De Gemeenschap. Jaargang 4

[p. 408]

Kroniek

Een twee drie, in Godsnaam!

De Katholieke Illustratie, het cultureele winstobject bij uitnemendheid van de Haarlemsche Spaarnestad, springt deze week resoluut van de plank, haar reputatie stevig in de armen gekneld. Van Gogh krijgt een mild woord op de laatste pagina. Van Herman Moerkerk.

Behalve dat het mij voor een schilder, bijzonder voor een gestorven schilder, pijnlijk lijkt, besproken te worden door een illustratieve witkwast, wekt het nog meer verbazen hoe hier voor de zooveelste keer weer eens op de rug van een lijk vroolijk en frisch een zure veete uitgevochten werd. Moerkerk zullen we niet hoonen, we zullen hem ook niet prijzen. Al zijn vurige wenschen ten spijt, bestaat hij voor ons niet. Als wij illustraties willen zien van zijn genre, koopen we een Engelsch magazine of Nova. Daarin zijn ze beter. Als we schilderijen willen zien, gaan we bij schilders kijken. Maar de zure wrok van dit heer moest toch buiten een goedaardig en snurkend orgaan als de Katholieke Illustratie worden gehouden. Heeft hij nog niet genoeg poeha gemaakt en oude heeren lof geoogst met zijn kladmanifestatie in een Tilburgsche kunsthandel?

Wij vragen met aandrang aan de frissche leiding van de Illustratie: neem ons de ‘dubbele platen’ niet af. Want het is immers niet onmogelijk dat voor Moerkerk en zijn kunstbeschouwing zelfs de ‘Terugkeer van de Gevangenis’ met het opwekkende bijschrift

[p. 409]

onder ‘Bij de Platen’, de ‘Visschers thuiskomst’ en de ‘Rust bij de Bron’ zouden moeten verdwijnen.

En er zou dan een cultureel goed (ik meen dit) verloren zijn gegaan ten bate van een pen en een potlood, die alleen op een reclamebureau op hun plaats zouden zijn.

KUYLE.

Jubileum Van Dishoeck

1 Jan. a.s. viert de heer Van Dishoeck, directeur en stichter van de bekende Bussumsche Uitgeverszaak, zijn veertigjarig jubileum. We hebben tegenwoordig een overvloed van zestig-jarige litteratoren. En die jubilea brengen een stortvloed van artikelen en beschouw wingen mede. Een jubileum als het onderhavige echter heeft veel kans buiten vakkringen niet erg de aandacht te trekken. En daarom zij het mij vergund hier in het kort te wijzen op de groote beteekenis, welke de loopbaan van deze jubilaris had voor het litteraire leven van Nederland en Vlaanderen. Van Dishoeck is een van die weinige ‘deftige’ uitgevers, die een fijn litterair inzicht hebben, gepaard aan een zekere, nietgeldzuchtige durf. Hij is een van de voorbeelden van die uitgevers, die gegroeid zijn met hun fonds. En wier fonds gegroeid is in gelijk tempo met de litteraire ontwikkelings? gang. Op een moment dat dat werk nog geen waardeering kon vinden bij het lezend publiek, bracht hij de eerste producten van een toenmaals jonge litteratuur, met alle risico, maatschappelijk en financieel, dat daaraan verbonden was. En hij bracht ze onder de

[p. 410]

oogen van het publiek in een vorm, die onbekend was in het Holland van toen, en die zelfs thans nog de bewondering van vakman en boekenliefhebber hebben. Er ontstonden boeken, die ik nu nog in geen verzameling zou willen missen.

Het is onmogelijk om in het bestek van deze kroniek de kwaliteiten van den heer van Dishoeck precies uit te meten en zijn verdiensten, vooral waar hij stimuleerend werkte in de typographische vorm, te precis seeren. Misschien vinden wij later daartoe nog eens gelegenheid. Voor het moment vragen we dus alleen de aandacht van onze lezers voor het aanstaand jubileum, en een oprechte waardeering voor een waardevol levenswerk, waarvan wij jongeren, schrijvers en uitgevers, thans mede de vruchten plukken.

Concertgebouw

En in in 't amechtig zwijgen van
't Goed gedresseerde concertvee,
Wat ideële oude dames, die hadden liefgehad,
Een adjudant ter ruste, een zachte bureaucraat,
Druppelde zacht en liefjes als anijs
Een eeuwenoude en zeldzaam ordinaire wijs.
‘Dit stuk is bekend en echt klassiek
En verzacht mijn lijden aan rheumatiek’.

J. GANS.