De Boekenwereld. Jaargang 9

Veilingen

Van Stockum, 2-4 december 1992

Hoezo recessie? Alom wordt er ruim geklaagd maar de veilingbezoekers blijken een uitzonderlijke

J. van Avelen, Sorgvliet, Amsterdam (ca. 1690).

categorie. Op veilingen is het drukker dan ooit en men biedt er vrolijk op los. Zo waren bij Van Stockum de stoelen niet aan te slepen en vormde een deel van de kooplustigen een klont in het halletje. Maar ook op het podium in de ‘achterzaal’ zitten is geen onverdeeld genoegen. Het heeft iets bizars. De veiling-

[p. 157]

meester kon ik niet zien, maar wel horen... ...totdat de techniek ons in de steek liet. Maar daarover later.

De vrijdagmiddag begon met een aantal miniatuurboekjes. Zo waren daar Almanack voor Dames 1805, 5,4 × 2,5 cm, schildpadleer met zilveren slotje, goed voor f 2300,( f1000,-) en Zang-Verlustingen, 1782, oblong, 4 × 5 cm, f 2000,- (f 500,-) voor dezelfde koper.

Bij de rubriek oude en zeldzame boeken viel al snel een klapper te noteren: I.B. Homanns Neuer Atlas über die gantze Welt, 1714, met 100 handgekleurde kaarten f 29.000,-. Ook pittig, maar wel op schaal: Beknopte Beschrijving van Italiën, 1703, met kaart en 24 platen, f 1300,- bij een schatting van f 250,-. Het bedrag van f 2100,-, betaald voor de 1700-uitgave van J. Cats' Alle de wercken, lijkt mij aan de overdreven kant; nee dan dunkt me de f 1200,- voor een schitterend exemplaar van de Weyermanvertaling van Don Quichot, 1746, een reëler bedrag.

Ondeugend scoort, zeker als zulks gekoppeld is aan zeldzaam: L'Ecole des Filles, porno (de veilinghouder spreekt liever van erotisch) in 35 simpele gravures, bijeengehouden door een halflinnen bandje: f 8600,-!! Niet goedkoop, maar waarschijnlijk zijn geld waard, de Verzamelde Werken van R. Feith, in zestien fraai gebonden delen, f 1100,- (f 500,-); ditzelfde gold voor Sorgvliet van J. van Avelen, ca. 1690, met 41 gravures, f 2100,-.

En dan valt het geluid weg. De heer Pruimers roept de Leidse hulpheren op het euvel te verhelpen, maar deze spes patriae blijkt collectief elders, zodat het de dames zijn die ‘de vonken moeten trekken’, zoals de veilinghouder het plastisch weet uit te drukken. Er is weer geluid.

Naast het materiaal voor de kapitaalkrachtigen zijn er gelukkig ook nog leuke betaalbare boekjes: De Huis-Onderwijzer, 1762, met zes gravures, f 150,- en De pligten der Ouders, 1679, voor de vooroorlogse prijs van f 60,-! Andere koek zijn de bedragen die men wenst neer te tellen voor het verzameld werk van Luther: acht folio-delen in schitterende banden (blindgestempeld perkament met monogram en jaartal in goud), 1661-1674, goed voor f 6300,- (f 3500,-). Ook Muntings Naauwkeurige beschrijving der aardgewassen, 1696, met 243 zeer aantrekkelijke gravures en het Oud en nieuw Oost-Indiën van F. Valentyn, vijf delen in acht banden, 1724-1725, hèt boek voor de Indië-liefhebber, mogen er met respectievelijk f 13.000,- en f 24.000,- zijn. De absolute uit-

[p. 158]

schieter is toch Raccolta di le piu illustri et famose citta di tutto il mondo, een topografisch werkje van F. Valegio, ca. 1595, oblong 8vo. met 287 geëtste platen: f 46.000,- (f 20.000,-).

En dan zijn er altijd nog die boeken waarvan ik de enorme prijs niet begrijp. Dit keer Bijdragen t.d. geschiedenis der omwenteling in 1787 van P.P.J. Quint Ondaatje (hij is althans de uitgever), 1792, twee delen met originele printed boards, f 2700,-!!! (f 250,-). Ook de beide werken van C. Rogge, Beknopte historie der onlusten i.d. Nederlanden. In Brabant, 1790-1792, een mooi setje van vier delen met elf gravures en Tafereel van de gesch. der jongste omwenteling i.d. Ver. Nederlanden, 1796, met vijf platen en een fraaie handgekleurde kaart, leverden met f 1600,- en f 1300,- (het drievoudige van de schatting) een zinnige bijdrage aan een geslaagde veiling.

J.A. Borst

Bubb Kuyper 18 en 19 november: veiling collectie fietsboeken.

Bubb Kuyper, 18 en 19 november 1992

Nederland is een fietsland bij uitstek: het stikt van de fietspaden, menig Sinterklaaspakket zal een fietsbroek voor vader hebben opgeleverd en zelfs in de lichte muziek heeft de fiets een rol gespeeld, getuige ‘Mijn achterband is wel wat zacht’ en ‘Als ik twee maal met mijn fietsbel bel’. Het is daarom verheugend om op het omslag van de catalogus van de laatste Bubb-veiling een dame op een Dunlop-fiets een zòdanige snelheid te zien ontwikkelen, dat het zinvol werd de hoed vast te houden. Terecht, voor je het weet ligt zo'n ding in de lugendstil-border. Fietsen dus.

Op de woensdagmiddag werden onder een fikse belangstelling de 120 nummers er doorgehamerd. Een paar voorbeelden: de dame van de cover - een catalogusje uit 1897 - goed voor f 180,-; een grote verzameling advertenties met illustraties in houtsnede (ontwerpen van A. Vlaanderen en D. Hoeksema) voor respectievelijk de firma Gazelle en Union, bracht met f 950,- het twintigvoudige van de schatting op; nog krasser werd het met de twee grote collecties knipsels, brochures, brieven, documenten enz.: voor f 2000,- (f 300,-/ f 500,-) en f 2100,- (f 800-/ f 1000,-) kwamen de in totaal 31 ringbanden in de vakkundige handen van een fietsenhandelaar!

De donderdagavond was zoals gebruikelijk goed voor plaatwerk en oude boeken. Wat dat eerste betreft, de topografie van eigen land scoorde bijzonder hoog. Paskaarte van de Zuyder Zee, ca. 1700, handgekleurd, f 1500,-, Kaart van Gooiland na de heide verdeeling van 1843 f 1550- (f 250,-/f 350,-), Lugdunum Batavorum. Anno 1670, de grote wandkaart van C. Hagen, f 3800,- en Afbeeldingh van de Zijp, Haar Dijkagie, Wegen, Wateringhe enz. f 2000,- (f 500,-/f 700,-).

Bij de oude boeken bleek dat boeken voor een bepaalde prijs ook wel eens niet verkocht worden. Zo bleken de fraaie set Reizen van Van der Aa en de handgekleurde Guicciardini toch te optimistisch getaxeerd. Maar veel fraais werd natuurlijk wel verkocht en vaak voor behoorlijke prijzen. Een mooie Bor, Oorsprongk, begin, en vervolgh der Ned. oorlogen enz., f4000,-. Niet duur leek mij Handleiding tot het leeren van het schaakspel van F.W. von Mauvillon, 1828-1830, met tabellen en afbeeldingen, f 130,-. Portraits des grands hommes, femmes illustres et sujets mémorables de France, met 192 platen in kleurendruk, eind achttiende eeuw, f 11.000,-, het dubbele van de schatting. De derde druk van Erasmus' bezorging van het Novum Testamentum, 1522, met borders in houtsnede van Holbein en Urs Graf, is natuurlijk een schitterend boek, dat ondanks enige gebreken met f 1500,- niet eens tè dol betaald werd. Dit laatste gold zeker voor de Historiae Gelricae libri XIV, 1639, van Pontanus, een lekker exemplaar, dat voor f 1200,- verkocht werd. J. van Gools De nieuwe schouburg der Nederlantsche kunstschilders en schilderessen, 1750-1751, een vervolg op het werk van Houbraken, leek me met f 800,- goed betaald.

Curieuze boekjes zijn de laatste tijd zeer in trek, zeker als de titel al een beetje meewerkt:

[p. 159]

Verhandelinge over de straffe van de kruiwagen, van de Arnhemse jurist Van Hasselt, 1769, een van de mogelijke straffen om weerbarstige soldaten in het gareel te houden, f 375,- en Romein de Hooge voor den Rechterstoel van Apollo, 1690, tezamen met acht andere schotschriften gewisseld tussen R. de Hooghe en Nic. Muys van Holy, f 550,-. Bij dit soort boekjes sloot stellig de rubriek ‘Popular Literature’ aan, een serie ‘volksaardige’ boekjes, die over het algemeen behoorlijke prijzen opbrachten. Corpus Juris Foeminini: of wetboek der vrouwen, 1759, f 500,-; voor exact hetzelfde bedrag gingen de zeven delen van Sophia's reize van Memel naar Saxen, 1799-1788, van J.T. Hermes en met f 475,- bleven de anonieme Onberispelyke geestigheden of zeedige snaakeryen enz., ca. 1732, daar dichtbij in de buurt.

Hoewel de belangstelling voor militaria tanende is, brachten de 153 handgekleurde litho's van J.P. Houtman, Uniformen derschutter- en jagerkorpsen, der legerkorpsen enz. (ca. 1830) met f 2800,- een leuke prijs op. Ook de f 1200,- voor de vijf delen Algemene kerkelijke en wereldlyke geschiedenissen, 1721-1728, leek mij niet te veel betaald. Tot slot een flietertje van veertien bladzijden, Discours by forme van remonstrantie: vervatende de noodsaeckelickheyd vande oos-indische (sic!) navigatie, 1608, zonder band, maar wel V.O.C., dus f 1000,-(f 400,-/f 600,-).

J.A. Borst