Biekorf. Jaargang 89

[p. 103]

Vraagwinkel

Met honden in zee

Een rekening uit 1337 van het hospitaal van Onze-Lieve-Vrouw in Kortrijk bevat een uitgavepost van 1 groot alse de honde waren gheleedt ter zee (J. Vanbossele, Het Onze-Lieve-Vrouwehospitaal in Kortrijk, 1982, blz. 377).

Waarom werden de honden van het hospitaal in Kortrijk naar zee geleid?

A.B

Kapellegeboden

In enkele dorpen uit de Westhoek hield men in de 18de eeuw periodiek ‘Kapellegeboden’. Wat houdt deze term precies in, en wordt hij nu nog aangetroffen?

J.J

Van Biesbrouck uit Langemark

Ene J. Van Biesbrouck, onderwijzer te Langemark, zou in 1847 een tijdschrift ‘De Schoolkronyk’ hebben uitgegeven Het verscheen om de veertien dagen. Medewerkers waren o.a. Prudens Van Duyse, Ecrevisse en kostschoolhouder Renier uit Deerlijk.

De Vlaamsche Bibliografie van F. De Potter geeft ene J. Van Biesbrouck op als auteur van een boek over landbouw, een vertaling uit het Frans, gedrukt te Ieper bij Lambin-Verwaerden. In 1861 verscheen, eveneens in Ieper, een boekje om de hoppeteelt te bevorderen van de hand van Edward Van Biesbrouck.

Zijn beide Van Biesbroucks familie van mekaar en wie weet meer over deze schrijvers?

L.V.A.

De voorbroek van Sint Pieter

Gehoord over de schreve, ergens te Godsvelde (Godewaersvelde) of te Abele, over een vrouw met platte borsten:

z'is ol zo plat of Sint Pieters voorbroek.

Waar komt die spreuk vandaan en hoe wordt Sint-Pieter hierbij betrokken?

L.D.

Archief voedingscomiteiten 1914-1918

In de eerste wereldoorlog bestond er een organisme opgericht in bezet België, waardoor de burgers met hulp van de Verenigde Saten van Amerika, voedsel konden bekomen. President Woodrow Wilson lag aan de basis van dit initiatief. Deze komiteiten, opgericht in de meeste gemeenten, ontwikkelden een activiteit die enigszins te vergelijken is met Winterhulp uit de oorlog 1940-1945.

Ons is geen literatuur over deze hulpcomiteiten bekend. Waar mag het archief van deze hulp- en voedingscomiteiten thans zijn? Kan iemand daar iets meer over mededelen?

L.V.A.

[p. 104]

Bankier Van Oye te Brugge

De fortuinstaat van de inwoners van Brugge op 7 januari 1796 (17 Nivose jaar IV) vermeldt ene Maximiliaan van Oye als ‘negotiant banquier’, die een huisbode hield en twee kinderen had; zijn fortuin werd geschat op 50.000 livres, dus zeker boven de middelmaat.

Is iets meer geweten over deze bankier en zijn bankaktiviteiten?

A.B.

Vlaamse venster

Een standsveinster of standartsveynster wordt door E. Gailliard (Glossaire flamand, blz. 387) vertaald als lucarne flamande, ook nog lucarne formée d'une maçonnerie couronnée d'un fronton. En vieux français: fenestre flamande. Bij L. De Bo is een standvenster een uitspringende dakvenster in loodrechte stand.

Gailliard haalt inderdaad een tekst aan nopens de ‘Tryumphante entrée’ van Keizer Karel V in 1515 waarin fenestre flamande voorkomt.

Waarom werden die vensters precies in het Frans Vlaamse vensters genoemd.

Bestaat deze benaming nog in de moderne Franse taal?

L.V.A.

Vlaamse broodjes

De Vlamingen kennen de Franse broodjes of ‘pistolets’. Het toppunt van Vlaamsgezindheid is een fransbroodje in zijn zak hebben en vergaan van de honger...

De Noordnederlanders zouden Vlaamse broodjes kennen, althans volgens L.M. Metz in zijn ‘Woordverklaring. Woordenboek voor praktische kennis’ (Zutfen 1937), waar hij op blz. 547 Vlaamsche broodjes omschrijft als ‘geroosterd brood, besmeerd met boter en mosterd, waarop hardgekookte eieren, stukjes vleesch, gevogelte of visch, zijn gerangschikt’. Kortom, bijna hetzelfde als de Vlaamse fransbroodjes met beleg!

Wie weet bescheid?

L.R.

Stolp en stulp

In 16de-eeuwse boedelbeschrijvingen komen stulp en stolp herhaaldelijk voor. Meestal betreft het een aarden of een koperen stolp van een haarddeksel of een vuurklokke. Breughel plaatste een stroyen stolpe over een broedende hen. In Friesland spreekt men thans nog over een stolpboerderij, waarmede een bepaalde bouwtrant wordt bedoeld. In het algemeen komt een stulpje voor in de betekenis van een klein optrekje.

Sinds wanneer wordt stulp of stolp echter gebruikt om een glazen stolp aan te duiden en wanneer treffen we voor het eerst kaasstolpen aan?

B. van S.A.