Nederlandse historische bronnen 9

[p. 78]

27 Aan Van Reede van Amerongen

Utrecht, 16 november 1671

Hoogh Edele WelGeboren Heer, De heere van Wellant heeft mij volgens U H. Ed. G. goetvinden believen te rapporteren wat U H. Ed. G. nopens de bewuste saecke²¹⁵ in Den Hage was voorgecomen ende dat U H. Ed. G. evenwel niet en twijffelde, off het oogmerck van den heere van Renswoude sal, op den voet voor desen opgegeven, bij U H. Ed. G. aenwesen alhier bij de heeren edelen connen worden geassicureert.

Ick sal met U H. Ed. G. permissie mij daervan dienen, ten eijnde het werck bij de heeren van de vroedschap werde geprepareert om metten eersten te connen worden voortgebraght. Ende ondertusschen U H. Ed. G. seggen dat ick uijt alle 't gene mij van tijt tot tijt wort berigt, niet anders can oordelen off besluijten dan dat de intentie van de considerabelste heeren van dat collegie is om, gelijck ten tijde van vorige suppletiën, de genomineerden te samen en onder den anderen te setten, sonder tot yder plaetse twee personen distinctelijck voor te stellen.

Ende vooral meijne ick U H. Ed. G. te connen verseeckeren dat, als het laeste al moghte worden gedaen, geen de minste gedachten sijn om de heeren van Wellant en van Carsbergen tot één en deselve plaetse ende tegens den anderen te setten, alsoo alle de speculatiën vallen om U H. Ed. G. contentement te doen hebben en geensints om deselve tegens den heere van Sandenborgh te committeren.

Op huijden wort aan den heere Van der Hoolck volgens resolutie van de heeren gedeputeerden gesonden de lijste van betalingen bij dese provintie op de post van defroyement gedaen, met pertinente aanteeckening op deselve van verificatie off documenten daertoe specterende. Ende dat ten eijnde Sijn Ed. sigh daervan soude dienen om uijt te wercken dat U H. Ed. G. bij Holland gelt magh worden verstreckt. Doch evenwel blijft hyer dispositie om U H. Ed. G., gelijck deselve door de heeren gedeputeerden is belooft, niet verlegen te laeten. Alleen seggen sommige heeren van buijten aff dat die somme niet al te groot sal moeten wesen ende dat se niet behoort te excederen 't gene wij effe[c]tive en, afgetrocken de posten buijten acten van versouck tot provintiale lasten gebruijckt, nogh souden bevonden worden

215 Namelijk het plan de prins van Oranje tot kapitein- en admiraal-generaal aan te stellen. Bij deze hoogst geheime opzet, in een aantal opvolgende brieven verhuld aangeduid als ‘de bewuste saecke’ (nrs. 27 en 31), ‘de bewuste voorslagh’ (nr. 28), ‘het bewuste concept’ (nr. 29), ‘de bekende sake’ (nr. 30), speelde Renswoude blijkbaar een sleutelrol. De prins zelf was in dezen actief door 7 december bij Amerongen aan te dringen op ‘een favorable resolutie’ in deze ‘groote saeck’ door de provincie Utrecht, waarop het ‘principalijck’ aankwam (RAU, AHA, I, inv. nr. 123). Utrecht ging 5 december (o.s.) akkoord met de aanstelling (res. St. v. Utr.). Amerongen meldde 18 december dat de meerderheid voor een benoeming niet ‘ad tempus’, maar ‘ad vitam’ was (ARA, Arch. St.-Gen., inv. nr. 8563, nr. 35).

[p. 79]

schuldigh te blijven, want dat het geen tijt is om veel bij avance ende op 't volgende te verschieten.

Dewijl de post van defroyementen is gedeckt van de staat van oorlogh ende met een extraordinair off aparte petitie, dunckt mij dat [dese post] niet wel gevoeghlijck ende naer ordre daervan alleen ende afsonderlijck soude connen worden geliquideert, maer diende gesamentlijck met de gantsche staat van oorlogh te geschieden. Ende, behalven dat 't selve soude wesen een werck van langen asem ende veel tijts requireren, soo vinde ick daertoe bij veelen alhier weijnigh inclinatie, uijt insight (soo voorgegeven wort) van dat deze provintie op veele posten nogh defectueux soude sijn. Hoewel ick voor mijn opinie vastelijck gelove dat geen van de andere provintiën haer staeten op verre van soo wel sullen connen suijveren, om reden te langh hyer te verhaelen.

Aenstaende maendagh vertreckt de heere van Aersbergen²¹⁶ naer Aernhem, maer maeckt vaste reeckeninge om woensdaghavont weder te Wijck te sijn en des donderdaghs van daer met de andere heeren van de Leckendijck de schoeijingschouw te voeren en des avonts t'Utrecht te comen. 't Welck ick niet hebbe willen naelaeten U H. Ed. G. tot desselfs naerightinge te adverteren.

Ondertusschen, naer presentatie van mijne geringe dienste aen U H. Ed., blijve - - -

Met grooten haest, desen 16. november 1671.

216 Gerlach van der Capellen, heer van 's-Heeraertsbergen (in Zuid-Holland) en Schalkwijk (in Utrecht), op grond van welke laatste heerlijkheid hij lid was van de Utrechtse ridderschap.