Hollands Weekblad. Jaargang 1

Korte commentaren

Padvindersidealen

‘Een oplossing’, in het vijfde nummer van het Hollands Weekblad, was niet bedoeld als een Vierde Weg, maar alleen als een schildering hoe de Eerste Weg, die wij in het Westen bewandelen er in de toekomst naar mijn mening uit zal moeten zien. Daar de opmerkingen in de ‘leader’ van de vorige week wat door elkaar stonden, zal ik ze beantwoorden naar de drie aspecten van de weg. 1. De richting van de weg blijft dezelfde: vrijwel niemand tegen.

2. De weg wordt verbreed: Afrika en Azië mogen ook meelopen. Of daar nu edele motieven of niet aan ten grondslag liggen is niet belangrijk. Menselijke solidariteit is een mooi woord, waarachter zich angst voor de achtergeblevenen of marktexpansie verbergen.

Het offer dat wij hiervoor brengen, de 2 procent, bestaat uit het niet nog rijker worden dan we al zijn. Ik zie niet in dat daarmee het plezier bedorven is. Ons niveau blijft constant, het andere niveau stijgt, zodat de afstand tussen have's en have not's vermindert.

3. Gelijkvloerse kruisingen met de communistische weg. Elke politiek eist bepaalde menselijke deugden. Het brinkmanship van Dulles vergde zelfbeheersing en wilskracht, maar minder fantasie en tact. De kruistochten zijn in zoverre inspirerend dat ze ook een doorbreking van de status quo waren. In de 12e eeuw had ik graag een artikel tegen deze barbaarse plundertochten geschreven, maar het valt niet te ontkennen dat in die tijd een grootse beweging onderling verdeelde volken aan één project deed samenwerken.

Russen en Amerikanen kennen elkaar inderdaad niet, maar dat ze daarom niets tegen elkaar hebben lijkt me wishful thinking. Wie de hysterische taal van de Peking Revieuw leest, zou wensen dat de redacteuren al was het maar de meest onsympathieke Yankee persoonlijk zouden leren kennen; het zou hun beeld beslist verbeteren. Wanneer onze redacteur overigens alle reizigers uit het Westen afgezanten noemt en dus onder de delegaties rekent zijn we het wel eens.

Dat zijn we trouwens toch wel. Er is maar een verschil in opvatting over uitvoerbaarheid. De tegenzin tegen ‘Een oplossing’ lijkt mij vooral te liggen in het ideaal dat helaas nog steeds onze buitenlandse politiek beheerst: ‘Probeer de situatie van 1946 te behouden, dan kan er niets gebeuren’. Gezien het feit dat het padvindersspel geheel op de boerenoorlog geinspireerd is lijkt deze statusquomanie eerder een ideaal voor Baden-Powell dan de door mij verdedigde oplossing.

B.C.

Zonder commentaar

‘U zendt mij een proefnummer van “Hollands Weekblad”. Het spijt mij U te moeten zeggen dat ik mij misschien voor een Nederlands weekblad zou kunnen interesseren, maar voor een Hollands weekblad geen belangstelling heb.

Het zal U niet onbekend zijn dat sinds 1815 er geen Holland meer bestaat.

Hoogachtend,

Prof. A.D. Fokker,

Beekbergen, Nederland’.

Boter

Geen instelling is zo machtig als het reclamewezen, want verveling is de grote bondgenoot. Ons eeuwig zeurend verlangen naar nieuwe spulletjes heeft het verschijnsel opgeroepen en nooit is het meer te verjagen. Zelfs volksdemocratiëen kunnen niet meer zonder, al lijken, zoals vroeger ook bij ons, de voortbrengselen van hun reclamebureuax nog duidelijk gebukt te gaan onder handenwringende schaamte over het menselijk tekort.

Maar die schaamte is bij ons allang niet

[p. 11]

meer te vinden. Zo kan de rommel ongestoord blijven doordruipen, lauw en flauw als het sop waarin wij gaar schijnen te moeten koken. Er is niets aan te doen en, laten wij nu niet overdrijven, wij merken het al niet meer. Behalve de enkele keer dat zo'n deskundige op het gebied van ons zieleleven ijverig wordt, zoals in een grote advertentie van het Nederlands Zuivelbureau, Rijswijk, Z.H. en zijn kale brutale leven al te vlerkerig aan ons wil opdringen.

Zijn artikel is Roomboter. ‘Alleen Roomboter is boter en.... boter is niet te vervangen’. Dat heeft hij onder een plaatje gezet van een kennelijk met roomboter doorvoede en geconserveerde wolk van een grootmoeder, die in de keuken, gedurende de afwas, met een verontrust gezicht haar dochter bij de pols grijpt, en het gevoelige jonge moedertje diep in de ogen kijkend, klaagt:

‘Ik heb 't niet willen zeggen,... maar ik heb 't toch wel geproefd, hè: eten jullie geen roomboter meer? Vertel 's, hebben jullie zorgen?’

‘Welnee, moeder, hoe komt U erbij, 't idéé’ en dan blijkt, god zij dank, uit de rest van het antwoord dat het niet échte zorgen zijn. Maar natuurlijk moeten zij toch wel zuinig aandoen en nu de kinderen wat groter werden, dacht ze...

Wie weet zetten ongetelde massa's inderdaad met een zorgelijk gelaat te dure pakjes roomboter op tafel, opdat de buren, schoonmoeder, dominee, toch vooral niet zullen denken dat zij in zorgen zitten. Wie weet maken duizenden zich werkelijk zorgen omdat zij hun kinderen onherstelbaar ondermijnen met margarine. Misschien gaan zij wel, als zij er maar wat op hebben losgeleefd, na deze heilzame advertentie ernstig hun verantwoordelijkheid voor het reeds toegebrachte leed beseffen.

Het zal wel, wij leven in een zorgelijke wereld. Gonzen de taboes niet meer tussen de bomen uit onze donkere bossentijd, nu loeren zij wel uit de kastjes van onze Bruynzeelkeukentjes. Maar het Nederlands Zuivelbureau zou niet het recht mogen hebben daarvan zo schaamteloos te profiteren, alleen om ons de monden te laten opensperren voor nog meer roomboter.

Dan te bedenken dat wij al enorme bedragen hebben opgebracht om die zuivelboeren maar door te laten gaan hun overtollige, dure boter te vervaardigen. Moeten wij daarvoor nu, bekostigd uit ons eigen geld, nog een trap na krijgen? Waarom niet gewoon: ‘Roomboter is bijzonder lekker?’

A.L.S.

Drie minuten T.T.

Gelukkig schijnen niet alle maatschappelijke groeperingen zo onder zorgen gebukt te gaan. Geluiden uit een hartiger wereld woeien naar mij over, toen ik in een onbewaakt ogenblik de radio aanzette en terecht kwam bij de heer Nortier, verslaggever van de T.T.-races in Assen. Daar waren ze de dood juist lekker aan het tarten: 140 kilometer door natte bochten. Loeiend flitsten de machines langs de microfoon van de heer Nortier, die bij momenten dichterlijk werd van puur geluk.

‘Kijk nou eens hoe elegant die pijlsnelle machines door de bocht gaan. Helemaal op hun kant, schitterend mooi is het’.

Dan weer nuchter, want de enige Nederlander komt voorbij. ‘Hij ligt no 22, niet zo best dus, dames en heren, maar hij haalt op. Die jongen doet zijn best, ja, hij passeert nu, laat zich niet kisten, goèd zooo’.

Een nieuwe pluk machines raast langs. Ik hoor geluiden alsof de heer Nortier staat te dansen op een houten plank.

‘Prachtig, prachtig’, roept hij dan. ‘Dat is het mooie van de motorsport; het leeft zo. Als ze maar heel blijven, de fietsen’.

A.L.S.

Muziekleven

De Observer deelt mee dat op 1 augustus de eerste installatie in Londen aangebracht zal zijn van het Amerikaanse systeem ter bevordering van de arbeidsvreugde onder kantooremployés: Muzak. Het heet alleen niet meer Muzak, hoewel dat woord voor Engeland minder opvallend ongeschikt is dan voor Holland, maar Planned Music; het betekent evenzeer dat er de hele dag gedempte muziek zal zijn in de kantoorlokalen, deskundig afgestemd op het strelen van de zenuwen.

Brave new muzakal world, schrijft Pendennis in de Observer. De formule is moeilijk te verwerpen, maar het is zaak te bedenken dat het geluid van zeventig schrijfmachines nog iets anders is dan het ruisen van de natuur, dat wij vermoedelijk tegen de nieuwe installatie in bescherming willen nemen. Niemand zal belangeloos beweren dat het menselijk gestel door het lawaai van een modern kantoor harmonisch verfrist wordt; het is mogelijk dat het, na een behandeling met de nieuwe opium, aan het eind van de dag iets kwieker naar buiten komt. Een enkele muziekliefhebber zal misschien gillend moeten worden weggevoerd, gevolgd door een enkele grimbaard die het leven alleen rauw lust; de collega's zullen het vredig meeneuriënd aanzien.

Het is wel verbazend dat leden van de directie als enigen in de gelegenheid zullen zijn om hun luidspreker af te zetten. Zij

[p. 12]

worden niet omringd door schrijfmachines, dat maakt een verschil; maar balsem is balsem, zou men toch zeggen. Het laat weer zien dat de managerial class zich als ridderstand begint te vestigen; in plaats van de ridderslag is er, na opneming in de directie, het plechtig omdraaien van de passend versierde luidsprekerknop.

Daar staat tegenover dat het eerste kantoor dat in Londen met Planned Music wordt uitgerust een monument van onze beschaving huisvest, de Encyclopedia Brittannica, wier kantoor in Chicago er al sinds jaren van voorzien is. Dat moet ons geruststellen; hoewel ook weer juist niet, als men bedenkt dat degenen die er toch geen zin in hebben dit voorbeeld opgesteld zullen vinden tegenover enkele van hun mooiste argumenten.

J.J.P.