Elseviers Geïllustreerd Maandschrift. Jaargang 17

[p. 291]

Buiten.

Laat ik u thans, in deze mijne maandelijksche kroniek, eens mede nemen naar buiten, en u voeren uit de drukte en het gewoel der groote stad naar de heerlijke natuur.

Het is beslist noodig voor een mensch af en toe de beslommeringen van zaken en de inspanningen van het bedrijf eens van zich te kunnen afschudden en volop te genieten van prachtige vergezichten, van mooi beschaduwde lanen, van bloeiende akkers, kronkelende slootjes, goudgeele korenvelden. Maar of ik u al dit schoons wel onverdeeld zal kunnen doen bewonderen, ik vrees er voor, want helaas noch bosch, noch veld, noch weide noch duin zijn meer veilig voor hen, wien het commercieele belang boven alles gaat.

Ziet maar eens uit den trein die u van de stoffige stad zal wegvoeren; gij verheugt u op groene weilanden met Hollandsche koeien, en ziet middenin een bord op een paar staken dat u op de meest hinderlijke wijze aan de voortreffelijkheid van ‘may-pole’ of andere zeep herinnert. Iets verder bespeurt gij een aardig boerderijtje, dat echter van dichterbij blijkt zijn dakpannen verhuurd te hebben aan de reclame van een eau-de-cologne fabriekant, wat natuurlijk den indruk van het geheel totaal verstoort.

Vol goeden moed trekken wij voort, tot de ‘Margarine’ ons juist bij een aardig punt op ergerlijke wijze de stemming bederft, die er zelfs door ‘de cacoa’ iets verder niet beter op wordt, en hopende dit spook der reclame eindelijk kwijt te kunnen raken stappen wij uit en zijn ‘buiten’.

Aan groote plakaten van ‘villa-terreinen’ van ‘woning-firma's’, en ‘pensions voor zomer en winter’ kunt gij dit al bemerken. Maar wij willen de natuur in, gaan de spoorrails dus over, en nemen een landweg die naar de velden voert en naar 't bosch. Een klein eindje gaat alles goed tot een leelijken galg u mede deelt dat vijf minuten verder een ‘café met uitspanning’ is. Voor den vermoeiden wandelaar kan 't noodig zijn dit te weten, en al staat het ding daar onooglijk, en kan 't zeker beter, wij nemen het voor kennisgeving aan; maar dat daar aan het einde van die prachtige laan, waar wij juist een heerlijk vergezicht over de velden zouden hebben, een beddenfabriekant een soort van guillotine heeft opgericht, om u aan zijn uitvinding te herinneren, neen, dat is al te bar. Zijn wij dan nergens meer veilig voor dergelijke dingen, en mag men dan ongestoord voor geld een landschap gaan bederven. Behoeft men dan waar het eigen reclame betreft, nergens meer rekening mede te houden?

Helaas men mag dit alles... men mag de schoonste plekjes, waar de meeste wandelaars komen, ongestraft met reclame-zuilen beplanten, en wordt hier niet eens ernstig en met nadruk tegen op gekomen, dan zal men in minder dan geen tijd meer kunnen genieten, van ‘buiten’ maar zich voortdurend ergeren aan ‘solo-margarine’, aan ‘schoenen crême’, aan ‘zeep-annoncen’, etc. etc.

Er bestaat in Engeland eene vereeniging: ‘The society for checking the abuses of public advertising’, die zich voornamelijk ten doel stelt tegen dergelijke reclame-zuchtige fabriekanten te ageeren, en zij doet dit met een zeer merkbaar succes.

Zij begon met een praktischen weg in te slaan en al de firma's die op een dergelijke onaesthetische wijze adverteerden, en daardoor een pittoresk stadsgedeelte of een landschap ontsierden te boycotten. Hare leden verbonden zich geen waren te koopen die op een dergelijke wijze werden aangeprezen. Naast dit persoonlijk optreden, trachtte de vereeniging echter ook langs wettelijke wijze haar doel te bereiken, en, dank zij haar onvermoeid pogen, heeft thans het Lagerhuis een wetsontwerp aangenomen om aan die hinderlijke reclamen die landschap of stadsgedeelte bederven, paal en perk te kunnen stellen.

* _* *

In Duitschland ijvert men ook reeds in die richting en ziet men een wettelijke regeling tegemoet.

[p. 292]

De Saksische regeering bereidt een wetsontwerp voor tegen vernietiging van ‘landschappelijk schoon’ door borden tot aanprijzing van handelswaren.

Het is dus niet voorbarig dat ik u thans mede naar buiten genomen heb om eens te wijzen, hoe daar stilletjes, langzaam maar zeker, de mooiste wandelingen, de aardigste landschappen bedorven worden door de zucht tot reclame. Het begint dus ook tijd te worden dat men hier de handen eens ineenslaat.

Kunstenaars en minnaars der natuur, gij, die de velden en de weiden lief hebt, die geniet van korenlanden en roggeakkers, die voelt voor berkengroepen, en dennenlanen, men is bezig u het schoon van uw land te ontnemen.

Vereenigingen voor vreemdelingenverkeer, ziet daar een nieuw punt op het program van uw jaarvergadering. Door samenwerking in deze zult gij meer vreemdelingen aan u verplichten, dan door tal van oude wallen, die gij tot plantsoenen hebt herschapen, of wandelwegen, die gij hebt doen aanleggen.

Tijdschriften ‘gewijd aan het buitenleven’, ook aan u de taak om allen, die de schoonheid van het landschap weten te waardeeren, wakker te schudden en hen te overtuigen dat het niet lang meer zal duren of op de mooiste plekjes uit hunne omgeving verrijzen advertentie-palen.

Wie beter dan gij kunt hun opwekken dat zij zich vereenigen ‘for checking the abuses of public advertising’.

Er wordt geijverd voor stedenschoon, en wil een gemeentebestuur een pittoresk gedeelte afbreken, een aardig grachtje dempen, vereenigingen van architecten, en van kunstenaars staan pal, en weten zoo noodig nog wel hulptroepen aan te voeren, maar de schoonheid van het landschap is nog steeds onbeschermd.

Wel gaan er af en toe stemmen op als een oud buiten tot villa-park zal worden omgewerkt, maar dan zijn het meest nog argumenten van historisch of archeologisch belang, die worden aangevoerd; doch wij wenschen eerbiediging van het landschap, louter om der schoonheidswille.

Bescherming van het landschap niet alleen tegen hen, die mooie boschpartijen wegkappen om villaparken te stichten, die oude boomen rooien om van de houtwaarde te kunnen profiteeren, maar ook tegen industrieelen, die velden en wegen ontsieren met hunne smakelooze reclameborden.

Men acht het misschien niet zoo heel erg, gewend als men is aan de smakeloosheid, van schuttingen en aanplakplaatsen in de stad, die, zooals Zola ergens zegt, ‘l' esthétique de la rue’ zouden kunnen zijn, ja sommigen vinden het zelfs wel handig en vindingrijk om juist die plaatsen voor reclame uit te kiezen, waar veel menschen komen, die eens van de natuur willen genieten; maar indien er niet paal en perk gesteld worde, aan een dergelijke miskenning van de schoonheid van het landschap, dan zal deze wijze van reclame hoe langer hoe meer toenemen.

‘Zouden wij in ons land moeten wachten tot het met dergelijke advertenties even erg werd als in Engeland, voor wij zoo'n wet krijgen’ schreef onlangs een onzer dagbladen. Laten wij hopen dat deze veronderstelling niet tot waarheid worde.

R.W.P. Jr.