Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
De Hollandsche Lelie. Jaargang 22 (1908-1909)

Informatie terzijde

Titelpagina van De Hollandsche Lelie. Jaargang 22
Afbeelding van De Hollandsche Lelie. Jaargang 22Toon afbeelding van titelpagina van De Hollandsche Lelie. Jaargang 22

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (16.98 MB)

Scans (106.51 MB)

ebook (14.38 MB)

XML (4.35 MB)

tekstbestand






Genre

proza
poëzie

Subgenre

tijdschrift / jaarboek


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

De Hollandsche Lelie. Jaargang 22

(1908-1909)– [tijdschrift] Hollandsche Lelie, De–rechtenstatus Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

Over Toilet en wat ermede in verband staat.

Parfum. (gedeeltelijk naar 't Duitsch gevolgd.)

Zelfs de eenvoudigste onder ons, kan zich toch niet geheel en al onttrekken aan de kunst van den parfumeur, al halen we nog ook onze neus op, wanneer 'n bijzonder opgedirkte verschijning ons op straat ritselend voorbijzweeft en we tegen echtgenoote of vriendin de opmerking maken: ‘wat 'n lucht, hé, ‘bah! wat 'n odeur!’

Eau de Cologne en goede zeep voorzeker zijn twee artikelen, die we niet kunnen ontberen, zelfs de heeren der Schepping niet, die over 't algemeen genomen, zoo gekant zijn tegen parfums.

Niet te vergeten de verschillende haaroliën, brillantines, pomaden, hoofdwasschingen, pasta's, die toch meestal, de een minder de ander meer, op een toilettafel aanwezig zijn.

Zeker is het, tenminste volgens mijn idee altijd, dat er heden ten dage veel meer parfum gebruikt wordt, dan vroeger.

Als men de geschiedenis nagaat, dan staat men verbaasd over de beschrijving van die luxe, zooals in de oudheid men zich van reukwerk bediende, b.v. die hoeveelheid wierook, mijrrha en safraan bij een godsdienstige processie in 't Egyptisch Heliopolis, 120 kinderen, die daaraan deelnamen, ieder vazen met dat reukwerk gevuld, dragende; denken we eens aan de ‘specerijen, balsems en wierook der Hebreeuwers; de zalven in de Romeinsche baden en den rozenregen, dien Nero op z'n gasten liet neerstorten; denken we aan Sultan Saladin, die de muren van 'n moskee met rozenwater wasschen liet, en verder aan de merkwaardige Pomme d'ambre, appelen vervaardigd van sterk-geparfumeerde aarde, die in de middeleeuwen de voorname vrouwen in de hand of aan den gordel droegen. Doch dit alles zijn opvallende gewoonten. Het gebruik van al deze middelen toch strekte zich slechts tot zeer engen kring uit. Nu is 't gebruik van parfum meer algemeen geworden. Ieder dienstmeisje haast, zal op St-Nicolaas verrast worden met een of ander flakonnetje odeur, of eau de Cologne. De minste soort zeep, die men heden ten dage koopt zal nog een luchtje verspreiden van een of ander parfum.

Zonder twijfel hangt dit ook samen met de verbeteringen langzamerhand ontstaan in de wijze van bereiding onzer reukwerken.

In Rome reeds kende men zeer zeker de bereiding van zalven en pasta's en in 't oude Oosten kende men reeds de kunstmatige bereidingswijze van reukwerken, doch die kan natuurlijk niet vergeleken worden met de fabriekmatige wijze van tegenwoordig.

Bovendien waren er toen maar zeer weinig reukstoffen, die in aanmerking kwamen om voor parfum te dienen, terwijl nu, dank zij de handelsverbindingen met alle werelddeelen der aarde meer als 200 reukstoffen aanwezig zijn, die aangewend kunnen worden.

Vroeger ging men uitsluitend af op ervaring, heden is de kunst van den parfumeur gegrond op de wetenschap der chemie.

De naam Parfum stamt af van 't Latijnsche per fumum - door rook, en dus door 't verbranden van welriekende substantien, dus eigenlijk geen goede naam voor datgene, wat men tegenwoordig onder parfum verstaat.

In de eerste plaats moeten tegenwoordig de aetherische oliën genoemd worden, verkregen uit planten, bloesems, bladeren en vruchten. Deze, in verbinding met vetten vormen de grondbestanddeelen der parfumeriekunst. Ook zijn in het dierenrijk enkele stoffen aanwezig, die onontbeerlijk zijn en is in den laatsten tijd de chemie een hulpbron voor 't vervaardigen van reukwerken.

De groote tuinen, die de voortbrengselen voor de parfumeriën opleveren, bevinden zich v.n.l. in Zuid-Frankrijk, in de Saiststreek langs de Riviera van Marseille tot bijna bij Genua. Hier liggen ook de bloemensteden, Grasse, Cannes en Nice; waar mer overal uitgestrekte tuinen aantreft van viooltjes, jasmijn, rozen, tuberozen, oranje-appels, mimosa enz., v.n.l. ten doel voor de parfumeriën. Ongeveer 15000 menschen staan in dienst van

[pagina 236]
[p. 236]

deze aanplant, waardoor jaarlijks ongeveer 2 millioen kilo oranjebloesem, 1000000 kilo rozen, 200000 kilo viooltjes en jasmijn geoogst wordt.

Daarbij moet men in aanmerking nemen, om den omvang van dit reusachtige bedrijf te kunnen nagaan, dat b.v. een viooltjesaanplant van 5000 M2 land ongeveer 1000 Kilo bloemen oplevert.

Hier, in dit zonneland, waar de lucht geheel bezwangerd is met den geur van z'n velden, zijn ook de groote fabrieken, die 't grondmateriaal in 'n voor 't gebruik-geschikte vorm overbrengen, die dan door de parfumeurs verder bewerkt wordt.

De belangrijkste olie is wel de rozenolie uit Bulgarije, die over 't algemeen heel veel vervalscht wordt.

In de dalen van de Maritza de Funetsch en Strema, in de omgeving van Kasanlik strekken zich kolossale tuinen uit van tot 'n manshoogte zich verheffende rozenplanten. Sedert de XVII. eeuw wordt dit bedrijf hier gevoerd en werd 't zoo uitgebreid, dat de zoo beroemde Perzische rozenolie van de middel-eeuwen bijna geheel verdrongen werd. Eerst kortgeleden heeft deze Bulgarijsche industrie in Zuid-Frankrijk en in Duitschland concurrentie gekregen.

In 't jaar 1883 begon n.l. de fabriek van aetherische oliën van Schimmel & Co. in Leipzig, rozenolie fabriekmatig te bereiden.

Het is gebleken dat de Leipziger rozenolie veel zuiverder is, dan de Bulgarijsche, maar ontzettend duur, en niet te verwonderen, als men bedenkt, dat 5 = tot 6000 Kilo, rozen noodig zijn tot 't verkrijgen van 1 Kilo olie!.

Verder gebruikt de parfumeur ook heel veel olie, verkregen uit 't cederhout, olie uit 't kamferhout, bitter-amandelolie, de olie uit de florentijnsche viooltjes-wortel en Patchouli met z'n sterken, alles-doordringenden reuk, verder olie uit sandelhout, de veel-geliefde Ylang Ylang van de Philipijnen en in 't bijzonder de olie gewonnen uit de schillen van de cinaasappels, de z.g. Portugalolie en de olie uit den oranje-bloesem, die onder den naam van Neroliolie bekend is.

De fabriek van Schimmel & Co. is voorzeker, zoo niet de grootste, dan toch wel de voornaamste fabriek der wereld te noemen, tot 't vervaardigen van aetherische oliën.

Reusachtige zalen, waarin reusachtige retorten die tot aan den zolder reiken, zijn hier naast elkaar geplaatst, in andere zalen molens en zagen van ontzaglijke afmetingen.

Het meest interressant vond ik echter in dit gebouw 't laboratorium met de kostbare bibliotheek, waarin werken over chemie, in alle talen, zelfs in 't Japansch, voorhanden zijn, alweer een bewijs, dat de strenge wetenschap ons den besten grond oplevert voor de praktijk.

Ook bevindt zich in Leipzig de groote fabriek van Heine & Co.

Ook de surrogaten voor enkele natuur-parfums moeten we nog even nagaan. Tegenwoordig hebben wij ze in menigte b.v. cumarin, dat een reuk verspreidt van heidebloemen, terpineol, dat naar vlierbloemen ruikt, het kunstmatig bereide Heliotropin en vanille en eindelijk 't voornaamste n.l. Jonon; 'n reuk van viooltjes verspreidend.

Een fijn neusje merkt echter direct 't onderscheid tusschen al deze kunstmatig bereide stoffen en de in de natuur-voorkomende.

Deze stoffen dienen ook v.n.l. als hulp bij de bereiding der parfums.

Verder nog staan bestanddeelen uit 't dierenrijk den parfumeur ten dienste.

Een van de voornaamste is zeker wel de Muskus. Deze stof bevindt zich in den z.g. muskusbuidel van 't Oost-Aziatische muskusdier en wordt in looden kistjes gepakt, naar Europa gezonden.

Ook deze stof is heel kostbaar n.l. 1 Dekagram ongeveer f 18. Verder nog gebruikt de parfumeur bevergeil en ambra, afkomstig van den potvisch, al deze dierlijke stoffen hebben 'n doordringende, over 't algemeen onaangename reuk.

Maar heel sterk verdund en in alcohol opgelost, rieken ze aangenaam.

Doch de parfumeur gebruikt ze v.n. l, omdat ze in hooge mate de eigenschap hebben door menging met planten-parfums deze te fixeeren, vast te houden en 't vervluchtigen te voorkomen.

Een van de voornaamste en waarschijnlijk de oudste parfumeriefabrieken, die 75 jaar reeds bestaan, is die van Gustaaf Lohse in Berlijn.

Ook hier treft ons 't eerst, 'n geheel modern ingerichte laboratorium.

Eén ding zij nog opgemerkt: wanneer een van onze lezeressen meenen mocht, dat haar viooltjesparfum, of haar reseda b.v. zuiver den geur bevat van enkel viooltjes of reseda, dan vergist zij zich sterk, want alle parfums zijn mengsels, en dikwijls zeer samengestelde mengsels.

De parfumeur moet noodzakelijk den geur van de eene bloesem met de andere mengen, den een door den ander versterken, wil hij z'n doel bereiken.

Neem b.v. een van de bekende viooltjes parfums; daarin treft men naast de viooltjesolie, rozenolie, jasmijn, viooltjes-wortelolie, bitteramandelolie en 't kunstmatige Sonon.

We zouden ons zeer vergissen bij de meening, dat de zoo eenvoudig-voorkomend eaude-cologne een eenvoudige samenstelling zou hebben.

[pagina 237]
[p. 237]

Een recept hiervan bevat;

beste wijnspiritus 90% 25 Liter.
Nerolioli (oranje-bloesem) 50 gr.
bittere Pomerans 50 gr.
rosmarijnolie 75 gr.
Portugalolie 75 gr.
citroenolie 180 gr.
bergamotlie 250 gr.
lavendelolie 18 gr.

Zooals men ziet 'n parfum van hoogst-gecompliceerde samenstelling.

Zooals met alle modeartikelen, komt ook elk nieuwigheidje wat betreft de parfums v. n.l. uit Parijs.

De voornaamste parfumeurs te Parijs zijn Houbigant en Roger & Gallet.

Tegenwoordig bevoorrecht de mode de sterke, zeer samengestelde reukwerken de z.g. “bouquets”.

b.v. New mown Hay, eau de mille fleurs, spring flowers wie kent ze niet. En eindelijk opoponax, waar muskus, tonkaboonen en vanille vereenigd zijn met rozenolie en olie uit de chineesche opononax-hars.

Gelukkig echter verkiezen vele ook die parfums, die slechts een enkele geur verspreiden, zooals b.v. viooltjes, rozen en meiklokjes.

De samenstelling de z.g. bouquets behoort zeer zeker wel tot de zwaarste werkzaamheden van den parfumeur, want de menging der verschillende reukwerken geeft steeds nieuwe raadsels.

Terwijl b.v. bitteramandelolie in geringe hoeveelheid bij viooltjesodeur gevoegd, 't karakter hiervan niet alleen niet verandert, maar zelfs versterkt, ontstaan door andere mengsels hiermee geheel nieuwe geuren, zooals b.v. de schilder uit blauw en geel de groene kleur kan doen ontstaan.

Vermengt men b.v. lavendelolie en anjelieren met elkaar, dan krijgt men 'n geur, die geheel en al afwijkt van de grondbestanddeelen, z.g. Rondeletia. Ook jasmijn en Patchouli te zamen geven 'n geheel nieuw parfum.

Er zijn dus reukwerken, die harmonieeren, en tot mengsels zich eigenen, ook andere die elkaar afstooten, weer andere versterken elkaar. Men kan nagaan, dat tallooze proefnemingen slechts leiden kunnen tot een goed resultaat.

Nu heb ik de parfums slechts beschreven in engen zin. Denken we verder aan de verschillende z.g. droge parfums de poeders voor sachets, de tallooze pommades, hoofdwasschingen en andere schoonheidsmiddelen b.v. de leliënmelk, vooral bekend Eau de Lys de Lohse, en de overgroote bereidingswijze van toiletzeepen.

Ook de uiterlijke versiering der parfums neemt hoe langer hoe hooger vlucht.

Nu nog eenige opmerkingen van een Engelschman Dr. Andrew Winter, die v.n.l. betrekking hebben op de keuze van parfum.

Volgens hem komt de geestige vrouw, de jasmijn toe, de dame der wereld, de magnolia, de geestelijk-sterke vrouw, de muskus; 't jonge meisje, de roos, melancholische gestellen de oranje-bloesems en de jonge, treurende weduwe de heliotrope.

Daarbij voeg ik toe: En viooltjesodeur is voor iedereen geschikt,

Ook bestaat er, behalve de waaiertaal, bloementaal, zakdoekentaal, postzegeltaal, ook nog een odeurtaal.

Tuberose-odeur b.v. beteekent: Ik bemin je’, de muskus verkondigt eeuwige liefde, en de witte roos spreekt 't ‘vaarwel’ uit.

En hiermee ook zal ik zoo vrij zijn dit artikel te sluiten.

N.M.d.J.


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken