Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
De Huisvriend. Nieuwe serie. Jaargang 1 (1899)

Informatie terzijde

Titelpagina van De Huisvriend. Nieuwe serie. Jaargang 1
Afbeelding van De Huisvriend. Nieuwe serie. Jaargang 1Toon afbeelding van titelpagina van De Huisvriend. Nieuwe serie. Jaargang 1

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (28.63 MB)

Scans (104.80 MB)

ebook (31.15 MB)

XML (2.32 MB)

tekstbestand






Genre

sec - letterkunde

Subgenre

tijdschrift / jaarboek


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

De Huisvriend. Nieuwe serie. Jaargang 1

(1899)– [tijdschrift] Huisvriend, De–rechtenstatus Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

De vorstinnen van Oranje
door Thérèse Hoven.
Met portretten.
(Vervolg van blz. 343.)

Hollandsche toeristen in dat gedeelte van Zwitserland worden er nog steeds bestormd door vragen omtrent 't aardige Koninginnetje; zelfs de onafhankelijke, republikeinsche

illustratie
h.h.m.m. de koninginnen. (Naar het laatste portret.)


Zwitsers voelden sympathie en een soort van naïeve vereering voor dit sympathetische, naïeve Vorstenkind.

Kort na haar terugkeer in 't vaderland woonden H.H.M.M. de wedrennen te Bussum in 't Gooi bij.

Augustus daaropvolgende had de gewichtige reis naar Zeeland plaats, een der hoofdincidenten uit het leven onzer Koningin.

Om een overzicht van het verblijf der Vorstinnen in deze provincie te geven weet ik ook al niet beter te doen, dan, evenals bij het Koninklijk bezoek aan Friesland en Groningen, het programma der verschillende feestelijkheden en plechtigheden in 't kort weer te geven:

Eerste dag. Aankomst der Vorstinnen te Middelburg. Receptie in het station. Intocht door de stad. Cantate. Voorstelling van meisjes in Zeeuwsch kostuum. Audiëntie ten Paleize. Bezoek aan het stadhuis te Middelburg. Diner, H.H.M.M. door de Provinciale Staten aangeboden. Algemeene illuminatie. Tocht door Walcheren. Aanbieding van Middelburg's huldeblijk.

Tweede dag. Bezoek aan Vlissingen. Revue op de Schelde. Déjeuner in het Station. Vaart naar de stad. De Ruytertentoonstelling. Heronthulling van het standbeeld door Koningin Wilhelmina. Terugkeer naar Middelburg.

Den derden dag werden de volgende instellingen bezocht:

De Rechtbank. Het Gasthuis. De Nieuwe Kerk. Het Burgerweeshuis. Het Armweeshuis. Het oude Mannen- en Vrouwenhuis. Het Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen. Vervolgens was er een diner ten raadhuize, gevolgd door een gondeltocht en een schitterend vuurwerk.

Den dag daarop (25 Augustus) vertrokken de Koninginnen naar Goes;

[pagina 350]
[p. 350]

waar H.H.M.M. met liederen en bouquetten ontvangen werden. Dien zelfden avond keerden H.H.M.M. naar Holland terug.

Als een echo van de volksstemming stond er den avond na het vertrek der Vorstinnen een gedicht in de Middelburgsche Courant.

Een oud Souburger drukte zich aldus in oud-Walchersch dialect uit:

God zegen' je!

 
God zegen' je! God zegen' je
 
O, lieve Willemien!
 
Dat docht ik 'eel in stilte, toen
 
Ik joe voor 't êest mocht ziê!
 
 
 
En noe je een stuitje bie ons was
 
En van ons goeng âweer,
 
‘God zegen je! God zegen je,’
 
Dienk ik noen nog vee meer.
 
 
 
Jae, 't is zoo, lach me mer nie uut,
 
Al oordt 'et 'ier gezeid,
 
Net zoo as 't in den mond komt, en
 
Zoo as 't in 't 'arte leit.
 
 
 
Me n'ê je noe is goed geziê.
 
Joe en je Moeder, Kind,
 
En ik weet ik 'et zelvers niê -
 
Wie ik mê 't liefste vind.
 
 
 
Jie, joenk en blond, en in je doen
 
Aol wat ielk in een kind
 
't Mag erm of riek dan weze, toch
 
Zoo lief en aordig vindt.
 
 
 
Jie, mie je blaouwe kiekertjes,
 
Waerin de Maojesteit
 
En aol wat antrekt in de guus
 
Zoo mer voor 't griepen leit.
 
 
 
Zie, ik meen ik je Moeder noe,
 
Mee aoles wat een man
 
Of vrouw zoo machtig antrekt, of
 
Wat iemand wenschen kan.
 
 
 
Zie, aoltied deur, dag in, dag uut,
 
Een' Moeder, vol van min,
 
Vol werme liefde en' artlik'eid,
 
Mer toch - een' Konegin!
 
 
 
En dat je bint, o Willemien!
 
Die jie noe bint, och, 'oor,
 
Ik zei ik mer net zoo as 't is,
 
Daar ei-je een' Moeder voor,
 
 
 
Een' Moeder is voor 't kind een schat
 
Zeit ommers iedereen?
 
En beter Moeder dan jie eit,
 
Ê geen des guus er één.
 
 
 
Jae, ik ê ook een' Moeder g'aod,
 
'K ê ze in geen' jaeren meer;
 
Ze stierf, toen ik êel jonck was, en
 
Ze daelde in 't graf terneer.
 
 
 
Mer is op 't stille kerk'of noe
 
Van 't graf niks meer te zien,
 
Wat ze in mien 'arte eit geleid,
 
Ê 'k nog, 'oor Willemien!
 
 
 
Geen vuuftig jaeren konne dat
 
Mien 'arte uutdrieve, 'oor?
 
En dat ik zoo gelukkig bin
 
Daer dank ik Moeder voor.
 
 
 
En, zoo as 't mien in 't leven goeng,
 
Lief kind, zoo geat 'et joe,
 
'Et beste, dat me kunne of doe,
 
Dat komt an Moeder toe.
 
 
 
En wat ik daerom dag an dag
 
Wil bidde, Kind, is dat:
 
Bewaar, o God, voor 't Koniengskind
 
D'er grootsten levensschat!
 
 
 
‘Bewaer a'r Moeder, want m'n è
 
't Gezie 'oe Zie d'r Kind
 
In 't goede voorgaet, en 'oe Zie
 
D'r Lievelink bemint.
 
 
 
En, noe ik toch an 't vraegen bin,
 
Noe bid ik ok: ‘O, God,
 
Geef an de joenge Konegin
 
Een 'eerlijk levenslot!’
 
 
 
Of God m'n beê ver'ooren zá,
 
'K weet ik 'et nie, mer as
 
In 't lange leven, dat je wacht,
 
Is aoles anders was,
 
 
 
As in die oogen, blaouw en goed,
 
Die noe zoo 'elder stae,
 
De smarte traenen briengt, jae, kiek,
 
Me binne er meê begae.
 
 
 
Me liên dan aolemaele mee!
 
Mer kom dan 'ier, want dan
 
Zà je ondervinde 'oe een Zeeuw
 
Je traenen droôge kan.
 
 
 
Want, gae je ok ver, 'eel ver van 'ier,
 
Jae, al scheidt land of zee
 
Joe ok van ons, och, dat is niks,
 
Ons 'arte nam je mee.
 
 
 
En 't Zeeuwsche 'arte, o Koniengskind!
 
Dat bluuft je ok 'ouw en trouw,
 
Nou, in de jaren van je jeugd
 
En laeter ok as vrouw.
 
 
 
Me binne eenvoudig in ons doen,
 
Jae, soms wê lomp misschien,
 
Mer, wat we zeië meene we,
 
Geloof dat, Willemien!
 
 
 
Je eit aelebei 'n plekje, 'oor,
 
In 't 'arte, dat je mint,
 
Jie, goeie Koniengs-moeder, en
 
Jie, 'eerlijk Koniengs-kind!
 
 
 
En wat we dochte toen elkeen
 
Je 'ier voor 't eêste zag:
 
‘God zegen' je! God zegen' je’,
 
Dat bidden we aele dag.

Een eenvoudig lied, maar treffend in zijn eenvoud; een spontane uiting, doch blijvend door de oprechtheid, welke er in doorstraalt.

Het glanspunt van het bezoek aan Zeeland was de tocht door het mooie eiland Walcheren; geen overwinnaar, uit den krijg of van 't slagveld teruggekomen, had met grooter eerbetoon en meer geestdrift kunnen ontvangen worden. In elke gemeente, in elk gehuchtje, had men de een of andere verrassing bereid; overal werden H.H.M.M. bouquetten aangeboden.

[pagina 351]
[p. 351]

Eigenaardig was ook de voorstelling van meisjes in Zeeuwsch kostuum, vertegenwoordigende de volgende eilanden en plaatsen:

Walcheren: Oost- en West-Souburg, Grijpskerke, Nieuw en St. Joostland, Arnemuiden, Westkapelle, Aagtekerke, Domburg.

Zuid-Beveland: Wilhelminadorp, Schore, 's Heerenhoek, Baarland.

Noord-Beveland: Wissekerke, Colijnsplaat.

Schouwen: Burgh, Haemstede.

Duiveland: Oosterland, Ouwerkerk.

Tolen: Tolen, St. Maartensdijk.

Land van Axel: Zaamslag, Axel, Terneuzen.

Land van Hulst: Hontenisse.

Land van Cadzand: Zuidzande.

De Koningin ontving een album met de afbeeldingen en de historische beschrijvingen dier kostuums.

Ook in Zeeland ontving H.M. talrijke geschenken; als een beugeltasch, een knipje, een haarnaald, een gouden ceintuurgesp, vervaardigd van de beroemde Zeeuwsche knoopjes, een snoer bloedkoralen met een slot van cantille-goud, twee gouden ringen, een zilveren pepermuntdoos, gouden haarspelden, afkomstig uit Walcheren, Zuid-Beveland, Tolen en Axel, verschillende broches, kraalhaken en mantelhaken, dasspelden, oorknopjes en zijspelden, Tolensche kussens, bellen, een gouden mantelhaakje, een haarnaald van zilveren boerenknoopjes.

Behalve de beugeltasch, het knipje en de bonbonnière, waren al deze sieraden vastgemaakt op een paars fluweelen kussen, omgrensd door een rand van 240 zilveren knoopjes.

Ook het feest te Vlissingen had schitterend kunnen zijn, doch er werd helaas! veel bedorven door den regen. Toch maakten de Koninginnen nog een watertochtje op het stoomschip ‘Walcheren’.

Koningin Wilhelmina was zóó opgetogen door de vele en treffende huldebewijzen, welke zij van haar Zeeuwsche onderdanen ontvangen had, dat haar afscheidswoorden tot den commissaris der provincie waren: ‘Mijn bezoek in Zeeland heeft voor mij maar één schaduwzijde, dat ik nog niets kan doen voor het volk om mijn dankbaarheid te toonen.’

Na 't Zuid-Westen was het Noord-Westen aan de beurt; den 12den September begaven de Vorstinnen zich nl. naar Den Helder om de revue der oorlogsvloot met haar tegenwoordigheid op te luisteren. Eerst inspecteerden H.H.M.M. het pantserdekschip ‘Wilhelmina’, dat nu geheel voltooid en voor gebruik gereed was. De Koningin ontving, na de inspectie, een klein model van het, naar haar genoemde en door haar te water gelaten, schip.

De Koninginnen déjeuneerden op het Koninklijk jacht ‘de Valk’, waarmee H.H.M.M. naar de reede van Texel stoomden om de revue te zien. Teruggekomen van dit uitstapje bezichtigden de Koninginnen het Koninklijke Instituut voor de Marine. Dat Koningin Wilhelmina in persoon een bezoek aan hun Instituut bracht, werd niet weinig gewaardeerd door de adelborsten.

Daarna volgde een rit door de gemeente, waarbij de gebruikelijke liederen niet achterwege bleven.

Na 't instituut waren de cadettenscholen aan de beurt; in September van 'tzelfde jaar bezochten de Koninginnen eerst Breda en toen Alkmaar. In Breda was de feestvreugde tot opgewondenheid geworden; het volk was zóó innig gelukkig ook eens de Vorstinnen te mogen ontvangen, dat het niet wist, hoe zijn tevredenheid te uiten.

Uit duizenden kindermonden klonk het:

De Koningin, Zij leve!
In Haar, nog de een'ge Koningsbloem,
Leeft heuglijk voort Oud-Hollands roem.
De Koningin, Zij leve!

Van uit Breda reden de Vorstinnen naar 't Ginneken, waar de Koningin een lauwerkrans neerlegde op het monument, dat indertijd werd opgericht ter nagedachtenis van degenen, die in den oorlog 1830-31 sneuvelden.

Den volgenden dag was het feest in Alkmaar; iedereen was er getooid met een oranjestrik, en het: ‘Leven de Koningginnen!’ daverde onophoudelijk door de lucht.

Na het bezoek aan de cadettenschool maakten H.H.M.M. een rijtoer naar Heilo en bezochten daar den Willebrordus put; ook het Raadhuis en eenige kerken werden bezichtigd.

Vóór het jaar '94 ten einde spoedde, hadden onze Koninginnen helaas! nogmaals de gelegenheid om te toonen, hoezeer zij meevoelen met het leed harer onderdanen.

In den nacht van 22 op 23 December toch werden de arme Scheveningers zwaar beproefd door een hevigen storm, welke een groot gedeelte van hun vloot vernietigde. Als stukken speelgoed werden de fraaie pinken tegen elkander geslagen, 't was of de wind met demonische kracht bezield was en of er een geest van 't verderf over 't Scheveningsche strand heenvoer. Ofschoon de storm nog lang niet bedaard was, begaven H.H.M.M. zich den volgenden dag naar de plaats des onheils en overtuigden zij zich in persoon van de aangerichte schade. Later gaven zij aanzienlijke giften in geld, gelijk de beide Koninginnen trouwens bij elke gelegenheid doen. Telkens als ze de een of andere stad bezochten, lieten ze er een gift voor de armen na; bij elke tentoonstelling en bij elken wedstrijd kon het bestuur rekenen op een of meer medailles van de Regentes en van Koningin Wilhelmina. Er wordt zelfs beweerd, dat de Koninginnen nimmer een bede om hulp onbeantwoord laten, onverschillig wie vraagt of wat er gevraagd wordt.

En zoo brak het jaar 1895 aan, het jaar, waarin onze jonge Koningin nog meer handelend zou optreden dan in vorige jaren. Langzamerhand was ze de kinderschoenen ontwassen en was 't aardige kind - ‘'t nuvere wicht’, zooals de Groningers H.M. noemden - een jong meisje met eigen wil en eigen meeningen.

Daar het traditioneele bezoek aan de Hoofdstad 't vorige jaar niet had plaats gehad, vierden de Amsterdammers in '95 dubbel feest. Het is overigens opmerkelijk, hoe de liefde voor de jonge Koningin, in de laatste jaren, in Amsterdam is toegenomen en hoe er zich hoe langer hoe meer de zucht openbaart om H.M. niet alleen met uiterlijk huldebetoon, maar ook met veel gemeende hartelijkheid te ontvangen. Ook in Amsterdam bezoeken de Koninginnen geregeld de Gasten Weeshuizen, maar het gewichtigste feit voor de bewoners der Amstelstad is het jaarlijksche bezoek der Koninginnen aan Artis. Dan stijgt het enthousiasme ten top, dan loopt iedereen uit om H.M. te zien. De geheele Plantage is dan herschapen in één menschenmassa.

Na Amsterdam stond een andere hoofdstad op het reisprogramma, en wel de wereld-hoofdstad Londen.

De Koninginnen staken van Vlissingen naar Queenborough over per ‘Valk’. Ofschoon H.H.M.M. incognito reisden, werden ze aan het station te Londen toch verwelkomd door verschillende leden der Koninklijke familie, o.a. door den Prins van Wales, den Hertog van Saxen-Coburg en door de Hertogin van Albany, de zuster van Koningin Emma.

Het moet voor de Koninginnen geen gemakkelijke taak zijn geweest om een keuze te doen uit de talrijke, ja, tallooze merkwaardigheden, welke er te Londen te bezichtigen vallen.

Het ‘British Museum’, die openbaring van kunst en verzamelplaats van alle mogelijke schatten, werd verscheiden maal bezocht en met belangstelling, want wat onze jonge Koningin ziet, dat wil ze goed zien.

Ook in ons land heeft ze vaak verschillende musea, fabrieken enz. bezocht, en degeen, die haar bij dergelijke gelegenheid geleidde, kon er op rekenen, niet alleen geduldig aangehoord, maar zelfs belangstellend ondervraagd te worden.

[pagina 352]
[p. 352]

Koningin Wilhelmina toch interesseert zich voor alles en heeft een ruimen blik en een onderzoekenden geest.

Wat H.M. in Londen 't meest opviel, was, zegt men, de aflossing der ‘Horse Guards’ voor het paleis van ‘Whitehall’. Het is dan ook een zeldzaam fraai gezicht om die modelsoldaten te zien manoeuvreeren en defileeren; 't regiment schijnt uit louter reuzen en welgevormde, stoere kerels te bestaan en hun uniform en uitrusting zijn meer dan schitterend. Ook de paarden zijn prachtig; ruiter en ros schijnen als uit één vorm gegoten!

Natuurlijk brachten H.H.M.M. een bezoek aan Koningin Victoria te Windsor, en het moet voor de

illustratie
morgengroet. Naar een schilderij van W. Schütze.


omgeving een aandoenlijk en treffend tooneel zijn geweest om de oudste Souvereine van Europa met de jongste samen te zien. Engeland's Koningin, als een gebogen oude vrouw, terugblikkende op een lang verleden en aan 't einde van haar aardsche loopbaan, en Nederland's Vorstin, zoo jong en teer nog, een knop vol beloften! En toch schijnen die beiden veel sympathie voor elkander te hebben opgevat en konden ze goed met elkander overweg, als men zulk een banale uitdrukking met betrekking tot Koninklijke personen mag gebruiken.

‘The little Dutch Queen’ was tijdens haar verblijf in Engeland, en nog lang er na, het voorwerp van levendige belangstelling bij de Engelschen.

Het feit, dat het gedurende meer dan een halve eeuw door een vrouwenhand geregeerd werd, vormt een soort van aantrekkingspunt tusschen het Britsche volk en het onze. Ook wij hebben een Koningin! In de oogen van Engeland is dit een voorrecht en iets, wat ons nader tot de Engelschen brengt. Men kan Koningin Wilhelmina niets beters toewenschen, dan dat haar regeering even lang en even roemrijk als die van Koningin Victoria moge zijn.

Van Londen keerden de Koninginnen naar de Residentie terug, maar niet voor lang.

Nu de Regentes eenmaal zoo besloten had, dat haar dochter, gedurende haar minderjarigheid, de voornaamste plaatsen van haar Koninkrijk zou bezoeken, stond daar nog veel op de lijst, dat afgedaan moest worden.

Het Noorden en het Westen had reeds de eer van een Vorstelijk bezoek genoten, nu kwam het Zuiden het voorrecht toe.

Het was een heele ommegang, welken de Koninginnen in 't voorjaar van 1895 maakten; doch waar ze kwamen, in land, stad, dorp of gehucht, overal ondervonden H.H. MM. een gul onthaal en hoorden ze een warmen welkomstgroet.

Zoodra er sprake was van een bezoek der Koninginnen, werd er overal terstond een commissie benoemd, belast met de leiding der feestelijkheden, en bovendien legde iedereen, groot en klein, rijk en arm, er zich op toe om de Vorstinnen hulde te bewijzen.

(Slot volgt.)


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken

Over dit hoofdstuk/artikel

auteurs

  • Thérèse Hoven

  • over Wilhelmina van Oranje-Nassau, prinses der Nederlanden

  • beeld van Wilhelmina van Oranje-Nassau, prinses der Nederlanden