Dietsche Warande en Belfort. Jaargang 136

[p. 428]

Wim Neetens
Anna onder water

De mannen lopen voorop, de handen op de rug, en een meter of drie achter hun lopen de vrouwen: Roos en Anna. Roos heeft een bosje paarse bloemen langs de kant van de weg geplukt en die draagt Anna in haar rechterhand: het is een zeldzame gift.

De zon roept in Anna een soort elegantie op die een beetje uit de tijd is. Met opgeheven kin vangt ze de stralen van het laatste, schuine daglicht op haar wangen en oogleden; ze keert het zachte, blekere vel van haar onderarmen naar voren als een ballerina en loopt met de tenen lichtjes uit elkaar wijzend. Maar Anna draagt, als een verworvenheid, een T-shirt waar ‘Summer of 1990’ op staat.

De warmte van de dag wil niet wijken nu het stilaan avond wordt. Als de weg een beetje bergop gaat haakt Roos haar arm in die van Anna. Zonder woorden aanvaardt Anna de druk van die arm en helpt ze Roos voort. Anna is vijfenzestig, Roos is tien jaar jonger en tot voor kort mocht Roos dat graag laten voelen.

‘Wat zei ze dan over die weeën’, vraagt Roos.

‘Het zijn nog geen echte weeën’, zegt Anna. ‘Eerder harde buiken, zegt ze.’

‘Oefenweeën’, zegt Roos.

‘Ja, harde buiken. Maar meer heb ik niet begrepen, het was een slechte verbinding. Rob, heeft Linda tegen jou nog iets gezegd?’ roept ze naar haar man.

‘Nee’, roept Rob terug. ‘Het was Marco.’ Ze slaan rechtsaf, van de dorpsweg af en het grindpad van het vakantiepark op.

‘Dan kan het best nog een paar weken duren’, zegt Roos. De weg is weer vlak en dan gaat hij lichtjes bergafwaarts naar hun huisje toe, zodat Roos Anna's arm weer loslaat.

Ze lopen nu over een pad tussen bloemen en planten die elke avond door een Algerijnse jongen worden gesproeid. Het ruikt er naar tijm en rozemarijn. Aan de rechterkant van het pad staan geen huisjes maar ligt het azuurblauwe zwembad. Rond deze tijd van de dag zijn er nog maar weinig vakantiegasten in het water; uit de meeste huisjes klinkt geluid van douchen en koken. Aan het einde van het pad staat het huisje van Anna en Rob en Roos en Ben, het laagst gelegen van het hele vakantiepark zodat ze van hun terras af een ongeremd uitzicht hebben over de vallei en de bergen.

De mannen komen eerst bij de deur aan en Ben keert zich om en vraagt wie er de sleutel heeft. Anna blijft staan en tast dromend, half omgekeerd naar het zwembad en het daarachter gelegen landschap, met haar linkerhand in de zak van haar rok. Ze haalt er een sleutelbos uit en ze kijkt naar haar hand met de sleutels erin en dan keert ze zich opeens helemaal van de anderen af, steekt haar hand snel weer in de zak van haar rok en blijft een paar ogenblikken staan. Ze kijkt naar de grond rond haar voeten en dan keert ze zich weer om. Ze geeft de paarse bloemetjes die al een beetje slap hangen aan Roos terug en tast met haar rechterhand in haar andere zak.

‘Heb je ze nou of heb je ze niet?’ vraagt Rob.

‘Ik heb ze niet’, zegt Roos.

‘Ja, ik heb ze’, zegt Anna en ze haalt ze weer uit haar zak en ze geeft ze met haar rechterhand aan Ben. Weer bekijkt ze haar linkerhand en stopt ze die in haar zak.

‘Wat scheelt er dan?’ vraagt Rob.

[p. 429]

‘Niets’, zegt Anna. ‘Niets. Ik ben mijn steen kwijt.’

‘Hoezo je steen kwijt?’ vraagt Rob.

‘Mijn steen, maak nou niet zo'n drukte, mijn steentje van mijn ring, we vinden hem zo weer terug.’

‘Wat nou de steen van je ring?’ vraagt Rob, luider. Roos en Ben zijn in het portiekje blijven staan hoewel de deur al open is, binnen lokt het halfduister met de belofte van koelte. Anna doet twee stappen het trapje op om binnen te gaan maar Rob houdt haar tegen. ‘Laat zien’, zegt hij opgewonden.

‘Er valt niets te zien,’ zegt Anna terwijl ze toch haar linkerhand omhoog brengt, ‘hij is gewoon weg.’ Aan de middenvinger van haar linkerhand, naast haar trouwring, zit een witgouden ring met een leeg kroontje waar een briljant in past.

‘Waar heb je die dan verloren?’ roept Rob.

‘Ik wéét het niet, schat’, zegt Anna. ‘We vinden hem immers zo terug.’

Ben en Roos staan al met gebogen hoofd op het pad rond te scharrelen op de plek waar Anna daarnet is blijven staan. Af en toe raken ze met hun vingertoppen het grind aan en rollen ze een paar steentjes om, mompelend.

‘Die vinden we hier nooit terug’, zegt Rob. ‘Waar ben je allemaal geweest?’

‘Je was er toch bij?’ zegt Anna. Ze stapt uit het portiekje, opnieuw het zonlicht in en gaat bij Ben en Roos staan.

‘Als je hem hier op dit pad verloren hebt, dan vinden we hem inderdaad nooit terug’, zegt Ben. Maar Roos zit al op haar knieën, haar handen strijken zacht over de bovenste laag grindsteentjes. Anna weet dat dat soort zoeken geen zin heeft, maar ze zegt niets. Het zachtjes door elkaar rommelen van de witte kiezeltjes maakt een droog en warm geluid dat haar aangenaam, huiselijk valt.

‘Maar als hij ergens anders ligt, dan komt hij wel terecht’, zegt Ben tegen Rob, die nu ook opnieuw op het grindpad staat. ‘Een diamant gaat nooit verloren, zeggen ze, als je maar niks overhoop haalt. Vroeg of laat zie je ergens iets schitteren en dan zeg je hé, dat ik hem hier nog niet eerder heb zien liggen.’

‘Vroeg of laat, vroeg of laat’, zegt Rob.

Roos staat weer op en neemt Anna's arm beet. ‘Wanneer heb je hem het laatst gezien?’ vraagt ze.

Anna denkt na. ‘Ik heb hem uitgedaan om de vaat te doen en hem daarna weer aan mijn vinger geschoven en toen zat de steen er nog op.’

‘En daarna?’ vraagt Roos. ‘Aan de telefooncel? Terwijl je stond te bellen? Onderweg?’

‘Misschien’, zegt Anna. ‘Nee. Ik weet het niet.’ Ze bijt op haar onderlip en woelt met een gesandaalde voet door de kiezeltjes, haar handen tasten in haar zakken rond.

Ben vraagt Rob of het een dure steen is geweest en Rob mompelt iets, heftig met zijn hoofd schuddend. Dan wendt hij zich tot Anna en Roos. ‘Dat grindpad hier is hoe lang, vijftig, zestig meter? Van de ingang tot aan de telefooncel is het een meter of vijfhonderd lopen. Ruim negentig procent kans dat je hem op het asfalt verloren hebt en dat we hem vinden!’ zegt hij en hij begint met grote stappen terug naar de hoofdweg te benen. ‘Voor het donker wordt!’ Anna herinnert zich dat ze de hele weg van het vakantiepark naar het dorp haar linkerhand door het gebladerte van de oleanderstruiken langs de weg heeft laten glijden, gedachteloos, pratend in de avondlucht naast Roos. Maar daar zegt ze niets over. ‘Rob!’ roept ze. ‘Roos is te moe om nog die hele weg te doen!’

‘Roos hoeft niet mee te lopen’, zegt Ben maar Roos is al in hun huisje verdwenen. Anna en Ben lopen Rob achterna.

Ze lopen de hele weg naar de telefooncel af, Anna en Ben aan de zijkanten van de weg en Rob in het midden. Af en

[p. 430]

toe moeten ze wijken voor een auto en dan vloekt Rob. Af en toe bukt een van hun zich om een glinstering in het asfalt te beroeren of een glasscherf op te rapen. ‘En?’ vragen de andere twee gespannen, maar dan lopen ze alweer voort in het lawaai van de krekels.

Om de beurt inspecteren ze de telefooncel in het dorp, Anna, als laatste, voor de vorm. Ben legt aan de kruidenier voor zijn winkeldeur uit dat Madame een briljantje verloren heeft, en de kruidenier roept het door naar zijn vrouw die achterin zit. Dan vatten ze de terugtocht aan, bergopwaarts, de hoofden gebogen en bukkend, aanrakend, zwetend.

Als ze hun huisje weer binnenkomen zit Roos in het donker op het terras. Ben vraagt of ze al rondgekeken heeft en ze schudt haar hoofd van nee. Anna weet zonder te kijken dat Roos gehuild heeft. Met hun drieën beginnen Anna, Rob en Ben de kookhoek te inspecteren, waar Roos en Anna samen de vaat gedaan hebben voor ze naar het dorp liepen, en daarna de badkamer waar Anna zich ingewreven heeft met zonnemelk. Vervolgens begint Rob het beddegoed van hun bed te halen en boven het bad uit te schudden, terwijl Anna roept ‘Schat hou toch op, ik ben niet in de buurt van het bed geweest.’

Anna zet een ketel op het vuur voor thee en neemt vier kopjes en schoteltjes uit de kast. ‘Jij bent de beste!’ roept Rob. ‘Jij zult wel je steen verliezen!’ Samen met Ben is hij de kussens van het bankstel aan het halen. Roos zit ondertussen gehurkt de krantebak naast het telelvisietoestel uit te vlooien.

Anna zucht. ‘Schat. Ik ben hem kwijt, schat.’ Ze knippert tegen een paar tranen in haar ogen en keert zich weer om naar het aanrecht. Ze kijkt naar de vinger met de lege ring. Het treft haar met een schokje van verbazing hoe snel, hoe makkelijk ze haar verlies aanvaardt. Ze heeft die ring, wat, vijftien jaar gedragen? Sommige dingen verlies je.

Zuchtend neemt ze stoffer en blik uit de kast, en steekt het buitenlicht aan om het terras onder handen te nemen, je weet maar nooit. Niemand roept iets over de muggen. Als ze op haar knieën gezeten al het stof van het terras in haar stofblik bij elkaar geveegd heeft en daar geen briljant tussen zit, gaat ze terug naar binnen. ‘Niets?’ vraagt Ben. ‘Nee’, zegt ze. Rob heeft het bankstel van de muur getrokken en zit op handen en knieën. Met zijn vingers tast hij langs de rand van het grijze vasttapijt, Roos licht hem bij met de schemerlamp die ze boven zijn schouder houdt. ‘Zoiets kan ver springen’, zegt hij.

‘Toch niet op tapijt’, zegt Anna.

‘Nee maar wel op linoleum en als hij in de keuken weggekaatst is dan kan hij wel tot hier gesprongen zijn! Het lijkt wel of jij, godverdomme!’ zegt hij en met een rood hoofd gaat hij verder. Roos bekijkt Anna zwijgend, en kijkt dan weer over Robs schouder mee.

Als het buiten helemaal donker is zitten ze met hun vieren in het bankstel thee te drinken. Er is een laffe warmte in de kamer die niet met open ramen te verdrijven valt want er is geen tocht.

‘Ik kan mezelf wel slaan dat ik jullie avond zo verpest heb’, zegt Anna. ‘Ik zou toch beter moeten opletten met die dingen.’ Roos en Ben hebben allebei verhalen verteld over kostbare of noodzakelijke voorwerpen die ze ooit verloren en die ze als bij mirakel toch nog terugvonden: een oorbel, een sleuteltje van de bezinedop. Anna drinkt van haar thee en vraag wat Marco dan nog gezegd heeft aan de telefoon.

‘Niets bijzonders’, zegt Rob.

‘Over het huis? Niks over het huis?’

‘Dat de verwarming gelegd is en dat Linda de ramen in de kinderkamer gelakt heeft.’

‘In het geel’, zegt Anna tegen Roos. ‘Ze wil er een hele zonnige kamer van maken, zoals dat kamertje van Van Gogh op dat schilderij. Ik vind dat

[p. 431]

allemaal veel leuker dan al dat roze en lichtblauw van vroeger.’

‘Dat was toen ik beviel toch ook al uit de tijd hoor’, zegt Roos. ‘Ik had voor Tom de hele kamer witgeschilderd met natuurhouten meubeltjes.’

‘Ja, precies’, zegt Anna.

Rob zet de T.V. aan en Ben is de krant beginnen te lezen. Anna staat op en rekt zich uit. ‘Ik ga nog even douchen’, zegt ze. ‘Van al die herrie ben ik behoorlijk gaan zweten.’

Roos staat mee op en ze lopen samen naar de badkamer. Terwijl Roos haar gezicht schoonmaakt met lotion kleedt Anna zich uit. Met haar rechterarm beschermend rond haar grote, witte borsten stapt ze de douche in en draait de kraan open. Met haar hoofd onder de waterstraal ziet ze in duizenden fragmentjes hoe Roos zich uitkleedt. Tot vorige zomer lag Roos nog met alleen een broekje aan in de zon maar dit jaar draagt ze zoals Anna een badpak, zodat alleen haar rug, haar benen en haar armen donkerbruin gekleurd zijn en de rest een winters wit, met laag op haar buik de bittere rode glimlach van haar litteken.

Met dezelfde beschermende arm voor zich stapt Anna uit de douche. ‘Heel wat frisser’, zegt ze en ze begint zich af te drogen. Discreet kijkt ze weg terwijl Roos haar pruikje afzet en haar glimmende witte hoofd met nog een andere lotion inwrijft. Maar Roos nodigt haar uit om te kijken: ‘Het begint alweer een beetje’, zegt ze en glimlachend aait ze zichzelf over de korte, zachte stoppeltjes op haar schedel.

‘Nee!’ zegt Anna en ze komt dichterbij om te kijken. ‘Wat ben ik blij voor je, Roos! Over een paar maanden ben je weer helemaal de oude!’ Ze grijpt Roos uitgelaten vast en kust haar wangen. Verschrikt door het gevoel van hun borsten die elkaar aanraken stappen ze allebei haastig weer achteruit, en trekken lachend hun nachtjaponnen aan. Dan brengen ze zwijgend naast elkaar voor de spiegel nachtcrème op hun gezicht aan, ieder uit haar eigen pot.

Als Anna daarna tussen de lakens glijdt komt Rob zijn tanden poetsend hun slaapkamer binnen. ‘Morgen doen we de hele weg nog 'n keer’, zegt hij door een mond vol schuim.

‘Ja, schat’, zegt Anna. ‘Ik zal morgenvroeg ook nog 's in mijn beauty-case kijken’, zegt ze om hem te plezieren.

In de nacht wordt ze wakker uit een droom waarin ze woordeloos in een paar ogen staart. De ogen blijven nog een tijdje in het donker op haar netvliezen hangen. Ze kijken haar zonder knipperen aan uit een glad, kaal, ei-achtig hoofd dat, omgekeerd, geduldig op en neer dobbert in een troebele vloeistof. Na een paar minuten wakkerliggen beslist Anna dat ze een van haar slapeloze nachten heeft en ze gaat op de rand van het bed zitten om naar de wekker te kijken. Het is half drie. Het is verstikkend warm in de kamer, Rob heeft zich blootgewoeld en ligt in zijn pyjamabroek bovenop het laken. Buiten zijn alle krekels stil.

Ze loopt het trapje af naar de woonkamer en schenkt in de kookhoek een glas spuitwater in, dat ze traag genietend uitdrinkt, geleund tegen het aanrecht. Door het raam valt een brede straal maanlicht de keuken binnen en zonder verbazing ziet Anna de diamant liggen, een schittering tussen de rand van de vloerbekleding en de voet van de koelkast. Ze bukt zich en raapt de steen op en stopt hem in een opwelling in haar mond. Als een kleine, hoekige melktand die is losgekomen ligt hij daar, onder haar tong.

Uit het raam ziet ze het zwembad liggen met het verlaten zonneterras errond en daarachter het wit-zwarte landschap dat daalt en daalt en dan plotseling weer omhoogrijst tegen de nacht. Zonder geluid te maken glijdt ze op blote voeten door de woonkamer en de deur uit. Er is een nachtlichtje in de portiek maar ze steekt het niet aan. Het hele vakantie-

[p. 432]

park slaapt. Onder de maan loopt ze licht over de afgekoelde kiezels van het pad. Ze is het niet gewend ver te lopen zonder beha en met een arm ondersteunt ze haar wiegende borsten.

Aan de rand van het zwembad blijft ze een tijdje staan. Het water ligt doodstil in de onbeweeglijke nacht, de welgekomen kilte ervan kruipt haar onder haar nachtjapon tegemoet. Anna is niet bang voor water maar een duiker is ze nooit geweest. Ze stapt geduldig van het trapje, vier, vijf treden het water in tot haar witte nachtjapon rond haar middel drijft.

Achter zich hoort ze zachte voetstappen op het grind, ze verwacht elk ogenblik dat haar naam geroepen zal worden, gefluisterd. Maar nu zwemt ze al, haar nachtjapon drijvend en golvend rond haar lichaam, en met de steen als een offer tussen haar getuite lippen zwemt ze naar de diepte van het water.