't Fonteintje. Jaargang 2

[p. 8]

M^r H.S.

TOEN hij voor de eerste maal de oogen opende, viel zijn maagdelijke blik op de hevig gekleurde prent, waarop Rouget de Lisle staat afgebeeld, terwijl hij de Marseillaise zingt. Een haan kraaide vòòr het venster, en een doordringende geur van peper en buskruit dreef door de lucht.

De eerste indrukken zijn beslissend voor een gansch leven. Zoodat de kleine H.S. verzekerd kon zijn de wereld dòòr te gaan met het hart en de hersens van een zoeker en een opstandeling. Daarbij kwam nog, met het oog op zijn te voleindigen opvoeding, het rooven van vogelnesten en rijpe peren in de tuinen des buurmans: een eigenschap die hij in latere omstandigheden, dank zij zijn revolutionair verleden en kultuur, onder den mantel der ideologie als een hoedanigheid kon doen doorgaan.

Vele wegen zag hij voor zich open liggen. De heldhaftigheid was in deze dagen een nog vaak beoefend en winstgevend vak. De geschiedenis werd er verklaard door middel van enkele groote individuën, en wie zich onderscheidde in de zaken van staat, vond als belooning aan 't einde zijner loopbaan, den zilveren hono-

[p. 9]

rifieken degen en de ruime gestoffeerde Renaissance-woning in een der voornaamste straten.

De uitbundige jeugdkracht van den jongen heer H.S. werd om de beurt aangelokt door al de menigvuldige bedrijvigheden, waaraan een uitzonderlijke geest zich toetsen kon. De massa die in hem het beslissende experiment van de jonge vrijheid zag, en nu boog vòòr een god uit eigen dij gesneden, bouwde in haar geestdrift de bruggen, die hij voor de uitwerking zijner plannen van noode had.

Weldra voedden zijn Chineesche rijstvelden de helft van het gedemocratiseerde Europa, en zijn transatlantiekers deden den trotschen gordel der protectionistische rijken springen. Zijn wil vermenigvuldigde het goud als een aanhoudend en gelukkig banco, en soms kende hij zelfs den juichkreet van den alchimist, die het gele metaal uit zijn formules en retorten te voorschijn roept.

De conquistador H.S. kon zich een zeker dilletantisme veroorlooven. Hij richtte zijn grijparmen naar de kunst, zij het ook naar deze kunst, die hem als de eenige waardige scheen: een kunst van intellectueele en energetische oorsprong en uitwerking: de dramatiek, die haar hoogtepunt treft in Corneille. Boven zijn

[p. 10]

werkkamer - of laboratorium? - deed hij, (late bekentenis en rechtvaardigheid), de Cartesiaansche machtsspreuk beitelen: ‘Cogito ergo sum!’

Maar niets weegt zwaarder dan de bestendige weelde. En de heer H.S. liefhebber van kontrasten, tot in het sadisme, trok de Pyreneeën over, den mageren reiszak op den rug, en sleet zeven van zijn kostelijke jaren in het klooster te Yuste, waar hij de cel betrok van Karel V. op zoek naar geestelijken inkeer. Ook dààr vond hij de rust niet. En hij toog weer naar zijn land, ten einde de eenige volupteit te smaken die hem nog overbleef; deze der middelmatigheid, de middelmatigheid tot princiep verheven, de middelmatigheid als doel, het idealisme der middelmatigheid. Drie weken na zijn aankomst zetelde hij in het Parlement, tusschen het half-en-half, de spekschieters en de palingshuiden.

Toen was hij zeventig jaar, en zijn geest vertoonde de eerste verschijnselen der tweede kindsheid.