Schrijver en uitgever
In DE NIEUWE GIDS behandelt de redactie in de Letterkundige Notities eveneens het vraagstuk van de verhouding tusschen schrijver en uitgever naar aanleiding van het boekje van J. Tersteeg over De Uitgever en zijn Bedrijf.
We lezen daar o.a.:
‘De Hollandsche auteur, - we moeten het constateeren, - zit met ijzeren ketenen aan zijn uitgever vast. De Hollandsche auteur, die van zijn pen leven moet, is van zijn uitgever zoo afhankelijk, als de geketende man in Sascha Schneider's “Het gevoel der afhankelijkheid”. Zijn ketenen losmaken? Goed. Maar dan? Waarvan moet hij leven in den tusschentijd, dat hij met zijn werk van den eenen naar den anderen uitgever “leurt”? Voor de schrijvers bestaat nog geen Bond, die de loonen regelt, en de uitgevers, de werkgevers, dwingt zekere bedragen te betalen, - en zulk een Bond zal, vreezen wij, ook wel onbestaanbaar zijn, omdat het eene boek natuurlijk meer, - of minder - handelswaarde dan het andere heeft, en dus niet kan worden vergeleken met het uniforme, machinale product, dat door den arbeider geleverd wordt.
Ongetwijfeld zou er tegenover de brochure van den heer Tersteeg een dik boek te schrijven zijn door alle Hollandsche auteurs gezamenlijk, waarin zij dan “een boekje zouden kunnen opendoen” over hun zakelijke ondervindingen met hunne uitgevers ... Maar ... wie durft de kat de bel aan te binden? Er is in Holland niemand die dit durft. Laat ik liever zeggen kan durven, mag durven. Want al is het dan niet in een villa, de Hollandsche auteur wil toch graag leven, en liever leven dan langzaam doodhongeren ...
Waarom maakt een uitgever voor het eene boek soms een Amerikaansche reclame en houdt hij het andere gedompt? Hoe vaak gebeurt het niet, dat het werk van een auteur is uitverkocht, en de uitgever hem dit niet mededeelt, zoodat zijn boek, zonder dat hij het weet, uit den handel is? Zoo rijzen er tientallen vragen, - die beter maar niet worden geuit ...
De Hollandsche auteur moet zich wel slaafs onderwerpen, wil hij zijn producten tenminste “aan de markt” zien gebracht. En verbetering van zijn armzaligen toestand bestaat er niet ... tenzij een kapitaalkrachtig consortium het den schrijvers zou mogelijk maken, zich te vereenigen, en zelf hun boeken uit te geven.’
Doch ... hieraan zij te voegen, dat dit ‘consortium’ eerst door den Uitgeversbond ‘erkend’ dient te worden voor dat de boekhandel die uitgaven zou mogen verkoopen.
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd