Literatuur. Jaargang 14

[p. 260]

Verklarend woordenlijstje

balansverslag Een persoonlijk verslag waarbij de leerling even stilstaat bij de laatst gelezen boeken en evalueert of er voldoende progressie zit in zijn leesproces. In de regel maakt dit verslag deel uit van het leesdossier.

basisvorming Hernieuwde opzet van de onderbouw van het voortgezet onderwijs. Sluit didactisch aan bij de basisschool. De basisvorming is in 1994 gestart. Wordt ook wel Eerste Fase genoemd.

ckv 1 Het nieuwe vak Culturele en Kunstzinnige Vorming 1 is verplicht voor alle leerlingen van havo en vwo met uitzondering van de gymnasiasten. Voor hen is Klassieke Culturele Vorming (kcv) verplicht. Zij kunnen ckv 1 wel kiezen als keuzevak. In ckv 1 komen verschillende kunsten (dans, drama, muziek, audiovisuele vormgeving, beeldende kunst, wereldliteratuur) aan de orde. Het vak bestaat voornamelijk uit culturele activiteiten zoals het bezoeken van voorstellingen of tentoonstellingen. Voorgeschreven is onder meer dat leerlingen van het vwo vijf en van de havo drie literaire werken uit de wereldliteratuur lezen.

ckv 2 Culturele en Kunstzinnige Vorming 2 is een profielvak in het profiel Cultuur en Maatschappij. Het vak bestaat in hoofdzaak uit algemene theorie, vaktheorie en praktijk van naar keuze de beeldende kunst, dans, drama of muziek.

kcv Klassieke Culturele Vorming is een verplicht vak in het gemeenschappelijk deel van het gymnasium. Het komt in de plaats van ckv 1. Voor andere leerlingen is kcv een keuzemogelijkheid in het vrije deel. De leerlingen komen in aanraking met vier gebieden van de antieke cultuur: verhalen uit de antieke mythologie en geschiedenis, toneelstukken, beeldende kunst en bouwkunst. Aan de hand van twee thema's die zij onderzoeken leren zij een beargumenteerd oordeel te vormen over antieke cultuuruitingen en de invloed in de hedendaagse maatschappij

leesautobiografie Het op papier zetten van de eigen carrière als lezer vanaf de vroegste voorleesboeken tot de volwassen literatuur. Daarbij is het belangrijkste doel inzicht te krijgen in de eigen leesontwikkeling. De leesautobiografie mag bij het examen betrokken worden.

leesdossier Een persoonlijk dossier van de leerlingen waarin alle op schrift gestelde leesverslagen, leesopdrachten en leeservaringen verzameld zijn. De kern wordt gevomd door de verslagen van de voor het examen verplichte literatuurleeslijst, maar ook andere leesverslagen en -opdrachten uit andere jaren kunnen zitten in het dossier. Het vormt de basis voor het literatuurexamen aan het eind van de middelbare school.

profiel Een leerling van havo of vwo kiest de laatste twee jaar een Profiel. Hij heeft keuze uit Cultuur en Maatschappij; Natuur en Techniek; Natuur en Gezondheid en Economie en Maatschappij. Het vakkenpakket van elk profiel kent een verplicht gedeelte en een vrij deel met keuzeonderdelen. Daarnaast wordt examen gedaan over een gemeenschappelijk deel waarin voor iedereen verplichte vakken zitten.

studiehuis Metaforische verbouwing van de middelbare school waarbij de leraar zorgt dat ongeveer eenderde van zijn lesprogramma besteed wordt aan zelfstandig werken in aantrekkelijke werkruimten buiten de klas.

[p. 261]

studielasturen Invoering van de veertigurige werkweek voor leerlingen. De docent moet zorgen dat de gemiddelde leerling voor het volgen van de lestijd en het maken van huiswerk niet meer nodig heeft dan de vooraf toegewezen tijd. De leraar Nederlands krijgt 480 (vwo) en 400 (havo) uur om de klus te klaren, inclusief het lezen van literatuur voor de lijst.

stuurgroep tweede fase Door staatssecretaris Netelenbos ingestelde stuurgroep onder leiding van de oud rectrix Clan Visser 't Hooft met als opdracht de Tweede Fase vorm te geven. De stuurgroep adviseerde de staatssecretaris over de invulling van de verschillende eindexamenprogramma's, de inhoud van de profielen en stimuleert een tijdige totstandkoming van het studiehuis.

tweede fase Volgt op de basisvorming. Het betekent een radicale verandering van het examenprogramma waarbij leerlingen geen vakkenpakket kiezen, maar een profiel waarin ze examen doen. Scholen mogen zelf kiezen of ze Tweede Fase per september 1998 of september 1999 laten ingaan.

vakontwikkelgroep Elk vak kende zijn eigen vakontwikkelgroep. Hierin zaten deskundigen die voorstellen formuleerden over het examenprogramma in de Tweede Fase. De vakontwikkelgroep Nederlands is een verdere uitwerking van de Commissie Vernieuwing Eindexamenprogramma's Nederlandse taal (cven) die in 1991 met voorstellen kwam.

vakgeïntegreerd literatuuronderwijs Samenwerkingsverband van leraren van verschillende taal- en cultuurvakken om literatuur onder te brengen in één vak. Centraal staat de gedachte dat literatuur niet aan een cultuur of nationaliteit verbonden is. Moet vooral leiden tot efficiëntie in tijd en meer inzicht in samenhang tussen de culturen door een begrip als ‘romantiek’ slechts eenmaal uit te leggen. Ook film en beeldende kunst krijgen aandacht.

vakoverstijgend literatuuronderwijs Dit zijn literatuuronderwijsprojecten waarbij de docenten van verschillende vakken samenwerken. Meestal zijn dit de de docenten Nederlands, de moderne talen, kunstgeschiedenis en/of muziek. In sommige gevallen gaat de samenwerking verder en kunnen ook aardrijkskunde, geschiedenis of maatschappijleer erbij betrokken zijn.