|
| |
| |
| |
Taalkundig woordenlijstje.
| Abel - bekwaam, 20, 60. |
| Achtden - gadeslaan, 130. |
| Aenhaeven - Aanheffen, beginnen, 16. |
| Aess - roofgoed, 204. |
| Afflachten - aflegden, 99. |
| Alf - albe, priesterkleed, 28. |
| Alleynsselinge - langzamerhand, 214. |
| Armot - hen die mot of van veders wisselt, zieke hen, 54. |
| Arglist - bedrog, 54. |
| Asschelegonsdach - aschdag, 125. |
| Ave - af, 140. |
| Avel - groot, bekwaam, hetzelfde als het Limburgsch abel en euvel, 42. |
|
| Baet - beter, te baet - te beter, 17, 66, 168, 200. |
| Bare liggen - (te) voor de regtbank staan, 17. |
| Bars - bloot, barvoets, 71. |
| Bede - schat, rijkslasten (passim). |
| Begrypen - zamenvoegen, aanvangen, (passim). |
| Belhengeresse - partijhoofd, 178. |
| Bereynt - met renten voorzien, 114. |
| Bernen en bornen - branden, 29, 102, 199. |
| Bescheyden - echt, onvervalscht, 96. |
| Beschudden - behoeden, 81, 213. |
| Besiemen - bezinnen, 18. |
| Besorghen - vreezen, 81, 137. |
| Bestaet - uitgehuwd, 85, 87. |
| Bestoen - ondernemen, 129. |
| Beum - boomen, 35. |
| Bloden - bloeijen, 62, 160. |
| Bloet - bloei, bloeitijd, 133. |
| Bontwerck - gebond, verbonden timmerhout in een gebouw, 112. |
| Bussen of busschen - kanon of schietgeweer, 67, 208. |
| Byster - verdwaald, 157, 212. |
| Bywoerd - spreekwoord, 180. |
|
| Calasie - collegiaalkerk, 11. |
| Clerck - geestelijke, 162, 163. |
| Clerden - verklaarden, 152. |
| Clover - kolvenier, 25. |
| Complettentyt - uur waarop de Completen gebeden worden, namiddag, 85. |
| Cruytwyingsdach - O.L. Vrouwe Hemelvaart, 15 Augustus, 36. |
|
| Dael - neder, 131. |
| Dee - die, (passim). |
| Dens gens kost (op) - op koste van dengenen, 32. |
| Dertiendach - Driekoningendag, zijnde dertien dagen na Kerstmis, 15, 86. |
| Dochten - waren goed, 207. |
| Doe - daar (passim). |
| |
| |
| Doeden - ontdoijen, 32. |
| Donrebusse - kanon, 122. |
| Donrecruyt - buskruid, 211. |
| Donresteyn - kanonskogel, 15. |
| Drouwen - dreigen, 52. |
| Due - toen (passim). |
| Dullen (weg) heethoofdig vertrekken, 18. |
| Durren - durven, 186. |
| Dusentyge - duizend, 61. |
| Dyeffsack - zak, 214. |
| Dyengen - voor de regtbank treden, 20. |
| Dwasden - dwaalden, 196. |
|
| Ecker - even, 54. |
| Edelynck - edelman, 60. |
| Entelynck - kleinzoon of kleindochter, 76. |
| Erre - erg, boos, toornig, 79. |
| Errode - toorn, twist, van erren toornig maken, 36. |
| Erroer - twist, dwaling, 144. |
| Erstwerff - voor den eersten keer (passim). |
| Esselegonsdach - aschdag, 62. |
|
| Fell - grimmig, arglistig, 40, 136, 147, 206. |
| Feytter - vetter, rijker, 130. |
|
| Ganck - bedevaart, 18, 90. |
| Gartze - snood, garstig, 175. |
| Geberen - veinzen, 180. |
| Gebreken - ontbreken, 220. |
| Gehencken - toelaten, 11. |
| Gelden - koopen, 20. |
| Geleyen - speer, lans, 26. |
| Gerwekamer - sacristie, 143. |
| Geschapt - geschapen, 99. |
| Gestalt syn - beginnen, gestelt zijn (passim). |
| Gestyevelt - klaar zijn, 213. |
| Gevoeren - lukken, 201. |
| Gewerden - toelaten, 120, 154, 193. |
| Ghemeyn leven - eene kloostorde, 215. |
| Gierigh - begeerig, 74. |
| Gonsdach - woensdag, 39, 196. |
| Gruytte - gruwel, gruwte, haat, 81, 116. |
|
| Hastaet - huis, hofstede, 51. |
| Hee - hij (passim). |
| Hencken - haantje, 143. |
| Herwagen - oorlogswagen, 39. |
| Heydenscap - grootvaderschap, ouderdom. Hedde of Hete beteekent op vele plaatsen in de Kempen grootvader. Misschien staat ons achterzetsel heid, hede in verband met Hete, 28, 42. |
| Heyliggeyst - armentafel, 50. |
| Hoemoet - euvelmoed, 23. |
| Houwe - hooi, 112. |
|
| Kallen - praten, spreken, 6, 128. |
| Kassel - kasuifel, 28. |
| Kelle - keel, strot, 28. |
| Kemp - hennep, 55. |
| Kempesstryder - vechter, 41. |
| Kerle - kerel, 204. |
| Kerstenheyd - christenheid, 146. |
| Keympen - vechten, 111. |
| Kindelbet - kraambed, 28. |
| Knecht - knaap, 16. |
| Koelen - steenkool, 199. |
| Koetter - boer die niet ploegt, graver, 54. |
| Kyff - twist, 130. |
| Kyedel - kiel, 104, 110. |
| Kommeren - in beslag nemen, 108. |
| Kontscappe - kennis, 156. |
| Korsten - christen, 50. |
| Korsten doen - doopen, 48. |
| Korstheilige dagen - Kerstmis, 13. |
| Kroeden - bekreunen, 155. |
| |
| |
| Lector - lessenaar, 20. |
| Leyder - jammer, 143, 146. |
| Leyste - laatste, 112. |
| Liggen (boven) overwinnen, 68. |
| Luttel - weinig, klein, 105, 120, 123. |
| Lyen - belijden, 50. |
| Lyvoet - lijnwaad, 98, 99. |
|
| Mal - zot, 206. |
| Marschalck - titel van St Cornelius, 106. |
| Mater - kloosteroverste, 170, 174. |
| Me - meermaals, 138. |
| Mechtge - meisje, 56. |
| Melde - rumoer, 56. |
| Mere - maar, tijding, 207. |
| Merren - talmen, dralen, 18, 80, 130, 139, 217. |
| Moel (te) - te gader, 132, 152. |
| Momoer - momber, voogd, 207. |
| Monters - munters, 95. |
| Mortbrant - brandstichting, 212. |
| Mulenscot - welligt molenbekken, 94. |
| Myn - minder, 20. |
| Mynne - liefde, 20. |
| Mysse - feest, St Gyelis mysse, 27. |
|
| Neys - nest, 217. |
| Noen - middagmaal, 141. |
| Noetkasse - reliquiekist van St Servaas, 47. |
| Noetmysse - mis gelezen ter verwijdering van openbare rampen, 99, 213. |
|
| Omloecken - met grachten omgeven, 55. |
| Ongevellich - onlief, onwelkom, 153. |
| Ongestuyr - onstuimig, 35, 112, 142. |
| Onseyt - ontzet, 41. |
| Ontschemel - oneerbaar, 176. |
| Ontsyende - onzinnig, streng, 50. |
| Ontocht - ondeugd, 153. |
| Ontsycht - ontzag, 120. |
| Onyffen - oneven, 52. |
| Opsaet - voornemen, 168. |
| Opsetten - voornemen maken, 171. |
| Opvaeren - vertrekken, 36. |
| Opvartsdach - Hemelvaart, 33, 35. |
| Orloff - Verlof, 57, 82, 95, 169, 176, 182. |
| Ovel - kwaal 44, trotsch 208. |
| Ovelmoed - trotsch, 126. |
| Overen - over blijven, 54. |
|
| Paet - peetmoei, 88. |
| Palmen - palmzondag, 191. |
| Pant - omgang, corridor, 166. |
| Pans - in pandschap, 97, 109, 127. |
| Pape - priester, 28. |
| Paye - betaling, 54. |
| Pays of peys - vrede, 41, 87, 172. |
| Paveyen - bevloeren, 19. |
| Petere - peetborg 88. |
| Pickarden - met pikken gewapend krijgsvolk, 52. |
| Plonder - buit, 17, 78. |
| Prentten - drukken, 16, 20. |
| Pretger - leden der orde van den H. Dominicus, 30. |
| Puysyen - hallebard (?) 205. |
|
| Raesende dach - De twee dagen van vastenavond noemt men nog heden razenmaandag en dullendingsdag, 62. |
| Rastten - rusten, 60, 212, 214. |
| Rauwspoet - tegenspoed, rouwspoed, 183. |
| Rengen - twisten, worstelen, ringen, 218. |
| Rockelynnen - koorhembden, 98. |
| Ruytten - stroopen gelijk de ruiters, 78, 120. |
|
| Sacht - sprak, zeide, 79, 146. |
| Scappe - kast, 102, 103. |
| |
| |
| Schalck - slim, doortrapt, 149. |
| Schamel of schemel eerbaar, 101, 149, 195. |
| Schandaliseren - schenden, 144. |
| Schande (te) - vernield, 177. |
| Schoede - schouw, afschuwelijk, 175. |
| Schoffyrlicke - norsch, met geweld, 17. |
| Schout - schuld, 29. |
| Schyetspel - schuttersvermaak, 18. |
| Scymps of stymps - stokwerk, 16, 31. |
| Slepper - muntstuk, 76, 121. |
| Slocht - sloeg haar, 212. |
| Sluymen - slempen, 53. |
| Smaut - olie 50. |
| Smoed - smaad, 37. |
| Soene - vrede, 70. |
| Soet - zaad, 166. |
| Soldeners - huurtroepen, 211. |
| Sonder - uitgenomen, 100, 176, 207, 210. |
| Sorge - vrees, 113. |
| Sorgen - vreezen, 142, 214. |
| Sorget - vrouwenrok, uitdrukking nog in gebruik alhier, 214. |
| Sout - soldij, 94, 125. |
| Spaede - laat, 176. |
| Spannen - folteren, 52, 123, 148, 154. |
| Sprokylle - februarij, 37. |
| Spreide - (vlas in der) droogend vlas, 132. |
| Staet - plaats, 180. |
| Stede - te pas, 177, plaats, 188. |
| Stein - een bundel vlas van zes stooten, 121. |
| Steyt - staat, 16 |
| Stolt - stout, 208. |
| Stryken (goen) - weggaan, 201, 205. |
| Stygludder - ladder, 79. |
| Sunderlinghe - bijzonder, 112, 114, 142. |
| Suptilen - superpellicium, koorkleed, 98. |
| Sustighe - dusdanig, 87. |
| Sychtten - maaijen, 33. |
| Symelick - tamelijk, 69. |
| Sweynde - verkwistend, verswendend, 68. |
| Swegel - zwavel, 214. |
|
| Taters - heidens, zigeuners, 129, 160, 192. |
| Temelick - betamelijk, 54. |
| Tenoe - bijna, 34. |
| Teren of tyeren - gedijen, tieren, 165, 166, 167. |
| Toffel of taffel - schilderstuk, 72, 77, 144. |
| Torren - trekken, gaan, in onzen tongval klapwiekend vliegen, 207, 208. |
|
| Uytkretsen - uitkrabben, 144. |
|
| Ve of vee - rusie, oorlog, vete, 70, 75, 91, 122. |
| Veebrieff - oorlogsverklaring, 123, 206. |
| Velgule - muntsoort, 54. |
| Verbystert - verdoold, 181. |
| Verdeydingen - zie verteynden, 53. |
| Verduld - verdoold, 200, 202. |
| Verdeyenen - bedienen, 213. |
| Verhenckenis - toelating, 107. |
| Vermyeden - verhuren, 56. |
| Verluyt en verloefft - door de klokken en den kansel geëerd, 61. |
| Versacht - voorzag het 105. |
| Versluydert - verwelkt, 133. |
| Versneyk - misschien van versnikken, adem halen, 91. |
| |
| |
| Verstrouwet - verstrooid, 119. |
| Versumelick - nalatig, 78. |
| Verteyndigen - vertienen, door tiende belasten, 53. |
| Vertyegen - afstaan, verzaken, 181. |
| Ververt - verschrikt, 98. |
| Verweyckt - opgewekt, verbitterd. 206. |
| Vluwen - vluchten, 91, 130. |
| Voeren - lukken, 201. |
| Voertten - vrees, vurcht. (passim.) |
| Vro - vrolijk, 76. |
| Volschien - volbrengen, 221. |
| Vroede - verrade, 160. |
| Vroemelick - dapper, 36. |
| Vrouden - vreugde, 126, 135, 138. |
| Vuervoetz - voor de hand overal, 131. |
| Vurgaen - verschijnen, 177. |
| Vyrss - versch, 99. |
| Vysken - kleine vis, 56. |
|
| Wagenborch - verschansing, 211. |
| Wederstoett - tegenstand, 78. |
| Weken - wieken, 214. |
| Wers - warsch, 51. |
| Weyck - flaauw, 134, 160. |
| Weynt - tot, 15. |
| Woën - waadden, 78. |
| Woenen - meenden, 36, 79. |
| Wylt - zonder regel, (passim). |
| Wympelen - vlaggen, 205. |
| Wysdoem - stadsraad, vroedschap, 117. |
| Wysen - declareren, 52. |
|
|
Auteursrechtvrij