Den Bybel met groter neersticheyt ghecorrigeert (Liesveltbijbel 1542)

Een wtscrift des briefs die Hieremias ghesonden heeft, totten ghenen, die gheuanghen van Hierusalem tot Babylonien gheuoert waren door den Babiloonschen Coninck, Inden welcken hy haer te kennen gheeft, dat hem van Gode beuolen was.

Dat .vi. Capittel.

1

OM der sonden wille die ghi teghen God gedaen hebt, so sult ghi van Nebucadnezar den Babiloonschen Coninck, ⁺ gheuangen tot Babilonien geuoert worden.

+ A vers 1

2

Als gi dan daer comt, so sult ghi veel iaren ende langen tijt, te weten tot in dat seuende geslachte, aldaer moeten blijuen. Mer daer na wil ic v weder met vreden daer wt brengen.

3

Ende nv sult ghi tot Babilonien veel silueren ende gulden goden sien, ooc steenen ende houten, die sullen si op die schouderen draghen, op dat si den heydenen een vreese aen iaghen.

4

Daeromme siet nv toe, dat ghi niet en doet gelijc die ander. Ende veruaert v niet, ende en laet v die vreese niet ouerwinnen

5

Ende als ghi veel volcx siet achter ende vore, dye haer eere bewijsen, ⁺ dan gedenct ghi in uwer herten, O HERE v alleen salmen eeren ende aenbeden.

+ B vers 5

6

Maer mijn Engel sal bi v sijn, ende ic selfs sal voor v leuen sorge dragen.

7

Want dat hout daer si wt ghemaect sijn, dien houte heeft die werckmeester sijn houelen, ende weeren afgenomen, si sijn vergult ende versiluert, maer si sijn ydel ende valsch, ende en connen niet spreken.

8

Ghelijc als een deerne die vrijet verchiert is, also sijn ooc dese vanden goude gemaect, gulden croonen hebben hare goden op haer hoofden,

9

Mer die priesters nemen dat gout ende siluer van haer, ende besighent selfs, Ia si gheuen vanden seluen den hoeren, ende vercieren hare deernen daer mede.

10

Daer na nemen sijt den deernen weder, ende vercieren hare goden daer mede.

11

Maer die goden en mogen noch vanden motten noch anderen wormen haer beurijen.

12

Si cleedense met purpuren, ende vagen dat stof af van haren aensichten, dies seer veel in haren tempelen is.

13

Die eene heeft eenen staf inder hant, recht oft hi een rechter waer inden lande, maer die tegen hem misdoet en can hi niet gedooden.

14

Die ander heeft in sijn hant een sweerdt, ofte bijle, nochtans en can hi hem selfs noch vanden oorloghe, noch vanden moordenaers beschermen.

⁺ Dit alle gheeft v te verstaen, ⁺ dat dit geen goden en sijn, ende daeromme en sult ghijse noch eeren, noch vreesen,

+ C vers 14

+ pro. vij. Iu. viij.

15

Want gelijc alst is met een vat, dat een besicht, ende alst breect, so en ist nyeuwer toe nut, alsoo gatet ooc toe met hare goden,

16

Alsmense inden tempel stelt, dan worden haer oogen vol stofs vanden voeten der geenre die daer in gaen.

17

Ghelijckerwijs als een die tegen den coninc ghedaen heeft, dien worden ouer al doren ende poorten toegesloten. Oft ghelijcmen een doot lichaem byden graue hoedet, also verwaren die priesters die doren met grendelen ende sloten, op dat hare goden vanden roouers niet wtgetogen, (ende ghestolen) en worden

18

Men ontsteect haer vele lichten, wt den welcken si nochtans niet een gesien en connen, Maer si staen gelijc eenen balck inden tempel.

19

Men seyt, dye slangen ende wormen, die wt der aerden groeyen, knagen haer hare herten ende eten haer, ende hare cleederen, ende noch en mercken si dat niet.

20

Hare aensichten sijn swert, ende rouwe, vanden rooc die inden tempel is.

21

Dye Wlen, Swaluwen, ende vogelen vliegen op haer. Ende die catten springen haer op haer hoofden.

22

Dit alle geeft v claerlic te verstaen, dattet gheen goden en sijn, ende daeromme en veruaert v niet.

23

⁺Dat gout dat si aen haer draghen dat is nv seer schoone, Maer in dien datmen den roest niet af en wiessce, so en sout geenen scijn geuen. Doenmense goot, so en beuonden sijt niedt.

+ D vers 23

24

Om ghelt sijn si ghecocht, ende en hebben geenen leuenden adem.

25

Men moetse op die schouderen draghen, recht oft si gheen voeten en hadden, daer mede geuen si den menschen te kennen, dat si een niet zijn.

26

Alle diese eeren, die worden tot schanden, In dien si ter neder vallen, so en connen si van haer selfs nyet weder opghestaen. Ende als haer al yemant op helpt, datse recht staen, so en mogen si van haer selfs niet staen, mer men moet haer scouderen ondersetten, gelijc den dooden.

27

Dat haer geoffert wort, dat vercoopen haer priesters, ende misbruyckent, Ia ooc der priesters wijuen nemen daer af,

28

Maer den crancken ende armen en coemt daer niet af, Dye barende ende crancke vrouwen roepent aen (die nement tot haer) Wt dien sult ghy weten dat si geen goden en sijn, ende daeromme en sult ghijse niet vreesen.

29

Hoe comet doch dat si goden sijn? Dye wijuen sitten voor die gulden, silueren, ende houten beelden (oft godekens)

30

Die priesters sitten in haer tempelen, si hebben ghehackelde rocken aen, met gheschoren hoofden, ende baerden, ende en hebben niedt op haer hoofden,

31

si brullen ende roepen voor haer Godekens, ghelijcmen op die maeltijden doet daer yemant ghestoruen

[p. *]

is.

32

Die priesters trecken den beelden hare cleederen af, ende cleeden daer mede haer meyssens ende kinderen.

33

Men doe haer yet goets oft quaets, soo en connen sijt nochtans niet vergelden, Si en mogen den coninck noch insetten noch afsetten, Sy en moghen noch rijcdommen gheuen, noch yet quaets verghelden.

34

Oftmen haer al wat geloofde, ende niet en houdet, so en vragen si daer niet na, ende straffens oock niet,

35

Si en moghen den mensche voor den doot niet verlossen (oft beurijen) alsoo en mogen si oock den onmachtigen vanden stercken nyedt beschermen.

36

Den blinden en connen si niet siende gemaken, ende nyemanden en moghen si in nooden helpen.

37

Si en ontfermen haer der weduwen nyet, Ende den weeskens en doen si niet goets.

38

Haer goden sijn ghelijck den steenen vanden berghen ghehouwen, houten, steenen, gulden ende silueren,

39

Soo wiese dient (oft eert) die wordt gheschent, Hoe canmense dan voor goden gheachten? oft hoe derfmense dan doch Goden noemen?

40

Oft dan schoon dye Chaldeen sulcke niet en eerden, doen si hoorden dat si stomme waren ende niet spreken en conden, so offerden si nochtans den Bel,

41

ende begheerden aen hem dat hy wilde spreken, ghelijck oft die nietige ydele dinghen mochten beuinden, ende mercken, Ende als sijt mercken, so sullen sijt verlaten,

42

want hare Goden en hebben geen beuindelicheyt. Daer sitten veel wijuen aender straten met coorden ghegort, ende si bernen keernen van olyuen,

43

Als yewers een wt haer versocht wort, ende by eenen, die daer voorby gae, slaept, so verwijt sijt dan hare naghebuerinnen, dat si niet also goet gheacht en is (als si) ende dat hare coorde (oft strick) noch onghebroken si.

44

Men doe haer so watmen wille, so ist doch ydel. Hoe machmen doch meenen oft spreken dattet Goden sijn?

45

Si sijn vanden beeltsnijders ende goutsmeden ghemaect, ende en sijn oock niet anders, dan so wat diet werckmeester wt haer maect Daer toe sijn ooc die goutsmeden diese maken, van gheenen langhen leuen,

46

Hoe moghen dan die dingen dye van haer ghemaeckt worden, goden sijn?

47

Daeromme so laten si haren nacomelinghen wat valschs ende verachts achter,

48

Want so gheringhe alsser een oorloghe opstaet, oft anders wat onghelucx ouer haer coemt, soo beraden haer die priesters, waer si haer metten godekens berghen mogen,

49

Hoe mochtmen nv ghemercken, oft verstaen dat si goden waren? dye haer selfs noch voor den crijch beschermen, noch van dat ongeluc verlossen en connen?

50

Want als si houten, steenen, silueren ende gulden sijn, so sullen alle die volcken, ende Coninghen weten, dattet valscheyt is, Ende tsal openbaer worden dat si gheen goden en sijn, maer wercken van menschen handen, ende dat God met haer niet te doen en heeft.

52

Den lande en moghen si gheenen coninck gheuen, ende den menschen gheenen reghen,

53

Si en moghen gheen recht spreken, ende die landen en moghen si van dat onrecht niet verlossen, Want si vermoghen min dan een kraeye,

54

die tusschen den hemel ende der aerden vliecht, Wanneer datter een vier in der houten, steenen, silueren, ende gulden goden huys comt, ende het steect aen, dan vlieden die Priesters, ende loopen wech, Maer die goden verbernen, ghelijc, als die balcken

55

Si en connen gheenen coninck, noch geenen crijch yet wederstants ghedoen. Hoe canmen dan geachten, oft hoe derfmen dan ghesegghen dat si goden sijn?

56

Die houtene, steenen, gulden, ende silueren goden moghen haer doch voor dieuen, noch voor roouers beschermen. Wat sijn doch dat voor Goden, daer die schalcken stercker sijn dan si? Die welcke nemen haer cleederen, metten welcken si ghechiert sijn,

57

oock siluer ende tgout dat haer aen hangt, ende varen daer henen, ende si en connen haer selfs niet gehelpen.

58

Het waer doch veel beter, dat yemandt een coninck ware, ende thoonde sijn cracht, Oft oock anders een orbaerlijck vat inden huyse, vanden welcken hem een verblijt diet heeft, Oft een dore aenden huyse die behoedet dat inden huyse is, dan dat yemant een sulcken ydelen God ware.

59

Sonne ende mane, ende alle sterren, als si haren schijn wt laten gaen, ⁺ ende schijnen, soo sijn si ghehoorsaem, den menschen te dienste ende te profijte,

+ Deu. iiij Mat. v. Sa. xiij. Iob xxxiij

60

De blixem als hi verschijnt so isset een claerheyt.

61

Die wint waeyt in alle landen ende die wolcken loopen rontomme, waerse God ghebiet.

62

Dat vier alst wtghesonden wort, ende beuolen, so verbernet die berghen ende wouden,

63

Mer dese goden en sijn, noch aen schoonheydt, noch aen cracht eenen onder dien dinghen ghelijc.

64

Waeromme datse nyemant voor Goden houden en sal, aenghesien dat si noch recht wtspreken, noch yet den menschen doen moghen.

65

Als ghy nv vast weet dattet gheen goden sijn, so en ontsietse niet, want si en connen den coninck noch goet, noch quaet doen,

66

Si en connen den heydenen aenden hemel gheen teeken gheuen Si en lichten oock niet als dye sonne, noch en gheuen oock geen schijn als die mane,

67

Iae die onuerstandighe dieren sijn beter ende waerdiger dan si, die mogen doch onder dat dack vlieden, ende haer seluen orbaerlijc sijn,

68

Ende daeromme en machment ons gheensins bibrenghen, dat si goden sijn, daeromme en vreestse ooc niet.

69

Want ghelijck als eenen gheconterfeytten Mamet inden couwoorden hof, niet en bewaert,

70

alsoo sijn haer houtene steenen, silueren, ende gulden goden, Ende ghelijck als een verwelcte dijstele inden houe, daer die voghelen op sitten, Ende ghelijck als een doodt lichaem datmen in dye duysternisse worpt, recht alsoo ist met haren houtenen, steenen, silueren, ende gouden goden,

71

Ghi merckt ooc wel aen haer purpur cleedt, ende schaerlaken, dat metter tijt verrot, dattet gheen goden en sijn, Iae si selue worden ten laetsten verteert, dat selue gheschiet den lande tot een grote verachtinghe.

72

Wel den oprechten dye gheen beelt en heeft, noch en eert, die sal seker ende vry sijn van alderley versmaetheyt.

Hier eyndet die Propheet Baruch.