naar voetnoot(10).
Feriën thesauriers 1557-1568 En espoir je me conforte. Par moy M. de Corte. Protocol van C. de Ruddere 1580-1581 En faisant mal et peu de bien
Le temps passe et le mort vient.
Protocol van C. de Ruddere 1581-1583 En temps de guerre
fault acheter terre
Mais qui n'a gueres
n'acheta terres.
Feriën thesauriers 1578-1585 | |
[pagina 251]
| |
En temps et lieu. Protocol van L. vande Velde 1585-1600 Feriën thesauriers 1578-1585 Fine coronato nobilitatur opus. Protocol van F. van Eenooghe 1725-1728 Finis coronat opus. Protocol van C. Beernaerts 1556-1557 Id. van J. Digne 1578-1579 Id. van B. vander Praet 1581-1582; 1582-1583; 1583-1584 Id. van F. de Zwarte 1617-1618 Id. van M. Knudde 1628-1630 Id. van F. van Eenooghe 1730-1732 Id. van B. Boone 1745-1749 Finis laus gloria Trinis. Protocol van B. vander Praet 1581 Fiere facis Flandros fera faustum Flandria
Fragendo fugiens fas fugienda facis
Flos fueras florum fex fies Flandria feris
Fide fragam fede fama fuisse feret
Flebile fecisti facimus felixque fuisses
Fide fragos fugiens fide fragosque fugans
Festinum fac'as feutatis Flandria finem
Flandrorum frustra funera feda facis.
Protocol van M. Knudde 1632-1633 Fortunam reverenter habe quicumque repente
Dives ab exile progrediere loco.
Protocol van L. Sproncholf 1597-1599 François premier fut prisonnier faict à Paris.
Son fils alsné empoisonné perda la vie,
En joustant (en lis) mouroit Henry d'un coup lancé.
François second par poison laissa la France,
Henry le tiers sans héritiers fin de sa race
D'un Jacobin rusé et fin sentit l'audace.
Voilà le sort, vie et mort en courte histoire,
de tant des roys du sang de Valois en peu de gloire.
Depuis. Henry le quart par grand asart
receut deux coups d'un maistre
ce que causa faisser
la paix et le trefve en estre.
Protocol van W. Matin 1646-1648 Futuris casus post contractam emptionem, ad venditorem non pertinere iuris est plusquam notissimi. Feriën thesauriers 1578-1585 Gallicus, le loy, le justice soit vostre force. Protocol van J. Gheeraerts 1572-1575 Ghy moet neerstigh leere
Wilt ghy commen ter heere
Protocol van C. de Ruddere 1581-1583 Gillis van Belle, hovenier van den choordekin van Antwerpen te Wilmerdonck by Antworpen, wyens wedewe Pauwels..., costre tot Wilmardonck, ghetrauwt hadde; ende waeren Gillis ende zyne wedewe vadre ende moedre van Griete van Belle, zydert VIIIa martii | |
[pagina 252]
| |
1569 ghewoont hebbende te Brugghe tot XXVa septembris 1575. Feriën thesauriers 1574-1578 Het waere wel noodt
Dat cleene en groot
Hem zelven kenden.
Als wy zyn doodt
De vreese es groot
Waer wy belenden.
Rijksarchief, rekeningen van de O.-L.-Vrouwekerk 1530-1569, blz. 437 His celeres, aliis tarde nimium venere Calende Septembris. Protocol van J. Spetael 1571-1573 Hoe intelligitur de sacerdotibus atque de sanctis monachisGa naar voetnoot(11). Feriën thesauriers 1574-1578 Hulieder stercte zy ghezyt
eene wet der rechtveerdicheytGa naar voetnoot(12).
Protocol van J. Gheeraerts 1572-1575 Ick wilde datter niemandt en conste
vrientschap betoonen zonder jonste,
wandt men vyndt gheen argher fenynt
dan vrientschap toonen en gram te zyn.
Protocol van P. de Zwarte 1617-1618; 1618-1619; 1626-1627; 1627-1628 Illud solum tuum reputa, quod pauperibus erogasti. Protocol van M. van de Velde 1617-1621 Illumina oculos meos ne umquam obdormiam inimicus mens. Vlaams koopmansboek 1503 Il n'y a doleur si véhémente que par la longuesse du temps ne se change et diminue. Protocol van J. Gheeraerts 1572-1575 In als is lyden. Protocol van Z. Bisschap 1569-1577 In corruptione sua peribunt percipientes mercedem inuistitie (2 Petr. 2). Protocol van E. de Dene 1560-1564 In cruce victoria. Protocol van J. vander Haghe 1641-1646 In dapibus crussis unitis mortuus quasi trassis. Pachtboek 1567-1574 In den naeme des Heeren. Protocol van J. Delbeeck 1755-1758 In den name des Heeren Iesu Christi is dit registre beghonst up den achtentwyntichsten july sesthienhondert vyfentsestich. Godt wil my laeten tselve register volscriven in ghesontheyt ende voorspoet. Amen. Protocol van L. de Keyser, 1665-1669 In de name des Vaders, des Zoons en des Heyleghen Gheest. Amen. Protocol van J. van de Walle 1613-1614 In errore, principiis obsta. sero medicina paratur. Protocol van M. Knudde 1628-1630 Initium sapientie timor Domini. Protocol van Z. Bisschop 1583-1585 Id. van J. vander Haghe 1621-1622; | |
[pagina 253]
| |
1651-1653 Id. van M. Knudde 1630-1631 Id. van N. Latomme 1667-1682; 1683-1699 Initium sapientiae timor Domini
Quidquid agis prudenter agas et respice finem
Quid fuisti, quid es et quid eris.
Omnes una manet mors.
Omnia si perdas, famam servare memento
Qua semel amissa postea nullus eris.
Qui cupit optatam studio contingere instare,
Multa tulit, fecitque puer, sudavit et absit.
Dulcia non meruit qui non gustavit amara
Et qui non studuit sunt illi gaudia rara.
Protocol van N. Philippet 1599-1601 In nomine Domini. Amen. Protocol van L. Sproncholf 1572-1580 Id. van L. de Keyser 1652-1655; 1655-1658; 1658-1661 In quo judicio judicaverits, judicabimini (Mat. 7). Protocol van E. de Dene 1560-1563 In tempore. Protocol van L. van de Velde 1579-1583; 1585-1600 Jamais aultre. Protocol van L. van de Velde 1579-1582 J'attens secours. Protocol van G. Coolman 1538-1541; 1541-1542 Ihesus Maria Anna Protocol van J. van de Walle 1632-1634 Id. van L. Nollet 1640-1643 Id. van W. Matin 1648-1653 Ihesus, Maria, Anna, JosephGa naar voetnoot(13). Protocol van N. van den Dycke 1555-1557 Id. van J. van de Walle 1626-1627 Jesus, Maria, Joseph. Protocol van M. Knudde 1635-1638 Id. van D. Pieterssens 1680-1694 Lacerata est lex, et non pervenit usque ad finem iudicium; quia impius prevalet adversus iustum, proptera egredietur iudicium perversum. Tu autem, o homo Dei, sectare iusticiam; sit fortitudo vestra lex iusticie. vena vite os iusti (Habacuc, I,4). Protocol van E. de Dene 1560-1564 Laet ons met herten reyne Loven dat Kindeken cleyne. Protocol van C. Beernaerts 1584-1585 Laet 't goet niet voor 't quaet. Protocol van J. van de Walle 1626-1627 | |
[pagina 254]
| |
La loy de justice soit votre force. Protocol van J. Gheeraerts 1575-1577 Laus Deo. Protocol van Z. Bisschop 1569-1577; 1583-1585 Loon is 's wercx versetsels;
't Is wonder wat loon is,
Vruecht daer loon is;
Laet loon daer loon is;
Loon is voor aerbeytGa naar voetnoot(14).
Protocol van C. Beernaerts 1580-1585
Lune XXVIa augusti 1577 was by mynheere van Crecques d' 1e steen gheweirt van den nieuwe casteele van GhentGa naar voetnoot(15). Feriën thesauriers 1574-1578 Lux tua, Laurentii Francorum cede verenda Qui renuat, venit o. clare Philippe est [sibi?]Ga naar voetnoot(16). Protocol van N. vanden Dycke 1555-1557 Maria, Anna, Joseph. Protocol van J. van de Walle 1613-1614 Maria. Jesus. Anna. Protocol van F.L. Forret 1750-1753; 1744-1747; 1753-1759 Mas qui dara de tanto tiempo quanta El que sin quenta gasta tanto tiempo. Protocol van J.B. Matin 1639-1652 Mater Dei memento mei. Protocol van A. de Mommengy 1541-1543 Men kendt 's mans wysheyt als hy een hooft es.
Men kendt 's mans duecht als zyn last groot is.
Men kendt 's mans betalen als hy ghelooft is.
Men kendt 's mans rycdom als hy doot isGa naar voetnoot(17).
Protocol van N. Philippet 1588-1590 Id. van F. de Zwarte 1618-1619; 1626-1627; 1627-1628 Met wat een snelle vlyt verloopt den mensch syn leven,
Ick die in myn tyt registers hebb' beschreven
tot veerthien, vind het soo met waerheyt, niet in schyn,
midts veel, nae langhen tyt, schynt nauwlicx yet te syn.
| |
[pagina 255]
| |
Gheen gout, gheen diamant, can worden vergheleken,
gheen peerel noch souphier, landeryen noch clare beken
of ander dier juweel, dat aen den mensch verblydt,
aen den cort vrienden- en costelicken tyt.
Protocol van P. Verplancke 1703-1704 MorInI DeLetIGa naar voetnoot(18). Protocol van J. de Corte 1550-1555 Mors mortis morti morte mortem intulit. Pachtboek 1567-1574 Niet hebben doet veel ontspaeren. Staten van goederen, 2e reeks, nr. 14411 Niet zonder aerbeyt. Protocol van Z. Bisschop 1569-1577 Niet zonder moeyte of aerbeyt en eynde. Protocol van F. van Eenooghe 1728-1730 Nil aliud in rebus humanis est magnum quod animus magnum despiciens. Protocol van L. van de Velde 1585-1600 Non omnia possumus omnes. Protocol van N. Philippet 1582-1583 Non pervertes iudicium advene et pupilli (Deut XXIV. 17). Protocol van E. de Dene 1560-1564 Noyt dach sonder donckereGa naar voetnoot(19). Protocol van J. de Donckere 1659-1661 Nul soir sans matinGa naar voetnoot(20). Protocol van W. Matin 1648-1653 O fortuna si michi faveris da tyby maritum. Protocol van A. de Mommengy 1541-1543 O Heere die elcken te ghevene begheirt
tzy jongh. oud. lief of onweirdt
in 't werck dyns wyngaerts ghelycke bate
ontfermt U myns al comme ic lateGa naar voetnoot(21).
Pachtboek 1545-1567; 1567-1574 Feriën thesauriers 1557-1568, fo 251 v O mater Dei memento mei. Protocol van A. de Mommengy 1541-1543 Omnia dat Dominus nec habe. Protocol van J. Dassonneville 1590-1593 Omnia ex Deo in Deo et per Deum. Protocol van M. Knudde 1635-1638 Omnia si perdas famam servare memento qua semel amissa postea nullis eris. Protocol van J. Dassonneville 1590-1593 Id. van N. Philippet 1599-1601 | |
[pagina 256]
| |
Os castum in verbis a furto candida palma
Climata tuarum visare cuncta potest.
Protocol van M. de Queestere 1559-1561 Ove columba tenet ramum viridantis olive
Nil preter pacem nomen et arma sonant.
Protocol van J.B. Matin 1639-1652 Plustost morir que changer ma pensée. Protocol van B. Berot 1579-1581 Post aspera prospera. Protocol van M. van de Velde 1612-1615 Post letum sequitur lethum. Protocol van J.G. Letins 1671-1676 Post tres usque dies vilescit piscis et hospes
Ni sale conditus sit ille, sit et hie amicusGa naar voetnoot(22).
Feriën thesauriers 1557-1568, fo 251 Povre et loyal. Protocol van N. Philippet 1588-1590 Id. van F. de Zwarte, 1618-1619; 1620-1627; 1627-1628 Pour mieulx. Feriën thesauriers 1498-1499 Primo querite regnum Dei et omnia adjicientur vobis. Protocol van G. Coolman 1538-1541; 1541-1542; 1542-1545 Puis que décrèt veult ales
et que gensdarmes porterent males
et moisnes allèrent à chat
toutes choses y ont allé mal.
Feriën thesauriers 1567-1568 Qui cupit optatam studio contigere instare
Multa tulit fecitque puer sudavit et absit
Dulcia non meruit qui non gustam amara
Et qui non studuit sunt illi gaudia rara.
Protocol van N. Philippet 1599-1601 Quidquid agas prudenter agas et respice finem. Protocol van G. Coolman 1542-1545 Id. van B. Berot 1579-1581 Id. van N. Philippet 1599-1601 Qui ducit coniugem ad jugum ducitur
et penam nesciens ad penam nascitur
uxorem capiens plus ipse capitur
nam semper serviens servus efficitur.
Qui ducit conjugem se ipsum onerat
a crucis onere mors sola liberat
vir servit conjugi et uxor imperat
sic servus factus est qui liber fueratGa naar voetnoot(2).
Pachtboek 1567-1574 Quinta dies juni eluxit
Vicerge jubente
| |
[pagina 257]
| |
Dum Hornes Bruxelle
Colla dabat gladioGa naar voetnoot(23bis).
Protocol van J. Telleboom 1556-1558 Qui sert bien Dieu, il pert sa peyne. Protocol van J. Gheeraerts 1572-1575 Qui sperat in Domino
in eternum non commovebitur.
Protocol van M. Knudde 1635-1638 Qui stat videat ne cadat van de Walle.
Die staet niet en valle van de WalleGa naar voetnoot(24).
Protocol van J. van de Walle 1624-1625, 1625-1626; 1626-1627 Qui studet optatam
cursu contingere metam
multa tulit, fecitque puer, sudavit et absit,
abstinuit Venere et Baccho.
Protocol van J. Dassonneville 1590-1593 Qui tantum verba sectatur nihil habebit,
qui autem possessor est mentis diligit animam suam,
et custos prudentie inveniet bonaGa naar voetnoot(25).
Protocol van B. Bisschop 1607-1612 Qui vyft sans compte
il vyft à honte.
Pachtboek 1567-1575 Regyster van Ferdenande de Zaghere, dyese vyndt ofte wederbrynct die sal hebben een selvre pennynck ofte een podt mostaert in synen grysen baert ofte een ghebraden mus in syn plat bacchus. Protocol van J. Gheeraerts 1586-1588 Repos en travail. Protocol van C. Beernaerts 1580-1585 Rien sans Dieu. Protocol van M. Knudde 1630-1631; 1635-1638 Rien sans peyne. Protocol van B. Berot 1583-1584 Roma tibi subbitam motibus ibit amor. Protocol van N. Philippet 1582-1583 Sapientia sit fortitudo vestra lex iustitie. Protocol van J. Gheeraerts 1583-1584 Scavoir vault mieulx que mondaine richesse. Protocol van N. Philippet 1589-1590 Serio deliberandum quod in hoc libro scribendum. Protocol van L. Sproncholf 1597-1599 1633-1635 Sic pariter letis fortunam apprehende medullis
Pauper ab eximio qui gradiere loco.
Protocol van L. Sproncholf 1597-1599 Sine gratia et adiutorio Dei altissimi omnia nihil. Protocol van M. Knudde 1628-1630 Pachtboek 1567-1574 | |
[pagina 258]
| |
Si tibi sunt nee opes tunc artibus illos insane quo possint inopem defende vitam. Pachtboek 1567-1574 Sit fortitudo vestra lex justitieGa naar voetnoot(23). Protocol van J. Gheeraerts 1573-1575; 1575-1577; 1577-1581; 1583-1584; 1585-1586 Id. van N. Philippet 1578-1579 Id. van H. de Zaghere 1593-1597 Id. van J. van de Walle 1624-1625 Sit nomen Domini benedictum. Protocol van M. Pauwels 1644-1648; 1648-1650 Id. van J. Neyts 1753-1758 Sit nomen Domini benedictum
ex hoc nunc et usque in seculum.
Protocol van M. Knudde 1626-1628; 1630-1631; 1632-1633; 1640-1645 Spes mea Deus. Protocol van N. Philippet 1588-1590, fol. 175 Sum quod eram nec eram quod sum iam sum et utrumque. Protocol van W. Matin 1633-1641 Tant de paine à amasser
et puis la mort et tout laisser.
Pachtboek 1567-1574 Ter eeren Godts ende niet zonder denzelfsten. Protocol van J. de Donckere 1652-1668 Ter goeder huere. Protocol van L. van de Velde 1579-1582 Tytire, tu patulae recubans sub tegmine fagi
Silvestrem tenui Musam meditaris avena:
Nos patriae fines et dulcia linquimus arva;
Nos patriam fugimus. Tu Tytire lentus in umbra
Formosam resonare doces Amarillida silvas (Vergilius, Eclogae I, 1-5).
Protocol van J. van Overdyle 1542-1545 Toi seul mon ame louera mon Dieu benin,
et te grans graces chantera soir et matinGa naar voetnoot(26).
Protocol van J.B. Matin 1639-1652; 1652-1671 Tolle moras. Protocol van J. de Moor 1631-1652 Tot meerder eere ende glorie Godts. Amen. Protocol van W. Nollet 1647-1652 Id. van J. de Donckere 1659-1661; 1661-1662; 1663-1667 Tout jour matin. Protocol van W. Matin 1633-1641 Tristes casus non sunt in expectatione, nec consequenter veniunt ab venditore prestandi sed hoc imputandum est factis humane sortis. Feriën thesauriers 1578-1585 | |
[pagina 259]
| |
Ulieder stercte zy ghezeyt
eene wet der rechtveerdicheytGa naar voetnoot(27).
Protocol van J. Gheeraerts 1574-1575; 1585-1586 Id. van H. de Zaghere 1593-1597 Utere virtute. Protocol van B. Berot 1579-1581 Ve qui condunt leges iniquas (Esaia, X). Protocol van E. de Dene 1560-1564 Ve qui iustificatis impium, pro muneribus, et iusticiam iusti auferetis ab eo (Esaia, I). Protocol van E. de Dene 1560-1564 Vigila labora modicum bibe et calidum serva
Si vis evadere RuemaGa naar voetnoot(28).
Feriën thesauriers 1557-1568, fo 251 Vive memor moethi. Protocol van M. van de Velde 1612-1615 Votre force soit faicte une loy de justice
‘Variant’ La loy de justice soit votre forceGa naar voetnoot(29).
Protocol van 1. Gheeraerts 1575-1577; 1585-1586 Id. van H. de Zaghere 1593-1597 Id. van J. van de Walle 1624-1625 Vous qui cheaus venez esbatre
espellissez pour vous esbatre
en deux lettres sans rien rabatre
quatre libvres trois et quattre
Pachtboek 1574-1578 Wy Benedictus broodtdroncke moniken
zyn nu te Ghendt al sotte kanuenicken
Protocol van C. Beernaerts 1551-1552 Zeer gheert goet, Bisschop onvroetGa naar voetnoot(30).
Protocol van Z. Bisschop 1569-1577 |
|