Historie van Malegijs

Hoe Malegijs dye draken bevacht, ende hoe die draecken hem wech voerden, ende hoe trosbeyaert in die stadt quam gheloopen, seer ghewont van den draecken.

DOen Malegijs gescheyden was van Oriande ende vanden keyser, ende van die ander heeren, so reet hy lancx der straten tot daer hi aent bosschelken quam daer die draken in waren. Ende doen Malegijs voor dat bosschelken quam daer die draken in waren, ende si hem vernomen hadden so begonden si voort te comen al briesschende ende spouwende, dat Malegijs paert begonde achterwaert te deysen van vreesen. Doen Malegijs dat sach so sloech hi tpaert met

[p. 238]

sporen ende hi velde zijn lancie ende meende den eenen wel te doorriden, mer hi miste den steke so dat hi voor bi schoot, daer schoten si so fellick vier op hem dat wonder was hoe dat hijt herderen mocht. Doen Malegijs sach dat hy den steke gemist had, so ontstac hi in zijn aensichte van scaemten om datter soo menich vroom man was diet sach ende mits dat Malegijs metten peerde voorbi den draken schoot, so werde tpaert ghequetst achter ontrent zijn billen. Dat Rosbeyaert dede vaste zijn beste slaende ende bijtende om dye draken te mineren mer twas al om niet, want de draken en hadden gheen quetsen in om dat al duvels waren. Doen Malegijs zijn lancie wech geworpen had, so quam hi den draken vromelic toe met sinen swaerde slaende oft hy wten sinne geweest had, mer ten mocht al niet helpen. Ten lesten quam den eenen draeck ende gaf Malegijs eenen slach met sinen steerte also dat hi vanden paerde vallen moest. Doen Malegijs sach dat hi vanden peerde gevallen was so seyde hi tegen hem selven. O Malegijs wat sal ws wesen, suldi hier moeten verwonnen bliven van twee draken, dat wert u een eewige schande, die onder die edelen den name hebt van vromicheden, ende den name van consten onder den constenaers, soude ic hier nu met schande veltvluchtich zijn, dat en soudic nemmermeer genesen ende ic en sal nochtans van hier nyet gaen al souden si mi deen lidt vanden anderen schoren. Ende met dien so verhief hi zijn sweert ende sloech als nu op deen ende als nu op dander, maer wat hi dede ten quetste niet. Ten lesten wert hi seggende. Wat draken mogen dit zijn, my dunct dat si van duvels velle gemaect zijn, want wat ic slae ic en canse niet quetsen. Malegijs dus fantaserende so hebben dye draken haer monden open gedaen recht oft si na haren asem geblaest hadden, want haer meeninge was datse zijn handen in haren

[p. 239]

mont souden crigen, so souden si hem verwinnen. Doen Malegijs dit sach, so wert hi peynsende opt melc dat hem Belsebub gehaelt hadde van twee conincx kinderen, ende dat hise daer mede verwinnen soude, so nam hi in elc hant een deel vanden melcke, ende bestreec daer mede haer tongen so diepe als hi reycken conde. Doen Malegijs aldus haer lieden tonge wasschen soude, ende hi int stortgat zijn handen had so hielden si hem staende met zijn handen. Doen Malegijs gevoelde dat hi hem niet roeren en mocht so was hi mistroostich in hem selven seggende. O almogende God waer ben ic geraect, hoe stae ic aldus machteloos, ghi boose vianden hoe hebdi mi verraden, want sonder twifel het moeten vianden zijn anders souden si my die handen af bijten, maer nu houden si my staende crachteloos ende machteloos, ic mocht wel peysen dattet verraderie was, om dat si seyden datse niemant en soude connen verwinnen dan ic, ende de twee maechden die daer quamen clagen dat waren ooc helsche vianden die mi in dese verraderie gesteken hebben, o Here wilt mijns ontfermen ende helpen mi wt desen laste der helscher vianden die seer haken na mijn qualijck varen. Ach die woorden die mi Oriande seyde dat ick Marien sone aenroepen soude, die refuseerde ic, och het rouwet my soe seer dat ict van monde sloech. Met dien so quam daer een stemme die tot hem riep ende seide. Malegijs waer sidi, soudi nu niet wel die hulpe van Marien sone begeeren die ghi int wt comen niet en begeerdet: ghi seidet dat u cracht ende u conste u wel souden wt brengen vanden draken, ghy en hadt geen ander hulpe gebrec, toont nu u crachte ende u consten. Daer op Malegijs seyde. O heilich engel wilt mi helpen wt deser pijnen, daer ic nu in steke bi mijns selfs sculden, och dat ic Marien kints hulpe weder seide dats mi hertelicke leet. Daer op dengel antwoorde.

[p. 240]

Dat berouwe coemt te spade. Die vianden sullen over u regement hebben na haers selfs seggen, niet dat si u sullen mogen tlijf hinderen oft quetsen oft tormenteren, mer met temptacien met dreygementen ende met anderen vuylen stanc sullen si die sonde pinigen die ghi aen Marien kint bedreven hebt. Ende doen vlogen die duvelen met Malegijs recht op nadie locht toe, so dat niemant en wiste waer hi ende die draken gestoven ende gevlogen waren. Doen Oriande sach dat Malegijs wech was so seyde si. O allendich wijf wat sal ic beghinnen aen wyen sal ic troost vinden ende raets vragen, ay lacen aen niemant, vermaledijt moet de ure sijn doen ghy dat vechten aen naemt. O Malegijs lief ghi hebtet u selven veel gedaen om dat ghi versmade die hulpe van Marien kinde, ende die u dat riet en was certeyn u vrient niet. Voort seyde si tot coninck Karel. Heer coninck hoe sal ict maken om dat Malegijs mijn lief sijn lijf verloren heeft, twelc mi rouwen sal mijn leven lanc, mi twifelt dat die twee draken niet dan vianden en waren die ghecomen waren om hem te bedrieghen, so si nu ghedaen hebben. Coninck Kaerle hoorende die clachte seyde. Eerweerdige vrouwe weest te vreden want Malegijs en sal gheen noot hebben, hi sal wel ontcomen met sijnder consten, ende oft God ghave dat hi achter bleve, hier is so menich edel ionck man in mijn hof die u noch meerder eeren doen souden dan hi u ghedaen heeft. Oriande dit hoorende ontstack in haer aensichte, ende seide. Heer coninc waer om segdi dat, al heeft hi mi noch niet ghetrout hi macht doen alst hem belieft, ende ick ben met hem wel te vreden, oock en weet ick nyemant levende onder den hemel hoe edel, hoe rijcke, hoe schone dat hi oock is die mi badt soude moghen aenstaen, dan den edelen meester Malegijs ende dat door sijn costelijcke consten diemen hem daghelijcx siet hantieren. Binnen

[p. 241]

desen middelen tijde dat Oriande tegen coninck Karel stont ende claechde, so reet die ionghe Aymijn toe daer tvechten gebuert was, ende ghinc besien oft sijn oom doot was, oft dat hi eenighe letsel hadde. Ende doen hi sinen oom niet en vant, so wert hy claghende ende suchtende, ende segghende in hem selven aldus. O vermaledide quade avontuere die alle mijn vruecht onder tlant ghevelt hebt, wat mocht u schaden dat ick soude gheluck hebben ghehadt dat ick des conincx suster ghehadt soude hebben, maer ay lacen tis al ghedaen. Ende doen hi wat voort ghinc, so vant hi sijn mes ende sijn lancie ligghen, die welke hi op ghenomen heeft ende is weder te paerde gheseten, ende is soe na den keyser ghereden, Doen die keyser hem sach, soo vraechde hi hem van waer hy soo gereden quam met dat bloot mes ende metter lancien in die handt. Daer op Aymijn antwoorde ende seyde dat hi van daer quam daer dat vechten toe ginc van sinen oom ende vanden draken. Ende heer coninck ick mach wel clagen dat mi die fortuyne al dus tegen loopt, want ic heb mijnen oom verloren die mi gheerne in huwelijcken state gestelt had met uwer suster vrou Aye van Pierlepont, maer ten belieft der fortunen niet, twelck mi therte so bedruct maect, ick en saecht niet te seggen, want si ist dye ick boven al vercoren hebbe, ende moet icse laten so sal ic van rouwen sterven. Doen Karel dese woorden hoorde, so was hi verstoort ende seyde. Hoe Aymijn ionchere, heb ic dye macht niet mijn sustere te gheven dien ick wille, ick peyse iae ick, ende oft u oom niet weder en keerde en soude ick daer om nyet machtich sijn u mijn suster te gheven, ende aldus Aymijn weest te vreden, al datter geseyt is dat sal gheseyt blijven, ende ick sal u vrou Aye mijn suster gheven. Aymijn dese woorden hoorende viel op sijn knyen ende dede hem reverencie, ende bedancte

[p. 242]

hem seer vander schoonder presentacie die hi hem dede, ende hi nam oorlof aenden coninc ende reet na Dordoene. Ende doen hi inder stadt quam so is hem Oriande zijn moeye te gemoete gecomen ende vraechde hem van waer hi quam. Daer op dat Aymijn antwoorde ende seyde. Gheminde moeye ick come u claghen dat iammer dat gheschiet is van mijnen oom Malegijs, want ick hebbe gheweest ter plaetsen daer hi den camp dede teghens de twee draken, maer aylacen ick en vinde hem nyeuwers niet, noch niet van sinen haernassche meer dan sijn swaert ende sijn lancie, hier om soo laet ick mi selven duncken dat hi niet doot en is, mer dat hy van dien draken yewers ghedraghen sal zijn. Oriande wel wetende bicant hoet vergaen was seyde. O lieve neve de twee draken waren twee helsche vianden die daer als draken quamen om hem te crighen, ende oock die twee maechden die daer claghende quamen dat waren twee duyvels als ic mi nu wel bepeise, want si seiden dat nyemant die draken verwinnen en mocht dan die selve ridder die den duvel Ramas bedrooch, ende het Rosbeyaert haelde wter duwiere van Vulcanus, hier om so dencke ic wel dattet al duvels werck is, ende dat hem die duyvelen wech gedraghen hebben, mer te voren so en was icx niet vroet. Ende oock mede so ist zijn eygen schult, want doen hi tvechten aen ghinc so seyde ic hem dat hi peysen soude op den soeten naem Iesus. Maer hy seyde dat hi nyewers mede te doen en hadde, want sijn cracht ende zijn conste souden hem wel helpen wter noot, och twelc een deerlick woort was, want den soeten naem Ihesus moetmen altijt eeren. Daer op Aymijn seyde. Tis door mi gevallen, want hi om mijnen wille den campe aen nam. Daer Oriande op antwoorde ende seyde. Neen de duvels zijn altijt subtijl genoech, si soudent by gebracht hebben bi anderen stucken,

[p. 243]

want si nae zijn bederven langhe wt hebben gheweest, om dat hijse so plach te tempteren, mer ick hope aen die moeder Gods dat hem niet en sal misschien. Mer berecht mi lieve Aymijn neve, wat seyt de coninck dat hi achter blijft, ende van de condicie dier ghemaect is tusschen u ende vrou Aye sijn suster, sal hise u gheven oft niet. Aymijn seyde. Lieve moeye doen ic den coninck vraechde oft hy die condicie niet en soude houden willen in dien mijn oom niet weder en quame, soo werde hi half gram, en seyde. Mijn suster staet tot mijnen wille, ende al en quame u oom nemmermeer weder, so sal ic u nochtans mijn suster gheven, want ick gheefse u liever dan yemandt anders. Maer ic hoore wel moeye dat die coninck gheen groot werck van mijnen oom en maect al bleef hi achter want hi seide. U oom en heeft gheen noot want sijn groote consten sullen hem wel wter noot helpen.

Doen die duyvel hadde bedroghen meester Malegijs, ende dat si hem so verre ghebracht hadden dat hi zijn handen in haren mont stack, ende si hem vast hielden staende, so grepen si hem op, ende brachten hem in een purgatorie die Lucifers raetcamer heet tusschen twee hooghe berghen daert seer vreeslic ende vervaerlic was, si souden hem gheerne in die helle gebracht hebben, mer dengel Gods behinderde dat. Doen si hem in dat gat gheworpen hadden, so werden si omtrent hem dansende ende springende ende riepen. Ghi toovenaer waer om en thoondi u consten niet dat ghi nu van hier coemt, waer om en besweert ghi nu die gheesten niet die ghi so iammerlick plaecht te tempteren, waer blijven nu u consten. Malegijs die in grooten drucke was riep seer ontfermhertelijcken opten soeten naem Ihesus, segghende. O ghebenedide soete Ihesu, wien dat ick so katijvelick verstoort heb bi mijnder verwaender hovaerdicheit, mi te seer

[p. 244]

betrouwende op mijn eyghen cracht ende op mijn consten, niet denckende dat mi die gracie van u coemt, maer ic liet mi selven duncken dat die gracie van mi selven quam, dwelc mi so seer berouwet dat ict niet gheseggen en can. Malegijs ligghende in deser allendicheit beschreyde bitterlicken sijn sonden, ende riep dicwil op die ontfermherticheyt Gods datse hem doch wilde bistaen. Doen riepen die duvels met luider stemmen. Ay ghi helsche gheesten laet ons desen toovenaer op nemen ende draghen hem inden putte der hellen. Ter stont vloghen daer drye oft vier duvelen ende grepen Malegijs al treckende ende schorende, maer die goede enghel quam daer ende verboot hen dat si Malegijs niet verder draghen en souden dan hi eerst ghedraghen was. Die vianden namen doen Malegijs ende brachten hem weder inden selven put daer si hem wt ghenomen hadden. Doen hi daer in lach, so quam die enghel ons Heeren tot hem ende seyde. Hoe ist Malegijs, moechdi wel verdraghen dat u dese duvelen aen doen in beteringhe van uwen sonden. Daer op hi antwoorde, ende seyde. O heylige enghel, si en doen mi also veel niet ick en waer bereet thien mael meer te lijden dan ic gheleden heb, op dat ic den toorne Gods van mi mocht keeren. Daer op die enghel seyde. O Malegijs wat ghi doet en wanhoept oft en despereert niet. God sal u vrient noch sijn, maer die misdaet die ghy tegen hem misdaen hebt moet hier ghebetert sijn, ende met dien soo onschoten Malegijs die tranen wten ooghen, ende seyde. O heylich enghel die mi vertroost met troostelijcke woorden, mi is so leet twoort dat ick seyde dat ic niet en weet wat ick van rouwen bestaen sal, ic wilde wel, in dient mogelic waer, dat ick soude lijden al die pijnen des vagheviers, ende ic daer mede den almogende God mochte versoenen. Doen die enghel dit hoorde, seyde hi. Malegijs dye goetwillicheyt

[p. 245]

die ghi hier thoont die sal u pine doen minderen, ende God sal u berou aensien also dat ghy eer lanc verlost zijn sult. Ende die enghel des Heeren seyde dat hi niet wanhopen en soude, maer altijt hopen op die ontfermherticheyt Gods, ende daer mede scheyde die enghel van Malegijs. Doen die engel wech was, soe sloten si eenen raet, dat si alle ghelijc voor Lucifer gaen souden, ende clagen den last ende die overdaet die ons dagelijcx doende is die God hier boven, want hi en wilt niet gedoogen dat si Malegijs deden tgheene dat si hem wel wilden doen, nu si hem machtich waren, ende als Malegijs den geesten machtich was, so beswoer hijse deen hier en dander daer, alsoot hem beliefde, maer si en mochten niet bedrijven dan bi consente, ende met desen raet so vlogen si alle gelick in die helle tot Lucifer, ende doen si daer quamen, soo werden si roepende met luyder stemmen. O Lucifer meester ontfermt u onser, want wi werden over al versteken, ende men doet ons tgrootste onghelijck datmen doen mach. Doen Lucifer dit hoorende was, so seyde hi. Wat ongelic so wert u gedaen daer ghi om ghestoort sijt. Daer op Balkare antwoorde ende seyde. Ghedenct u wel meester hoe dat ghi ons sondt dat wy souden bedriegen den toovenaer Malegijs daer wi ons beste toe gedaen hebben, wandt wy ons verschiepen gelijc maechdekens, ende ghingen voor den keyser clagen dat wy gevloden waren voor twee draken diet al verderven, ende nyemant en mach daer teghen staen dan die ridder die dat Rosbeyaert haelde in Vulcanus berch ende den duvel Ramas bedrooch, ende mits dien dat wi hoorden segghen dat hy hier woonde, soo quamen wi hier claghen op hopen, dat de ridder hem soude stellen teghen die draken. Oock seyden wi dat hi melc moeste hebben van twee conincx kinderen die Marie heeteden. Doen wi ons clachte ghedaen hadden, so ghinghen wi

[p. 246]

ons verscheppen gelijc draken. Ende corts daer nae soo quam hi ons bevechten, ende doen hy wter poorten comen soude, soo seyde daer een van sijn vrienden dat hi die hulpe van Marien kinde te baten roepen wilde. Daer hi seer hoovaerdeliken op antwoorde ende seyde. Ick en heb met gheen hulpe te doene, maer hy seyde dat zijn conste ende cracht groot ghenoech was om te wederstaen die draken sonder yemandts hulpe. Ende hier mede soo quam hi teghen ons vechten, ende waende ons die tonge te besmetten metten melcke, ende doen soo hielden wi hem staende, dat hi hem niet roeren en mocht, ende doen wert hi ghewaer dat hi betoovert was, ende dat wi helsche vyanden waren. Doen soo wert hi roepende op den kinde van Maria. Ende een stemme riep ende seyde. Malegijs en hebdy nu gheen hulpe van doene vanden kinde Marie, daer u af gheseyt was. Ende hi riep dattet hem leet was. Doen seyde die stemme. Neen Malegijs ghi en hebt gheen hulpe ghebreck, u cracht ende u conste sal u noch wel beschermen, ende daer mede vertrack die stemme. Ende wy grepen hem ende meenden hem hier te brengen, maer die witte engel behinderde ons dat. Wat dunct u Lucifer meestere, en doetmen ons gheen onghelijck dat si sulcken macht over ons hebben, ende wy en hebben gheen macht over hen.