Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, 1780

[fol. A1r]

[Uitnodiging door Pieter van den Bosch]

[Levensberichten van Bartholomeus de Moor van Immerseel, Johan Carel Palier]

MIJN HEER!

Uit naam van de Maatschappy der Nederlandsche Letterkunde te Leyden, heb ik de eer van U te noodigen op de Jaarlyksche Vergadering, welke gehouden zal worden op Dingsdag den 11den van Hooimaand, des morgens ten negen en des namiddags ten drie uren, in de Vergaderkamer van de Maatschappy, op de Oudevest, om de navolgende punten in overweging te nemen, en daarop de noodige besluiten te maken.

I.

Het verslag der Maandelijksche Vergadering wegens het Woordenboek der Maatschappye.

II.

Het verslag der Heeren Gekommitteerden, of de voorgestelde Wetten, met opzigt tot de beschaving der Vragen, welke de Maatschappy ter beantwoordinge zal voorstellen, overeenkomen met den zin van het Ontwerp, deswegens ingeleverd.

III.

Het opnemen van de Stemmen der Heeren Gekommitteerden tot het beoordeelen der ingekomene Verhandelingen, ter beantwoordinge der Vrage over het verband van de Wijsbegeerte met de Digtkunst en Welsprekendheid.

IV.

Het opnemen van de Stemmen der Heeren Gekommitteerden tot het beoordeelen der ingekomene Verhandeling, ter beantwoordinge der Vrage over het onderzoek nopens den oorsprong onzer Tale uit de overblijfsels van het Moesogottisch en Angelsaxisch.

V.

Het verslag der Heeren Gekommitteerden nopens de bedenkingen op de Vrage, in de laatstgehoudene Jaarlijksche Vergadering gekozen.

VI.

Het benoemen van zeven Gekommitteerden tot het beoordeelen der Verhandelingen, welke ter beantwoordinge der vastgestelde Vrage, voor den eersten van Wijnmaand des Jaars 1782, zullen inkomen.

VII.

Het verkiezen van een Onderwerp om naar een Prijs te laten schryven, om vastgesteld te worden in de Jaarlijksche Vergadering van 1781; waartoe de volgende 12 Vragen worden voorgedragen.

[fol. A1v]

In de Oudheid- en Historiekunde.

1.	Welk is de Staat en het Beloop van den Nederlandschen Koophandel geweest, van de vroegste tyden af tot het einde der Graaflyke Regeering?
2.	Welken invloed heeft de toenemende Koophandel der Nederlanderen gehad op den Staat van 't Land, op de Denkwyze, Zeden en Taal der Ingezetenen?
3.	Dewijl de Hollandsche Steden, onder de Graaflyke Regeering, steeds in aanzien en vermogen zijn toegenomen, in zoo verre, dat men in verscheide Charters, rakende zaken van veel gewigt, dezelve nevens de Edelen en Raden gemeld vindt, zoo tot het beramen der Zaken als het bezegelen der Brieven, is daardoor eenige vermindering of bepaling van de Magt, welke de Graven eertijds geoefend hebben, ontstaan?

In de Taalkunde.

1.	Wat wordt in eene volledige Nederduitsche Spraakkunst vereischt? welke zijn de Regels, die daarin moeten voorkomen, en met hoedanige Voorbeelden moeten die bevestigd worden?
2.	Welke zijn de natuurlyke en zedelyke omstandigheden van een volk, die een Taal verarmen of verryken, bevalliger of onbevalliger maken, of op andere wyzen invloed op dezelve hebben kunnen? en welken invloed hebben diergelyke oorzaken op onze Taal en Stijl in 't byzonder gehad?
3.	In hoe verre moet de grond en wezenlyke eigenschap onzer Tale de grond van iederen Taalregel zijn? en tot hoe verre mag de beschaving der Tale zich uitstrekken in Kieschheden, zoo tot bevordering van Welluidendheid, als tot netter bepaling en naauwkeuriger uitdrukking der Denkbeelden?

In de Digtkunde.

1.	Welke voor- en nadeelen zijn er voor onze Digtkunst gesproten uit den omgang met andere Natien en het lezen van derzelver Schriften, byzonderlijk Digtstukken?
2.	Kan men uit den algemeenen Aart en het Karakter der Nederlandsche Natie opmaken tot welke Onderwerpen der Digtkunst dezelve best geschikt zy; en welke zijn de soorten van Poezy, waarin de Nederlandsche Digters best slagen?
3.	Wat is valsch Vernuft? welke zijn de voornaamste trekken van valsch Vernuft, die in de Werken, zelfs van onze beste Digters, gevonden worden?

In de Welsprekendheid.

1.	In hoe verre zijn de Digtkunst en Welsprekendheid in Aart, Vereischten, Bedoeling en Uitwerking van elkander onderscheiden?
2.	Welk is het nut der Welsprekendheid, ter bewaring van Vryheid, Geregtigheid en Deugd, in den Burgerstaat, byzonderlijk by de Nederlanders?

[fol. A2r]

3.	De Godsdienst, een Proeve van Welsprekendheid.

VIII.

Het benoemen van vijf Gekommitteerden, om de bedenkingen van alle de Leden der Maatschappye op het gekozen Onderwerp te ontvangen, en benevens hunne eigene bedenkingen aan de volgende Jaarlijksche Vergadering voor te dragen.

IX.

Het voorstel der Maandelijksche Vergadering om, in de Wetten, volgens welke de Maatschappy naar eenen Prijs zal laten schryven, Wet XII en XIII. dus te stellen.

XII. De Verhandelingen moeten zijn in de Nederduitsche of Latijnsche Taal; doch Digtstukken en Proeven van Welsprekendheid in het Nederduitsch.

XIII. Dezelve moeten met eene duidelyke hand van iemand, die geen Lid der Maatschappye is, afgeschreven, en ieder met een Zinspreuk geteekend zijn.

X.

Het voorstel der Maandelijksche Vergadering, wegens den aankoop van eenige Boeken, ten dienste van ons Woordenboek.

XI.

Het verkiezen van Leden der Maatschappye, voorgesteld door den Heer van Halsema,

Den Wel-Eerw. Heer Lambertus van Bolhuis, Predikant tot Oostwolt in den Olde Ambt, een Taalkundigen.

Door den Heer van Engelen.

Den Wel-Ed. Heer Mr. Gerhard Dumbar, Sekretaris der Stad Deventer, Lid van het Provinciale Utrechtsche Genootschap van Konsten en Wetenschappen, en van het Groningsche Genootschap, pro excolendo jure patrio, een Historiekundigen.

Door den Heer van den Bosch,

Den Wel-Ed. Heer Jeronimo de Bosch, Eersten Klerk ter Sekretarye der Stad Amsterdam, Lid van de Hollandsche Maatschappy der Wetenschappen te Haarlem, en Sekretaris van de Maatschappy ter bevordering van den Landbouw te Amsterdam, een Digtkundigen.

XII.

Het Voorstel der Maandelijksche Vergadering of de Vryheid om zoodanige Heeren, binnen Leyden wonende, als zy tot bevordering van het oogmerk der Maatschappye geschikt zal oordeelen, tot Medeleden te verkiezen, weder voor een Jaar zal verleend worden.

XIII.

Het opnemen der Rekening van den Penningmeester.

XIV.

Het bepalen der Toelagen.

[fol. A2v]

XV.

Het aanstellen der Amptenaren.

XVI.

Het benoemen van Gekommitteerden.

De Heeren van Assendelft, Kreet, Calkoen en van den Bosch worden verzogt om hun verslag, ingevolge van het IIde Punt, voor of op de Jaarlijksche Vergadering; en de Heeren Fontein, Huisinga Bakker, Valk, Schultens, van Goens, Tollozan en van den Bosch, voor den eersten van Hooimaand aanstaande, hun Stembriefje, ingevolge het IIIde Punt, aan den Sekretaris of Briefschryver te bezorgen, indagtig zijnde aan de XXIIIste en XXIVste vergeleken met de XXVIIIste der Wetten, volgens welke de Maatschappy naar eenen Prijs laat schryven: en de Heeren Kluit, Pestel, Schultens, Kreet, Alewijn, Hinlópen en Fortman, hun Stembriefje, ingevolge het IVde punt, voor den eersten van Hooimaand, aan den Sekretaris of Briefschryver; en de Heeren Kreet, Engelberts, Fontein, Lubling en van Engelen, ingevolge het Vde punt, hun verslag op de Jaarlijksche Vergadering in te leveren.

Wyders heb ik de eer van U te berigten dat de Verhandeling van den Heer Huisinga Bakker, over den Trant der Nederduitsche Gedigten, in de Vergadering van Louwmaand dezes Jaars is ingekomen, en vervolgens aan de Heeren Gekommitteerden gezonden; dat de Maatschappy twee van hare Leden heeft verloren door den dood van den Wel-Ed. Gestr. Heer Mr. Bartholomeus de Moor van Immerseel, Raad in de Vroedschap en Oud Burgemeester der Stad Gouda, op den vierden van Wijnmaand des vorigen Jaars, en van den Hooggel. en Wel-Eerw. Heer Johan Carel Palier, Theol. Professor en Predikant in 's Hertogenbosch, op den 20sten van Sprokkelmaand laatstleden; en dat, in de Maandelijksche Vergadering van Slagtmaand des vorigen Jaars, tot Lid dezer Maatschappye verkozen is de Hoog Eerw. Hooggel. Heer Carolus Boers, Theol. Doctor & Professor aan 's Lands Universiteit alhier, en Opperregent van het Staten Kollegie: een Taalkundige.

De Leden, welke eenige Excerpten, of eenigen anderen voorraad, ten dienste van het Woordenboek, mogten gereed hebben, worden verzogt die aan de Maatschappy te doen toekomen, voor het einde van Zomermaand, om te kunnen gebragt worden in het Verslag der Maandelijksche Vergadering, volgens het eerste punt van dezen Brief: en die Heeren, welke een Verhandeling of Digtstuk, 't zy met hunnen Naam, 't zy onder een Zinspreuk, ingevolge het beslotene op de Jaarlijksche Vergadering des Jaars 1777, genegen zijn aan de Maatschappy toe te zenden, worden verzogt zulks mede voor het einde van Zomermaand te doen.

Ik heb de eer van met agting te zijn,

MIJN HEER!

Uw Dienaar

[Pieter van den Bosch]

Leyden den [22sten] van Bloeimaand 1780.