Neerlandia. Jaargang 11
(1907)– [tijdschrift] Neerlandia–
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd
[pagina *8]
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||
Groepssecretarissen.
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||
Secretarissen der Zelfst. Afdeelingen.
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||
Vertegenwoordigers in het Buitenland.Aan de vertegenwoordigers kunnen o.m, inlichtingen worden gevraagd op het gebied van handel en nijverheid.
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||
Nederlandsche Vereenigingen.
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||
[pagina 161]
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||
Zoo werd er een voorstel aangenomen om aankondigingen en kennisgevingen van de spoorwegen ook in het Hollandsch te stellen. Tot nog toe was aan de stations b.v. alles enkel in het Engelsch aangeplakt. In aanmerking nemende, dat in de Kaapkolonie nog de groote meerderheid der blanke bevolking Hollandsch spreekt, is men geneigd dergelijke voordeelen van weinig belang te achten. Maar denkt men aan de stelselmatige weigering van de Engelsche regeering der kolonie om ook in kleinigheden aan de wettelijk erkende tweede taal van 't land recht te doen; en tevens aan de goedmoedigheid, waarmede de meerderheid der Afrikaanders die achteruitzetting droeg, dan moet men zich werkelijk verblijden over de opgewektheid, waarmede de Afrikaanders tegenwoordig hun eischen stellen, en de kracht, die er, blijkende uit het toegeven van de regeering, achter die beweging zit.
* * *
Als nu de Zuid-Afrikaansche partij 't bij de stembus wint - en daarop is veel kans: de ontevredenheid met het beleid der regeering was in 't land sterk toegenomen en eenige duizenden Afrikaanders, wegens rebellie van hun kiesrecht beroofd, stemmen weer mee - dan krijgt de Kaapkolonie een ministerie met, waarschijnlijk, Merriman als eerste minister, en allicht nog een of een paar Engelsche Afrikaanders, maar een meerderheid wel van Hollandsche Afrikaanders. En onder die stellig wel adv. Malan, de hoofdredacteur van Ons Land. En op dien mag de zaak van der Afrikaanders taal en volkskarakter bouwen. Jammer alleen voor Ons Land, dat zijn leiding dan missen zal. En het zou hem zelf zeker moeite kosten, van zijn blad te scheiden. Maar hij hoort in een Afrikaander ministerie. Liefst denken wij hem als minister van onderwijs, of als koloniaal secretaris, met het onderwijs tot zijn departement hoorende, gelijk 't nu b.v. in Transvaal is. Want er is op de school in de Kaapkolonie ten bate van het Hollandsch veel te doen. Het bestuur van de Zuid-Afrikaansche Vrouwenfederatie is onlangs bij minister Crewe op gehoor geweest om bij hem te pleiten voor handhaving van de rechten van het Hollandsch bij het lager onderwijs. Bij Malan zoude het niet behoeven te komen.
* * *
In Transoranje staat de verkiezing, de eerste onder de nieuwe grondwet, ook voor de deur. Daar winnen de Boeren het beslist. En dan komt er een ministerie met Abraham Fischer of Hertzog aan het hoofd. En nergens in Zuid-Afrika voelt men blijkbaar het gewicht van handhaving van de Hollandsche taal, als gelijkwaardige van 't Engelsch, zoo goed als in den ouden Vrijstaat. De nieuwe onderwijswet, waarmede de regeering wel spoedig komen zal, kan niet anders dan het beginsel, door de Oranje-unie, de politieke vereeniging der Vrijstaatsche Boeren, vastgesteld, in toepassing brengen: gelijke rechten voor de twee talen.
* * *
In de nieuwe Transvaalsche grondwet is dat beginsel helaas niet opgenomen. Maar is het niet opmerkelijk, dat minister Hull, een Engelschman, onlangs in 't bijzijn van minister Smuts, den vader van de schoolwet, een gehoor toesprekende, de bedeeling van Engelsch en Hollandsch in die wet een blijk van overgroote verdraagzaamheid van het Hollandsch sprekende deel der bevolking noemde? Inderdaad, een overgroote verdraagzaamheid. En gelijk alles wat over de maat is, is verdraagzaamheid, die te ver gaat, verkeerd. Gelukkig zijn er nog genoeg onder de Transvaalsche Boeren, die dat inzien. Het blijkt voortdurend uit ingezonden stukken, die de Volkstem opneemt. De redactie van de Transvaler, het flinke Johannesburgsche weekblad, zegt het bij herhaling en onbewimpeld. Van voorgangers van de Gereformeerde en van de Nederd. Hervormde Kerk kan men 't telkens hooren. Misschien zal de Transvaalsche regeering spoedig zich sterk genoeg voelen om de onderwijswet, die ook in andere opzichten de oude bevolking maar ten deele bevredigt, in nationalen zin te wijzigen. In den Wetgevenden Raad, welks leden de gouverneur benoemt, zal het aantal harer partijgenooten spoedig met twee vermeerderd worden. Intusschen wordt in Transvaal het geroep om verwijdering van Adamson, den Engelschman, die aan 't hoofd van 't onderwijs staat, en van nog andere Engelsche ambtenaren aan dat departement, ook om een einde aan het voortdurende achteruitzetten van het Hollandsch, steeds luider. En men verlangt weer Nederlanders als onderwijzers aan de staatsschool. Zelfs in de dagen van de Republiek, zegt men, was er niet zoo'n behoefte aan en vraag naar als nu. Mogen dan vele van onze landgenooten, mannen en vrouwen, zich beschikbaar stellen voor het schoone en dubbel gewichtige werk dat hen daar wacht. Straks zal ook de Vrijstaat ze noodig hebben. Daar, gelijk overal in Zuid-Afrika, geeft men wel de voorkeur aan Afrikaanders, maar die zijn er in de eerste jaren lang niet genoeg. * * *
Zelfs uit Natal komen goede berichten. Het Hollandsch sprekende element, dat er na den oorlog door de inlijving van het stuk Transvaal aanzienlijk versterkt is, laat zich blijkbaar gelden. Op voorstel van de regeering is er een som uitgetrokken om een inspecteur voor de Hollandsche scholen te benoemen. Een minister zei, dat het hem leed deed, dat zoo lang die post niet op de begrooting was voorgekomen. Een van de leden van het Parlement, Johnstone, een Engelschman, volgens zijn naam, pleitte zelfs voor gelijke rechten van Hollandsch en Engelsch op school. Daartoe zal 't zeker in 't overwegend Engelsche land niet aanstonds komen, maar het is toch duidelijk, dat men aan Engelschen kant ook in Natal begint te voelen, dat men de taal van een aanmerkelijk deel der bevolking niet in den hoek mag duwen.
* * *
Nog een heugelijk teeken uit het Kaapland: Alle beoefenaars en voorstanders van Hollandsche taal en letterkunde, Zuid-Afrikaansche geschiedenis, tooneelen zangkunst worden opgeroepen naar een taal- en letterkundig congres, dat den 19en December in de Paarl gehouden zal worden. In de Kaapkolonie dus. En dat is goed, want in de ou kolonie, waar men voor de Nederlandsche taal en letteren, van de landen van Zuid-Afrika, nog het meeste voelt, behoort het eerste taal- en letterkundige congres van Nederlandsch Zuid-Afrika bijeen te komen. Als Noord- en Zuid-Nederland eens op dat congres vertegenwoordigd konden worden! |
|