Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Grimbergse oorlog (1852-1854)

Informatie terzijde

Titelpagina van Grimbergse oorlog
Afbeelding van Grimbergse oorlogToon afbeelding van titelpagina van Grimbergse oorlog

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (3.89 MB)

XML (1.23 MB)

tekstbestand






Editeurs

Ph. Blommaert

C.P. Serrure



Genre

poëzie

Subgenre

kroniek


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Grimbergse oorlog

(1852-1854)–Anoniem Grimbergse oorlog–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

[vs. 3091-4140]aant.

 
Doen quam gevaren hierna
 
Des heren sone van Breda,
 
Wel gewapent tier ure;
 
Sijn tornekeel, sijn covertuere
 
Was van kelen, en dair in fijn
 
Drie sautoren van selverijn
 
Met enen rande van goude
 
Ghedanteert, also hi woude;
 
Van den selven was sijn scilt.
3100.[regelnummer]
Sijn goede sweert dat hi hilt
 
In sijn hant, ende sloech met sporen.
 
Enen ridder heeft hi verkoren,
 
Ende hiet her Jan van Hannuut.
 
Dien dach haddi al uut ende uut
 
Wale gestreden, dat seg ic u;
 
Heer Jan van Breda heeften nu
 
Geraict op sijn beckeneel,
 
Dat onlanghe bleef geheel.
 
't Sweert esser sonder genaden
3110.[regelnummer]
Toten tanden dore gewaden,
 
Daer 't menich man sach toe.
[pagina 148]
[p. 148]
 
Enen anderen sloechi doeGa naar voetnoot3112
 
Dat hem van den buycke vlooch 't hoot.
 
Doen wert daer den strijt groot
 
Omtrent hem ende groot bedranc;
 
Menich wert daer van wonden crancGa naar voetnoot3116
 
Dat hi ter erden sanc neder.
 
Men vacht daer voirt weder
 
In beiden siden ende met eren;
3120.[regelnummer]
Maer van Grimbergen die heren
 
Vochten boven maten wel;
 
Nochtan waren si in dat nijtspel
 
Sere vermoeit ende verladen;
 
Maer daer stont hem in staden
 
Hare voetvolc, die dair waren,
 
Ende doorbraken hem die scaren
 
Met crachte, sijt seker des.
 
Daer quam gevaren na sijn getesaant.
 
Die here van Breda, ende dair mee
3130.[regelnummer]
Met hem sire sonen twe.
 
Oec quam daer gevaren ane
 
Die grave Diederic van Viane,
[pagina 149]
[p. 149]
 
Ende menich baroen die tien tide
 
Daer comen was in den stride:
 
Die grave van Loen in waren dinghen,
 
Ende die heren van Edingen,
 
Ende van Hoerne die here met,
 
Ende menich man ongelet,
 
Die wel in striden dueren mochte.
3140.[regelnummer]
Daer was in den stride groot geruchte
 
In beiden siden van den lieden.
 
Ic mochte u niet bedieden
 
Den jammer, die gesciede aldair.
 
Men mach over hondert jaer
 
Tellen wel ende spreken dair ave.
 
Van der Thomen [her Willem,] die borchgrave,
 
Quam dair gereden
 
Op een ors van stercken leden,
 
Wel gewapent; sijn tornekeel
3150.[regelnummer]
Was van goude niet al geheel;
 
Maer van kelen ondersneden,
 
Gepareert van rijckelicheden,
 
Van selvere ende van lasuereGa naar voetnoot(1).
[pagina 150]
[p. 150]
 
Hi sat op een ors tier ure,
 
Dat hi sere in den strijt
 
Lopen dede, ende tier tijt
 
Quam jegen hem gewapent wel
 
Op een ors van leden snel,
 
Verdect met enen samite root
3160.[regelnummer]
Die here van Yssche, die al bloot
 
Den scilt van goude voerde meer no min
 
Met lelien van sable daerin.
 
Sijn ors noopte hi met sporen,
 
Ende stac den borchgrave voren
 
Op den scilt dat hi spleet,
 
Ende doorrannen gereet
 
Metten spere dat was stijf;
 
Maer hine hads niet in 't lijf,
 
Ende her Willem die borchgrave
3170.[regelnummer]
Stacken weder dat hi ave
 
Van sinen orsse nedervel.
 
Heer Willem nam dat ors snel,
 
Ende voeret in sijn behoude;
 
Hy gaf 't daer hy 't geven woude.
[pagina 151]
[p. 151]
 
Daerna voer hi striden weder;
 
Menighen man sloechi neder.
 
Hi was vrome ende street sere,
 
Ende van Yssche die here
 
Wert weder gemonteert daer naer
3180.[regelnummer]
Op een ors groot ende swaer,
 
Dat hem een sijn neve brachte.
 
D'ors horte hi voort met crachte,
 
Daer hi sach de porsse meest.
 
Ghereden quam in dat oreestaant.
 
Een hiet heer Segher van der Molen,
 
Op een ors swerter vele dan colen,
 
Met sine wapenen overtoghen;Ga naar voetnoot3187
 
Swert was sijn scilt ongheloghen,
 
Daer drie molen-yseren inne
3190.[regelnummer]
Van silvere stonden, als ic versinne;
 
Oec haddi in sijn hant een spere,
 
Daer hi mede reet in 't heere,
 
Daer des heren sone van Breda
 
Mijn heer Jan, als ic versta,
 
Bi sinen vader sere street,
 
Ende stacken op den scilt ghereetGa naar voetnoot3196
 
Dat hine ontwee spleten dede;
[pagina 152]
[p. 152]
 
So dede hi die plate mede,
 
Ende hem 't spere doer de borst ontscoet.Ga naar voetnootV. 3199
3200.[regelnummer]
Doen viel hi op de erde doet,
 
Dat hi uten gereide seech;
 
Dies sijn vader groot seer gecreech,
 
Ende bleef liggen in onmacht
 
In 't gereide, eer hi sijn cracht
 
Weder gewan, een lange wile:
 
Men hadde gegaen een mile;
 
Ende als hi sijn cracht gewan,
 
Sprac hi soe: ‘Edel man,
 
Stout ridder ende uytvercoren,
3210.[regelnummer]
Wat heb ic heden verloren
 
Ane u doot, ridder fijn!
 
Wat sal seggen die moeder dijnGa naar voetnoot3212
 
Als hare die mare wert geseit!
 
Sy sal groote jammerheit
 
Driven, ende groten rouwe;
 
Also helpe my Onse Vrauwe!
 
Ic sal u wreken of bliven doot.’Ga naar voetnoot3217
 
Hy sloeg d'ors met sporen root,
 
Dat seerder liep dan een hinde,
[pagina 153]
[p. 153]
3220.[regelnummer]
Rechte henen met gheninde
 
Daer hi her Segheren houden sach,
 
Ende riep op hem, wat hi mach:
 
‘Keert u omme, verweert u lijf
 
(Ofte du best doot, sonder blijf;)Ga naar voetnoot3224
 
Want du hebs my drove gemaict
 
Aen mijn kijnt, wat helpt missaect?Ga naar voetnoot3226aant.
 
Dat ghy doot hebt alhiere.’
 
Doen keerde heer Segher sciere
 
Jegen den her van Breda aldaer.
 
Elc hadde een scerp sweert vaeraant.
3230.[regelnummer]
In sijn hant, dat goet was.
 
Heer Seghere, sijt seker das,
 
Sloech van Breda den here
 
Met sinen sweerde also sere
 
Op den helm, dat 't lude clanc,
 
Ende dat 't vier daer ute spranc
 
Met groten glinsteren, wet dat;aant.
 
Maer die here geraecte bat,
 
Van Breda, dat seg ic u,
 
Ende sloechen op de scouderen nu
3240.[regelnummer]
Tusschen hals ende hooft.
 
Dat sweert was scerp, des ghelooft,
[pagina 154]
[p. 154]
 
So dat hi hem dorsloech tier stedeGa naar voetnoot3242
 
Dat been van den schoudere mede.
 
Oic dede hire sijn cracht toe,Ga naar voetnoot3244
 
Soe dat dat sweert scoet doe
 
Recht t'sire borst neder,
 
Ende dair hi trac sijn sweert weder
 
Viel hi doet uten gereide.
 
Die here van Breda doen seide:
3250.[regelnummer]
‘Ic vergeve u die misdaet
 
Van minen kinde, dat verstaet;
 
Want ghijs hebt berouw ontfaen.’Ga naar voetnoot3252
 
Hier met is hy ghekeert saen
 
Rechte weder tot sinen lieden,
 
Die sere streden, na mijn bedieden,Ga naar voetnoot3255
 
Jeghen die van Brabant daer,
 
Ende doden menighen voorwaer;
 
Sine spaerden armen noch riken.Ga naar voetnoot3258
 
Daer quam gereden ridderliken
3260.[regelnummer]
Die here van Hamme uyt Vermandois,
 
Die met menighen FrancoisGa naar voetnoot3261
 
Her Arnoude, als ic vernam,
 
Van Grembergen te hulpe quam.
 
Hy was ghewapent eerlike
 
Met wapenen al te ridderlike:
[pagina 155]
[p. 155]
[regelnummer]
Hy droech den seilt meer noch min
 
Van goude, daer stonden in
 
Van kelen drie manen diere;
 
Alselc was oic sijn baniere
3270.[regelnummer]
Ende sijn tornekeel berect.
 
Sijn ors was overdect
 
Met samite, daer hi op sat,
 
Ende liet lopen al den patGa naar voetnoot3273
 
Door den strijt, spere in hant,Ga naar voetnoot3274
 
Ende stac enen ridder faeljant
 
Op den scilt ter slincker syde
 
Dat hi viel neder in den stryde;Ga naar voetnoot3277
 
Maer hi quetste hem min no mere.
 
Doen reet voert van Hamme die here
3280.[regelnummer]
Dor den strijt al wijchghiere,Ga naar voetnoot3280aant.
 
Daer een here quam gereden schiere,
 
Van Brabant een genoot;
 
Sijn baniere was al root,
 
Drie ruten van selvere daerinne,Ga naar voetnoot3284
 
Talewert staende, als ic versinne:
 
Van Ledenberghe hiet hi heer Diderijc.
 
Sijn scilt, sijn wapenroc was gelijc
[pagina 156]
[p. 156]
 
Sire baniere, die ic seide u.
 
Ooc sat hi op een ors nu
3290.[regelnummer]
Met sinen teekene overtoghen;
 
In sijn hant haddi, ongeloghen,Ga naar voetnoot3291
 
Een starc spere ende sloech met sporen.
 
Den here van Hamme heefti vercoren,
 
Die hi voor hem sach houden daer.
 
Oec wert hy sijns wel ghewaer,
 
En stierde op hem d'ors aldair;Ga naar voetnoot3296
 
Dus so quamen si voere waer
 
Alle beide op die wile
 
Rechte als twee vliegende pile,
3300.[regelnummer]
Ende elc geraicte wel
 
Den anderen in dat nijtspel
 
Op de scilden, die si dair hilden,
 
Weder si wilden ofte en wilden.
 
Daer si elc den anderen staken
 
Horde men die scilden craken,
 
Ende vielen beide ter erden neder;Ga naar voetnoot3306
 
Maer cort si opscoten weder,
 
En toghen die sweerden uten scoe;
 
Sy souden mallic anderen toeGa naar voetnoot3309aant.
3310.[regelnummer]
Hebben ghegaen; maer dat benam
[pagina 157]
[p. 157]
 
Dat volc, dat daer [binnen] tusschen quam,Ga naar voetnoot3311
 
Ende dadense monteren op haer orsse.
 
Doen quam gereden met porsse
 
Die here van Yterne snel
 
Met syne baniere gewapent wel,
 
Met cinopre, also hi woude,
 
Met eenen leuwe daerin van goude.
 
Sijn wapenroc, sijn coverture
 
Was al eens op die ure;Ga naar voetnoot3319
3320.[regelnummer]
Ooc was hi op een ors gheseten,
 
Dat hi sere hadde doen swetenGa naar voetnoot3321
 
Van pinen, die hi hem hadde ghedaen.
 
In sijn handen haddi bevaenGa naar voetnoot3323
 
Enen spere dat stijf ende grof was,
 
Ende liet lopen door dat gras
 
D'ors, die groot was ende scone.
 
Banderside quam sonder hone
 
Heer Geeraert, die here van Zule,
 
Op een ors, grijs als een ule,Ga naar voetnoot3329
3330.[regelnummer]
Wel ghewapent totten teen;
 
Sijn scilt, sijn wapenroc was al een
 
Ende syne baniere, die hi brachte,Ga naar voetnoot3332aant.
 
Van claren selvere gewrochte
[pagina 158]
[p. 158]
 
Met drie pilaren van sable verheven.
 
Hi sach comen sonder sneven
 
Den here van Itterne uten strijt,Ga naar voetnoot3336
 
Ende sloech jegen hem tier tijt
 
Sijn ors metten sporen van goude.Ga naar voetnoot3338
 
Oic liet die here van Itterne houde
3340.[regelnummer]
Sijn ors te hemwert gaen.
 
Te gader quamen si vele saen
 
Metten speren, die sneden sere,
 
Ende van Itterne die here
 
Stac van Zule her Geraerde
 
Op den scilt te middenwaerde,
 
Dat hi in twee cliven dedeGa naar voetnoot3346
 
Plate ende wambais mede,
 
Ende stac hem in de side tier stonde
 
Ene utermaten diepe wonde,Ga naar voetnoot3349
3350.[regelnummer]
Die hem sere te bloeden began;
 
Ende van Zule die vrome man
 
Stacken weder met selken nide,Ga naar voetnoot3352aant.
 
Dat hi viel neder in den stride,
 
Op die doode die daer laghen;
 
Maer hi spranc op sonder daghen,Ga naar voetnoot3355
 
Ende nam sijn ors metten tome
 
Om op te sitten, als ic gome;
 
Maer en mocht alsoo niet sijn;
[pagina 159]
[p. 159]
 
Want van Zule de here fijnGa naar voetnoot3359aant.
3360.[regelnummer]
Was hem comen al te by,
 
Ende sloeghen, gheloves my,
 
Op den helm dat hi weder
 
Anderwerf viel te neder;
 
Maer hi spranc weder op doe,Ga naar voetnoot3364
 
Ende trac 't sweert uten scoe;
 
Hi werpt de scilt vor de borst.
 
Anderwerf quam sonder vorst
 
Die here van Zule ende waenden wale
 
Ter neder slaen al te male,
3370.[regelnummer]
Ende sijn wonde, sijn ongevoechGa naar voetnoot3370
 
Wreken; daer hi na hem sloech
 
Es hem die here ontkeert
 
Van Itterne, die wel geleert
 
Was van dies men plaget in striden,
 
Ende daer hi neven hem soude liden
 
Gegreep hine, si u becant,
 
Om sijn middel al te hant,
 
Ende tracken so vreselike
 
Dat canselgheerde dat ors rike,aant.
3380.[regelnummer]
Ende hi na was gevallen met;
 
Ende die here van Zule, dat wet,
[pagina 160]
[p. 160]
 
Es op sijn voeten gesprongen,
 
Ende heeft 't sweert uitgeswongen,
 
Ende den scilt getogen voirt.
 
Die here van Itterne, nu hoirt,
 
Es hem weder comen jeghen,
 
Ende heeft op hem met nide gesleghen.
 
Hi geraecten met geweelt
 
Op den scilt, daer hi d'een heelt
3390.[regelnummer]
Hem of sloech metten sweerde;
 
Maer anders hi hem niet en deerde,
 
Ende van Zule die here
 
Hief 't sweert met fellen keere,
 
Ende sloech van Itterne den here boven
 
Op den helm, dat hine gecloven
 
Heeft; 't sweert was sterc ende goet,
 
Soe dat hem in sijn hoeft woet,aant.
 
Ende maecte hem eene wonde groot,
 
Daer dat rode bloet uyt goot,Ga naar voetnoot3399
3400.[regelnummer]
Dat hem liep over sinen baerde.
 
Oic ware hi wel te dien vaerde
 
Gevallen; maer dat hi hem onthelt
 
Met crachte ende met gewelt
[pagina 161]
[p. 161]
 
Hief hi 't sweert ende verdroech,
 
Daer hi den here van Zule met sloech
 
Op den helm, dat hine dede
 
Ende de beckeneel spliten mede;
 
Ende ware hem die goede brand
 
Niet gekeert in sijne hant,
3410.[regelnummer]
Hi hadden seker doot gehadt.
 
Noch maecte hine van bloede nat
 
Ende gaf hem in den scouder een wonde
 
Dat hi nederviel ter selver stonde.
 
Daer haddine in den noot
 
Sonder toeval geslegen doot;
 
Maer dat dair toe gereden quamGa naar voetnoot(1)
 
Heer Willem van Wanghe, die 't benam,
 
Die des daeghes seere hadde ghestreden,
 
Ende menighen man overreden
3420.[regelnummer]
Ende dootghesleghen in dien daeghe.
 
Hy sach hoe lach, sonder saeghe,
 
Die heere van Zule op die eerde,
 
Ende boven hem stont met eenen sweerde,
 
Om doot te slaene, van Ytterne die heere.
 
Doen liet hy loopen, by mijnder eere,
[pagina 162]
[p. 162]
 
Synen ors op hem wat mochte,
 
Ende gheraeckten met coene ghedochte
 
Op die plate in de slincke syde,
 
Ende maeckte hem een wonde te dyen tyde
3430.[regelnummer]
Recht onder den slyncken aerm,
 
Dat hy in 't bloet viel al warm,
 
Dat daer op gras ghelevert stoet;
 
Maer hy spranck op metter spoet,
 
Ende heeft sijn sweert weder hernomen.
 
Oock riep hy: Ytterne! hebbe ick vernomen,
 
Ende daernae: Grimberghen! luyde ende seere.
 
Men en hoordes min no meere
 
In gheene syde, dat segghe ick u;
 
So vele hadde elck te doene nu.
3440.[regelnummer]
Ende binnen desen dat dit was,
 
Es becommen saen nae das
 
Die heere van Zule, doen ick u kinnen,
 
Ende nam sijn sweert in sijn hant binnen,
 
Ende tart den heere van Ytterne ane.
 
Oock so voer aen hem toe, als ick waene,
 
De heere van Wanghe, heere Willem,
 
Ende sloeghen seere op hem,
 
Beide van achtere ende van voren;
 
Maer hy weerde hem seere ter coren
3450.[regelnummer]
Teghen hen beyde te dier stat.
 
Hy haddese beyde doot ende ghemat,
 
Hadde hen nietmant ghestaen in staeden;
 
Maer hy was te seere verlaeden,
 
Ende sijn weeren en halp hem twint;
 
Nochtans sloech hy, si u bekint,
[pagina 163]
[p. 163]
 
Hem beyde menighe wonde in 't lijf.
 
Doen hief oppe sijn sweert, sonder blijf,
 
Heer Willem van Wanghe also warm,
 
Ende sloech hem af den slincken aerm;
3460.[regelnummer]
Dat segghe ick u, al sonder lieghen,
 
Dat hyne in 't bloet dede wieghen.
 
Ende alsoo van Ytterne die heere sach
 
Synen arm af, haddijs quaet verdrach,
 
Ende in sijn herte grooten rouwe.
 
Met alre sijnder cracht dat weerstaet,
 
Ende sloech heer Willem, hoe 't gaet,
 
Op sijn hooft, dat die baroen
 
Nicken moeste op sijn aertsoen.
 
't Sweert heeft hy anderwerf gheheven,
3470.[regelnummer]
Ende hem noch eenen slach ghegheven,
 
Daer hy hem oprechten soude,
 
Ende gheraeckten also houde
 
Beneden den hoofde in den hals,
 
Dat hy hem afsloech als ende als
 
't Hooft van den buycke herde verre.
 
Dat lichaem viel nedre sonder merre.
 
...........
 
Daer die heere van Zule sach doe,
 
Ende es hem een deel naeder ghetreden,
3480.[regelnummer]
Ende stack hem 't sweert, by waerheden,
 
Daer hy hem omme waende keeren,
 
In den lichame, by mijnder eeren,
 
Ende doorstack hem alsoo waerme
 
Longer, levere, ende darme,
 
So dat hem 't sweert in 't herte scoet.
[pagina 164]
[p. 164]
 
Daer viel die heere van Zule (Yterne) doot,
 
Dat schade allen synen vrienden was;
 
Want hy was stout, als ick las,
 
Ende een die vromste in den stryde.
3490.[regelnummer]
Daer ane verloos vele in dien tyde
 
Heere Aernoult, die heere van Grimberghen
 
Ende syne sonen, van sijnder herberghen,
 
Eer de strijt daer eynde nam;
 
Ende die heere van Zule, als ick vernam,
 
Es tot synen oorsse ghegaen,
 
Daer hy op sat herde saen,
 
Ende es ghereden ten strydewart in,
 
Daer men street, ick seker bin,
 
Herde seere met groot ghewelt.
3500.[regelnummer]
Daer wordt doorhauwen menighen schilt,
 
Die ghemaeckt was van goude.
 
Doen quam ghereden met ghewoude
 
Heer Aernoult van Oyenbrugghe,
 
Op een ors sterck ende vlugghe,
 
Wel ghewapent totten teen;
 
Ende schilt ende wapenrock was al een
 
Van verwe ende van teekine,
 
Van goude ende van sinople fyne,
 
Van ses stucken wel ghemaeckt,
3510.[regelnummer]
Met eenen rande wel gheraeckt
 
Van keelen, die daeromme ginckGa naar voetnoot(1).
 
Doen sach hy een jonghelinck
 
Voor hem houden met eene sperre;
[pagina 165]
[p. 165]
 
Doen voer hy teghen met grooten gherre,aant.
 
Ende track hem 't sperre uyt syne hant,
 
Ende sloech met spooren, sy u becant,
 
Sijn ors dat dapper was ende goet,
 
Ende stack eenen in sijn ghemoet,
 
Die heer Simoen hiet van Lede,
3520.[regelnummer]
Dat hy op d'erde viel ghereede,aant.
 
Daer hy saen was opghesprongen;
 
Ende heer Aernoult es voorts ghedrongen
 
Metten orsse in den strijt,
 
Ende ontmoete te dyer tijt
 
Den heere van Zule, heer Geeraerde,
 
Ende stack hem alsoo harde
 
Op den schilt, dat hy spleet,
 
Ende 't ysere door de plate leet;
 
Maer in 't lijf en hadde hijs niet;
3530.[regelnummer]
Ende metten stecke, die(n) hy stiet,
 
Gaf dat ghereyde eenen crack,
 
Ende hy viel nedre ende brack
 
Den hals ontwee op die eerde;
 
't Sperre brack, hy ghinck ten sweerde,
 
Ende sloegher met den ghenen schiere
 
Die daer brachte syne banniere,
 
Rechte op sijn hoot boven,
 
Dat hy in twee heeft ghecloven
 
Rechte totten oeren toe.
3540.[regelnummer]
Die ghene die viel doot doe
 
Neven synen heere saen
 
Met sijnder banniere, sonder waen,
 
Ende bleef vertorden onder voet;
[pagina 166]
[p. 166]
 
Ende heer Aernoult, sijt 's vroet,
 
Es onder syne lieden ghereden mede,
 
Daer hy sotheyt groot aen dede;
 
Want sy bestondene in allen syden.
 
Maer hy weerde hem (ten) tyen tyde
 
Herde seere met synen brande,
3550.[regelnummer]
Ende sloeg hen af voeten ende handen,
 
Ende al dat hem te vooren quam.
 
Doen beeten daer, als ick vernam,
 
Een deel lieden ter eerden nedre
 
Om die[n] heere van Zule weder
 
Oppe te heffene van daer hy lach;
 
Mer het eerste dat men daer sach
 
Dat hy sekerlijk was doot,
 
Maeckten sy den rouwe groot,
 
Ende claegdene seere, sijt ghewes.
3560.[regelnummer]
Doen saeten sy al op, sijt seker des,
 
Ende voeren heer Aernoult aene,
 
Ende begonsten op hem te slaene
 
In allen syden crachtelijcke.
 
Sy souden hebben ghedoot sekerlijcke;
 
Maer hy luyde riep: Grimberghen!
 
Het welcke verhoorde, sonder berghen,
 
Mijnheere Woultre Berthout,
 
Ende sijn vaedere, heer Aernoult;
 
Insghelix sijn broedre, heere Geeraert,
3570.[regelnummer]
Ende heer Hendrick, de ruddere waert,
 
Van Oyenbrugghe die ruddere vry,
 
Sloegen al t'saemen met spooren, seght men mi,
 
Daer sy Grimberghen roepen hoorden.
[pagina 167]
[p. 167]
 
Ick segghe dat sy die persse schoorden
 
Met haeren sweerden, daer sy quaemen.
 
Die andere vloen van hen t'saemen
 
Als spreuwen voor die sperrewaer.
 
Doen worden sy Aernoult ghewaer
 
Van synen orsse gheworpen ave;
3580.[regelnummer]
Hadden sy oock yet, by Ste Bave,
 
Ghebeit, d'andere haddene doot daer;
 
Want sy waeren hem al te swaer,
 
Ende en gaven hem gheene raste.
 
Doen sloeghen d'andere met spooren vaste,
 
Elck sijn sweert hebbende in sijn hant,
 
Op die ghene, sy u becant,
 
Die hem so seere ten halse reden,
 
Ende mijnheere Aernoult, in waerheden,
 
Van Grimberghen sloegher eenen
3590.[regelnummer]
Dat syne vrienden moesten beweenen;
 
Want hy hem het hooft dede af vlieghen,
 
Ende heer Wouter, syn(en) sone, sonder lieghen,
 
Gheraeckte den anderen alsoo warm,
 
Dat hy hem afsloech synen rechten arm.
 
Ende heer Geeraert, syn(en) broedre,
 
Sloech den derden, sijt vroedere,
 
Dat hy viel op d'eerden doot.
 
Oock sloech hy eenen in den noot,
 
Mijnheere Hendrick van Oyenbrugghe,
3600.[regelnummer]
Ende nam sijn ors goet ende vlugghe,
 
Ende voerde 't daer syn(en) vaedre stoet;
 
Want die vianden, sijt des vroet,
 
Hadden doot ghesteken 't sijn,
[pagina 168]
[p. 168]
 
Ende seyde: ‘Sit op, vaedre mijn;
 
Want ghy hebbes seere van doene.’
 
Doen sat op die ruddere coene,
 
Ende es met synen sone ghekeert.
 
Doen weert daer, alsoo men my leert,
 
Seere ghevochten in beyde syden;
3610.[regelnummer]
Daer weert menich man in lyden,
 
Overreden ende seere ghewont.
 
Doen quam daer ter selver stont
 
Die grave van Loon door den wijch,
 
Ende hadde herde grooten crijch,
 
Dat hem d'andere weerden soe.
 
Ter hant vermaendi sijn volck doe,
 
Ende bat hen dat sy hem stonden by.
 
Doen dede hy keeren, gheloves my,
 
Synen standaert onder hen.
3620.[regelnummer]
Op d'ander syde, ick seker ben,
 
Doe ran de heere van Grimberghen daer teghen
 
Met menighen coenen deghen,
 
Die al wel te dyen stryde hadden ghedaen.
 
Doen weert daer, al sonder waen,
 
Ghevochten herde vreeselicke,
 
Ende menich bracht te lijcke,
 
Die des morghens ghesont was.
 
Men blies daer oock, sijt seker das,
 
Groote hoornen ende businen,
3630.[regelnummer]
Dat die berghen van grooter pinen
 
Wederluyden, ende die daele.
 
Oock quam[en] de heeren, wet wale,
 
Op die twee heeren alle gaedre slaende,
[pagina 169]
[p. 169]
 
Ende die strijt weert daer staende,
 
Daer menighe groote smerte ontfinck.
 
Doen hortte voort, in waere dinck,
 
Een(en) hiet Godefried Screyhaene;aant.
 
Hy voerde den schilt, ick waene,
 
Van keelen, met eenen hoede wit,
3640.[regelnummer]
Met dry merlen, verstaet dit,
 
Van keelen, in 't hooft van silvere boven.
 
Hy reet op een ors, men moeste't loven,
 
Met syne wapenen wel verdeckt.
 
Op d'ander syde quam uyt ghereckt
 
Heere Godevaert, die heere van Elinghen
 
Wel ghewapent, in waren dinghen,
 
Met wapenen costelick ende schoone.
 
Hy voerde den schilt sonder hoene
 
Van sable, met dry sekelen daer inaant.
3650.[regelnummer]
Van witten silvere, meer no min;
 
Hy hadde eene sperre in sijn hant,
 
Ende liet loopen, sy u becant,
 
Jeghen heere Godevaert Screyhaene,
 
Ende stack hem dat, ick waene,
 
Op den schilt dat sperre brack;
 
Maer hy en dede hem geen onghemack;
 
Ende heere Screyhane stacken wedre
 
Voor die borst, dat hy te nedre
 
Herde bynae was ghevallen;aant.
3660.[regelnummer]
Maer onthielt hem met allen,
 
Dat hy niet en viel in waerheden;
 
Ende die heeren sijn overleden,
 
Ende reden ten strydewaert inne.
[pagina 170]
[p. 170]
 
Doen quam daer ghereden, als ick versinne,
 
Die heere van Breda door die schaere,
 
Die de grave van Namen brachte daere.
 
Al neder siende ter eerden waert
 
Doen sach hy synen sone ter vaert
 
Die gheheeten was heer Jan,
3670.[regelnummer]
Op d'eerde doot ligghen dan,
 
Al overloopen metten bloede.
 
Daer wiert hem so vreede te moede,
 
Dat hy verloos al sijn cracht,
 
Ende viel nedere in onmacht
 
Van synen orsse op die eerde,
 
Daer hy lach die heere weerde
 
Langhen tijt, eer hy bequam;
 
Ende syne lieden, als ick vernam,
 
Beeten op die eerde daernaer,
3680.[regelnummer]
Ende hieven hem oppe voorwaer.
 
Den helm daden sy hem uyt doe,
 
Ende wayden hem die wynde toe,
 
Om dat vercoelen soude die heere.
 
Oock waeren sy alle bevaen met seere,
 
Ende maeckten alle grooten rouwe.
 
Doe bequam hy in goeder trouwe
 
Ende sloech d' ooghen op syne liede,
 
Ende sprack tot hen, als ick bediede:
 
‘Ghi heren, laet u mesbaerGa naar voetnoot3689
3690.[regelnummer]
Varen, en uwen rouwe groot;
 
Ic en hebbe ghenen noot
[pagina 171]
[p. 171]
 
Van den live, dat segh ic u;
 
Maer dat my qualet, weet nu,
 
Dat's om mijn kint, dat ic scouwe
 
Hier doot liggen: des heb ic rouwe;
 
Ic sal 't besterven endeleken,
 
En si dat ic 't moghe wreken
 
Op die ghene, die 't my hebben gedaen.
 
Dese strijt is my swaer vergaen,
3700.[regelnummer]
Dus mach ic seggen herde wel;
 
Want ic hebbe in dit nijtspel
 
Twee mine sonen heden verloren,Ga naar voetnoot3702
 
Vrome riddere ende uitvercoren.’
 
Doen spraken sijn lieden: ‘Here,
 
Getroost u van desen sere,
 
U en hulpt gene droefheit;
 
Wildi wreken uwer kinder leit,
 
So moeti selver herte maken.
 
Wy seggen u dat in waren spraken,
3710.[regelnummer]
Met claghen wrectise nemmermeere;
 
Maer laet varen uwer herten sere,
 
Ende riden wi voert in den strijt
 
Op onse vianden teser tijt;
 
Uwer kinder doot selen si becopen,
[pagina 172]
[p. 172]
 
Die wy beriden of belopen.’
 
Doen sprac die here van Breda:
 
‘Soe laet ons hem riden na.’
 
Men bracht hem cort na dat
 
Sijn ors, daer hi op sat,
3720.[regelnummer]
Ende nam scilt ende spere,
 
Ende voer in den strijt met ghere;Ga naar voetnoot3721
 
Sijn ridders volgden hem al by.
 
Hier na ontmoete hy
 
Enen ridder van Brabant,
 
Die mijnheer Heinric was genant
 
Van Haren, hi hadde sekerlike
 
Gestreden al te ridderlike.
 
Die here van Breda geraicte dien,
 
Hine conste hem niet ontvlien,
3730.[regelnummer]
Metten spere, dat hi doorstac
 
Sinen vasten scilt, dat hi brac,
 
Ende sijn wapen also warme
 
Levere, longer, ende darme;
 
Hi viel doot van den orsse neder.
 
Hi trac 't spere na hem weder,
[pagina 173]
[p. 173]
 
Ende reet enen anderen doot ter vaert;
 
Doen brac 't spere, ende hi trac 't swaert,
 
Ende sloech slagen vreselike;
 
Ende sijn lieden diergelike
3740.[regelnummer]
Sloeghen menighen man ter eerden.
 
Sy wraken sere met hare sweerden
 
Die doot van dien twee herenGa naar voetnoot3742
 
Van Breda, met groter eren;
 
Soe dede oic haer vader mede.
 
Het scheen wel te diere stede,
 
Dat hi verbolgen was ende gram.
 
Hierna gereden quamaant.
 
Mijnheer Jacob van Casteljoen
 
Met sire banieren, die menighen coen
3750.[regelnummer]
Riddere bracht gevaren
 
Wel gewapent met sire scaren,
 
Op verdecte orsse fiere en snel.
 
Selve was hi gewapent wel
 
Van den hoofde toten teen;
 
Sijn scilt ende baniere was een,aant.
 
Ende sijn tornekeel ooc mit
 
Van kelen, met drie staken wit,
[pagina 174]
[p. 174]
 
Ende blau ghevarieert scone,
 
Met enen hode, al sonder hone,Ga naar voetnoot3759
3760.[regelnummer]
Van goude, ene meerle daer in
 
Van sable, meer noch min.
 
In sijn hant haddi een scacht,
 
Ende liet lopen met groter cracht
 
Sijn ors, dat groot was ende sterc.Ga naar voetnoot3764
 
Bandersyde quam in dat perc
 
Een baenroets, een scone diet,
 
Die heer Seger van Parwijs hiet,
 
Op een ors dat met geswinde
 
Seerder liep dan hert of hinde.
3770.[regelnummer]
Sijn scilt ende sijn baniere
 
Waren rykelic ende diere
 
Van kelen meer noch min,
 
Van sable een vaesche daerin.
 
Hi hilt sijn spere ende sloech met sporen
 
Ende heeft Jacobe vercoren
 
Van Tsasteljoen, ende hi hem weder.
 
Haer speren lieten sy sincken neder,
 
Ende quamen als twee vliegende pile;
[pagina 175]
[p. 175]
 
Elc geraicte op die wile
3780.[regelnummer]
Andre op de stalijn platen,
 
Dat die scachten op die straten
 
In menighen stucken vielen daer.
 
Die joeste was sterc ende swaer,Ga naar voetnoot3783
 
Dat si na waren gevallen;
 
Doch onthielden si hem met allen,
 
Ende toghen die sweerden uter scheiden.
 
Sy voeren voert, sonder beiden,Ga naar voetnoot3787
 
Daer die strijt was allermeest.
 
Doen quam ghevaren in den oreestGa naar voetnoot3789
3790.[regelnummer]
Mijnheer Arnout, die here fijn,
 
Van Craynhem metten maghen sijn,Ga naar voetnoot3791
 
Die des daigs op den viande
 
Wel hadde gestreden metten brande,
 
Ende sijn lieden waren stout,
 
Wel gewapent menich fout;
 
Sy saten op orse rijckelic diere.
 
Het bracht gevoirt sijn baniere
 
Een vrome man, sier moyen sone.
 
Ooc haddi te bewaren scone
3800.[regelnummer]
Van Brabant den standaert,
[pagina 176]
[p. 176]
 
Die van sable was verclaert
 
Met enen verheven leuw van goudeGa naar voetnoot(1).
 
Heer Arnout sat als die boude,
 
Om al sijn lijf wale verdect,
 
Met wapene; al overdect
 
Was sijn ors met ere covertuere
 
Van sinen wapenen te dier ure.
 
Helm in hoet, spere in hant,
 
Den scilt voerde hi, si u becant,
3810.[regelnummer]
Van goude, met eenen cruce daerin
 
Van kelen, meer noch min;Ga naar voetnoot3811
 
Ene craye in den quartier
 
Van sable: selc was sijn banier,
 
Ende sijn tornekeel oic medeGa naar voetnoot(2).
 
Sijn ors dat hi lopen dede
 
Vaste henen in den strijt.
 
Het sachen comen tier tijt
 
Die here van Monbasoen,
 
Een vrome baron ende coen,
3820.[regelnummer]
Tien stride dat hi aldair vantaant.
 
.........aant.
[pagina 177]
[p. 177]
 
Brachti te hulpe den Grimberchsen heren
 
Omtrent twee hondert, die hem met eren,
 
Wel hilden onder sine vane.
 
Van goude, van kele, als ic wane,
 
Was si wale gewaerneert.
 
Wale gewapent ende gemonteert
 
Was hi, op een rikelijc peert;
 
Hi hadde een scerp snidende sweert,
 
Daer hi sere met hadde gestreden.
3830.[regelnummer]
Hy sach comen, by waerheden,
 
Den here van Crayhem doe,
 
Ende hy stac 't sweert in den scoe.Ga naar voetnoot3832
 
Doen greep hi enen scacht,
 
Ende sloech sijn ors met groter cracht
 
Metten sporen te hem weert.Ga naar voetnoot3835aant.
 
Bander side quam onverveert
 
Die here van Crayhem hem tegen,
 
Ende garaicte den vromen degen
 
Op den scilt, dat hi spleet;
3840.[regelnummer]
So dede die plate gereet.Ga naar voetnoot3840
 
't Spere voer d'ander syde uyt;
 
Maer niet haddijs in de huyt.
 
Sijn spere trac hi na hem doen,
[pagina 178]
[p. 178]
 
Ende her Thomas van Monbasoen
 
Doerstac hem metten spere weder
 
Yser plate, ende leder;
 
Dat seit die jeste, die niet en loech,
 
Dat 't spere scerp doer al vloech;
 
Maer maecte hem een wonde clene
3850.[regelnummer]
In de side bi den bene,
 
Die hem sere bloeden began,
 
Ende heer Thomas, die vrome man,
 
Daer hi 't spere na hem trac,Ga naar voetnoot3853
 
Brac't, en gaf enen groten crac,
 
Ende hi voer over in de porsse.
 
Sijn sweert trac hi, ende metten orsse
 
Heeft weder omme gekeert hem,
 
Ende mijn heer Arnout van Craynem
 
Hadde noch geheel sijn spere,
3860.[regelnummer]
Ende liet lopen met groten ghereGa naar voetnoot3860
 
D'ors op den here van Monbasoen,
 
Ende geraecte den baroen
 
Op den scilt dat hine doorstac;
 
Maer op die plate dat sperre brack;
 
Ende dair hi neven hem liden soude,Ga naar voetnoot3865
 
Hief hi sijn sweert also houde,
[pagina 179]
[p. 179]
 
Ende sloechen op den helm boven,
 
Dat hine byna hadde gecloven;
 
Doch ontscoet hi den slaghe swaer,Ga naar voetnoot3869
3870.[regelnummer]
Ende mijn her Thomas, dat es waer,
 
Volghde hem over die liede slecht.aant.
 
Daer waren si vergadert echt,
 
En hadden't gedaen die scaren,
 
Die daer tusschen quamen gevaren,
 
Soe dat si niet vergaderen mochten.Ga naar voetnoot3875
 
Daer wert gestreden ende gevochten
 
In beiden siden anxtelike,
 
Ende menich bracht te like,
 
Die 's morgens was gesont.
3880.[regelnummer]
Dus waert die strijt ter selver stont
 
Vaste duerende ende staende.
 
Aldair quam met sporen slaende
 
Des heren sone, her Geraert,
 
Van Breda, wel bewaert
 
Van wapenen, op een ors snel.
 
Hy voerde den scilt, wet wel,
 
Van kelen met drie sautoren wit,
 
Met enen palenstene, verstaet dit,
[pagina 180]
[p. 180]
 
Van lasoere daerin gaende goetGa naar voetnoot(1);
3890.[regelnummer]
Een spere hielt de ridder vroet
 
In sijn hant ende sloech met sporen,
 
Ende heeft enen dair vercoren,
 
Die van Namen geboren was.
 
Den scilt, sijt seker das,Ga naar voetnoot3894
 
Dorstac hi hem al te male,
 
Ende die plate oic also wale,
 
Dat hem 't iser ten rugge uytquam.
 
Die ghene viel doot, dies gram
 
Sijn vrienden waren, si u becant,
3900.[regelnummer]
Ende her Geraert liet uter hant
 
Sijn spere doe nedervallen,
 
Ende trac 't sweert uyt mit allen,
 
Ende sloech enen anderen saen
 
Dat hi, sonder enich waen,
 
Neder viel op de erde,
 
Ende bleef vertorden onder de peerde.
 
Doen ginc hi voert inridenGa naar voetnoot3997
 
Ende vreselike striden
 
Onder die viande aldair.
4000.[regelnummer]
Al vechtende quam hi hier naer
[pagina 181]
[p. 181]
 
Tot daer sijn vader met gewelt
 
Onder sijn baniere helt,
 
Ende sijn broeder Heinric,
 
Die sere streden sterckelic
 
Ende menighen brachten ter mouden.
 
Neven hem voer hi doe houden,
 
Ende streden utermaten sere.
 
Dair vochten oic met groter ere
 
Die van Brabant, sonder sparen,
4010.[regelnummer]
En doden menich moederbaren,Ga naar voetnoot4010
 
Ende vermincten metten brande.
 
Daer worden armen ende handen
 
Afgeslagen herde vele
 
In den iseleken nijtspele;Ga naar voetnoot4014
 
Ende van Grembergen die heren rijcke
 
Vochten sere vreselike:
 
Waren si te voet of gereden,
 
Si vochten alle met willige leden;
 
Elc wilde sterven, eer hy 't velt
4020.[regelnummer]
Rumen moste met gewelt.
 
Men mocht daer sien striden sere
 
In beiden siden; daer quam die here
[pagina 182]
[p. 182]
 
Van Nile mijn heer Godeswijn,
 
Ende een deel der maghen sijn,
 
Die hem hilden onder sine vane,
 
Van silvere wit als een swane,Ga naar voetnoot4026
 
Met enen leuwe rampant
 
Van sable, si u becant;
 
Sijn tornekeel, sijn scilt
4030.[regelnummer]
Van silvere; met gewilt
 
Haddi des daghes gestreden;
 
Jegen hem quam gereden
 
Mijn heer Wouter Berthout;
 
Hy hadde in sijn hant een hout
 
Dair een yser sterc aen stac.
 
Heer Woutere deet ongemac
 
Dat hy sijn lieden quetsen sach,
 
En sloech metten sporen, wat hi mach,Ga naar voetnoot4038
 
Sijn ors te hemwaert.
4040.[regelnummer]
Het sachen comen ongespaert
 
Van Nile mijn heer Godefrijn;
 
Gerecht heeft hy 't spere fijn,
 
Ende noopte d'ors metten sporen.
 
Op de plate stac hine voren,
[pagina 183]
[p. 183]
 
Ende doorreetse in d'een side,
 
Soe dat 't spere brac tien tide;
 
Maer hine hadde geen quetsure.
 
Her Wouter geraecten ter cure
 
Op een side van sinen scilde;
4050.[regelnummer]
Weder hi wilde ofte en wilde,
 
Hy moeste vallen op die erde;
 
Doch spranc hy op ende vinc ten swerde,Ga naar voetnoot4052
 
Ende heeft voort getoghen den scilt.
 
Op d'ander side met gewilt
 
Trac her Wouter 't sweert uten scoe,
 
Ende woude hem varen toe;
 
Maer het benamen sijn maghe,
 
Die voren slaen grote slaghe,
 
Ende sijn ridders, die by hem waren;
4060.[regelnummer]
Sy maecten vele doder baren,aant.
 
Dair si hilden in de bataelgie.
 
Dair was een, sonder faelgie,
 
Van Oyenbrugge her Heinric,
 
Ende her Symoen des gelic,
[pagina 184]
[p. 184]
 
Her Seghers sone van den Male,
 
Her Jan van den Eeckhoute, wet wale,Ga naar voetnoot4066
 
Her Willem van Hombeke,
 
Ende van Imple her Peter sekerleke,
 
Ende van Scoudenbroeck her Goswijn,
4070.[regelnummer]
Her Wouter van den Damme, een ridder fijn,
 
Ende her Geraert van Herlaer,
 
Ende die borchgrave, dat es waer,
 
Van der Thommen her Willem;
 
Her Heinric Hoesken met hem,Ga naar voetnoot4074
 
Ende her Jacob van Beringhen.
 
Oec was met desen dinghen
 
Van Sijtvoert her Bernaert,
 
Ende van Cobbenbosch her Aert,
 
Her Willem Tant ende her Jan
4080.[regelnummer]
Van Caelmont, en menich man,
 
Die ic genoemen niet te desen
 
En can; dees waren uytgelesen,
 
Stout ende van groter cracht.
 
Binnen desen, dat men dus vacht
 
Es van Nile her Godefrijn
 
Op sijn ors geseten fijn,
[pagina 185]
[p. 185]
 
Dair hy af was gevallen;
 
Ondancs her Wouter ende hem allen
 
Es hy gemonteert weder.
4090.[regelnummer]
Daer es gevochten ende gestreden,
 
Ende anxtelijc sere gevochten.
 
Daer quam gevaren met coenen gedochten
 
Van Grimbergen her Geraert,
 
Ende met hem twee ridders vermaert,
 
Welcken hy was in haer hoede
 
Bevolen; d'een was, als ic bevroede,
 
Mijn heer Willem Tant,
 
Ende d'ander, sy u becant,
 
Van den Damme mijn heere Gautier.
4100.[regelnummer]
Sy hadden alse ridderen fierGa naar voetnoot4100
 
Mijn heer Wouteren hulpen striden
 
Van Grimberghen te dien tiden;
 
Maer sy waren van hem gesceiden,
 
Ende waren gevaren onder hem beiden
 
Te haren meester her Geraerde,Ga naar voetnoot4105
 
Die daer gevaren quam opte waerde,aant.
 
Wel gewapent uytvercoren;aant.
 
Sijn ors sloechi met sporen,
[pagina 186]
[p. 186]
 
Ende stac, alse d'onvervaerde,
4110.[regelnummer]
Van den Bossche her Geraerde,
 
Die van Brabant geboren was,
 
Dat hy doot viel in 't gras;
 
Ende her Willem Tant stac enen,
 
En hiet her Gosen van Ardennen
 
Dat hem en holpen ghene wapijn,Ga naar voetnoot4115
 
Hine retene dore 't herte sijn,
 
Ende hy viel doot neder aldair.
 
Her Gautier hilt 't sweert al baer,aant.
 
Ende sloech, als d'onvervaerde,
4120.[regelnummer]
Van Cockelberge her Geraerde
 
(Die op den dach had wel gedaen,
 
Ende groten prijs ontfaen,
 
Soe dat hy had lof en ere),
 
Her Gautier sloechene so sere
 
Op den helm, dat hy spleet;
 
Soe dede 't beckeneel gereet,Ga naar voetnoot4126
 
Ende 't sweert scoot toten oghen toe.
 
Doot viel hi neder doe,
 
Dat men te rechte mochte clagen;
4130.[regelnummer]
Hy was vrome, jonc van daghen;
[pagina 187]
[p. 187]
 
Scone was hy, van groter genint,
 
Ende van vrouwen sere gemint.
 
Doen voer hi bi sinen here houden,
 
Daer menich wert gevelt ter mouden.
 
Doen versaemden dese drie;
 
Want sere wies hare partie.
 
Sy hadden sweerden van goeden stale,
 
Daer sy menigen, dat wet wale,Ga naar voetnoot4138
 
Vermincten ende quetsten met,
4140.[regelnummer]
Ende namen lijf ende oic let.

voetnoot3112
Ende andere heer sloech hy doe, Dat hem van den buycke vloch het houft.
voetnoot3116
Daer wert menich van wonden cranck, So dat hy ter eerden sanck nedere, Ende vacht daer voort ende wedere In beyde syden aventeurlijcke; Maer die van Grimberghen sekerlicke Vochten boven gheloove wel; Nochtans waeren sy in dat spel Seere vermant ende verladen; Maer hen stont wel in staeden Die voetlieden, die daer waren, Ende doorbracken d'ander schaeren Al met crachte, sijt ghewes. Doen quam ghevaeren, sijt seker des, Die heere van Breda ende syne sonen twee, Die des daechs maeckten ghedwee In den stryde menighen man. Oock quaemen met ghevaeren aen Die grave van Vianden heere Diederick, Ende menich andere baroen eerlick, Die daer commen was ten stryde; Daer jeghens quam op d'ander syde Die grave van Loon, in waeren dinghen, Ende met hem die heere van Edinghen, Ende oock die heere van Heurne met, Ende menich andere, dat wel wet, Die wel in stryden deuren mochten. Doen weert daer seere ghevochten Aen beyde de syden van dien lieden, Ende en can u niet wel bedieden Den grooten jammere die daer gheschiede. Doen quam daer ghevaeren doen te niede Die borchgrave van der Tommen, heer Willem, Wel ghewapent, ick seker bem Met diere wapene ende goede. Sijn tournekeel was, wilt ghevroeden, Van goude ende van keelen ondersneden, Met drye keperen by waerheden, Ghevarieert van silvere ende van laseure. Hy sat ook op een ors tot dier euren, Daer hy met seere ghestreden hadde op, Ende liet loopen, sonder spot, Door den strijt de sperre in de hant. Op d'ander syde quam gherant Die heere van Yssche ghewapent wel Op een ors starck ende snel, Verdeckt met eenen rooden samite. Hy voerde den schilt, seyt die vite, Van goude, met lelien van sable daer in, Ende liet loopen naer synen sin Sijn ors op den borchgrave, Ende gheraeckte hem by Ste. Bave, Rechte op die plate vooren, Dat het ysere achter quam doore; Maer hy en hads in 't lijf niet. Oock segghe ick u dat wederstiet Die borchgrave op den schilt, Dat hyne in sijnder onghewilt Van den orsse nederreet. Heer Willem nam 't ors ghereet, Ende esser mede henen ghevaeren, Ende gaf 't die hy woude t'waeren. Daernae ginck hy stryden wedere, Ende sloegher menighe ter nadere; Want hy was een ruddre vrome, Ende die heere van Yssche, als ick gomme, Weert weder ghemonteert Op een schoon ors, als men my leert, Dat hem een syne neve brachte. Doen horte hy uyt met crachte, Ende reet daer hy die persse sach meest. Doen quam ghereden in dat foreest Een die men hiet Zeghere Van den Molen, Op een ors swart als een cole.
voetnoot(1)
Zie het wapenschild van Willem van der Tommen, D.I. Pl. I.v. 3444.
voetnoot3187
Den schilt was sweert, ongheloghen, Daer drye molenyseren stonden inne Van silvere, als ick mi versinne. Oock hielt hy in sijn hant eene sperre, Ende reet voort met grooten gerre, Daer des heeren.
voetnoot3196
Dat hyne in twee spliten dede; Soo dedi oock die plate mede, Ende 't sperre schoot hem in de borst.
voetnootV. 3199
ontbr. Ende quam op d'eerde doot ghevallen. Dit sach synen vaedre onder hen allen, Daer hy groote rouwe om creech; Op sijn ghereyde hy neder seech, Ende lach in onmacht eene wyle. Doen bequam hy een gyle, So dat hy weder macht ghewan. Doen seyde hy: ‘Sone! edel man, Edel ruddere uytvercooren, Wat heb ick hedent al verlooren Aen uwe doot, heer rudder fijn?
voetnoot3212
Die niemaere weert gheseyt, Van uwer doot, sone ghemyet; Sy sal 's hebben groote rouwe; Maer alsoo.
voetnoot3217
Doen sloech hy metten spooren root Een ors dat seerder liep als eene hinde.
voetnoot3224
Ofte du best doot, sonder blijf.
voetnoot3226
Wat helps missaect? Dat ghy hier hebt versleghen.’ Doen keerde heere Zeghere, die deghen, Jeghen den heere van Breda, Ende hielt een sweert, als ick verstae, In sijn hant, dat scharpe was, Ende heer Seghere, sijt seker das, Brocht het sweert al ghetoghen, Ende sloech den heere van Breda al ongheloghen Op den helm dat luyde clanck, Ende datter vier uyte spranck Met groote geysters, wet dat; Maer het gheraectene vele bat Die heere van Breda, segghe ick u, Ende sloech hem op.
voetnoot3242
Ende doorsloech hem op die stede.
voetnoot3244
Oock deed hiere syne cracht toe, Soo dat 't sweert schoot doe Rechte tot sijnder borst neder, Ende doen track hy sijn sweert weder, Ende viel d'ander doot, uyten ghereyde.
voetnoot3252
Want ghy hebbes berouwe ontfaen.
voetnoot3255
Hoorick bedieden
voetnoot3258
Want sy en spaerden aerme noch rijcke. Doen quam ghereden rudderlijcke.
voetnoot3261
Te hulpe met menighen Franchois Heer Aernoulde van Grimberghen was commen. Hy was ghewapent, hebbe ick vernomen, Met wapenen, die hem wel stoeden. Hy droeg den schilt, wilt ghevroeden, Van goude met drye manen daer in, Van rooder keelen, no meer no min; Also oock was syne banniere, Ende sijn tournekeel diere, Dat hy boven syne plate hadde an; Sijn ors was overdeckt dan.
voetnoot3273
Een pat.
voetnoot3274
Sperre in de hant, Ende stack eenen ruddere vaillant.
voetnoot3277
Dat hy nederviel in den stryde; Maer hy en queste hem, no min no meere.
voetnoot3280
Door die strijt al wich ghier. Doen quam daer een heere fier Van Brabant een groot ghenoot.
voetnoot3284
Met dry ruyten van silvere daer inne, Daelweert staende, als ick versinne, Ende hiet van Ledeberghe heere Dierick; Synen schilt ende wapenrock was ghelijck
Syne banniere, dat segghe ick u.
voetnoot3291
Hy hadde in sijn hant ongheloghen Een stercke sperre ende sloech met spooren, Ende heeft den heere van Hamme vercooren.
voetnoot3296
Ende stierde sijn ors rechte op hem. Dus quaemen sy te gaedre, ick seker bem, Alle beyde op die selve wyle Recht als twee vlieghende pylen, Ende gheraeckten elc den anderen wel Op die schilde op dat spel, Die sy jeghens die steken hilden.
voetnoot3306
Dat sy vielen op der eerden nedere; Maer sy schoten haest op wedere.
voetnoot3309
Sy souden elck den anderen toe.
voetnoot3311
Datter tusschen quam, Ende daden se monteren op die orssen. Doen quam ghereden in die prosse Die heere van Ytterne, ghewapent wale Met sijnder bannieren, sonder haele, Die van sinople was, soe hy woude.
voetnoot3319
Was alleens tot dier eure.
voetnoot3321
Dat hi hadde seere doen sweeten.
voetnoot3323
Hy hilt een sperre, sonder waen, In sijn hant, dat stercke was ende stijf, Ende liet loopen, sonder blijf, Sijn ors starck, groot ende schoone. Op d'ander syde quam sonder hoene.
voetnoot3329
Als een wule.
voetnoot3332
Ende syne banniere oock, die hy brochte, Van claeren silvere, so my dochte.
voetnoot3336
Door den strijt, Ende sloech jeghen hem uyt ter dyer tijt.
voetnoot3338
Ende die heere van Ytterne liet oock boude Sijn ors rechte te hemwaert gaen, Ende quaemen te gaedre vele saen Metten sperren, die sneden seere.
voetnoot3346
Dat hyne in twee cliven dede; So dede die plate ende wambais mede.
voetnoot3349
Groote wonde.
voetnoot3352
Metten schilde nide, Dat hy nederviel in den stryde.
voetnoot3355
Maer hy spranck op, hoordick saeghen.
voetnoot3359
Want van Julie.
voetnoot3364
Maer hy spranck wedere op syne voeten, Ende track het sweert met goeder moyten, Ende weerp die schilt voor die borst.
voetnoot3370
Ende op hen vreken syne wonde, Ende daernae sloech hem te dyer stonde, Ende hem die heere van Ytterne ontkeert Dat hyen miste, als men my leert, Ende daer hi lide nevens hem, Ende greepen doen, ick seker ben, Om sijn middelt al ter hant, Ende track hem neder, sy u becant, So uytermaeten vreeselijcke, Dat canceleerde dat ors rijcke, Ende bynae was ghevalen met; Die heere van Zule, dat wet, Es op syne voeten ghespronghen, Ende hevet sweert uytghewronghen, Ende den schilt voore ghetoghen, Ende die heere van Ytterne, ongheloghen, Es hem weder ghegaen jeghen, Ende heeft hem met nide ghesleghen, Ende gheraeckten op den schilt, Dies hy af sloech wel den hilt; Maer anders en dede hy hem niet, Ende die heere van Zule, wats gheschiet, Hielt 't sweert in syne handen beyde, Ende sloech den heere, als men my seyde, Van Ytterne op sijn hoot boven, Dat hy den helm heeft ghecloven. Dat sweert was scharp ende goet, So dat hem in sijn hoot woet.
voetnoot3399
Daer het bloet seere uyte goot, Ende liep hem over synen baerde. Hy was bynae ghevallen ten dien vaerde; Doch onthielt hy hem met crachte, Ende hief 't sweert by synen machte, Dattet seckerlick nederdroug, Ende gheraeckte hem ghenouch Den heere van Nile op 't hooft soe, Dat dhelm moeste splyten doe, Ende dat beckeneel oock mede, Ende en haddy hem niet ontkeert op die stede 't Sweert, hy hadden doot ghehat; Doch maeckte hyne van bloede nat; Want hyne in die schouderen wonde, Dat hy nederviel te dier stonde, Metten slaeghe, dat segghe ick u. Hy hadden doot gheslaghen nu; Maer datter toeghereden quam
voetnoot(1)
De 271 volgende versen, van v. 3416 tot 3687 ontbreken in het Amst. HS.; wy hebben dezelve uit het Brusselsch HS. overgenomen en hier ingevoegd.
voetnoot(1)
Zie het schild van Arnout van Oyenbrugge, pl. IV, v. 3005.
voetnoot3689
Och heeren, laet dese droufheyt vaeren, Dat ghy en hebt noot te waere, Van mynen live, dat segghe ick u; Maer dat my was so qualick nu, Dat's om mijn kint, dat hier leyt doot, Dies ick de droufheyt hebbe so groot, Dat ick sal sterven indeleken Ten sy dat ick moghe vreken Op die ghene die't hebben ghedaen. Dese strijt es mi quaelick vergaen, Dat mach ick claeghen herde wel.
voetnoot3702
Twee mijnder kinderen hedent verloren.’ Doen seyden syne ruddren vercooren: ‘Heere u en helpt gheene droefheyt; Wildy wreken uwe kinderen ghemeyt, So moet ghy selve herte maken. Wy segghen u datte, in waeren saken, Met claeghene en wreect ghy [se] nummermeer. Dus Iaet vaeren uwer herten zeer, Ende laet ons vaeren in den strijt, Ende loonen hen ter deser tijt, Die wy in den strijt betraepen.’ Hy antwoorde in waeren saeken, Die heere van Breda, heere Geeraert, Dat woude hy doen ter vaert. Doen bracht men sijn ors saen, Ende hy satter op sonder waen.
voetnoot3721
Ende voer ten strydewaert met gherre, Ende syne rudders volgden hem nae. Doen ontmoete hy, als ick verstae, Een ruddere van Brabant gheboren, Ende hiet, als men mach hooren, Mijnheere Hendrick van Haren. Hy hadde al dien dach te waren Ghestreden herde vromelijcke, Ende menighen man bracht te lijcke. Die heere van Breda gheraeckte dien Op den schilt van goude mettien Metten sperre, dat hy hem doorstack. Die wapene hy oock mede brack, Ende doorstack hem alsoo warme Longer, lever ende darme, Dat hy van den orsse doot viel nedre. Doen track hy 't sperre naer hem wedre, Ende stacker eenen anderen mede doot. Doen 't sperre brack track hy het sweert bloot, Ende ginck slaen groote slaeghen, Ende syne lieden, dat en es gheene saeghe.
voetnoot3742
Die doot van den twee joncheeren Van Breda, mijnder eeren. So dede oock haer heere mede; Het scheen wel ter dyer stede Dat hy seere verbolghen was. Doen quam daer ghereden nae das Mijnheere Jacop van Castellioen Met syne banniere, daer menich coen Ruddere onder ghevaeren quam, Wel ghewapent, als ick vernam, Op groote orssen overtooghen. Hy was oock selve ongheloghen Wel ghewapent totten teen, Ende syn(en) schilt ende banniere.
voetnoot3759
Met eenen hoede sonder hoene Van goude, een merle van sable daer in. Hy hilt, also segt mijn sin, In sijn hant eenen esschenen schacht.
voetnoot3764
Sijn ors groot ende starck. Ende op d'ander syde, als men merckt, Quam jeghens hem een heere vrome Ende baenrotse, als ick vernome, Die heere Seghere van Peruwes hiet, Op een ors, en lieghe u niet, Dat seerder liep dan een ree. Hy voerde den schilt, no min no mee (r), Ghelijck dat was syne banniere, Die van keele was goet ende diere, Met eene fasche van silvere daer in. Hy hilt eene sperre, als ick versin, In sijn hant, ende sloech met spooren, Ende heeft heer Jacob vercooren Van Castillioen, ende hy weder hem. Sy quaemen te gaedre, dat vernem(t), Recht als twee vlieghende pilen, Ende gheraeckten op die wyle Elck den anderen op die plate.
voetnoot3783
Die jouste was oock so swaer, Dat sy bynae waren ghevallen; Maer onthielden hen met allen.
voetnoot3787
Ende voeren voortwaerts, sonder beyden.
voetnoot3789
In dat oreest.
voetnoot3791
Van Crayhem metter maegschap sijn, Die des dachs seere hadde ghevochten, Op die vianden met coene ghedochten; Want sy waeren coene ende stout, Ende ghewapent menichfoult, Ende saeten op groote orssen. Ick wane, Het brachte ghevuert syne vaene, Een vrom man, sijnder moyen sone. Oock hadde hy te bewaerne schoone Van Brabant den rijcken standaert, Die van sable was goet ende waert, Met eenen leeuwe van goude daerinne, Ende heer Aernoult sat sonder sneven Op een groot ors verdeckt Met syne wapenen dat wet, Helm in 't hoot, 't sperre in de hant. Hy voerde den schilt, sy u bekant.
voetnoot(1)
Zie het wapenschild van Braband D.I. Pl. I.
voetnoot3811
Noch meer no min, Eene craye in d'eene cartiere Van sable was syne banniere, Ende sijn tournequel oock mede. Heer Aernoult liet loopen ghereede Sijn ors henen door den strijt. Oock sach men commen tot dier tijt Die heere van Monbasoen wicghier; Een vrome baenrotse en fier. Hy bant banniere te(n) dien stryde, Ende brachte goeden lieden te(n) dien tyde
Ter hulpe den heere van Grimberghen Meer dan .cc. sonder verberghen, Die hem hielden onder syne vane, Die van gout was, als ick wane, Ende van keelen ghevarieert. Hy was ghewapent, soo men my leert, Met sulcken wapenen al te male. Hy hielt een sweert van finen staele.
voetnoot(2)
Zie het wapenschild van Arnout van Crainhem, D.I. Pl. v. 3521.
voetnoot3832
Ende stack sijn sweert in de schoe. Daernae greep hy eenen schacht.
voetnoot3835
Waerts. Op d'ander syde quam onghespaert.
voetnoot3840
Oock dede die plate, God weet, Daer 't sperre voer op d'ander syde uyt; Maer niet en hadde hijs in die huyt. Doen track hy het sperre nae hem, Ende mijn heere Thomas, ick seker bem, Van Monbaison gheraecten wedre; Ende doorstack ysere ende ledre, Ende dat sperre door al henen vlooch, Dat seyt die gheene die niet en looch, Dat hy hem maeckte eene wonde cleene In syne zyde by den beene.
voetnoot3853
Daer hy 't sperre track naer hemme Brack in stucken, als ick verneme, Ende hy voer overe metten orsse, Ende hy track sijn sweert in die porsse, Ende es wederomme ghekeert, Ende mijn heere Aernoult, als men my leert, Van Crainhem hadde noch syne sperre.
voetnoot3860
Gherre Op den heere van Monbasoen.
voetnoot3865
Ende daer op neven hem liden soude, Hyef hy sijn sweert alsoo boude, Ende sloech hem op den helm boven.
voetnoot3869
Den slach swaer, Ende mijn heere Thomas, dat's waer, Es voorwaert gheslaghen in den strijt, Ende mijn heere Aernoult, seker sijt, Es hem ghevolgt onder de lieden. Sy hadden vergadert, als ick bediede, En hadden ghedaen die groote schaeren.
voetnoot3875
Vergadren en mochten. Daer wordt ghestreden ende ghevochten Aen beyde de syden anxstelijcke, Ende menich man was ghebracht ten lijcke, Die des morgens was ghesont. Daer wordt oock ter selver stont Die strijt deurende ende staende. Doen quam daer met spooren slaende Des heeren sone van Breda, Mijn heere Geeraert, als ick verstae, Op een groot ors ghewapent wel. Hy voerde den schilt in dit spel, Van keelen met dry saultoiren wit Met eenen palestene, verstaet dit, Daer inne gaende van laseure. Hy hilt in de veust de sperre te dyer eure In sijn hant ende sloech met spooren, Ende stack eenen, wildijt hooren.
voetnoot(1)
Zie het wapenschild van Geraert van Breda, D.I. Pl. 2. v. 4347.
voetnoot3894
Op den schilt, sijt seker das, Dat hyne doorstack alle te maele, Ende die plate alsoo waele Dat ysere ter rugge uyte quam, Die doen viel doot, als ick vernam, Ende heer Geeraert liet sperre vallen, Ende track sweert uytte met allen, Ende voer eenen anderen slaen Op den helm, sonder waen, Dat hy nederviel op d'eerde.
voetnoot3997
Doen ginck hy vreeselijcken stryden, Ende sloeg seere in beyde syden, Waer dat hy toe conste commen, Dus voer hy, hebbe ick vernomen, Al vechtende daer sijn vaedre hilt Onder syne banniere met ghewilt, Ende sijn broedere heer Hendrick, Die seere streden sekerlijck, Ende dooden menighen, ick seker ben. Doen voer hy hem houden neven hem, Ende ginck seere stryden nu; Oock vochten seere, segge ick u.
voetnoot4010
Ende dooden menigen ten waere, Ende verminckten met haeren branden.
voetnoot4014
Ende die van Grimberghen te dien spele Vochten seere ende anxstelijcke; Want daer en was aerme noch rijcke, Was hy te voete ofte ghereden, Hy en vacht met willighe leden, Ende storve oock eer hy ruymde het velt. Dus vacht men daer met groot ghewelt In beyden syden herde seere. Doen quam door den strijt die heere
Van Niele heere Goddefijn.
voetnoot4026
Die van silvere was, ick waene, Met eenen leeuwe van sable rampant; Sijn tournekeel, dat sy u becant, Was van den selven, eender synen schilt, Ende dies daechs hadde hy groot ghewilt Onder die van Grimberghen ghedaen. Het ontmoetene, sonder waen, Mijn heere Woultre Berthout, Die in sijn hant hadde een hout, Daer een starck ysere aene stack. Het dede heer Woultre onghemack Dat.
voetnoot4038
Ende sloech met spooren, wat hy mach, Sijn hors rechte te hemwaerts. Het sach hem commen te dyer vaert Heer Godevaert van Niele doen, Ende liet loopen jegens den baroen 't Sperre in de hant over de strate, Ende gheraeckten op die plate, Dat hy se doorstack in die syde, Ende datte sperre brack te dien tyde, So dat hy en hadde engheene quetseure, Ende heer Woultre gheraeckten te dyer ure Op d'een syde van den schilde.
voetnoot4052
Maer hy stont op ende vinck ten sweerde, Ende heeft den schilt vooren ghetoghen. Op d'ander syde track ongheloghen Heer Woultre sijn sweert uyten schoe; Ende woude hem te hant vaeren toe; Maer het benaemen hem syne maeghen, Ende ghinghen slaen groote slaeghen Op heere Woultre, segghe ick u, Maer hy weerde hem seere nu. Hy hilt een sweert van scherpen snede, Ende sloegher op den helm mede Dat hy afvlieghen dede die banden. Oock vochten sy seere, als ick becande, Syne ruddren, die by hem waeren, Ende maeckten vele dooder baeren, Die hem hilden in die bataille. Dier was een, al sonder faille, Van Oyenbrugge heer Hendrick, Ende heer Simoen diesghelijck.
voetnoot4066
Ende heere Jan van Eechove, wet waele, Ende heere Willem van Hombeke, Ende heere Peter van Ymple, als ick spreke, Ende van Scoubrouck heere Gosselin, Ende heere Woultre van den Damme, een ruddre fijn.
voetnoot4074
Ende heer Hendrick Hoesken, ick seker ben, Ende heer Jacob van Berringhen, Ende heer Bernart van Zijtvoert, in waeren dinghen, Ende van Cobbenboschs heere Aernoult, Ende heer Willem Tant, een ruddre stout, Ende heer Jan van Caelmont, Ende menich ander man tot dyer stont, Die ick u niet ghenommen en can; Maer dese waeren, by Sint Jan, Voor alle d'andere al uytghelesen, Ende streden seer vromelick tot desen, Dat men so neerstelick vacht, Ende heer Goddefrin wel bedacht Van Niele, doen ick u welen, Ende es op sijn ors gheseten, Daer hy aeve was ghevallen, Ondancks heer Woultren ende hen allen. Doen hy op sijn ors was commen Weert daer ghevochten, hebbe ick vernomen, Herde seere onder die liede. Doen quaemen ghevaeren, als ick bediede, Van Grimberghen mijn heere Geeraert, Ende met hem twee ruddren waert, Die hy te hoeden was bevolen. D'eene was, al sonder dolen, De vrome ruddre heere Willem Tant; Den andere was.
voetnoot4100
Die ick u beyde nomme hier; Sy hadden heer Woultren helpen stryden.
voetnoot4105
Tot haeren meestere heere Geeraerde, Die daer ghereden quam op die waerde Wel ghewapent, als ghy sult hooren, Ende sloech sijn ors met spooren, Ende stack eenen die heer Godevaert hiet Van den Bossche, ick en lieghe u niet.
voetnoot4115
Dat hem niet holpen syne wapyne, Dat hyne raeckte tot herte syne, So dat hy doot ghevallen quam, Ende heer Woultre, als ick vernam, Van den Damme hielt sweert al baer, Ende sloechs eenen rudder daer, Die hiet heer Geeraert van Cockelberghe, Ende was daer heere, so ick berghe. Hy hadde desghelijcke wel ghedaen Met wapenen, ende prijs ontfaen, So dat hijs hadde groote eere. Heere Woultre gheraeckten so seere.
voetnoot4126
So dede het beckeneel, God weet, Ende het sweert schoot hem inne totten ooghen. Doen viel hy neder ongheloghen Van den orsse op der eerden doot, Dat syne vrienden was schade groot; Want hy was vrome ende wijs, Ende jonck ruddre schoone ende feitijs, Ende oock seere ghemint van vrouwen. Doen voer voort in goeder trouwen Heere Woultre by synen heere houden; Daer weert menighen ghevelt ter mouden, Daer commen waeren dese drye; Want met hen quaemen, als ick lye, Veele lieden die vochten waele, Ende hadden.
voetnoot4138
Daer sy menighe dooden met, Ende vermincten, dat wel wet; Doen liet die sonne haer schynen, Ende daer quam ghereden, met grooter pynen Door den strijt heere Geeraert Screyhaene, Ende heer Jan, synen broedere, die ic waene, met eender pareuren al verdeckt. Haer schilden die waeren van keelen, dat wet, Met eenen hoofde van silverijn, Daer inne van keelen dry meerlen fijn, Daer een rant omme ginck van laseure; Maer heer Jan droech ter selver euren, Synen rant ghedanteert.

Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken