Hollands Weekblad. Jaargang 1

[p. 6]

Korte commentaren

Laagvliegers en Mars-kramers

Was er in de laatste jaren al aanleiding genoeg om zich af te vragen of er nog wel zo iets als een ‘Westelijke verdediging’ bestaat, gedurende de laatste weken heb ik ons allen reeds rose, wit en bloot in de oostenwind zien staan. Weliswaar ieder naast auto, scooter of bromfiets, maar dat maakte het samenzijn beslist niet warmer.

Dat kwam in de eerste plaats door een klein bericht over de Amerikaanse strategische luchtmacht, naar ik meen onze enige resterende beschermengel. Men vreest, zo verluidt het nu, dat Russische radar en raketten tegenwoordig zo goed zijn dat slechts weinige deelnemers aan de vergeldingstocht het doel zouden bereiken. Wanneer dat inderdaad zo is, zouden zowel ‘strategisch’ als ‘macht’ dus nog maar als ballonnetjes op ‘lucht’ drijven. Het vervolg van het bericht is nauwelijks geruststellender. Dit houdt in dat men er nu over denkt, of al bezig is, de vliegeniers, getraind als hoogvliegers, te gaan herscholen tot laagvliegers, zulks om onder de russische radar door te kunnen vliegen. Wel gaf men toe dat het probleem niet zo eenvoudig is; ook de machines zijn meer op hoogvliegen gebouwd en uitgerust. Inderdaad, het is treurig te moeten denken aan die trotse zesstralige luchtforten hedge-hopping als dolgeworden vleermuizen onder het daglicht door, torenhaantjes en hooislierten aan buik en staart en in godsnaam niet de spoorlijn Emmerik-Moskou uit het oog verliezen, want de navigatiemiddelen zijn voor hoppen te goed. Wat gebeurt er bij mist of laaghangend wolkendek? Ik vermoed een ramp in Wellington, Nieuw-Zeeland of Fak-Fak, Nieuw-Guinea. Een ongelukkig berichtje is het en de herinnering aan de nadagen van de Luftwaffe, tenslotte ook zo deskundig in het laagvliegen, maakt het niet mooier.

Tenslotte is er die verbazende activiteit in de laatste dagen van handelsreizigers in straaljagers, echte Mars-kramers dus, die ons hun artikel willen aansmeren, of beter gezegd, aanfluiten. Zij beleggen persconferenties in Des Indes en verschijnen daar met dikke gele aktentassen vol reclamefolders en achteraf blijkt dan nog dat zij eigenlijk liegen, zo mogelijk nog harder dan hun collega's in stofzuigers of wasmachines. De concurrentie belegt daarop ijlings een andere conferentie, liegt waarschijnlijk ook en beschuldigt zijn concurrent van liegen. Ongeveer tegelijkertijd verschijnen in de kranten grote advertenties die zorgvuldig zijn opgemaakt om aan alles te doen denken behalve dat waarvoor de machientjes gemaakt zijn. Die voor de Starfighter wekken de indruk alsof het gaat om luchttoerisme voor heldere nachten; ‘Thunderchief’ kondigt zich aan als ‘éénpersoonsvliegtuig’ en nog wel voor gegarandeerde prijs.

Ik heb mij nooit illusies gemaakt dat militaire orders op zindelijker wijze tot stand zouden komen dan civiele, maar het is toch nog vrij genant om het particulier initiatief eens in het openbaar en zo weerzinwekkend brutaal en slobberig aan het werk te zien met de apparatuur voor ons eind in modder en bloed.

Bij uitzondering zou ik public relationsheren wat harder hun verhullende werk willen zien doen, te weten die van de Nato, een van de weinige instellingen die misschien wèl een leugen waard is als dat zou helpen hem en daarmee ons te laten overleven.

A.L.S.

Atlantik-Stahl

Es ist also jetzt so weit. Bald werden die Atlantische Stahlwerke A.G. gegründet mit einer ganz neuzeitlichen, wirtschaftswunderlichen Gewinnteilung für den Aufsichtsrat (sehe Niederl. Kabelwerke). Zwar soll es quasi ohne Krupp gehen, aber doch haben wir nach dem Atlantik-Wall nun diese neue atlantische Sache am Nordsee. Über so was regt sich nun eine ehemalige Widerstandswochenzeitung Vrij Nederland (d.h. Freies Holland) masslos auf. Wir aber vom Hollands Weekblad (Holl. Wochenschau) passen uns weitgehend an, genau wie die Gründer, selbst in der Sprache. Die Berechtigten mögen den Sieg davon tragen und die alten, ehemaligen atlantischen Kameraden finden sich in Rotterdam. (N.B. Het Rozenburg-staalproject is gereed; de nieuwe n.v. zal heten: Atlantische Staalfabrieken).

E.D.

[p. 7]

Honger naar Philips

Ten beurze van Amsterdam hebben aandelen Philips een koers van 800 pct bereikt; een aandeel met een feitelijke deelneming in het kapitaal van Philips tot een bedrag van f 1000 kost dus f 8000. Eén procent van 8000 gulden is 80 gulden. Om op dit kapitaal een rendement te maken van circa 6 pct - wat voor aandelen een redelijk rendement te achten is bij de huidige rentestand - zou er een dividend moeten uitgekeerd worden van f 480. Hetgeen neerkomt op 48 pct. Méér dan 25 pct is evenwel uitgesloten. De reden van de opgeschroefde vraag is de speculatie, dat Philips zal overgaan tot het uitkeren van een bonus, bijv. van 20 of 25 pct in aandelen. Een andere oorzaak van de vraag is Amerikaanse beleggingshonger. Nadat Amerikaanse institutionele beleggers (verzekeringsmaatschappijen, beleggingsfondsen e.d.) grote hoeveelheden aandelen Royal Dutch hadden gekocht, is nu Philips aan de beurt. In Nederland worden daarentegen, vanwege het gebrek aan goed beleggingsmateriaal, meer en meer buitenlandse aandelen (speciaal Amerikaanse) in de beurshandel geintroduceerd. De grote beleggingsvraag aan het begin van een hausse herhaalt zich telkens en is min of meer incidenteel. Later in de hausse komt er meestal een sterk beroep van de binnenlandse industrie op de kapitaalmarkt. Dat zwakt dan de te hoog opgelopen koersen wel weer wat af. Tegen een uitstroming van goede binnenlandse aandelen naar buitenlandse beleggingen worden wel eens bezwaren gemaakt; zij zijn evenwel overwegend emotioneel. Aankoop van buitenlandse aandelen en dan in ieder land is óók een vorm van integratie en misschien niet eens de slechtste, omdat het om reële waarden gaat, die niet - hoegenaamd niet - aan inflatie onderhevig zijn. Misschien bouwden Royal Dutch, AKU, Philips en Unilever meer internationale goodwill voor Nederland, dan menige wat slappe speech voor een internationaal forum, hoe erg wij Nederlanders voor de integratie zijn. En wat kost door onze invoerrechtenpolitiek niet een eenvoudig pakje Amerikaanse sigaretten, legaal gekocht? Op invoer van Amerikaanse aandelen staat ten minste geen min of meer geniepige O.B. van 30 pct plus wat er verder bij komt.

E.D.

Euromarkt

In een paar maanden is er veel gebeurd. Het duurde even voordat de E.E.G. - Europese economische gemeenschap - een realiteit werd voor het bedrijfsleven. Maar nu zijn er overal sporen van, dat men Euromarkt-minded begint te worden. Binnenlandse structuren en kostprijzen worden geanalyseerd en activiteiten over de grenzen heen ontplooid. Ontdekt wordt, dat er bij werkzaamheden in Europa-verband nog wel wat méér komt kijken, dan bij gewone - wat incidentele - export naar het buitenland, als de binnenlandse markt te klein is of tijdelijk te klein blijkt. Het Nederlandse bedrijfsleven kenmerkte zich historisch, bij het komen van een nieuwe tijd, altijd door een zekere mate van improvisatie. Dat is nu ook weer te merken. Al doende moet men het nodige leren. Het inzicht is er en de goede wil. Over de bekwaamheid behoeft men zich niet zoveel zorg te maken. Het is geen gevaarlijke voorspelling, dat over een jaartje de zakenlieden de politici een flinke slag voor zullen zijn.

E.D.

f 25.000

Er zit iets bijzonder ontroerends in de publieke opwinding over het voorstel van een maximumprijs van f 25.000 in de voetbalpool.

Natuurlijk is dit voorstel, in het licht van de goede ervaringen die met de KNVB-pool werden opgedaan, een zeer irritant staaltje van christelijke onverdraagzaamheid. Als gokken zonde is, waarom mogen zondaars dan niet gokken? Waarom verkopen weduwen van de allerchristelijkste ministers loten in de staatsloterij, die een hoofdprijs van 100.000 gulden heeft? Het enige voordeel van dit voorstel is dat het tot een verdere afbrokkeling van de confessionele partijen kan leiden, waarvan het bestaan nog steeds de vaderlandse politiek tot een anachronisme maakt. Jammer dat de KVP zich uit deze moeilijke situatie schijnt te gaan manoeuvreren.

Argumenten te over dus voor de voorstanders van een toto zonder grenzen. Maar liever dan deze te gebruiken gaan deze voorstanders zich te buiten aan exclamaties die werkelijk ontroerend zijn. Op grand-seigneurlijke wijze worden de 25.000 gulden, meer dan de meesten ooit bijeen hebben gezien, in het vuur gegooid. ‘Wat kan je daar nu mee doen’ betoogt een vriend, die me allang geld schuldig is en elke dag clandestien soep eet op de sociëteit, ‘dat is werkelijk een belachelijke fooi!’

Eigenlijk moeten wij dus de christelijke bedillers dankbaar zijn dat zij ons de gelegenheid schenken om op royale toon geweldige geldsommen als nietswaardige bagatellen te behandelen. Dank zij de algemene verontwaardiging hebben in enkele weken miljoenen mensen de prijs van een

[p. 8]

kwart ton kunnen afslaan, terwijl er maar enkelen de prijs van een hele ton konden winnen.

Is dit christelijk maximum trouwens wel zo belachelijk? Herhaalde malen las ik dat het zo eigenaardig is dat de zonde pas begint bij een bepaald geldbedrag en de vraag werd gesteld hoe men aan dit bedrag kwam? Uit de bijbel soms, werd er smalend gevraagd. De christelijke zedemeesters zijn te bescheiden geweest om hier een bevestigend antwoord op te geven, zodat ik het hier geven zal.

In Mattheus 25 vindt men de gelijkenis van de talenten, waarin de eerste slaaf op zijn inzet een uitkering van tien talenten verdient. Volgens Koenen's woordenboek is één talent f 2500 waard en de A.R./C.H.U. hebben zich dus nauwkeurig aan de tien bijbelse talenten gehouden.

B.C.

De lof van Lalumbe

Het zou de moeite lonen een studie te maken over de overeenkomsten tussen de Nazi-propaganda vóór 1940 en de Zuid-Afrikaanse propaganda van nu. Weliswaar schreef de Transvaler op 18 maart: Hulle dink die Regering gaan bang word, maar al daardie telegramme en kabelgramme gaan reguit na die snippermandjie’ maar men doet toch erg zijn best de wereldopinie gunstig te beinvloeden. Er wordt daartoe een maandblad uitgegeven dat voor een derde in het Zuidafrikaans, voor een derde in het Engels en voor een derde in de Bantoetaal is geschreven. De laatste bladzijden hiervan zijn bestemd voor ingezonden brieven van Bantoe's.

Over de toestand in de Bantoegebieden is weinig bekend. Deze zomer hoorde ik van een ontsnapte Zuidafrikaan in Wenen nogal walgelijke verhalen. Vast staat dat zeer velen gedwongen zijn om hun eten in de steden te gaan verdienen, wat zoals iedereen kan zien die ogen heeft, niet zo plezierig is. Maar nu schrijft er uit Vendaland een mijnheer Lalumbe, die op uiterst intelligente wijze de redactie heeft beetgenomen. Hij weet dat boze brieven in het snippermandjie komen en hij heeft het dus anders geprobeerd. Zijn opsomming van gelukzaligheden zou lachwekkend zijn als het niet zo tragisch was. Hier is de brief in zijn geheel:

Progress in Vendaland
Our country is progressing rapidly. Our people have learnt to irrigate their lands. They have also places where they market their produce. They are thus able to open banking accounts. Those who go to towns do so because they like town life and to travel by train not because they cannot make money at home. The number of schools, including high schools, has also increased. More people are getting converted to Christianity. We have also many places that care for the sick. Avenues of employment are also multiplying. People have businesses, beautiful cars and houses.

(Sgd.) V. Lalumbe.

B.C.

Vergeet Egypte niet

Mevr. Moh. Osman heeft zich gewend tot het internationale Rode Kruis. Haar zoon zou zijn ‘verdwenen’ uit de militaire gevangenis te Caïro, maar volgens getuigen werd hij levenloos weggedragen uit de martelkamer van dat instituut. Dit is geen alleenstaand feit, maar waarom weet het publiek hier zo weinig af van het lot van de duizenden politieke gevangenen in Egypte? Van de concentratiekampen in dat land en de martelingen? Ook schrijvers moeten tot de slachtoffers behoren - heeft het PEN-centrum daar aandacht aan besteed? Het is een goede gelegenheid om de zozeer nagestreefde onpartijdigheid te laten spreken: volgens Libanese kranten gaat het hier om zowel communistische als niet-communistische auteurs. Niet dat wij van hieruit ook maar iets zouden kunnen doen om een werkelijke verbetering van hun toestand te verkrijgen, stel ik me voor. Maar wij weten van de hongaarse schrijvers, nu in ballingschap in Londen of Parijs, dat geen concentratiekamp zo afgelegen kan zijn of de inwoners weten dat men ‘daar buiten’ hun bestaan heeft vergeten, of niet. Dat maakt voor hen veel verschil.

H.v.G.L.