De Brakke Hond. Jaargang 8

[p. 114]

Peter Hautekiet
Klein Lasiodrama

De dag waarop Meinen Podorov ontslagen werd, betekende meteen het einde voor wel twintig generaties. Stamouders en hun nakroost werden per gebaar dat slap was van berusting in één klap weggevaagd. De trage klap van langzaam dood-vriezen.

Meinen Podorov leefde eenzaam en was er wellicht daardoor vast van overtuigd geraakt dat velen, zoniet allen die hij op zijn wandel tegenkwam, hem wat ‘simpel’ vonden.

Zijn alleenheid hield Podorov verborgen onder een tot in de puntjes verzorgde kleding: gesteven en gestreken hemden, geen pluisje op zijn pakken, dassen die hij leek te dragen als om iemand te plezieren. Het leek vanzelf te spreken dat hij met toegewijde zorgen werd omringd. Daar nog bij zette hij geregeld pakjes suikerbonen tussen zijn schaarse spullen neer, zodat wie niet beter wist wel geloven moest dat kollega Meinen alweer grootvader geworden was.

Zijn vermeende simpelheid kamoefleerde hij met norsheid, die hij afgekeken had van Heere Kromhout (Kromhout en Dietvorst NV Makelaars in Tabak), naar wie hij opkeek en die het altijd veel te druk had om ook vriendelijk te zijn. (Podorov stond immer achterin de tram te pieken naar het achterhoofd van een argeloze watman als had die nog maar net iets heel onzeggelijks uitgevreten.)

Net als Kromhout overigens, was Meinen Podorov van binnen wel heel vriendelijk. Dat kon je merken als hij wat gedronken had, wanneer er iemand jarig was. (Het was een klein bedrijf, waar telkens iemand jarig was om drieën werd verzameld in de kleine zitkamer om het glas te heffen op de feesteling. Thuis, dronk Meinen nooit.) Dan smolt zijn norsheid tot één en al innemendheid, raadselachtig van bedachtzaamheid (van iemand die ondanks de glazen zichzelf nog in de hand kan houden en aan wiens aandacht geen ondeugendheid ontsnapt, en daar met mateloos begrip het ‘zijn’ van denkt). Eenmaal dronken,

[p. 115]

straalde Podorov van pluchen onbetrouwbaarheid. En werd veelal verliefd, zo zij voorhanden waren, op meisjes die zijn dochters konden zijn. (Appelmientje - tekstverwerking, fax en telefoon! - zou weinig nadat Podorov verwijderd werd uit eigen beweging haar ontslag aanbieden.)

Alles is begonnen met een doos uit Java: ‘Besuki B’. (Meinen Podorov was tot voor kort heer en meester van de monsterkamer. Waar stalen tabak uit balen her en der gestapeld in entrepot of pakhuis, arriveerden, uitgepakt en ingegekeken werden, voor korte tijd bewaard en meestal ook verzonden werden. Als illustraties bij offertes: ‘Ein entsprechendes Muster haben wir heute an Sie abgeschikt.’ Hij verbeeldde zich daarbij dat Kromhout met die ‘wir’ (we, nous, wij) ook Podorov bedoelde: hij maakte per slot de pakjes!

Meinen verzorgde, hield inventaris en waakte over monsters deugdzaamheid: er zaten immers zieke stukken bij, of bladeren die te droog, te nat waren of wemelden van ongedierte.) Het pak uit Java was vergeven van de kevertjes.

Lasioderma is een in de tabak zeer gevreesde plaag. (Een sigarenfabrikant droomt dat hij een kistje van zijn prestigieuze topmerk openmaakt om een dierbaar iemand van zijn fijnste rookwaar aan te bieden en dat hij vaststelt dat de dingen vol gaatjes van één, twee millimeter zitten, en zit plots rechtop in bed.)

‘Lasiodrama!’ zoals de kenners zeggen en waarmee ze doelen op aanwezigheid van tabakskever.

Kevertjes in al hun metamorfosen: eitjes; larfjes als de zaden van een goudsbloem die zich na een vraatperiode telkens weer en op adembenemende wijze ontpoppen tot kevertjes; kevertjes alles erop en eraan.

Wie ooit op het punt heeft gestaan zo'n wezentje dat nog larvenwit is, inderdaad al wat vergelen gaat, en nog niet goed wakker is van pootjes krijgen, vleugeltjes en voelsprieten, zo'n wezentje dood te slaan, die weet iets van het wonder.

Het zijn kleine kevertjes, nog geen halve centimeter groot, bruinig met een stuifmeelachtig glanzen op de schutvleugels. En

[p. 116]

ze zijn vruchtbaar! Hele scheepsladingen tabak worden meer dan eens ‘gegast’ in hermetisch sluitbare loodsen in tijden van toenemende xenofobie... Meinen Podorov had in zijn monsterkamer een diepvrieskast, waarin hij elk aangekomen monster na inspektie en registratie voor alle veiligheid toch nog een week ingevroren hield, vooraleer het in de rekken weg te bergen.

De doos ‘Besuki B’ was daar evenwel nog niet aan toe. Nog maar net had Podorov het touw om het Javaanse pak verwijderd, of een kevertje kroop uit het pak over de tafel weg. Meinen kromde de wijsvinger en drukte het diertje met de nagel van diezelfde vinger plat. Het gaf een nauwelijks hoorbaar knakje. Er zat een slijmig spatje op het tafelblad. Hij opende de doos, titste hier en daar een kevertje kapot en besloot de inhoud grondig na te kijken.

Een voor een nam Meinen Podorov de waaiervormige bundels tabaksbladeren in de hand, klopte ze met de voet op het tafelblad neer waardoor larven, poppen en kevertjes van tussen de ritselende bladeren vielen. (Het was niet zo'n fameuze Java, vond Podorov: veel groene trekken en nogal wat spikkel.) Vervolgens drukte hij met de nagel van zijn gekromde wijsvinger al wat leefde dood. Ook de schrandersten, die zich roerloos reeds op de rug gewonnen gaven, vergat Meinen niet. Hij ging daarmee tot de laatste bundel door, tot voor hem op de tafel een geel en bruine pannekoek lag, bezaaid met dof glanzende schutvleugeltjes, twee aan twee een weinig van elkaar geweken als vlak voor het opvliegen. En toen werd Meinen door droefheid overmand.

Podorov weigerde te geloven dat hij de treurnis om het uitroeien van een familie ongedierte over zich kon krijgen. En toch. Hij verwierp de gedachte dat de walging in en om hem niet door het slijmbad voor hem werd veroorzaakt. En toch. Onverklaarbaar als een stemming daalden smart en leedgevoelen op hem neer.

Een ondraaglijke droefheid à la Karamazov.

Hij ging daarom nogmaals door de bladeren, hopend dat hem hier en daar wat was ontgaan. Vergeefs. Meinen Podorov

[p. 117]

had zijn werk met grondigheid gedaan. Hij pakte een bundel Besuki vast, kneep van spijt de knop ervan kapot en vond dan in de stukjes tabak op zijn hand twee kevertjes die nog heel waren.

De goden dankbaar schudde hij voorzichtig de kevers in een glazen pot, stopte die verder vol met een melange van Sumatra, Centafrikaans en Kameroen dekblad, Connecticut Broadleaf en Honduras. En hoopte vurig dat de twee verschilden van geslacht. Hij verstopte de bokaal op een warme plek en waar Kromhout nooit zou zoeken.

Na een half jaar stond op de plaats waar ooit het bokaaltje met de overlevenden van de Javadoos gestaan had, een hele glaswinkel die binnenin krioelde van de lasioderma. Ofschoon Meinen Podorov zijn gevoelens hieromtrent met niemand delen kon, was hij niettemin geweldig trots op zijn verzameling: het resultaat van selekteren uit en kruisen van hetgeen van wereldwijd per post of ijlgoeddienst werd toegezonden, en van wachten.

Het moederbokaaltje met de stamouders stond centraal. Daaromheen stonden in steeds groter wordende cirkels de successieve generaties, elk met hun respektievelijke kleur. (Per generatie een andere kleur van dekseltje.)

In wezen was het kinderlijk, dat van die kringen en die dekseltjes, en ook daarom wachtte Meinen zich ervoor hierover ook maar iets aan iemand mee te delen. Bovendien was het gevaarlijk: als ook maar eentje van de potten openbrak, was gegarandeerd de hele voorraad tabak in een mum van tijd verpest en zou het nodig zijn de kamer minstens tien keer te vergassen, na verbranding van de voorraad, eer opnieuw met monsters kon begonnen worden.

Niets van dit vermocht Meinens enthoesiasme ook maar enigszins te temperen. (De voldoening van de schepper, de opgewondenheid van de saboteur, alsook de geestdrift van het spelend kind in hem, was groot.) Nog meer dan vroeger was de monsterkamer toen zijn thuis en was zijn thuis het hol waarin hij zich van vijf tot negen voor de wereld schuil hield, wachtend op

[p. 118]

het tijdstip waarop hij onverdacht weer aan het werk kon gaan.

Op Meinens laatste werkdag - dat het inderdaad de laatste was zou hij op het einde van die dag vernemen - was uitgerekend Appelmientje jarig. Dus werden naar aloud gebruik bij ‘Kromhout en Dietvorst NV Makelaars in Tabak’ omstreeks drieën alle werkzaamheden stilgelegd en verzamelden zich de werknemers in het kleine salon dat door Kromhout en door Dietvorst werd gebruikt om er klanten te ontvangen.

Appelmientje werd eenentwintig en voelde zich zo uitgelaten dat ze reeds bij aanvang van de ‘Mekkerstunde’ (dat was een woord van Kromhout) zo dicht bij Meinen Podorov ging zitten dat deze haar wat makkelijk ongezien had kunnen knijpen.

Wie ooit in tabak heeft gewerkt, die kent het zwaar en zoete geurenmengsel dat in die bedrijven in de lucht hangt. Wie ooit Suskind heeft gelezen, die weet wat geuren en aroma's met ons gemoed vermogen. En wie met Podorov en Appelmientje de monsterkamer had betreden, zou eveneens gemerkt hebben dat het geurenspel van Appelmientjes lichaam (adem, vervluchtigend parfum, transpiratie en haar vrouwelijkste geurstoffen) met het aroma van de monsterkamer akkordeerde, explodeerde in een krachtig synergisme: Podorov werd geslagen door een niets ontziende lust; Appelmientje spartelde haar kleren uit en ging schaamteloos op tafel liggen.

Zimbabwe fire-cured an' the smell of sex.

Hoe vaak had Podorov zich niet voorgenomen dat als ooit nog eens een kans als deze zich zou voordoen, om met inspanning van al zijn wilskracht de werkelijkheid zoveel als mogelijk te vertragen, om het minste geringste van wat hem overkwam in zich op te nemen en daar dan vast te houden, elke van zijn ondernemingen te rekken tot een onvergeetbaar zingenot?

Daar stond hij nu te trillen als een espeblad! Het was dan ook zo lang geleden. En hoe meer weken, maanden, jaren tussenin verlopen zijn, hoe sneller die orgasmen lijken te komen. Er was van zijn kant weinig sprake van beheersing.

[p. 119]

Evenmin bij Appelmientje. Het tintelde op haar huid zodanig dat zij wel kronkelen moest, daar voor hem op de tafel, een bonkend paard dat Meinen dreigde af te schudden. En alsof dat nog niet genoeg was, probeerden deze woeste minnaars in een zelfde tijd hun eigen en elkaars gerucht te smoren, omdat ze wisten dat weinig daarvandaan nog steeds de ‘Mekkerstunde’ gaande was, waar Kromhout langs zijn whiskyglas een tabakskever lopen zag.

(Hij drukte het insekt verbaasd en wat afwezig dood, vond het toch maar eigenaardig en keek de kamer rond. Hij zag tot zijn ontzetting nog een kever, tegen het raam naar boven kruipen.)

Meinen Podorov stond inmiddels reeds beduusd naar haar ontspannen lijf te kijken, met spijt omdat alles zo vlug al voorbij was. Appelmientje lag nog even met gesloten ogen achterover, vond het wel vreemd dat het tintelen op haar huid maar niet wou afnemen en richtte zich tenslotte half op. Appelmientje keek (zoals zonnenbaadsters aan het strand zo nu en dan het lichaam inspekteren, steunend op de ellebogen, de kin zo dicht mogelijk tegen zich gedrukt) naar haar buik en borsten en zag pas dan de kevertjes die om haar tepels rondjes liepen, in en uit haar navel klommen, op haar armen, bij haar liezen. Ze gaf een gil die in een griezelfilm niet zou misklinken.

Ook Podorov had het nu gezien: hij zette voor zover zijn kleding hem dat toeliet enige passen achterwaarts en bleef daar staan. Appelmientje zelf ging door met gillen, scheen geen aanstalten te maken de beestjes van zich af te kloppen, omdat ze wellicht met veel te velen waren. Dan zwaaide de deur naar de monsterkamer open en stormde Heere Kromhout binnen.

Als een gek begon die dozen uit het rek te sleuren, trok de deksels los om erin te kijken en scheen niets te merken van wat op de tafel plaatsgegrepen had en nog volop bezig was. Dan gebeurde wat onvermijdelijk ooit gebeuren moest: Kromhout ontdekte de lasiodermakwekerij.

Met een schreeuw stortte hij zich op de potjes (maar dat hoorde niemand omdat Appelmientje aldoor zat te gillen) en

[p. 120]

stelde vast met stijgend ongeloof dat in al die potjes tabakskevers zaten zich te goed te doen aan het beste uit zijn monstervoorraad.

In een trek stond Kromhout voor Meinen Podorov, de rug naar het krijsend naakt op de tafel, en zwaaide het moederglas met stamouders, de overlevenden van de Javadoos, onder Podorovs neus op en neer. Schuim kwam op zijn lippen. (Of het scheelde toch niet veel.)

Traag van grote moeheid laadde Podorov zijn glazen potten in de diepvrieskast. En wanneer hij op het eind het grote deksel neer liet gaan (traag, als wilde hij nog nagaan of het lichtje doofde), leek het of de kast zichzelf had dichtgezogen.

Meinen stond nog even met de handen op het koele meubel en nam afscheid, legde daar en toen zijn norsheid af.

Het gaf hem een nauwelijks hoorbaar knakje.

Er zat een slijmig spatje op het tafelblad.