Biekorf. Jaargang 89

[p. 199]

Vraagwinkel

Tiendepaal

Tussen Sint-Laureins en Watervliet in de richting van de Nederlandse grens staat een zandstenen paal met opschriften ‘Dor/nick’ en ‘SB’. Het is een uit de 17de eeuw daterende tiendepaal waarmee de grens van het tiendgebied tussen de Gentse Sint-Baafsabdij en het bisdom Doornik werd afgebakend.

Bestaan er elders nog zulke palen?

L.V.A.

Wildemannen op torens

Hier en daar werd destijds een figuur gezet op de naald van de torens van burgerlijke gebouwen. In Gent was dat een draak, elders meestal een wildeman. En op kerken en kapellen, gewoonlijk een kruis en een haan.

Waarom precies een wildeman?

A.B.

IJskelders

In de vorige eeuwen hadden kastelen soms ijskelders in gebruik. Wat mij interesseert is de bouw en de inrichting ervan. Waarom werd het metselwerk afgewerkt aan de binnenzijde in de vorm van een koepel, die van buitenaf te zien is als een heuveltje? Waarom moest dit heuveltje begroeid zijn? Waarom werd het ijs in de kelder met stro bedekt en waarom moest de ijskelder boven het waterpeil liggen?

Bestaat er een literatuur omtrent ijskelders in onze gewesten?

L. Lybeer, Astridlaan 7/3, 8370 Blankenberge

Roosters aan de ingang van de kerk of de kerkhoven

H.-Q. Janssen schrijft dat naar het scheen de roosters aan de ingang van de kerkhoven dienden om de ongewijde aarde, die de kerkbezoekers van buiten meebrachten, van de voeten te schrepen, en tevens om te beletten dat men de gewijde aarde met zich meedroeg (De Kerkhervorming in Vlaenderen, dl. I, 1868, blz. 307). Janssen zelf verwijst naar: De Navorscher, dl. XV, blz. 107, 258, 356 en dl. XVI, blz. 35.

Is dat wel zo en zijn er voorbeelden uit onze streken bekend?

L.V.A.

Salette dochter

Maria-Magdalena De Graeve, geb. te Tielt in 1687 was in het begin van de jaren 1700 Salette dochter tot Ghent. Zij had een broer pastoor in Lede en een andere broer was pastoor van Vinkt. Zo staat zij aangegeven in de goederenstaat van haar ouders te Tielt.

Salette is een klein salon, een ontvangstkamer. Maar wat betekent dit woord hier juist?

L.R.

[p. 200]

Handschrift van Schellinck

In de vorige eeuw bezat Frans De Potter een ‘handschrift over de betekenis van gemeentenamen’, waarvan de auteur een zekere Schellinck was. Hij wendde dit handschrift o.m. herhaalde malen aan bij etymologische verklaringen van toponiemen in zijn Geschiedenis van de Oostvlaamse gemeenten (met J. Broeckaert).

Wie was Schellinck? Waar is zijn handschrift nu te vinden? Is iets meer geweten over deze taalkundige en zijn activiteiten?

A.B.

Klokkengieter Bette uit Waregem

In 1407 hergoot Antoon Bette van Waregem de klokken van de kerk van Gavere. Zo staat het te lezen in de monografie van Gavere, blz. 88 (F. de Potter en J. Broeckaert, Gesch. van Gavere, 1868).

Is over klokkengieter Bette en zijn werk iets meer bekend dan deze ene vermelding?

A.B.

D'ooge in 't zeil

De uitdrukking ‘een oog in 't zeil’ als naam voor een herberg met uitzicht op een haven vol zeilboten, dat mag een vondst heten.

In Brugge bestond die herberg. Een plaatselijk kroniekschrijver vermeldt in 1787 een persoon ‘woonachtig binnen dese stadt aen den Com nevens d'herberge genaemt D'ooge in 't Zeil’. Die persoon was overigens zeilmaker van stiel (Jozef van Walleghem, Merckenweerdigste voorvallen, 1787, ed. Y. van den Berghe e.a., Brugge, 1982, blz. 117, 176). In dezelfde ‘herberge, genaemd d'Oog in 't Zeyl digt by den Kom tot Brugge’ werd een jaar later ‘te koopen gepresenteert’ het ‘extra wel-zeylende Eyken Twee-Dek-Berkantyn-Schip, genaemt den Brugschen Leeuw’ (Gazette van Gend, 21 februari 1788).

Origineel, die Brugse herbergnaam? Of afgekeken van elders?

J. Huyghebaert

Kruiske, vaantje, tettinkske

‘Kruiske, vaantje, tettinkske’: veel gehoord in mijn kinderjaren te Roeselare. Wat betekent die spreuk?

L.R.

Beeldhouwer in Diksmuide 1793

Thomas Liebaert was beeldsnijder te Diksmuide in 1793. Is er ergens werk van zijn hand bewaard en waar zijn meer inlichtingen over hem te vinden?

L.V.A.

Latruwe

Uit de stadsrekening van Tielt 1571-72: Ontfaen van Pieter van Scillebeke van coorne, latruwe, evene ende eerweten by hem ghecocht up Ste Pieters dach 1571 tsamen 2 p. 11 sch. par.

Wat mag latruwe hier betekenen?

A.B.