Dietsche Warande en Belfort. Jaargang 113

[p. 584]

Frans Sierens / De ontgoocheling

Hij had geen woord gezegd, ook niet toen ze in het vuile Italiaanse restaurant tegenover elkaar zaten. Het was de enige plaats die zij nog open gevonden hadden, de laatste, goedkope toevlucht van late uitgaanders en zwierbollen, die er grote schotels spaghetti bestelden met een dampende, bloederige vleessaus.

Nu liepen ze weer in de smalle, doodse straten van de oude stadswijk, met af en toe de lange haal van een bijtende vrieswind.

Hij wist het: ze had het koud, maar ze durfde niets zeggen en nu was hij ook al zover dat hij zijn ijzig zwijgen moedwillig volhield, alsof zij en zij alleen de schuld had aan wat die dag gebeurd was.

Hij wenste plots dat hij iets kon doen om haar te kwetsen, dat hij met één slag alles aan haar kon vernielen: de gouden wrong van haar haar, het geraffineerde, sensuele gezicht dat de make-up-specialist haar gegeven had, de zwarte schoenen met de veel te hoge hakken die haar dwongen rechtop te lopen, de nieuwe, dure japon die haar die distinctie en schoonheid moest geven die hij gewild had dat zij die dag zou bezitten.

(De viering van het honderdjarig bestaan van de N.V. De Verenigde Gewesten, de grootste verzekeringsmaatschappij van het land, met plechtige inwijding van de ultramoderne building die zij voortaan zouden betrekken, met een grote receptie in de aanwezigheid van de Heer Lievemont, minister van Economische zaken, en de Heer Gouverneur der Provincie, met een rondgang in de burelen en een demonstratie met hun nieuwste, belangrijke aanwinst: een elektronische ordinator, op twee na de grootste van het land, met 's namiddags een feestzitting voor het personeel, uitreiking van de eretekens en bekendmaking van de benoemingen en bevorderingen, die in het kader van de volledige reorganisatie van de diensten zullen plaatsgrijpen, met 's avonds een banket in het welbekende Posthotel voor al de leden van het Personeel en hun dames... en voor de onvermoeibaren onder ons, die nog niet de bezadigdheid van after-dinner-gesprekken bereikt hebben - en daarbij denk ik niet alleen aan onze jongeren (gelach), er is gelegenheid om te dansen.)

[p. 585]

Het was zijn schuld. Het was zijn schuld, omdat hij niet geloofd had wat iedereen in het huis wist, tot de boden toe, wat hij zelf al de tijd evengoed had geweten: dat Georges Dua voorbestemd was om inspecteur-generaal te worden, al van het ogenblik dat hij na een mislukte advocatenpraktijk in de Verenigde Gewesten binnengekomen was en dat de tweede directeur deze zoon van zijn beste vriend aan het personeel had voorgesteld.

Waar ontsprong dan de waanzin van zijn verstolen beter-weten? Waarom had hij tot het laatste ogenblik in het onmogelijke geloofd, tot het ogenblik dat de kale Hulpiau op het podium klom en met een kleine, berekende spanning de lijst van de benoemingen ontvouwde?

Nu bleef alleen het nutteloze, maandenlange avondwerk van de reorganisatie over, de bescheidenheid van de zelfzekere Dua, de herinnering aan een eindeloos diner en zijn eigen onmacht om vroeger weg te gaan dan zijn rang het toeliet. Zijn rang! Na enkele snelle promoties de laagste van de topgroep, en daarom weer niets.

(O, als het harde, puntige stuk ijs dat middenin zijn hart zat, een ogenblik kon smelten!)

Tweemaal had ze gezegd dat ze de laatste trein van middernacht zouden missen en tweemaal had hij niets geantwoord. En daarna had hij ook niet gedaan wat voor de hand lag: een kamer te nemen in het hotel. Hij had haar alleen zwijgend haar mantel aangereikt en samen waren ze zwijgend buitengegaan. Hij had haar nooit gezegd wat hij van die dag verwachtte, maar ze wist het. Ze wist het zo goed dat zij, toen hij haar na de zitting in de vestibule van het hotel ontmoette, maar één enkel woord zei: ‘En?’ Hij had haar even aangekeken om zeker te zijn en toen had hij geantwoord: ‘Niets!’ Het was alsof zij een codetaal spraken met kleine, simpele tekens voor elk van de bewegingen diep in hun gemoed.

De ingangshal van het station was verlaten en in die grote, lege ruimte leek de zee van schel, wit licht een absurde verspilling. Op een bank rond één van de grote, vierkanten zuilen lag een man op zijn rug te slapen, een vergeten cadaver met open mond en scherpe, vooruitstekende tanden.

Er was niemand in de controlehokjes en niemand die hen tegenhield, toen ze de tweede hal binnengingen, een immense, schemerige zaal, waaruit de koude tochtwind alle leven onmerkbaar had weggezogen: de donkere holen van de minuscule winkeltjes in de wand, de verlaten stoelen en tafels op het kleine

[p. 586]

terras voor de bar en hier en daar de vreemd gloeiende neonletters van een opschrift. In één van de schachten naar de perrons was een roltrap obstinaat en zinloos blijven werken, een ondraaglijk, ratelend geluid in de stilte.

Hij liep alleen naar de tabellen aan de overzijde en zelfs dat was nutteloos. Hij wist het: ze waren meer dan twee uur te vroeg voor de eerste morgentrein. Terwijl hij weer de eindeloze ruimte overstak om bij haar te gaan, voelde hij plots dat het stuk ijs in hem gesmolten was. Toen hoorde hij het lawaai: uit één van de gangen verderop kwam een kleine bulldozer gereden, een bizar monster met grote cilindervormige borstels die schurend en zuigend over de grond kropen. Het reed traag, maar het kwam recht op hen af alsof het hen wou verpletteren en verslinden, voor zij konden vluchten.

Hij greep haar bij de arm en trok haar mee naar de wachtkamer aan de overkant: een klein, kaal vertrek, waar hij in al de jaren dat hij nu reeds op en af reed, nog nooit was binnengeweest. Hij opende de deur en week meteen terug. Ze lagen overal op de banken, de banken langs de muren, de banken in het midden. Sommigen hadden hun schoenen uitgetrokken, anderen hadden papier op de banken gelegd. Sommigen lagen op hun zijde met hun hoofd op hun ransel, anderen op hun rug met een krant over hun gezicht. Ze sliepen. Ze sliepen, deze leden van een nieuw, half vervloekt geslacht, die leefden 's nachts en die wachtend op vroege morgentreinen in naakte, overhete vertrekken als deze samenkropen om er een tijdlang neer te liggen en in te slapen met het geruststellende gevoel van elkaars aanwezigheid.

Hij sloot voorzichtig de deur en opnieuw voelde hij de verlatenheid van de hal. Het monster was verdwenen. Tegen de muur naast de wachtkamer stond een grote, roodgelakte automaat. Hij ging er traag naartoe.

De koffie was lauw en had de smaak van de kartonnen bekertjes. Hij nam haar plots weer bij de arm en samen liepen zij nu snel de hal door. De roltrap schoot in gang alsof hij al jaren op hen gewacht had. Als een gewillige Christoforus voerde hij hen naar boven, zette hen zacht op het bordes neer en viel geruisloos stil.

De trein was nog helemaal leeg en donker en onverwarmd. Ze liepen door de gangen, tot hij een klein compartiment gevonden had. Hij trok de twee schuifdeuren dicht en ging naast haar op de bank zitten.

Het was heel stil. Buiten over de perrons en de sporen hing het blauwig licht van de kaplampen als een wit, koud gas dat langzaam uit de nacht over de wereld was neergedaald en dat niemand had gespaard, niemand tenzij de twee die in het compartiment roerloos naast elkaar zaten als in een klok en die hun

[p. 587]

kleine, duistere en koude ruimte met hun eigen adem langzaam en karig verwarmden.

Plots bewoog ze en hij schrok van de heftigheid waarmee ze haar hand rond zijn hals legde en hem naar zich toetrok. Het was bijna alsof zijn mislukking haar lichaam, dat nooit een kind gedragen had en er ook nooit één zou kunnen geven, alsof de oneindige stilte van die uitgestorven wereld rond hen haar vervuld hadden met een vreemde begeerte. Ze dwong hem bij haar in te gaan. Een ogenblik voelde hij de sombere verlatenheid die hem als kind vaak bevangen had, maar het ging weer over en opeens wenste hij dat hij zich volledig in haar kon oplossen, een nietig punt in haar schoot, dat steeds maar kleiner werd, tot hij helemaal opgehouden had te bestaan.