[Nummer 2]
Online tenzij bezwaar
De Koninklijke Bibliotheek (kb) werkt al jaren aan het digitaliseren en online toegankelijk maken van gedrukt Nederlands materiaal. Het auteursrecht is hierbij een complicerende factor, zelfs voor materiaal van voor de Tweede Wereldoorlog: van alle rechthebbenden is vooraf toestemming nodig. De kb heeft voor haar digitaliseringsproject Tijdschriften 1850-1940 een andere keuze gemaakt. Ze vraagt geen toestemming vooraf, maar geeft een bezwaarmogelijkheid: geen opt in, maar opt out.
Het gaat om titels als het Nieuwsblad voor den Boekhandel, Sport in Beeld, Levende Talen en Advocatenblad. Deze vooroorlogse tijdschriften kan de kb niet zomaar online zetten. Ze zou eerst alle auteurs moeten opsporen. Bovendien zijn velen inmiddels overleden, waardoor het auteursrecht meestal bij meerdere erfgenamen ligt (het auteursrecht loopt tot zeventig jaar na de dood van een maker).
Als de kb dit zou doen, dan zou een met publiek geld betaalde fulltimer meer dan vijf jaar nodig hebben om alle auteurs op te sporen, nog afgezien van deinvestering van tijd en kosten voor het vragen van toestemming. Zo zou de opbouw van een grote onlinebibliotheek ernstig vertraagd worden.
Voor deze vooroorlogse tijdschriften kiest de kb daarom een andere weg. Met de gratis online beschikbaarstelling ervan geeft de kb invulling aan haar publieke taak. Voorde kb prevaleert het publieke belang van de toegang tot dit cultureel erfgoed boven de private belangen van mogelijke auteursrechthebbenden. Hun wordt verzocht zich te melden als ze bezwaar hebben tegen het online plaatsen van de bijdragen. In dat geval wordt de betreffende bijdrage ontoegankelijk gemaakt.