Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Liter. Jaargang 1 (1998)

Informatie terzijde

Titelpagina van Liter. Jaargang 1
Afbeelding van Liter. Jaargang 1Toon afbeelding van titelpagina van Liter. Jaargang 1

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave



Genre

proza
sec - letterkunde

Subgenre

tijdschrift / jaarboek


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Liter. Jaargang 1

(1998)– [tijdschrift] Liter–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Christelijk literair tijdschrift


Vorige Volgende
[pagina 43]
[p. 43]

Schrijf een hooglied
Juryrapport Puntkomma-poëzieprijs 1998

Een poëziewedstrijd met het thema ‘Schrijf een hooglied’ is een gevaarlijke wedstrijd. Het is niet alleen zo dat een dichter snel kan vervallen tot het simpel naspreken van het bijbelboek, maar tevens kan zijn taalgebruik al gemakkelijk gezwollen worden, aangezien zijn gedicht over de Liefde, met een hoofdletter, zal gaan. Toch is het tegelijk juist een ideaal thema voor een poëziewedstrijd, omdat al gauw duidelijk zal zijn wie werkelijk dichterstalent heeft. Een dichter die niet meer de baas is over zijn pen valt nu al spoedig door de mand. Dichters die fijnzinnig weten te zijn in de woorden die ze kiezen voor hun geliefde en voor hun hooglied, zijn eerder als ‘dichters’ te herkennen.

De keuze voor dit thema is dus wel een verrijking te noemen ten opzichte van de vorige wedstrijd die uitgeschreven was door De Poëziecarrousel. Ook is de kwaliteit nu hoger. Misschien heeft dat te maken met het feit dat de wedstrijd vorig jaar bestemd was voor alleen jongeren en wanneer je ziet wie er dit jaar als genomineerden uit de bus komen, wordt de jury wel versterkt in dat vermoeden. Maar misschien ook is de kwaliteit hoger omdat inzenders zich werkelijk voor dit thema moesten inspannen en niet zomaar dingen in konden sturen die ze toevallig nog hadden liggen.

Over het algemeen waren er in de gedichten veel mooie regels te bespeuren, maar waren eromheen te veel zwakke momenten. De jury voelde vaak de opwelling als monteurs te sleutelen aan de gedichten.

De genomineerden die uiteindelijk uit de bus rolden, drie in totaal, zijn uitverkoren uit ongeveer honderd inzendingen. Maar ook de vierde plaats is vermeldenswaard. Deze wordt ingenomen door Martijn Groen, een van de 58 inzenders van een Zwolse school, die stuk voor stuk meedongen naar de Puntkomma-poëzieprijs 1998. Zijn gedicht was net niet voldoende voor een nominatie maar hij mag zeker genoemd worden.

 

Dan nu de genomineerden, te beginnen bij Len Borgdorff. Het genomineerde gedicht ‘Hooglied later’ is voornamelijk gekozen vanwege de beeldspraak. Vooral wanneer het gedicht hardop gelezen wordt, krijgt het extra waarde en vallen de verspringingen op. ‘Je maakt je talloos mooi met niets’, maar ook: ‘Je maakt je talloos mooi met niets/om 't lijf’. Het vers is mooi dichterlijk, met af en toe bijzondere woorden die meer betekenissen toelaten. Kortom, poëzie die om een vervolg vraagt.

[pagina 44]
[p. 44]
Hooglied later
 
je maakt je talloos mooi met niets
 
om 't lijf mijn mond staat naar je lippen
 
ik voel je bonzen in mijn vingers
 
beweging warmte huid en haar
 
je gaat jezelf vooruit
 
 
 
ik wacht ik ben een loze vorm
 
totdat jij komt jij komt je maakt
 
 
 
de muzikant van mij die na 't begin
 
een vleugel aangeschoven krijgt
 
waarmee een droom plots klanken uitslaat
 
tot een lied een lied van droom
 
die telkens gister pas begon
 
een leven lang ben jij
 
de kunst die ik maar net versta
 
 
 
ben jij vandaag - een nieuwe dag
 
vandaag

De tweede nominatie is voor Jajan van Daag. Een dichter die al eerder in Woordwerk gepubliceerd heeft en ook in deze anonieme jurering een opvallende plaats inneemt. Zijn ‘Een hoger lied’ is een wonderlijk gedicht, surrealistisch, alsof het geschreven is bij het schilderij van Moesman, ‘Het gerucht’. De lezer blijft ook over het gedicht nadenken, over de paradoxen, de dingen, de wensen, de relaties. Is er sprake van een gestorven geliefde? De vrouw in het gedicht zegt: ‘Alle vlees is als gras.’ Ook zit er iets in van de Hooglied-thematiek ‘Zoeken en niet vinden.’ De laatste strofe zwakt het gedicht iets af, maar het geheel is een mooi, bijna surrealistisch gedicht over relaties.

Een hoger lied
 
Zeker. Het is onduidelijk.
 
Welke richting. Welke reden.
 
De kleur van de klinkers
 
in deze straat. De vorm
 
van de wolken boven dit dorpje.
[pagina 45]
[p. 45]
 
Dit dorpje. Hoeveel huizen
 
en welke warme lichamen?
 
En dan die taal. Mensen.
 
Als ze zwijgen gaat het nog wel.
 
Maar als ze praten.
 
 
 
Eerst zwegen ze me dood.
 
De slager hakte het vlees.
 
De bakker verkocht zijn brood.
 
De koopman schreeuwde zich hees.
 
Zo stond ik daar. Terecht?
 
 
 
Later. De klinkers bloedrood.
 
De wolken vormloos. Toen pas.
 
Een vrouw met een fiets. Ze sloeg
 
een arm om mijn schouders.
 
Alle vlees is als gras. Zei ze.
 
 
 
Ik? Als gras? Laat me niet.
 
Ze lachte. En zong een lied.
 
Ken je het? Ik kende het niet.
 
Ze wees naar de wolken.
 
En zong. Een nog hoger lied.

Het winnende gedicht is van Menno van der Beek. Zijn gedicht, getiteld ‘Hoogste Lied’, is kort te kenmerken als ‘vloeiende poëzie in een strakke versvorm’. Zijn gedicht kent een mooie lijn in de eerste strofe, waarin de spanning wordt opgevoerd. Maar zijn sonnet telt 20 regels, en dat mogen er maar 14 zijn. Is het gedicht dan wel een sonnet? Ja, de lezer krijgt als het ware de keuze zijn eigen 14 regels te kiezen. Deze keuze tussen strofe 3/4 of 5/6 geeft het geheel iets raadselachtigs. Wie is er in het gedicht aan het woord, de bruid of de bruidegom en waarom de bijna banale taal in strofe 5? De woordkeus in deze strofe is dan wel allereenvoudigst, maar juist daardoor krijgt het iets opzettelijks dat de lezer doet vermoeden dat er meer achter zit. Een gedicht dus dat steeds weer nieuwe openingen biedt en zeker voldoende stof geeft tot napraten, zoals de jury gemerkt heeft. Een dichter om in de gaten te houden.

[pagina 46]
[p. 46]
Hoogste lied
 
Vergeet de vormen van dit lichaam niet
 
maar kom de ronde zachtheid ervan wegen,
 
de volle handen naar je mond bewegen
 
en drink me in totdat je sterren ziet.
 
 
 
Terwijl je sterke arm mij even rustig hield
 
zijn onze geuren naar je hoofd gestegen;
 
gebroken klanken aan elkaar geregen
 
tot een voor dit moment verzonnen lied.
 
 
 
Ik was vannacht in onverlichte straten
 
en heb aan vreemden naar je rondgevraagd;
 
als ik alleen ben kan ik je niet vinden.
 
 
 
Ik kon je dat moment niet binnenlaten
 
maar toen je weg was ben ik nagejaagd,
 
ik werd gehinderd, kon je niet meer vinden.
 
 
 
Laat ons je lichaam nu eens vergelijken
 
met iets dat goedgebouwd is neergezet
 
en waar je lachend over hebt gewaakt.
 
 
 
Er is een goed moment om te bezwijken.
 
De liefde is exact op tijd gewekt
 
maar haast je dan. Ik ben nu losgeraakt.

De gedichten van ‘De Poëziewedstrijd 1998’ geven aanleiding tot een beduidend positievere waardering dan vorig jaar. Al blijft er een duidelijk niveauverschil tussen de drie genomineerde dichters en de rest van de inzendingen. De jury hoopt dat de inzenders voor volgend jaar hun gedichten zullen herlezen, voordat ze deze opsturen en de spreuk in praktijk zullen brengen: schrijven is schrappen.

 

Marjan Geurtsen

Hans Werkman

Jaap Zijlstra


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken

Over dit hoofdstuk/artikel

auteurs

  • Hans Werkman

  • Jaap Zijlstra

  • Marian Geurtsen

  • over Len Borgdorff

  • over Jajan van Daag

  • over Menno van der Beek