|
| |
| |
| |
Maxine Chernoff
Gedichten
Vertaald door André Lefevere
Maxine Chernoff werd in 1952 in Chicago geboren, waar ze nog altijd woont. Zij heeft vijf dichtbundels gepubliceerd, waarvan de belangrijkste zijn: Utopia TV Store (1979), New Faces of 1952 (1985) en Leap Year Day: New and Selected Poems (1990).
Ze is een van de bekendste schrijfsters van prozagedichten in een literatuur waarin het prozagedicht weinig of geen gewicht heeft. Dat maakt haar werk des te interessanter. Ze plaatst zichzelf in de traditie van Henri Michaux en Julio Cortázar, die ‘alternatieve universa creëren die even verrassend, banaal, dom, en idioot zijn als de onze’. Haar gedichten kunnen ook worden gelezen tegen de achtergrond van de surrealistische collage.
Maxine Chernoff heeft ook twee boeken met kortverhalen gepubliceerd: Bop (1986) en Signs of Devotion (1993). In 1991 verscheen haar enige roman Plain Grief.
| |
| |
| |
Een naam
Stel je voor dat je ouders je Dirk hadden genoemd. Zou
dat niet een voldoende reden zijn om een afschuwelijke
misdaad te begaan? Alle meisjes die Judy heten worden
immers verpleegster en alle jongens die Brad heten werken
in bloemenwinkels. Achteraf zou je ma kunnen zeggen:
‘Hij was altijd zo'n lieve jongen. Op een keer heeft hij me
een van die rozen gegeven die vastzitten in een glazen bol
- voor mijn verjaardag. Een van die rozen die niet
verwelken.’ Dat is haar bewijsstuk A. Bewijsstuk B is een
ietwat verrast lijk, dat een laatste indruk van Dirk deelt
met een begrafenisondernemer. En je pa: ‘Dirk heeft ooit
eens een spellingwedstrijd gewonnen met het woord:
“pyrrisch”.’ In zijn alcoholdroom ziet hij baby Dirk,
helemaal roze en klatergoud, die zijn geboorteakte tekent
met een mes. Maar toch had Dirk beter moeten weten. Er
was een tijd toen hij je kon vertellen dat antinomie het
belangrijkste produkt is dat in Panama wordt geprodu-
ceerd. Hij wist ook wie Vasco da Gama was en hij wenste
hem het beste. Op een keer heeft hij een diorama gemaakt
van een modeljeugd in Amerika: een kleine boerderij,
koeien zo groot als slakken, schapen van propjes watten,
een maïskolf als graanschuur, maar toen hij het signeerde
met ‘Dirk’ ging de oogst kapot aan kwade trouw. Jammer.
En vergeet bewijsstukken C, D en E niet... de gestolen
éclair, het gerotzooi in de zoo, de plagerijen aan het adres
van een zekere juffrouw W, die naar gebakken uien rook.
Het is allemaal pa en ma d'r schuld. Ze moesten hem zo
| |
| |
| |
Borsten
Als ik een Française was zou ik schrijven
over borsten, structurele analyses van
borsten, gedeconstrueerde borsten,
de borsten van Gertrude Stein in Père Lachaise
onder statig marmer. Film noir borsten
niet groter dan olijven, Edith Piafs
borsten in de schaduw van een chanson,
gekke borsten die luid praten
op de vogelmarkt op zondag.
Tanguy borsten die het landschap zachter maken,
de politiek van tepels (gelijkheid).
Een vriend herinnert zich nog hoe hij de borst kreeg,
zijn tweelingbroer een dreigende wazige vlek.
Maar wacht, we zijn in Amerika waar
borsten spits waren tot 1968. Ik heb ooit
eens een Busby Berkeley musical uitgedacht
met naakte dames die onder water zaten
aan een toog waar David Bowie gletsjers
van roomijs voor ze aftrok. Het klinkt
zo sexy maar het zat helemaal onder Platonische
spuitlak. Tieten noemt Beckett ze, en daarbij
moet ik aan aardappelen denken, maar wie noemt
nu borsten aardappelen? Bolshoi-dansers snoeren
hun borsten vast terwijl ze oefenen aan de baar.
Je denkt dat ze dan aan zeilen denken
misschien, maar waarschijnlijk denken ze aan brood,
een etentje, en de Igor Zlotik Show
(hun Phil Donahue). Ik heb een foto van me
waarop ik mijn kleren aantrek en verrast word
door Paul en ik probeer mijn borsten te verbergen
en ik heb nog een andere foto, dit jaar gemaakt,
waarop ik poseer op een pier met mijn borsten
weerspiegeld in een zilveren zonnebril.
Het is allemaal de schuld van de zomer,
met bloemen die tuinen overwoekeren
en borsten die naar de sterren wijzen.
Katten hebben er acht en Colette vertelt
het verhaal van een kat die haar jong zoogde terwijl
ze door haar moeder werd gezoogd.
Stel je zo'n scène voor, maar dan met mensen.
| |
| |
En dan is er het Russisch verhaal van die vrouw...
wacht even, de lichten zijn gedoofd
en Humphrey Bogart zit naar Lauren Bacalls
borsten te staren alsof die op het punt staan
om iets te zeggen, zo meteen misschien.
| |
| |
| |
Hoe leugens groeien
De eerste keer dat ik tegen mijn baby loog vertelde ik hem
dat het gezicht op het potje babyfood het zijne was. De
tweede keer dat ik tegen mijn baby loog vertelde ik hem
dat hij de beste baby in de hele wereld was en dat ik
hoopte dat hij me nooit zou verlaten. Natuurlijk wil ik wel
dat hij er op een dag vandoor gaat. Ik wil niet dat hij een
van die vette schimmen wordt die bij hun moeder wonen
en de hele dag door spelprogramma's kijken op de TV. De
derde keer dat ik tegen mijn baby loog noemde ik de
vrouw die hem in zijn kinderwagen gestreeld had ‘een lieve
dame’. Ze was oud en lelijk en ziek. De vierde keer dat ik
tegen mijn baby loog dacht ik dat ik hem de waarheid
vertelde. Ik vertelde hem dat hij er op een mooie dag
vandoor zou moeten. Anders zou hij het risico lopen een
man te worden met een vlinderdas die 's vrijdags macaroni
eet. Ik zei hem dat het zo beter was, maar terwijl ik dat zei
dacht ik dat ik wou dat hij voor altijd bij me zou blijven.
Op een dag gaat hij er vast vandoor. Wat moet ik dan
| |
| |
| |
Utopia TV-winkel
We verdwalen tussen rijen TV's met schermen zo leeg als
prentbriefkaarten verstuurd uit kerkhoven. En terwijl we
wachten om ons toestel te laten repareren praten we over
de uitvindingen van de eigenaar: een schaduw die nooit
van lengte of breedte verandert, een testbeeld van louter
herinnering dat zich aanpast aan de evolutie van de mens.
Wie zegt dat er geen helden zijn? Kijk eens hoe hij zijn
handen zo maar in de toestellen onderdompelt zonder aan
zijn eigen veiligheid te denken. De ontploffingen zijn niet
angstaanjagender dan weerberichten uit andere steden die
een kalmerende invloed op ons hebben.
Vaak laten klanten die naar een betere wereld zijn gegaan
hun toestellen bij hem achter. Hij wordt er week van als
hij het ons vertelt. ‘Dit toestel hier heb ik al tien jaar. Een
weduwe heeft het bij me achtergelaten. Als je ernaar kijkt
is het alsof je de was ziet doen, maar dan onder water. Je
wordt helemaal ondergedompeld. En als je erover nadenkt
is het er eigenlijk beter aan toe dan wij allemaal. Ik heb
een Cadillac Seville geërfd, een woonboot en een stuk
grond. Heeft zo'n toestel zulke dingen nodig? Bekijk die
sokkel eens. Donker, glad. Kijk naar die antenne. Die heeft
niets krampachtigs, ze staat er helemaal ontspannen bij,
zo'n toestel heeft niets nodig.’
‘Natuurlijk is dit een plek om gelukkig te zijn’ vallen we
in, want daar wacht hij op, als altijd. Ja, Utopia TV is
altijd open. Zelfs op kerstavond worden we als gasten
verwelkomd. Er ligt wat maretak op de toestellen. Perry
Como staat te glunderen op elk gezond scherm terwijl we
onze ogen concentreren op een stipje. We doen onze
automatische fade-ins en fade-outs, we luisteren naar het
eeuwige geklik in de achtergrond, we weten dat we er ons
leven aan te danken hebben, ook al wordt het vager en
| |
| |
| |
De man die twintig keer door de bliksem werd getroffen
Ik ken hem al zo lang dat ik bijna de eerste foto ben
vergeten die hij me heeft laten zien. Het hulpeloze weesje
heeft een mutsje op dat er als een wolkje uitziet, achterge-
laten in een regenstorm. En zijn plakboek: ‘Jongetje door
bliksem getroffen op Little League Baseballveld.’ ‘Tiener
door bliksem getroffen bij prijsuitreiking.’ ‘Bruidegom en
bruid door bliksem getroffen voor het altaar. Eén slacht-
Vreemd, dat wel, maar zijn interactie met de bliksem, die
zo intens persoonlijk lijkt, kan me niet meer verbazen.
Soms denk ik aan de bliksem als zijn opdringerige
werkgever. Soms ook is hij de meester, en dan voert de
bliksem met tegenzin zijn bevelen uit. Hij is het schip, de
bliksem de uitdaging van de zee. Het beeld waar hij het
meest van houdt is dat van hem als het landschap en de
bliksem als een eindeloze witte omheining.
Ik vraag me vaak af of hij het gevaar niet overdrijft om
meer tederheid in zijn liaisons binnen te smokkelen. Ik
moet zeggen dat ik altijd de tranen in de ogen krijg als ik
aan de snelheid van de bliksem denk. Zo gezien lijk ik wel
de moeder van de baby die geboren wordt met een
compleet stel tanden. Elke nacht ligt ze wakker, bladert ze
door het Guinness Book of Records, analyseert ze zijn
‘Charlatan,’ zeg ik op regennachten, want de bliksem heeft
hem nooit getroffen toen ik erbij was. Maar toch ben ik bij
elk weerbericht weer bang dat ik hem zal verliezen. Ik
weet dat ik ze zou missen, die verzengende begroetingen,
die donderende afscheidswoorden.
| |
| |
| |
Afdeling gevonden voorwerpen
Ik ben op zoek naar de foto die mijn leven zou moeten
veranderen. Hij is heel klein en af en toe krijgt hij
aanvallen van geheugenverlies, dan duikt hij plotseling op
als een kaart in het pokerspel, in karretjes in supermarkten
of onder een steen die niemand heeft omgedraaid. Op de
foto sta ik, in de Afdeling Gevonden Voorwerpen. Ik ben
op zoek naar een oudere foto die toen mijn leven had
kunnen veranderen. Mijn verleden ontwijkt me als een
politicus. Met een vliegenmepper in de hand slaat het mijn
verzameling corn flake dozen stuk, mijn jeugd die ik zo
dicht bij de ontbijttafel heb doorgebracht. Alleen die foto
kan me helpen om mijn verloren kinderen terug te vinden.
Er zijn er veertien en ze zien er allemaal precies uit zoals
ik. Als ik de Afdeling Vermisten bel, verwijzen ze me door
naar de afdeling Vermiste Foto's. Die hebben een
geweldige verzameling. Hier bijvoorbeeld heb je Calvin
Coolidges zevende huwelijk. En hier een man op een
hondeslee die van een klip valt. En hier is oom Artur, die
nacht toen hij een pauw had gekocht. O Foto! Stop met je
reis rond de wereld in een luchtballon. Geef je baan op bij
het laboratorium dat spiegels test. Ga met me mee naar
huis, jij kleine idioot, voor ik erachter kom dat ik zonder
|
|
Auteursrechtelijk beschermd