Nederlandsch Museum. Vierde Reeks. Jaargang 2
(1892)– [tijdschrift] Nederlandsch Museum–
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd
[pagina 183]
| ||||||||||||||||||||||||
Kroniek.In de XIe aflevering van onzen vorigen jaargang plaatste ik, naar aanleiding van J. Bols' Scherp- en zachlange e en o een stuk getiteld: Eenheid van Taal. Dit mijn stuk met de voorstellen tot spellinghervorming van Dr. Kollewijn, heeft den hr. Bols genoopt tot een mededeeling in de Zuidnederlandsche Maatschappij van Taalkunde (zitting van 6-11-'92). In die mededeeling weêrlegt de hr. Bols mijne redenen niet; hij bestrijdt ze niet eens; hij beroept zich alleen op een autoriteit, Dr. J. te Winkel namelijk, die in een gegeven omstandigheid van een ander standpunt uitging dan het mijne. Ik heb dus voor hem in de woestijn geprediktGa naar voetnoot(1) en hij herhaalt maar zonder aarzelen de stelling van zijn brochure, die ik meende weêrlegd te hebben: ‘Men brenge liever de overal verspreide rijkdommen bijeen, men verzamele met zorg het echte goud, - of er de “Hollandsche” stempel op staat ofte niet, - om er den algemeenen schat van te vormen, waar elk lid van het Dietsche vaderland met evenveel recht aan putten mag’. Ik wil op de vraag niet meer terugkeeren, noch uit de voorgaande regelen aantoonen dat soms zonderlinge gedachten over de taal en over een taal aan den man gebracht worden, alsof een taal een kunstmatige eclectische hutsepot van de tongvallen was, - maar ik moet verzenden naar mijn artikel, dat door de dringende herhaling van den hr. Bols, steeds gewichtiger wordt; ik moet zijne stelling tegenover mijne besluitselen stellen en verklaren, dat indien onze Nederlandsche taal nu nog niet bestaat, indien op den avond der 20e eeuw ‘die algemeene schat nog moet gevormd worden’, het daarvoor, gezien onze omstandigheden en ons verleden, te laat is; dat er ons niets anders te doen overblijft dan onze Vlaamsche beweging op te vouwen, aan onze taal, letterkunde en beschaving den rug toe te keeren, en ons in de Fransche beschaving gedwee te laten opslorpen.
J.V. | ||||||||||||||||||||||||
[pagina 184]
| ||||||||||||||||||||||||
***
Verschenen romans en novellen:
Vertalingen:
| ||||||||||||||||||||||||
[pagina 185]
| ||||||||||||||||||||||||
In de Bibliotheek van Nederlandsche Letterkunde, Dicht- en prozawerken der voornaamste schrijvers van de 14e tot de 19e eeuw, uitgegeven en van eene inleiding en aanteekeningen voorzien door Terwey, verschenen nrs 5 en 6: Bredero's Spaansche Brabander. J.-B. Wolters, ƒ. 0,50 per nr. Bij Wolters (Gron.) verscheen tevens Mr. W. Bilderdijk. Keur uit Bilderdijk's gedichten, naar tijdsorde, met inleiding en aanteekeningen. Een bloemlezing voor adspirant-hoofdonderwijzers. (2e Stuk.) Door M.J. Koenen. ƒ. 1,25. Van Vondel 's Werken, uitgegeven door J. Van Lennep, herzien en bijgewerkt door J.H.W. Unger (Leiden, Sijthoff) verscheen het 27ste deel, bevattende: Adam in Ballingschap, - Ifigenie in Taurien, - Zungcbin. Van Schaepman zagen de Verzamelde Dichtwerken het licht. De bundel is versierd met een portret naar de teekening van Jan Veth. Amst. C.L. van Langenhuysen. ƒ. 1,50. | ||||||||||||||||||||||||
[pagina 186]
| ||||||||||||||||||||||||
Melden wij nog:
Van Louisa Stratenus, verscheen, vertaald in 't Engelsch, Suspected bij Chapmann en Hall, London. In de Bibliothek der Gesammtliteratur des In-u. Auslandes van Otto Hendel, verscheen de Duitsche vertaling van Dr. Fred. Van den Eeden's Kleinen Johannes, bewerkt door Mej. Anna Fles.
***
Eco dell' Italiano parlato di Antonio Labriola, Professore all' universitā di Roma. Leipzig. Rud. Giegler. Het is de droom van iederen beschaafde, zoo hem de fortuin toelacht, toch ook eens de reis naar het zonnige Italië te ondernemen, en dan bereidt hij zich daartoe, lang vooraf, met Manzoni 's zangerige taal aan te leeren. Maar het is met die taal zooals met het Nederlandsch; de taal van den dagelijkschen omgang is niet juist de boekentaal: de gesprokene taal zal de belangstellende uit genoemde Eeo leeren kennen, waar hij tevens een schat van nuttige wenken en inlichtingen omtrent het leven in Italië zal uit opdoen. Verschenen:
Bij S.C. Van Doesburgh te Leiden verscheen De Matthia De Vries, Allocutio ad studiosos, instauravit J.J. Hartman. Prijs: 40 cents.
***
Prof. Quack van Amsterdam is, op het gebied van de geschie- | ||||||||||||||||||||||||
[pagina 187]
| ||||||||||||||||||||||||
denis der staathuishoudkunde, eene der vernaamste autoriteiten in Europa. Zijn werk De socialisten, personen en stelsels, is terecht algemeen bewonderd en wacht maar naar eene Engelsche, eene Duitsche of eene Fransche vertaling om bij het groot internationaal publiek denzelfden naam te krijgen als bij de specialisten. Daarenboven is Prof. Quack een der uitstekendste prozaschrijvers van onzen tijd en een meester op het gebied der kunst- en lettercritiek. Ook is het verschijnen van een nieuw boek van hem steeds eene gebeurtenis voor de fijnproevers der Nederlandsche letteren. Zijn laatste werk draagt den titel van Beelden en groepen (440 blz.) en is eene soort van vervolg op zijne twee voorgaande bundels Studiën op sociaal gebied (1877) en Studiën en Schetsen (1886). Het zijn meest Gids-artikels, die hier bijeen aan den lezer worden aangeboden. Menige goede kennis uit vroegere jaren of maanden zullen de lezers van het groote Noordnederlandsche tijdschrift hier met blijdschap terugvinden. Zulke flinke opstellen, zulke kleurrijke en smaakvolle bladzijden mochten in de aflevering van een tijdschrift, al is dat tijdschrift de Gids in persoon, niet begraven liggen, 't Ware een echte zonde geweest. In Beelden en groepen treft men de volgende verhandelingen aan: Port-Royal, Plockhoy's sociale plannen, Het St-Georgesgild van John Ruskin, de Zwijndrechtsche broederschap, Gerrit de Clercq, J.C. Zimmerman, Jos. Alberdingk Thijm, Mr. H. Jacobi, De macht der taal. Aan Prof. Quack's boek is er maar ééne keerzijde: het kost 9 fr. 55, een prijs die voor België buitengewoon hoog is.
***
In het Noordnederlandsch tijdschrift Los en Vast schreef de Heer A. De Cock, hoofdonderwijzer te Denderleeuw, eene grondige en keurige studie over Virginie Leveling. Buiten Max Rooses' Schetsenboeken is zulke ernstige lettercritiek in Vlaamsch-België schier onbekend.
***
Van den Heer George M. Wrong, leeraar in de geschiedenis aan het Wycliffe College te Toronto (Canada), is dezer dagen eene belangrijke studie uitgegeven over het beleg van Ieperen in 1383 na den slag van Roosebeke, onder den titel van The Crusade of MCCCLXXIII, kwown as that of the Bishop of Norwich. (Londen, Parker et Co, 96 blz.), | ||||||||||||||||||||||||
[pagina 188]
| ||||||||||||||||||||||||
Alwie belang stelt in onze veertiendeeuwsche geschiedenis, zal met dit boek kennis willen maken.
***
Uit Dendermonde wordt gemeld dat de uitspraak der jury over het proefbeeld voor het oprichten van het standbeeld aan Prudens Van Duyse, door het hooger bestuur is goedgekeurd. De bekroonde kunstenaar zal nu zijn beeld op een derde der voorgeschrevene grootte brengen, met inachtneming der opmerkingen, welke de jury, bij het bekronen van het maket, noodig heeft gevonden. Minister de Burlet heeft de Heeren De Vigne en Rosseels aangeduid om zich, voor de wijzigingen, met den Heer De Vreese in betrekking te stellen.
***
Half December is van Frans N. Netscher een roman verschenen: Egoïsme.
***
Onlangs verscheen bij E.J. Brill te Leiden Toynbee- Werk door W. Van der Vlugt. Prijs: ƒ 0,90.
***
Op aanvraag wordt verzonden: Catalogus van boeken over Socialisme, Communisme, de Arbeiderskwestie enz. voorhanden bij M. Nijhoff te 's Gravenhage.
***
Verschenen: Christophorus Kormart als übersetzer französischer und holländischer Dramen - proefschrift, den 14n Mei 1892 aan de hoogeschool van Berlijn aangeboden door Wilhelm Johannes. Deze Kormart heeft in de XVIIe eeuw onder anderen de Maria Stuart van Vondel vertaald en, als in het proefschrift aangeduid wordt, erg verknoeid.
***
In betrekkelijk korten tijd heeft de geleerde bestuurder van het Museum Plantijn-Moretus, de ijverige Max Rooses, zijn reuzenwerk voltooid. Voor ons ligt het vijfde en laatste deel van zijn OEuvre de P.P. Rubens (Jos. Maes, Antwerpen); het eerste van deze lijvige boekdeelen draagt het jaartal 1886. Wat al studie, hoeveel reizen, correspondentie, navorschingen van allerlei aard behooren tot een dergelijken arbeid, zal die maar eenigszins kompleet worden. Wij blijven den schrijver hoogst dankbaar voor het ten einde brengen van een zóo verdienstelijk werk. De nauwkeurige beschrijvingen, de 450 platen stellen ons in staat Rubens op zijn kunstenaarsloopbaan van stap tot stap te volgen. | ||||||||||||||||||||||||
[pagina 189]
| ||||||||||||||||||||||||
Het is een onwaardeerbaar boek om telkens en telkens weer ter hand te nemen, na te slaan, te vergelijken, wanneer zich eene kwestie omtrent deze of gene schilderij van den meester voordoet, en het zal steeds een der schoonste monumenten blijven, voor den grooten Vlaming opgericht. (Ned. Spectator.)
***
Te 's Gravenhage verscheen dezer dagen een belangrijk boekje: Lijf- en wapenspreuken van het vorstelijk huis, van den Nederlandschen adel, van beroemde Nederlanders, enz. door Heraldicus. Zooals de vervaardiger zelf opmerkt, is het een populair, geen wetenschappelijk boek. Hij heeft uit een dertigduizendtal eene keuze gedaan van zevenhonderd spreuken, een geheel subjectieve keuze. Maar hoe dit zij, het is het eerste Nederlandsche boekje op dit gebied, als men den indertijd in ‘Le bibliophile belge’ verschenen Dictionnaire des devises van F. Vanderhaeghen en T.J.I. Arnold uitzondert.
***
Verschenen: Carmen Sylva, haar leven en haar werken, door F. Smit Kleine ƒ. 2.90.
***
Verschenen: Van der Lith's Nederlandsch Oost-Indiê, beschreven en afgebeeld voor het Nederlandsche Volk. 2e omgewerkte druk, met 32 platen. ± 16 afl. à ƒ 0,75 ieder. Het werk zal in twee jaren volledig zijn.
***
Wij ontvingen, met een proeve van bewerking, een prospectus van Woordenschat, verklaring van woorden en uitdrukkingen, waaraan eene geschiedenis verbonden is, dat, onder redactie van Taco H. de Beer en Dr. E. Laurillard, in 3 jaar tijd volledig zal zijn, in 15 afleveringen aan 80 cents (Amsterdam: J. Stemler). Het boek zal in alphabetische volgorde inlichting en zooveel mogelijk verklaring geven aangaande: Symboliek van bloemen, kleuren en derg.; Bijbelsche en historische namen; Hoofdpersonen en titels van beroemde werken; Citaten in verschillende talen; Wapenspreuken en leuzen; Mythologische namen; Heilige dagen; Pseudoniemen; Merkwaardige etymologieën; Scheld- en spotnamen ook van stad- en landbewoners; Biografische en historische kleinigheden. Volksdwalingen; Spreekwijzen en spreekwoorden; Israëlitische, Romeinsche en Grieksche antiquiteiten, enz. enz. enz.
***
Van Omer Wattez' La Poésie néerlandaise contemporaine en | ||||||||||||||||||||||||
[pagina 190]
| ||||||||||||||||||||||||
Belgique, werd dezer dagen een prospectus rondgezonden, 200 blz., verzorgde uitgave, prijs, fr. 2,50. Uitgever is de heer Vasseur-Delmée, te Doornijk.
***
Het nieuw werk van den heer Frederik van Eeden is van de pers gekomen en heet Johannes Viator, het boek van de liefde (Amsterdam, Versluys).
***
Eene bloemlezing uit den Nieuwen Gids verscheen dezer dagen onder den titel van Een Pic-Nic in proza (Amsterdam, van Looy en Gerlings.) Men vindt er stukken in van Frederik van Eeden, Jac. van Looy, Frans Erens, L. van Deyssel, A. Aletrino, Jan Veth, Albert Verwey, Ch. M. van Deventer, Ary Prins en F. van der Goes.
***
Dezer dagen beleefde Eline Vere van Louis Couperus eenen derden druk. Dit meesterstuk der hedendaagsche Noordnederlandsche letterkunde, in 1889 verschenen, is in Vlaamsch-België nog niet genoeg bekend.
***
Dezer dagen werden aan de inschrijvers gezonden de 111 à 114e aflev. van de Bibliotheca Belgica, het niet genoeg te waardeeren werk van den hr. Van der Haeghen, den geleerden bibliothecaris der Gentsche Hoogeschool, en van de hh. Van den Berghe en Arnold, zijne verkleefde medewerkers.
***
De heer Albert Verwey heeft eene bloemlezing van P.C. Hooft's kleinere gedichten uitgegeven.
***
Bij de Erven Bohn te Haarlem verscheen: Marcellus Emants, Götterdämmerung, Een gedicht, vom Verfasser autorisierte Ubersetzung von P.A. Schwippert, ƒ. 1.50.
***
De uitgave no 8 van het Taalverbond is dezer dagen aan de leden gezonden geworden. Titel: Plantlore. - De Plant een levend, bezield, handelend wezen, door Is. Teirlinck (Gent, J. Vuylsteke.) Wij vinden daarin hoofdstukken over de ziel der plant, haar gevoel, haar levensduur, over bloeiende, treurige en weenende, hatende en lievende, geduldige en ongeduldige, beschaamde en onbeschaamde, wandelende en dansende, etende en drinkende, geluidgevende en veranderende planten; ook over wezens die met | ||||||||||||||||||||||||
[pagina 191]
| ||||||||||||||||||||||||
de plant vereenzelvigd zijn of er in wonen; wezens in planten veranderd; planten ontstaan uit bloed, uit tranen, uit lijken, uit liçhaamsdeelen; wezens (menschen, kinderen, volkeren, dieren, enz.) uit planten ontstaan en wat dies meer. Bij een eenvoudig doorbladeren schijnt het boek ons aantrekkelijk te zijn. De naam van den schrijver is daarvoor overigens eene zekere waarborg.
***
Eerlang verschijnen:
In Thieme's Tooneelbibliotheek verschenen:
De leden van het Willems-Fonds hebben, benevens het Jaarboek, ontvangen: Het onderwijs en de vruchten van het onderwijs, door Ernest Gilon (twee hoofdstukken uit zijn werk Misères sociales; la Lutte pour le Bien-être).
***
De Zweep heeft weer eene andere - eene verheugende! - gedaanteverwisseling ondergaan: zij is een geïllustreerd weekblad geworden met premiën, dat, opgevat als de Parijzer suppléments illustrés, 8 bladzijden tekst geeft aan 5 centiemen. Goed heil en flinke ondersteuning op alle gebied!
***
Onder den titel De Vriend der Natuur is een nieuw | ||||||||||||||||||||||||
[pagina 192]
| ||||||||||||||||||||||||
populair wetenschappelijk tijdschrift gesticht, verschijnende den 1n en den 15n van iedere maand, onder de redactie van de heerén Dr Boonroy, leeraar aan de Nijverheidschool van Antwerpen, P. Haeck, leeraar van middelbaar onderwijs te Turnhout, G. Staes, praeparator aan de Hoogeschool van Gent, en met de medewerking van verscheidene geleerden en landbouwkundigen. Het tijdschrift zal onderwerpen bevatten over natuur- en scheikunde, dier- en plantenkunde, gezondheidsleer, nijverheid en landbouw. Prijs per jaar, franco per post: fr. 6 (ƒ 3,50 voor Nederland). Men schrijft in bij den drukker-uitgever P.L. Nuyens, te Turnhout. De eerste aflevering, die voor ons ligt, ziet er keurig uit. Zij bevat de volgende bijdragen, waaronder verscheidene met figuren in den tekst: Ons Programma; - G. Staes: De bacteriën; - Dr Boonroy: Dynamische electriciteil; scheikundige werking; G. Staes: Een nieuw middel tot bestrijden der ziekten bij druiven; Het opslorpen en benuttigen der ammoniakstof van fabriekwaters; Het gebruiken van kastanjehout in leerlooierij; Zijn de mieren schadelijk voor de fruitboomen? Mieren en saccharine; Invloed van het zonnelicht op bacteriën die in 't water leven.
***
Verschenen is het derde stuk van Zingende Vogels, oorspronkelijke bijdragen van Nederlandsche dichters, verzameld door Pol de Mont. - Deze aflevering bevat bijdragen in verzen van den verzamelaar en van Jan Adriaensen, I.J. Bos, L. Coupérus, Florentyn, Mevr. C. Haverkotte, Holda, E.B. Koster, C. Magerman, A. Moortgat, A. Nilis, A. Peaux, T. Pluim, P. van Langendonck, F. Withaegens en W-a; stukken in proza van C. Buysse, E. de Bom, E. Erens, Gust Vermeylen, Jef van de Venne; en een tooneelstukje van M. Constant. |
|