Dietsche Warande en Belfort. Jaargang 121

[p. 392]

Boekbesprekingen

Twee jubileumboekjes en een jaarboek

De Colibrant-Uitgaven bestaan 25 jaar. Bij die gelegenheid gaf J.L. de Belder, de man die het allemaal verzorgde, Een jubileumboekje Colibrant 1950-1975 uit. Het bevat een gedicht van ieder auteur die tot nog toe bij Colibrant publiceerde. Tussendoor illustraties, ook overgenomen uit het gepubliceerde werk. Uit een bijgevoegde lijst van de auteurs en bundels lichten we namen van dichters als P.G. Buckinx, D. Christiaens, M. Dangin, B. Decorte, A. de Roover, Chr. D'haen, M. Gilliams, G. Helderenberg, M. Insingel, A. Magerman, W.M. Roggeman, C. Schouwenaars. Daarnaast gaf De Belder nog een hele reeks verhalen en essays uit, en de Cahiers van Deurle, met tekst en reproducties. Zeker geen bekrompen smaak heeft deze man, die de Vlaamse poëzie onschatbare diensten heeft bewezen door zijn altijd zeer verzorgde en stijlvolle uitgaven.

Vijftien jaar geleden stichtte Joop Oversteegen in Eindhoven een samenwerkingsverband van schrijvers en dichters, vooral met het oog op het creëren van publikatiemogelijkheid voor jongere dichters. Ter gelegenheid van de honderdste bundel wordt nu een feestboekje uitgegeven: De honderdste bundel van Opwenteling. Bloemlezing uit 46 poëziebundels.

Ook hier weer blijkt hoe een privé-initiatief duidelijk inspeelt op bestaande noden en jonge talenten de kans kan bieden om door te breken. We treffen hier debuten of vroege bundels aan van mensen als W. Kotte, Hans Vlek, H. van de Waarsenburg, L.M. van den Brande, naast tal van anderen, die zich nog volop aan het bevestigen zijn. Sinds 1969 wordt een belangrijk gedeelte van de uitgaven in beslag genomen door de serie ‘Naar Morgen’, waarvan tot nog toe twintig deeltjes verschenen, met telkens werk van diverse dichters.

Zoals ieder jaar verzamelden H. van Herreweghen en W. Spillebeen een keuze uit de in tijdschriften verschenen poëzie: Gedichten 1974 (Leuven, Davidsfonds). Een subjectieve keuze uiteraard, maar zoals altijd één met bijzonder goede smaak en feeling voor het meer dan modieuze in de actuele poëzie. Wie zonder het kaf te doorworstelen alleen (een deel van) het koren wil kiezen, kan hier terecht voor 44 gedichten van 35 dichters: van Gery Helderenberg tot Habakuk II de Balker en van Lucebert tot Anton van Wilderode.

Hugo Brems

[p. 393]

Jaarboek ‘De Fonteine’

Het jongste jaarboek van de Kon. Soevereine Hoofdkamer van Retorica te Gent (Jaarboek 1973-74, XXIII-XXIV - verkrijgbaar tegen 250 fr., te storten op P.R. 000-0301710-40 van de Soev. Hoofdkamer) bevat opnieuw een grote variëteit aan interessante bijdragen. Freddy Puts schetst, grotendeels op basis van nog niet onderzochte archivalische bronnen, de organisatie en de prestaties van de Antwerpse kamer ‘De Goudbloem’. In zijn opstel ‘Het refrein sonder dicht’ gaat B.H. Erné dieper in op een gedicht dat in het vorige jaarboek door Dr. P.J. Meertens gepubliceerd was en komt tot de conclusie dat het refrein, dit in tegenstelling tot de interpretatie van de eerste uitgever, een verdediging van lutherse opvattingen inhoudt, terwijl hij op niet-onaanvaardbare gronden, spitsvondig de woordgroep ‘sonder dicht’ in de titel als ‘een gedicht voor zondaren’ verklaart.

De hoofdbrok in het jaarboek wordt geleverd door G.R.W. Dibbets en W.M.H. Hummelen, die een geannoteerde en van een uitvoerige inleiding - een modelanalyse - voorziene uitgave bezorgen van een aan de Lierse rederijker Jeronimus van der Voort toegeschreven historiaalspel over de bijbelse Jozeffiguur, ‘het enige, en stellig zeer geslaagde voorbeeld van een rederijkersbewerking van een vaak gedramatiseerd bijbels gegeven’, dat voor de hele ontwikkeling van het middeleeuws naar het 16de- en 17de-eeuwse spel met oudtestamentische stof van betekenis kan geweest zijn.

Patricia Pikhaus, die een proefschrift over het tafelspel voorbereidt, beantwoordt de vraag of Bredero's Symen sonder Soeticheydt tot dit genre mag gerekend worden bevestigend en geeft in haar betoog blijk van een grondige vertrouwdheid met de desbetreffende literatuur.

Het jaarboek besluit met een ‘In memoriam P. Rogghé’ door Rik Lanckrock, een ‘In memoriam Dr. L.M. van Dis’ door B.H. Erné en besprekingen van twee recente publikaties over het toneelleven te Gent (J. van Schoors' Een huis voor Vlaanderen en R. Lanckrocks boek over Romain Deconinck).

Dit jaarboek herdenkt een van haar corresponderende bestuursleden Dr. L.M. van Dis. Inmiddels ontviel haar ook in dezelfde functie Dr. J.J. Mak, nadat de kopij voor deze uitgave reeds was samengesteld. Verliezen die we als onherstelbaar zouden beschouwen, waren er geen jaarboeken als het hier besprokene, waarin bewezen wordt dat de rederijkersstudie in goede handen wordt overgedragen.

Lode Roose

En in een mum is het avond

Onder deze titel laat C. Buddingh' het derde deel verschijnen van zijn dagboeknotities, nu van mei 1972 tot augustus 1974 (Amsterdam, De Bezige Bij). De titel is tegelijk één van de leidmotieven: er gebeurt zo veel en er zou nog zoveel moeten gedaan worden. Er borrelen zoveel ideeën en ideetjes op, die om uitwerking schreeuwen. Er moeten nog zoveel boeken gelezen en nog meer gekocht worden, er dient gereisd en vergaderd, gedicht en geknutseld te wor-

[p. 394]

den, maar ‘in een mum is het avond’. ‘Verveling bestaat niet’ heette het tweede deel van deze dagboeknotities.

Ook voor de lezer zijn deze bladzijden niet vervelend, maar evenmin erg boeiend. Het is gewoon heel vlotte, helemaal onzware lectuur, iets voor tussendoor. Echt interessant wordt zo'n boek toch maar voor insiders van het literaire leven in Nederland of voor de Buddingh'-fan, die ook het theezetten, boekjes kopen, schaakspelen van zijn held, en de weersomstandigheden waaronder dat alles plaatsvindt, van belang acht.

Maar ja, alles is van belang. Schreef niet Henry de Montherlant als motto: ‘J'aime la réalité; elle n'a pas pour moi d'infiniment petits; rien en elle me semble indigne.’

Hugo Brems

Un operatore d'avanguardia

Bij de Italiaanse uitgever Beniamino Carucci verscheen als nr. 3 in de serie ‘Collana di poesia visiva’ een deeltje over Paul de Vree. Het is blijkbaar een vrucht van zijn intensieve bemoeiing met de concrete en visuele poëzie op internationaal vlak, meer bepaald zijn medewerking aan het Italiaanse leidende blad voor de zgn. ‘poesia visiva’: Lotta poetica. Het boekje bevat, naast een bibliografie en een bloemlezing uit het werk van 1965 tot 1974, twee inleidende commentaren, telkens gesteld in het Italiaans en het Engels. Aldo Rossi schetst de evolutie van De Vree voornamelijk aan de hand van interpretaties van enkele individuele werken. Henri-Floris Jespers situeert het werk tegen de achtergrond van de poëtisch-visuele traditie sinds Mallarmé en gaat ook in op de maatschappijkritische materiaalbehandeling.

Hugo Brems