Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Bzzlletin. Jaargang 3 (1974-1975)

Informatie terzijde

Titelpagina van Bzzlletin. Jaargang 3
Afbeelding van Bzzlletin. Jaargang 3Toon afbeelding van titelpagina van Bzzlletin. Jaargang 3

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (11.42 MB)

Scans (82.37 MB)

ebook (15.35 MB)

XML (0.93 MB)

tekstbestand






Genre

proza
poëzie
sec - letterkunde

Subgenre

tijdschrift / jaarboek


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Bzzlletin. Jaargang 3

(1974-1975)– [tijdschrift] Bzzlletin–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

Margaretha Ferguson: Gabriel Garcia & Dalton Trevisan



illustratie
Gabriel García Márquez


Geen wonder dat op het ogenblik in Nederland Zuidamerikaanse literatuur in vertaling zo'n opgang maakt. In de Nederlandse letterkunde is het altijd een sterk op de voorgrond tredende trek geweest de verhaalstof te situeren binnen de allegaagse werkelijkheid en deze alledaagsheid wordt dan door een proces van ontluistering, ‘doorhebberigheid’ of ridiculisering nog eens extra miezerig gepresenteerd. Jan Wolkers vernauwt het bewustzijn door een haast naïeve voorstelling alsof de ‘realiteit’ uitsluitend zou berusten bij het lichaam, bij emoties veroorzaakt door lichamelijke gewaarwordingen. Mensje van Keulen weet door een haast sadistisch - knappe keuze van afschrikwekkende - en helaas maar al te herkenbare - bijzonderheden de lezer te doordringen van de gewaarwording dat er aan ons bestaan weinig vreugde te beleven is. Heere Heeresma kon in zijn beste dagen onze nobelste gevoelens in een huiveringwekkend daglicht van schaalverkleinende ironie zetten.

Hiertegenover bieden Zuidamerikaanse schrijvers als Gabriel Garcia Márquez en Dalton Trevisan bepaald niet een vlucht uit, maar wel een verruiming van de werkelijkheid. Vooral de verhalen van Márquez, zoals gebundeld in De ongelooflijke maar droevige geschiedenis van de onschuldige Eréndira en haar harteloze grootmoeder laten zich lezen als sprookjes. Maar dan niet sprookjes in de zin van zoetelijke verhaaltjes zoals fijngevoelige moeders hun kindertjes graag voorlezen, sprookjes als een vlucht uit en bescherming tegen de werkelijkheid - maar sprookjes in de oorspronkelijke betekenis: ver-

[pagina 25]
[p. 25]

halen waarin haast de volledige belevingswereld van de mens in een symbolische vorm wordt samengebald. Angst en gruwel, moord en doodslag, liefde waarin lichaam, geest en ziel gelijkelijk aanwezig zijn, hallucinaties, nachtmerries, pijniging, wraak- wij worden meegesleurd in een overdaad aan menselijke emoties, in slechts zeven verhalen. Ik heb weinig zin om een poging te doen na te vertellen ‘waar het over gaat’. De waarde van dit proza (door Barber van de Pol overgebracht in prachtig Nederlands) wordt vooral bepaald door de manier waarop het is geschreven, met een rijkdom aan beelden, associaties, humor ook. Bovendien bieden deze geschiedenissen zoveel ruimte voor eigen interpretatie dat elke lezer ze op de hem meest passende manier op zich kan laten inwerken. De gestalten in de verhalen van Márquez zijn geen personages maar personificaties, vergrotingen van menselijke aandoeningen die elk van ons, al lezende, kan bevolken met zijn eigen ervaring.

MARGARETHA FERGUSON: GABRIEL GARCIA MARQUEZ & DALTON TREVISAN

Van de Braziliaan Dalton Trevisan is onder de titel De koning der aarde voor het eerst werk verschenen in Europa. Trevisan staat iets minder ver af van het moderne Nederlandse realisme dan Márquez. In een groot aantal merendeels zeer korte verhalen vertelt hij over de eeuwige strijd tussen man en vrouw. Maar hij doet dat niet zwaar op de hand, maar met een zekere flitsende brutaliteit die weliswaar geen illusies overlaat maar toch humoristisch werkt. Trefzeker schetst hij een situatie, een mens, tegelijk van binnen en van buiten. Een voorbeeldje uit De maagdenjager waarin de psychologie niet bepaald origineel is maar de figuur je toch wel van top tot teen voor ogen staat: ‘Wanhopige moeders dragen novenen op om hun maagdelijke dochters voor hem te behoeden. En wat zul je zien? Jawel, hij verlooft zich en trouwt met een nogal lelijk en erg rijk meisje. Met de sportwagen, gekregen van zijn schoonvader, verdubbelt hij zijn veroveringen. De zwangere echtgenote borduurt op zijn zijden overhemden zijn initialen met zilverdraad. Getrouwd, ja - een ander leven, nee. Met een zonnebril op om zijn fosforescerende oog te verbergen, wil hij niets dan maagden jagen, poker spelen, en hanegevechten op touw zetten. Steeds met een fotootje van zijn moeder in de portemonnee: ‘Zij is mijn enige echte bruid.’

Oedipus in Brazilië. Oedipale trekken zitten ook in het verhaal De oude geliefde, uitvoerige beschrijving van hoe een jongeman persé naar bed wil met de oudste uit het bordeel: ‘Ze hield het geld en haar bril in de hand terwijl ze de jurk over haar hoofd uittrok, het grijze haar in de war makend op haar voorhoofd en aan de slapen.’ Eén ding begrijp ik niet: waarom Trevisan zijn verhalen bestempelt als ‘onvoorbeeldige vertellingen’. Bedoelt hij daarmee dat we er geen voorbeeld aan moeten nemen?



illustratie
Dalton Trevisan


Dat zou nogal schijnheilig moralistisch klinken en lijkt me van zo'n auteur niet aan te nemen. De situaties die hij schetst, over on-orthodoxe liefdesverhoudingen en - gevoelens, over ouderdom en verval terwijl het verlangen naar ook lichamelijke liefde blijft bestaan - liggen tenslotte buiten onze macht en zijn zo indringend getekend dat ze wel degelijk ‘exemplarisch’ te noemen zijn en we er ons wel aan moeten spiegelen - of we willen of niet.

De vertaling uit het Portugees is van de hand van August Willemsen die in een kort naschrift ook nog het een en ander mededeelt over de in 1925 geboren Trevisan, door een recensent terecht geschetst als ‘een meedogenloos verteller.’

 

GABRIEL GARCIÁ MÁRQUEZ: ‘De ongelooflijke maar droevige geschiedenis van de onschuldige Eréndira en haar harteloze grootmoeder, en andere verhalen’
Vertaling: Barber van de Pol
Meulenhoff-Nederland 138 blz. 16.50
DALTON TREVISAN: ‘De koning der aarde’
Meulenhoff-Nederland 160 blz. 19.50
[pagina 26]
[p. 26]
Gabriel García Márquez // De ongelooflijke maar droevige
geschiedenis van de onschuldige Eréndira en haar harteloze grootmoeder
• Eréndira is ondanks de enorm hoge verwachtingen van Márquez' bewonderaars geen tegenvaller geworden maar iets nieuws, hoe marquessiaans ook, iets wonderbaarlijks, maar dan in de goede zin van het woord. - Robert Lemm in Vrij Nederland
Vertaald door Barber van de Pol
Meulenhoff Editie 382, 144 blz., f 16,50
Dalton Trevisan // De koning der aarde
Dalton Trevisan (nieuw, belangwekkend Zuidamerikaans schrijver) bevolkt zijn wereld met gefrustreerde verloofdes, impotente bruidegoms, gifmengsters die gemalen glas in bonensoep doen, verlaten meisjes die dreigen met zelfmoord door mierengif te slikken (en het doen ook) en vele andere strijders en slachtoffers van de koude oorlog tussen de seksen.
Vertaald en van een nawoord voorzien door August Willemsen Meulenhoff Editie 383, 144 blz., f 17,50
Juan Rulfo // Pedro Páramo
Rulfo schildert het beeld van de ‘klassieke’ potentaat, die links en rechts kinderen verwekt en zijn hele leven zijn dorp Comala heeft geteroriseerd uit woede om het verlies van zijn grote jeugdliefde. Een van zijn natuurlijke kinderen komt zijn vader opzoeken en belandt in een dorp waar de levenden met de doden verkeren.
• Rulfo's zinnen zitten zo vanzelfsprekend - en toch niet conventioneel - in elkaar dat Pedro Páramo rustig voor een groot gedicht zou kunnen doorgaan - Robert Lemm in Vrij Nederland
Vertaald door J. Lechner
Meulenhoff Biblio, 162 blz., f 14,50
M meulenhoff amsterdam


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken

Over dit hoofdstuk/artikel

auteurs

  • Margaretha Ferguson

  • over Gabriel García Márquez

  • over Dalton Trevisan

  • beeld van Gabriel García Márquez

  • beeld van Dalton Trevisan